15e Jaargang.
DINSDAG 15 JANUARI 1924
No. 43571
3)e Scicbohe Qou/um$
jDoABONNEMENTSPRlJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week fl 2.50 -per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week 9 2.60 per kwartaal.
Franco per post I 2.95 per kwartaal.
(Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor
uitbetaling. Afzonderlijke nummera 5 ct., roti Geïllustreerd
Zondagsblad 9 ct.
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feisiclagsn I.
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEiDEN
TEL. INT. 935 GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II.
gü nummei* bestaat uit twee
ning voortkomt uit een ons zeer sympa-
bladen.
V Over een ontbonden Vereeniging
en nog iets anders.
Da R.-K. Oratoriumvereen. te Leiden
hct vroegere JtArti et Religioni", is ont
bonden. Of deze ontbinding reglementair
is geschied; of bet misschien nog niet 'ns
- opnieuw geprobeerd bad kunnen worden
-- wij zullen ons. daarover nu niet uit
spreken. Maar bet feit, dat de meerder
heid van de, een vergadering bezoekende
leden besluit, om de Vereen, maar eenvou
dig te ontbinden, zegt toch in ieder geval,
dat er niet is een bloeiend leven, een opge
wekte geest in die Vereeniging. Trouwens,
dat was al wel bekend; baastzoolang
als.de Vereeniging bestaat!
En: boe komt dat? Waaraan is dat
toe l© schrijven? 't Is een vraag, die
men zich onwillekeurig stelt, en ook stel
len móet.
Wij willen ons niet aanmatigen, daarqp
een volledige beantwoording to kunnen
geven; doch wel willen wij één der oor
zaken van het hierboven aangeduide ver
schijnsel noemen, o.i. de^ voornaams te oor
zaak.
Een inzender schrijft in dit nummer,
dat wij inzake eensgezindheid nog wel
wat kunnen leeren bij de socialisten. Is
dat zoo"? Wat een of ander bijzonder ge
val betreft, ja. Maar laten we "toch niet
Ie .donker kijken! 1 over het geheel geno
men is er onder ons, Katholieken, oen
veel grootere eensgezindheid, dan bij wie
anders dan ook!.... Dat mogen wij ge
tuigen; daarvoor moeten wij dankbaar
zijn; dat is een feit, hetwelk een ieder, die
onbevangen zich in verschillende kringen
beweegt', móet toegeven! Wij meenen
trouwens, dat ook bedoelde inzender
zijn voorbeeld-stellen van de socialisten
slechts voor het ééne bepaalde geval eener
- zangvereeniging heeft beoog,.
Maar, nu wij allereerst hebben, va?'ge
steld, dat de eensgezindheid onder de Ka
tholieken óók door henzelf niet mag
worden onderschat, willen wij als onze
overtuiging uitspreken, dat toch juist een
zeker tekort ini die eensgezindheid de
hoofdreden is .van hetkwijnend bestaan,
dat do R.-K. Oratoriumvereen. te Leiden
heeft geleid.
In de eensgezinde stemming der Katho
lieken miert en wroet nog maar al te veel
een: dwaas standsverschil. En
dat heeft ook do R.-K. Oratoriumvereen.
ondermijnd!
Zeker, wij begrijpen het, dat b.v. iemand,
die een leven van studie leidt, niet bij
voorkeur zijn dagelij ksche conversatie
zoekt bij een ander, -lie maar heel weinig
kennis en ontwikkeling bezit. En wij ken
nen het ons best indenken, dat een man
a an welverzorgde uiterlijke manieren zijn
ontspanning niet gemakkelijk vindt bij
iemand, die, alhoewel fatsoenlijk, toch in
de uiterlijke manieren wat grof en ruw is.
In het kort: er is nu eenmaal verschil van,
lalen wij het hier, hoewel niet heel zuiver
uitgedrukt: „stand" noemen. En dat dit
verschil van stand bet maatschappelijk
verkeer regelend beïnvloedt, ook onder
ons. Katholieken, is alleszins verklaar
baar.
