BmntuLtim 15e Jaargang. ZATERDAG 22 DECEMBER 1923 No 4340 pe ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bi} vooruitbetaling jVoor Leiden 19 cent per week 12.50 per kwartaal Bij onze Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaal. (Franco per post 1 2.95 per kwartaal. Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver krijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., roei Geïllustreerd Zondagsblad 9 ct. Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Fee3idagen II. Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN TEL. INT. 935 GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II. DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gewone advertentiën 30 cent per regel. Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het K dubbele van het tarief berekend. Kleins advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, buur en ver huur, koop en verkoop 10.50. Dit nummer bestaat uit wijf bladen, waaponder het Geïl lustreerd Zondagblad. BERICHT Zij, die zich met ingang van 1 Januari a.s. wenschen te Abonneeren op „De Leidsche Courant" ontvangen de voor dien aa'um verschijnende nummers gratis. De Liturgie v?/i den H. Joannes Chrysostomus, I. De Liturgie vail den H. Joannes Chrysostomus, ook genaamd de Rutheen- sche Ritus, komt in groote lijnen overeen met de Byzantijnsche Ritus van de 5e en 6e eeuw, terwijl de allervroegste- oorsprong moet gezocht worden in de kerkgebrui ken van Antiouchië en gedeeltelijk zelfs van Jerusalem. Alleen reeds om wille van hun eerbiedwaardigen oorsprong en be staan sinds onheugelijke tijden verdienen dus die plechtigheden den grootsteu eer bied en de hoogst mogelijke belangstel ling, en de R.-K. Kerk zelf ging ons in dien eerbied voor de traditie^ der eerste Christeneeuwen immer voor. Om dien. eerbied aan 4e wakkeren en die belangstelling te prikkelen, als ook om degenen, die binnenkort bij een H. Mis in dien Ritus plechtig opgedragen, sullen tegenwoordig zijn, eenigszins voor te lichten, mogen hier enkele artikelen vol gen ter orienteering en ter verklaring. Het Grieksche Kerkgebouw. Evenals de meeste onzer kerken, wor den ook de Grieksche kerken verdeeld in drie gedeelten: het v o o r p o r t a a I, dat evenwel gewoonlijk grooter is dan hier te lande, en in de kloosterkerken zelfs zooveel ruimte biedt, dat de monniken daar hun getijden zingen, het schip der kerk, meestal verdeeld in middenschip en Swee zijbeuken, en het heiligdom, waaronder wij meer verstaan, dan het eigenlijke altaar, n.l. de geheelo ruimte 3an het Priesterkoor. In het voorportaal der „parochie kerken" treft men het doopvont aan. Ge woonlijk geven drie deuren toegang tot het 5chip der kerk. Yan uit het voorportaal, soms ook geheel buiten af krijgt men toe gang tot de galerijen, die zich bevinden hoven de beido zijbeuken en achter in de kerk ter plaatse van onze zangkoren. Die galerijen bieden plaats voor do vrouwen, die zich tijdens de godsdienstoefeningen niet met de mannen in het eigenlijke schip der kerk mogen bevinden. Aan weerszij den van het schip der kerk zijn zetels op gesteld, waarvan die, welke zich het dichtst ïaj het heiligdom bevinden, bestemd zijn 'voor de geestelijkheid en voor de zan gers. De Grieksche kerkmuziek immers is altijd vocaal, en een orgel treft men in de Grieksche tempels niet aan. De zangers sijn dan ook gezeten aan beide zijden voor het heiligdom, zoodat zij twee koren vor men, die elkander antwoorden in zin gend smeekgebed. Yan uit het schip der kerk voert een tïö.p naar het eigenlijke heiligdom, waar- Fan de toegang echter is afgesloten, door ron balustrade of hekwerk, hetwelk in den loop der eeuwen in dio mato werd ver sierd en verfraaid, dat het geworden is tot een hijzonder kenmerk van het Griek sche kerkgebouw: de „iconostasis", aldus genaamd, omdat die afsluiting wordt gesierd door afbeeldingen van Christus en do Heiligen. Zoo zal do iconostasis, dio in 'do Mon Pêre-kerk op 31 December a.s. 