Doch onlogisch gedacht en onzuiver ge
voeld is het, wanneer mensohen, vóóral
wanneer Katholieken, van verschillenden,
r.og riet eens van vcel-verschillenden
«land, }iiet 'ns een avond in do week met
elkaar kunnen zingen' En aan dat.
gemis aan Katholiciteit onder Katholie
ken, is toch. als wc ons niet sterk vergis
sen, do R.-K. Oratoriumvereen. te Leiden
ten. onder gegaan!
Wij signaleeren dithet besohaamt,
maar het moge ook leeren: beter, wijzer
te worden, meer welbewust Katholiek te
doen zijn liet verkeer tusschen de Katho
lieken van verschillende maatschappelijke
standen!
Do Katholieken moeten Ie erkennen zijn
aan hunne.' liefdeWij kunnen en wij
móeten in onderling liefdebetoon anders
zijn dan anderen
Wij zouden schrijven over „nog iets
anders".
Iets anders, wat zich echter toch aan
sluit bij het bovenstaande, omdat bet
ook niet demonstreert een onderlinge
liefde tusschen Katholieken
Verleden week zijn den lezers van onze
courant een -reeks ingezonden stukken te
„genieten" gegeven, 't Is begonnen m8t
een stukje van den heer Balvers uit Hil-
legottn, over het afstemmen van de Vloot
wet. En. ofschoon wij in des heeren Bal
vers plaats zoo'n stukje zéker niet zouden
hebben geschreven, men zal met ons moe
ten erkennen dat daarin althans geen
persoonlijke hatelijkheden tot uiting kwa
men. Dat stukje is giervolgd door veel
scherp-persoonlijk geschrijf.
Wij zouden kunnen respecteeren de
meening van degenen, die van oordeel
zijn, dat al dat geschrijf imaar niet opge
komen Wad moeten worden welke mee-.
thieke gezindheid. Maar men bedenke
daarbij dan toch ook, dat to ooxdeelen
achteraf en zonder kennis van alle om
standigheden vaak zeer gemakkelijk is.
Nu hebben wij echter achter bedoeld
twist-geschrijf oen punt gezet. En wij
willen nu vaststellen, dat daarmede:
Eerstens, niet in het minst'zijn ge
baat geweest de goede zaak, de algemeeno,
de Katholieke belangen;
Tweedens, wel zijn gekwetst geworden
de onderlinge liefde, persoonlijke oer en
persoonlijke gevoeligheden.
Wij veroorloven ons, dezo conclusies
aan de betrok/ .en ter overweging voor
te leggen
Een enkel woord over nóg iels anders.
In een deel der' Katholieke midden-
standskringen te Leiden is een klein
beetje beroering gewekt door een kwestie
tusschen do Harizebank en een Katholiek
hier ter stede, den heer Schermer. Zonder
ons in dezo kwestie te gaan verdiepen,
zij hier opgemerkt, dat de Hanzebank
wel gerechtigd en wellicht ook zelfs ver
plicht was, oan niet zoo maar to berusten
in op die bank uitgeoefende critiek. Deze
kwestie was er nu eens bij uitstek een om
zakelijk behandeld te worden; hier behoef
den zelfs niet eens persoonlijkheden met
zorg te worden vermeden; persoonlijk
heden zouden moeten worden gezocht
maai', helaas, deze zijn ook inderdaad
gezochtEn het is te betreuren en af
to keuren, dat de rechtskundig adviseur
van de Hanzebank daarmede is begon
nen! Nu is ook deze kwestie weer ten
deele geworden en staat zij als zoodanig
gehéél voor het publiek: een persoonlij
ken strijd tusschen twee Katholieken.
Wij hebben in bet bovenstaande onze
meening gezegd, welke zich er niet toe
leent, om ons meer vrienden te maken
Maar voor den Katholieken journalist
geldt het boven alles: magis amica
Veritas; het kan voor ons gebiedend
zijn, een min of meer harde waarheid te
zeggen. En ten slotte: misschien behooren
degenen, die daardoor worden getroffen,
wel tot de betrekkelijk weinige uienschen,
sterk genoeg om die waarheid te willen
2ien, on te erkennen te hebben gefaald.
BUITEHLAMP
Duilschland.
De economische crisis.
Verzet der Duitsoke
bankbedienden.
De Algemeene Bond van Duitsche bank
bedienden heeft het voornemen opgevat om
zich langs organisatorischen weg te ver
zetten tegen de uitspraak van 'het scheids
gerecht in het bankbedrijf, waarbij een
54.-urige werkweek werd vastgesteld, nis
mede een trapsgewijze loonschaal van
72 tot 210 goudmark. Als reden hiertoe
wordt aangegeven, dat deze uitspraak in
breuk maakt op paragraaf I van de Ar
beidswet.
Het conflict met Thuringen.
Weimar buigt het hoofd.
Tusschen de rijksregeering en de re-
gecring van Thuringen is naar de bla
den melden overeenstemming bereikt,
zoodat de rijksregeering heeft afgezien
van het zenden van een rijkscommissaris
naar Thuringen.
UIT HET BEZETTE GEBIED.
De arbeidsonrust aan Rijn en Ruhr.
Stakers contra werkwilligen.
Naar de „Kölniscke Zeitung" meldt, heb
ben gisterochtend talrijke werkloozen ge
tracht fabrieksterreinen van de Rhein-
metall A. G. te Dusseldorp-Derendorf bin
nen te dringen, teneinde de werkwilligen
lo verdrijven. De politie verspreidde de
ordeverstoorders. De arbeiders verlieten
echter uit vrees voor daden van geweld
het bedrijf.
Ook bij de Poensgen A. G. te Rath is
door stakers en werkloozen de hervatting
van den arbeid op gewelddadige wijze
verhinderd.
Voorts hebben de vakveieenigingsbe-
stuinders van de vrije vakvereenigingen
in het bruinkolengebied van Keulen giste
ren hun houding bepaald ten opzichte van
de scheidsrechterlijke uitspraak voor do
bruinkolen-industrie, volgens welke het
tweeploegenstelsel weer kan worden uitgi
voerd. Do vergadering heeft deze uitspraak
bij geheime stemming unaniem afgewe
zen. Het personeel is voornemens na acht
uur werken de bedrijven te verlaten.
Communistische d
s tra ties.
mov
De communisten hebben gisteren in' vrij
wel alle steden van bet Ruhrgebied een
demonstratie gehoudsp. Zij dringen aan op
een algemeens slaking en dreigen met
krachtige maatregelen voor de doorvoe
ring daarvan op morgen. Mc-n is algemeen
bevreesd voor ernstige botsingen.
De separatistische beweging.
ür. Dorten bereidt een
nieuwe aotie voor.
Een medewerker van do „Echo de Pa
ris" heeft dr. Dorten, den leider der Rijn-
landsche separatisten, in Nice ontmoet.
Dorten klaagde zijn nood over het verloo-
pen der separatistische beweging Dickers
is er schuldig aan, daar hij destijds ontij
dig do Rijnland-republiek uitriep en
daardoor «de. kansen verspeelde.
Dorten verklaarde echter nadrukkelijk,
dat hij do hoop niet opgeeft. Hij is op
.het oogenblik do chef van het separatis
me. Zijn regecring. to Ems beslaat en
functioneert. Maar gedurende ecnigen tijd
zal het separatisme nog sluimeren. Er
wordt evenwel zorgvuldig aan de ooi-be
reiding van een nieuwe coup" gewerkt.
Ditmaal zal men trachten over meer geld
to beschikken want zonder Rijnlandsch
geld. geen Rijnlandsche beweging. De ac
tie zal steunen op die in de Palts. Geen
bedreiging, geen aanslag zal de leiders
intimideei-en
De opvolger van Heinz
Naar gemeld wordt is do 23-jarige se
paratist. Kuhn uit Spiers als opvolger
gekozen van den vermoerden Heinz, in
diens functie van hoofd der „voorloopige
regeering" van de Palts.