'gebruikt wordt, de beeltenissen dragen van den Goddelijken Heiland en Zijne Moe- tier, van den II. Josaphat, den H. Basi- iius, den H. Nicolaas en St. Clemens. In 'den bovenrand wordt aangebracht een re productie van het Laatste Avondmaal, en het. geheel wordt bekroond door de af beelding van het Lam Gods. In do iconos tasis zijn aangebracht drie openingen, .waarvan de middelste door gordijnen wordt afgesloten. Alleen do Priester en do Diaken mogen door deze middendeur het heiligdom betreden. In het h e i 1 i g d o m treft men zoowel •4er rechter- als ter linkerzijde een credens of tafel aan. Op de credens aan de rech terzijde, „diakenikon" genaamd, worden &0 plechtgewaden voor priester en diaken gereed- gelegd, terwijl ter linkerzijde hét brood en do wijn voor het H. Sacrificie worden in gereedheid gebracht. In het mid den, onder een baldakijn, rustend op vier kolommen, bevindt zich het eigenlijke Al taar, dat overdekt is met wit linnen en dat uitsluitend bestemd is voor het opdra gen der H. Mis. Men vindt er evenals in ónze kerken, een kruisbeeld, minstens twee kandelaars en het evangelieboek. In enkele kerken vindt men geen tabernakel, doch daar wordt het H. Sacrament be staard in een duif, van edel metaal, éie af hangt onder het baldakijn, een gewoonte, die men ook in het Westen zeer lang heeft gekend en in practijk gebracht. Moge deze korte beschrijving den lezer in staat stellen, do plechtigheden der H. Mis, die wij in do volgende artikelen zul len behandelen, beter to begrijpen en hoo- ger te waardeeren. R. NIEVEEN VAN DIJKUM, Pr Le crisis in Duitschland. De ondersteuning der noodlijdenden. Wat tot dusver is gedaan. Het blad „Die Zeil" voorziet do moge lijkheid van een catastrofo inzake de on dersteuning der noodlijdenden, in verband met de finacieele tekorten van den staat en do gemeenten. De regeering spant alle krachten in om de ellende te lenigen. Zij steunt in het on bezette Duitschland anderhalf millicen geheel en ongeveer tweo miliioen gedeelte lijk werkloozen, in het bezette gebiedt ver- lent zij steun aan tweo miliioen werkloo zen. Het rijk kan de eerstvolgende maan den per werklooze slechts 78 pfennig per dag betalen, wil het een nieuwe inflatie vermijden. Bovendien moeten worden ondersteund: c.a. SUÜ.OUu oorlogsinvaliden, 1.5 miliioen weduwen van oud-strijuers, 320.000 inva liden en renlc-lrekkenuen. Bijna ©en derde van de Duitsche werk nemers is op het oogenblik werkloos. De industrie van haar kant brengt gxoo- to offers, doordat zij zich verbindt ook overtollige werkkrachten, oorlogsinvaliden enz. in dienst te houdeu. Verder moet zij inrichtingen van weldadigheid onderhou den en speciale belastingen voor Rijn en Ruhr opbrengen. Do' landbouwersstand verstrekte in dien afgöloopen zomer aan 250.000 stadskinde ren kost en inwoning cn levert maande lijks nog 4200 ton Liebosgabon. Het blad wijst erop, dat alle kringen in het Duitsch o rijk hun plicht om steun te Lieden aan de noodlijdenden tot het uiter ste hebben vervuld. Verh ongerings gevallen. Het aantal sterfgevallen te Berlijn door verhongering is stijgende. Sedert Januari 1922 tot einde October 1923 zijn 103 der gelijke gevallen officieel vastgesteld. Mislukte bomaanslag tegen Ncske. Gister werd in het regeeringsgebouw te Hannover een bomaanslag gepleegd. Nade re bijzonderheden zijn nog niet bekend, doch het staat wel vast, dat het een poli tieke aanslag betreft, daar in het gebouw de Ober-Prasident Noske woont, de vroe gere minister van de Rijksweer. Uit bet onderzoek is gebleken, dat op de hoofdtrap van het gebouw een bom was neergelegd. De ontploffing was zóó hevig, dat alle ruiten in den -omtrek en ook de zware straatdeuren van het gebouw wer den vernield. Dat geen menchenlevens zijn te betreuren is uitsluitend te danken aan de omstandigheden dat de bureautijd reeds was verstreken. Omtrent den dader of de daders is nog niets bekend. UIT HET BEZETTE GEBIED. De hervatting van den arbald. M o e i 1 ij k h e d o n. De firma Krupp maakt bekend, dat zij, in plaats van do voorgenomen uitbreiding der hervatting van het werk, op de af dee ling Essen i a grooten getale arbeiders zal moeten ontslaan, indien inzake den ar beidstijd geen overeenstemming mocht worden verkegen. Do arbeiders der hoog ovens, die voor een deel reeds weer aan het werk zijn, weigeren de nieuwe ploeg- indeeling te erkennen. Daar deze afdeeling de gietstaalfabrieken te Essen van grond stoffen voorziet, is een gemeenschappelij ke hervatting' van het werk noodzakelijk, welke echter door de woigoring der arbei ders van do hoogovens onmogelijk wordt. In verband hiermede onstaat er hij de af deeling Essen een groot gebrek aan werk en opdrachten, zoodat het bedrijf moet worden ingekrompen. Verlenging van don arbeidsduur. Bij do stemming, gehouden door den Duitschen Metaalbewerkersbond over de overeenkomst betreffendo do verlenging van den arbeidstijd is deze overeenkomst nnet 40.000 tegen 550 slenimen verworpen. De zg. Hirsch-Dunkorsche organisaties en de christelijk georganiseerden hebben aan de stemming geen deel genomen. Door de Kruppwerko te Rheinhausen zijn verscheidene arbeiders ontslagen, die weigerden den 10-urigen werkdag te aan vaarden. Sléchts do allernoodzakelijkste arbeid wordt verricht. Onlusten te Coblenz. Gisternacht is het te Goblenz tot on geregeldheden gekomen in de straat waar de regeering Dorten haar tenten beeft op geslagen. Enkele prsonen werden gewond. De betoogers waren, naar verondersteld wordt, aanhangers van den vroegeren se- paratistenk'idcr Matthes, dio met Dorcon niets meer wil te maken hebben. Na de vechtpartijen trokken zij naar onbezet Duitschland terug, a Da rsgie. In het begin der week heeft do Fran- sclie regie 8000 wagons opgevorderd. On- middeliljk werden 100 treinen naar het Rnhrgebied-gedirigeerd. Het blijkt nu, dat de regie to eenenmale onbekwaam is dezen toevoer van rollend materiaal onder de 1 knie te krijgen. Zelfs met do lielft weet zij geen raad. Er heerscht op de spoorbanen rond en in het gebied dan ook een beden- kelijko verstopping. DE HERSTELKWESTIE. Marx over de buitsnlandschs crcdieisn. Gister heeft de Rijkskanselier, dr. Marx in een interview n.-t den vertegenwoordi ger van de „Nëw-York Herald" verklaard, dat de verstrakking van buitenlandsche leeningen voor Duitschland beslist nood zakelijk is, daar de regeering zelfs met de zwaarst© belastingen op de vermogens, niet in de behoeften kan voorzien. Een be roep op den Volkerbond, zal wegens de slechte ervaringen met dit lichaam opge daan, niet plaats vinden". Ten slotte ver klaarde Marx, noch van rechts noch van links een „Putsch" te vreezen, wel echter hongeroproeren, indien geen hulp uit het buitenland kemt. Hulp uil Amerika. Volgens een bericht uit Washington heeft de Amerikaansche afgevaardigde Fish een wetsontwerp ingediend voor het uittrekken van een bedrag van 10 miliioen dollar voor de hulpverleening aan Duitsch land. De verschepingskosten voor de le vensmiddelen zijn in dit bedrag begrepen. Hei Duilsch bezit in Amerika. De „New York Times" bevat een „nauw keurige schatting" van een Ijanluersgroep van het Duitsch bezit in Amerika. Dit zou ongeveer ,200 miliioen dollar bedragen, welk hcr-s-; volgens do bankiers zou kunnen- dienen voor geldelijlcen sfexm aan handelstransacties ter waarde vanéén tot twee milliard dollar. DE VOLKENBOVD. De leening aan Hongarije. Do Raad van den Volkenbond heeft het rapport ontvangen ran de Financicelo Commissie, bevattende een plan voor een leening aan Hongarije, en den