Het Engelsche onderzoek in de Palis
F r a n k r i j k vertrouwt het niets
Zooals men weet heeft Engeland zelf
standig een onderzoek will<m instellen
naar do separatistische beweging in do
Palts en meer speciaal naar de beweging
der Franschen, dat hel separatisme ge
heel van de bevolking uitgaat. Daartoe
heef'. Engeland den. beer C'ivö gedelegeerd
naar de Palts.
unroiddellijk heeft Frankrijk een hoo-
goii l'ranschea anio(enaa", den kabinets
chef van den president der hoogo inter-
gealheerde commissie, gestuurd om den
hoor Clive te vergezellen. Hij mocht eens
verdwalen. Tegelijkertijd wil Frankrijk
een onderzoek instellen in de Britscbe
zóne, en heeft het kolonel Richier .naar
Keulen gezonden, tot het instellen van
een evenwijdig loopend onderzoek, no
pens geheime Duitsche organisaties in de
Britsche zóne. Wanneer Londen dit even-
wijdig-loopend onderzoek zonder protest
aanvaardt, zal men het door de Engel
sche regeering genomen initiatief te Pa
rijs als te aanvaarden beschouwen, dat
geen enkele nieuwe moeilijkheid tusschen
Londen en Parijs medebrengt.
DE HERSTELKWESTIE
De commissie van Experts
Gisteren te P ar ij a
geïnstalleerd
Om elf uur gistermorgen is de eerste
zilting van de commissie van deskundi
gen ter onderzoek van den financieelen
toestand in Duitschland geopend.
De president van de commissie van
herstel, Barthou, heette de leden welkom
en verklaarde, dat da commissie van her
stel geen wonderen verwacht, noch een
onverwachte oplossing van het vraagstuk
der vergoeding, maar dat ze oprecht
hoopt, dat do bevoegdheid en het gezag
van de leden van de commissie van
kundigen tot bespoediging van een resul
taat zal bijdragen.
Het evenwicht in de Duitsche begïoo-
ting en de stabilisatie van de Duitsche
valuta zijn twee nauw verbonden proble
men, welker oplossing voorwaarde is voor
de regeling van de 'herstelkwestie. Wij
zullen alle reeds verrichte studiën en alle
noodige documenten te uwer beschikking
stellen, zeide Barthou verder. Do gedele
geerden zullen at ij zijn hun werk-metho-
den te bepalen.
Barthou sprak verder dé hoop uit, dat
Duitschland, dat zich zal kunnen laten
hooien, de taak van het comité zal willen
vergemakkelijken. Niet alleen de schuld-
eischers van Duitschland en dat land zelf
hebben belang bij een regeling van het
herstelvraagstuk, 't vreedzaam evenwicht
van heel de wereld hangt er van af.
Barthou eindigde met het aanbieden
herstellen, zullen we gedaan hebben, wat
de commissie van herstel in staat zal stol
len Duitschland Aveer te brengen op den
weg naar do productiviteit, die tot den
voorspoed van Europa zal leiden.
Spreker eindigde, we moeten door de
stabiliseering van de valuta liet water le
deren, dat den molen van de Duitsche
begrooting kan doen draaien. Dan moe
ten we dén molen bouwen.
Ex wordt bard gewerkt
De commissie van experts heeft gister-
namiddag om drie uur een twoedo zitting
gehouden.
De leden van de commissie zouden
voornemens zijn om eiken dag des mor
gens en des avonds en zelfs 's nachts een
iitting to houden, indien de omstandig
heden dit noodig mochten maken. Het
plan der commissie i3 namelijk Zaterdag
reeds naar Bellijn te vertrekken, ten ein-
dan het onderzoek voort ie zetten.
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gawone advertentlën 3D cent per regel*
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het
dubbele van het tarief berekend.
Kleine advertentlön, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur cd ver
huur, koop en verkoop f0.50.
"E mm lil nim—riWi' uin i j1i"" i"1.11 i h
NET VOORN* &H3STE NIEUWS,
BUITENLAND.
Dr. Dorten zou een nieuwe poging wil
len wagen tot uitroeping van de Rijnland-
Republiek.
van het voorzitterschap aan generaal
Generaal Dawes verklaarde in ant
woord aan Barthou, dat de deskundigen
zonder vooruit vastgestelde meeningen
aan den arbeid gaan. Hij voegde hierbij
dat do commissie van herstel verstandig
deed te verbieden, dat kwesties van buiten-
landscho politiek en aard, zooals die van
wettigheid van 'bezetting van het Roerge
bied in de commissie zouden worden be
sproken.