tekst goed gekeurd van twee protocollen, waarin de noodige voorwaarden zijn vastgesteld, waarop de leening van twee honderd vijftig miliioen gouden kronen kan wor den uitgegeven. Het plan beoogt in de eerste plaats het doen beëindigen van do inflatie om de Hongaarscho kroon te stabiliseeren en de oprichting van een onafhankelijke circu latiebank, mogelijk te maken. Ten tweede de begrooting in evenwicht te brengen te gen 30 Juni 1926, na welken datum de gewone uitgaven geheel gedokt moeten worden door belastingen. Ten derde een reconsti'uctieleemr.g tot dekking van het deficit tot dien datum en ten vierde de contróle door een commissaris-generaal, te benoemen door den Raad. Voorgesteld wordt, dat Hongarije niets hoeft te leve ren vóór de schadevergoeding tot dien datum. Griekenland. Vóór de republiek. Uit het geheelo land komen thans be richten over goed georganiseerde demon straties ten gunste van de republiek de hoofdstad. Men heeft naar aanleiding van doze demonstraties bij den regent Kondou- riotis aangedrongen op de vorming van een republikeinscho regeering, waarbij er op wordt gewezen, dat do republikeinen 200 afgevaardigden in do nieuwo Kamer zullen hebben. De regent heeft zich zijn beslissing over dit verzoek nog voorbehou den. De republikeinen zetten ook door middel van do officieren-voreenigingen hun actie voort voor de onmiddellijke vorming van een republikeinsch kabinet. Het of ficierskorps beeft besloten ook van zijn zijde aan Venizelos te verzoeken naar Griekenland terug te koeren. Zij hopen n.l. van hem steun te krijgen voor de gema tigde richting. Pangalos heeft verklaard, dat, naar zijn meening, de Venizdisten do overgroote meerderheid in het nieuwe parlement heb ben met niet minder dan 230 zetels. - - Critsch-lndië. - Engeland en Afghanistan. Verbreking do:r diplomatieke) betrokkingen? De „Daily Expres" verneemt dat, tenzij de emir van Afghanistan) voldoening schenkt voor den moord op do Britsche officieren en hun vrouwen, door de moor denaars uit te leveren of ze zelf te be straffen, de diplomatieke betrekkingen zullen worden verbroken. Zooals men weet hebben de daders van de moorden aan de IndischAfghaansc-ho grens een toevlucht gevonden op Af- ghaansch gebied. Van enkele hunner is het bekend, dat zij Afghaansche onderda nen zijn. Ook weet men, dat de Afghaan sche regeering d? moordenaars reeds kon gearresteerd hebben, zoo zij dit wilde. Aan do grens staan voldoende Britsche en In dische strijdkrachten, met inbegrip van vliegdepartementen, doch de groote mili taire verloven in Indië worden als ge woonlijk verleend. Terwijl dit geschil op zichzelf reeds van beteekenis is, verdient het toch meer de aandacht wegens de pogingen, die men in Moskou doet om door leugenachtige voor stellingen de openbare meeening te mislei den. Zoo maakte de Russische regeerings- pers van de gelegenheid gebruik, om het volk wijs te maken, dat Engeland van Af ghanistan eisclit, dat het de diplomatieke betrekkingen met sovjet-Rusland zal ver breken. G ij z e 1 a a r s o n t s n a pt. De toestand van do Noordwestelijke grens van Britsch-Indië wordt als ge spannen gemeld. Volgens een telegram uit Delhi zijn de gijzelaars van de henden, die zich aan deze moorden schuldig hebben gemaakt, er in geslaagd gedurende den nacht te ontvluchten. China. De Boycott-beweging Ie Canton. In de straten van Canton zijn biljetten geplakt, waarin de bevolking wordt aan gespoord, Britsche en Amerikaansche goe deren te boycotten. Verder wordt een be roep op het volk gedaan, zich aaneen te sluiten om het surplus der douane-ont vangsten in handen te krijgen „ten einde de Chineesche natie te redden", zooals in den tekst der biljetten wordt gezegd. De Chineesche regeering afgetreden. Het kabinet heeft zijn ontslag genomen in verband met een protest van het parle ment tegen