Als wij, zeide hij, kunnen komen tot
voorstellen, die geschikt zijn om den fi
nancieelen toestand van Doiiscbland te
Oostenrijk.
De Habsburgsche keizerskroon.
Wij hebben eenige dagen geleden van
de New-York Herald" (de „Münchner
Augsbürger Abendzeitung" en de „Neue
Merkur" brachten ook het bericht) gemeld,
dat de van haar edelsteenen ontdane Habs
burgsche keizerskroon gezien was, op het
hoofd van een beschonken baron ln een
groot hotel te Zürich.
Thans bericht een Weensch blad, dat de
kroon zich nog altijd wél bewaard te Wee-
nen beA-indt. Na de uitroeping der repu
bliek bleken alleen do particuliere juweelen
der Hamburgers verdwenen.
Do oude kroningsinsignes, waaronder de
keizerskroon, werden reeds meer dan hon
derd jaren in de schatkamer der Wiener
Hofburg bewaard en bevinden zich ook
thans nog daar.
Zimmerman over Oostenrijks saneering.
Do algemeene indruk gunstig.
In een onderhoud mot persvertegen
woordigers liet de commissaris-generaal
van den Volkenbond voor Oostenrijk, mr.
Zimmerman, zich aldus'uit over het Averk,
dat Oostenrijk in het jaar 1924 wacht:
„Vat men de tot dusver verkregen resul
taten omtrent de uitvoering van het sanee-
ringsprogram a'oor Oostenrijk samen, dan
kan men met te\Tedenheid constateeren,
dat de algemeene indruk gunstig is en
blijft.
Ik verheug mij in het bijzonder over het
onverwacht hooge bedrag der staatsinkom
sten. Dit duidt ongetwijfeld op een econo-
miscben vooruitgang van Oostenrijk, zon
der welken zulk een resultaat niet moge
lijk zou zijn geweest. Derhalve ga ik met
goede hoop het tweede jaar van het sa-
neeringsprogram in, hoewel ik niet mag
verhelen, dat er in 1924 nog gewichtige
en grooto vraagstukken zijn op te lossen
cn grootere inspanning van de zijde van de
regeering en het parlement geboden zal
zijn, om het gestelde doel werkelijk te
bereiken."
Frankrijk.
De daling van den Franc.
Nog meer maatregelen.
Pöincai-é ontving de ministers van fi
nanciën, van binnenlandsche zaken en van
justitie, ten einde, naar men meent, de
maatregelen te onderzoeken, die door de
regeering zullen Avorden genomen om de
manoeuvres tegen de depreciatie van den
franc tegen te gaan. Deze maatregelen
zouden heden aan de goedkeuring van den
ministerraad Avorden onderworpen.
Het algemeen syndicaat van de Koop
mansbeurs besloot Avegens de buitengewone
hausse van het Pond Sterling en den Dol
lar gisteren geen noteeringen vast te stel
len. Voor alle artikelen worden dus geen
noteeringen opgemaakt.
Engeland.
De politieke crisis.
Opening van het Parlement.
Heden om 12 uur heeft de koning het
nieuwe Parlement geopend en een paar
uur later is de strijd tusschen de partijen
begonnen over het adres van antwoord,
waarbij de inzet is bet lot van Baldwins
ministerie.
De val van liet kabinet Maandag
verwacht.
De dreigende moeilijkheden in den mijn
bouw en de mogelijkheid van een staking
van het spoorwegpersoneel wekken onge
rustheid in Labour-kringen, doch hebben
noeh wijziging gebracht in het besluit van
de Labour-leiders om zoo spoedig moge
lijk de regeermacht over to nemen, noch
den leiders der liberalen aanleiding gege
ven him beslissing om mede te werken aan
de nederlaag van (1e regeering, te herzien.
Men A'erwacht thans, dat de voor do re
geering noodlottige stemming Maandag a.s.
zal plaats hebben, in verband met het plan
van vele Lagerhuis-leden om aan bet debat
deel te nemen.
De commissie van experts tot onder-?
zoek naar den financieelen toestand van
Duitschland heeft gisteren haar werk-*
zaamheden aangevangen.
Heden is het nieuwe Engelsche pariet
ment geopend. De val van het ministerie-
Baldwin wordt Maandag a.s. verwacht.
Mac Donald zou reeds een volledig kabi
net bij elkaar hebben.
BINNENLAND.
Regesringsverklaring van Minister Ruy*
de Besrenbrouck in de Tweede Kamer.
Een bericht over een nieuw Ontwerp-.
Vlootwet. Tegenspraak.
Een nordeel over het Katholiek to. U.
L. O.
Mac Donald's Kabinet.
De vermoedelijke
samenstelling.
Do „Chicago Tribune" meent in staat te
zijn, nu al de samenstelling van het minis
terie Ramsay Mac Donald to geven. De be
richtgever ontleent zijn naamlijst aan
voorlichting hem door een bekende Labour-
figuur arerstrekt, en geeft do namen onder
de begrijpelijke reserve, dat er in d9
laatste minuut nog wel wijziefflff in kan
komen. De lijst is de volgen'" .ac Donald,
Premier en Buit. Zaken; Philip Snowden,
Kanselier van do Schatkist; Sidney Webb,
Arbeid; Robert Ammon, Posterijen; dy
nes, Lord Privy Seal; Lord Parmoor, Lord
Kanselier; Lord Haldane, Onderwijs; Tre-
velyan, Indië: Henderson, Buitenl. Zaken;
Thomas, Oorlog; Kol. Wedgwood, Admira
liteit; Patrick Hastings, Attorney-general;
Robert Slesser, Sollicitor-general; Miss
Margaret Bondfields, Gezondheid; Vernoa
Hartshorn, Mijnwezen; Frank Hodges,
Handel.
Dezo samenstelling van het kabinet zou
neerkomen op een vrijwel gelijke verdee
ling a'an posten over de „intellectueelen"-
en do Trado Union-menschen; ontegenzeg
gelijk is het een combinatie van hoogbe-
fde leiders. Natuurlijk misson alle
nieuwe ministers ervaring in regeerlngs-
zakon en deswege zullen ze meer dan ooit
afhankelijk zijn van het hoofd personeel
aan hun departementen.
Het spoorwegconflict.
Hoop op b ij legging.
Algemeen wordt aangenomen, dat er een
weg zal worden gevonden om een staking
van den bond van treinmachinisten en .sto
kers te voorkomen, zulks met het oog op
het feit, dat indien het tot een staking
mocht komen, zulks de positie van het ko-
mendo Labour-kabinet ten zeerste zou ver
zwakken.
De tegenwoordige regecring heeft de noo
dige maatregelen genomen ter verzekering
van het treinverkeer, indien de staking
mocht uitbreken.
Polen.
Het fascisme in Polen.
Veertien leiders door do
regeering gearresteerd.
Volgens een bericht, uit Warschau wer
den Zondagavond alle fascistische organi
saties opgeheven. Veertien leiders, onder
wio hooggeplaatste militaire en civielo per
soonlijkheden, werden gearresteerd.
BINNEiiLAStëft
INTERNATIONAAL
EUCHARISTISCH CONGRES.
Het gevolg van den Pauselijken Legaat.
Het gevolg van Zijne Em. Kardinaal vad
Rossum, legaat van liet n-e. Intern. Euch.1
Congres te Amsterdam, zal bestaan uitt
Mgr. dr. B. Evas, procurator van bet Ne.
derlandsch Episcopaat to Rome als prélaatji
Mgr. Dante, als pontificaal oerememe.|
meester; een Kamerheer met cappa cn de.
"en; een ridder; den particulieren secrete. I
ris van Z. Em, Pater dr. Drehmans C.tss_R.
cn den 'huisknecht van den Kardinaal-Lo*J
gaat.
„Tijd"e
De indiening van een nieuw ontwerp-
Vlootwet.
De Hsagscho redacteur van de ..Msb. j
mNaar ons uit betrouwbare bron ter oorol
kwam, is de eenheid in de Katholieke f.acA
tie betreffende kwesties van practoclie p j
litiek momenteel geheel hersteld.
Het moet in do bedoeling der Regeerini
liegen, een nieuw ontwerp-Vlootwet in t«
dienen, waarin door enkele wijzigingen
voornaamste bezwaren zouden worden
dcrvansoB, wclko van rcehtsche zijde in