de zoogenaamde overeenkomst der regeering, om het Franscho deel dei- schadelooss telling in verband met de Bok sersopstanden in goudfrancs te betalen. De president heeft geweigerd het ont slag te aanvaarden en 't kabinet opdracht gegeven aan te blijven. Amerika. De opstand in Mexico. Hevige gevechten. Volgens berichten van do rebellen uit Vera Cruz hebben deze een overwinning behaald bij Pucbla, na een gevecht, dat acht uren had geduurd. Ze hebben drie machinegeweren buitgemaakt en driehon derd man gevangen genomen. Bij Afizaco, een belangrijk spoorweg knooppunt, wordt heftig gestreden. Obregon optimistisch. President Obregon heeft opschorting der recruteering gelast. Hij verklaarde, dat het landsbestuur voldoende macht bezit om de ordo te handhaven en de op standige bewegingen te Vera Grnz, Jalisco en Gaxaica den kop in te drukken. Van het Vaticaan. Een monument voor Benedictus XV. De Paus heeft een uit kardinalen be staande commissie benoemd, die zal moe ten zorgen voor het oprichten in de Ya- ticaansche basiliek van een monument aan de nagedachtenis van wijlen Paus Bene dictus XV Buitenl. Berichten Ernstige aardbeving in Mexico, Drie steden verwoest. Gemeld wordt, dat Woensdr ga vond om negen uur een aardbeving heefl. plaats ge had in den Mexicaanschen staatSonora, waardoor de plaatsen Granadas, Huastas en Zapata met den grond zijn gelijk ge- maakt- Vele personen zijn gedood of gewond. De gouverneur van den staat Sonora lieeft getelegrafeerd om toezending van levens middelen en tenten voor de vele daldoozen. De Kabinetscrisis. „De Ned." zegt uit goede bron te verne men, dat minister De Visser in elk geval als hoofd van het Departement van Onderwijs, Kunsten cn Wetenschappen wenscht af te treden. Naar verluidt, zou minister G o 1 ij n genegen zijn de leiding van dit Departe ment on dat van Financiën op zich to ne men. PROVINCIALE STATEN VAN ZUID-HOLLAND. Onder voorzitterschap van don commissa ris der Koningin, baron Swcerts de Landas Wyborgh, is gisteren do najaarszitting voortgezet met een bespreking van de inter- pellatie-Roetman 'betreffende do arbeids voorwaarden -bij de uitvoering van provin ciale werken, welke motie na eenige discus sie werd verworpen. HET VOORNAAMSTE NIEUWS. BUITENLAND. Een bomaanslag op Noske te Berlijn gepleegd. Moeilijkheden bij de hervatting van dei arbeid in het Ruhrgebied. Nog steeds tegenstrijdige berichten uil Mexico In Mexico heeft een aardbeving 3 steden verwoest. BINNENLAND. De'Kabinetscrisis. Minister de Visser blijft in geen geval. Voorstel tot opheffing van het Kort Ver slag der Tweede-Kamerverslagen. De Wet tot wettelijke bescherming van het diploma voor ziekenverpleging zal 1 Januari a.s. In werking treden. De Gemeenteraad van 's-Gravenhago heeft besloten tot invoering van de 48-uri- ge werkweek. LEIDEN. Het Academisch Ziekenhuis. (2de blad). Een uiteenzetting van de Oostersche ri tus in de Katholieke Kerk (hoofdartikel). In het tweede blad wordt begonnen mnt artikelen over verklaring enzer voerna-"?n Onze medische medewerker geeft eenige practische wenken omtrent verzorging en voorkoming van winterhanden en winter voeten (viefde blad). In het derde (Za'erdagschc) blad nr.-en we e-n tweetal rebussen. Wijziging Reglement van Orde. De heer Crena de Jongh (V.-B.), verklaarde, clat zijn fractio van oordeel is, dat elk Statenlid voor zichzelf meet uit- maken of 'hij zich voor de vergadering tot God wil wenden met gebed, doch dat dit niet tot de werkzaamheden Hér"vergadering 'behoort. De heer Brunt (C.-H.) betreurde de in diening van dit voorstel. De stemming over dit voorstel raakt de levensbeschouwing van spreker en de zijnen, aangezien hier de vraag ter sprake komt van de erkennirg van Gods leiding, cok in liet Provinciaal Bestuur. De fractio van spreker zal dan ook haar steun niet aan het voorstel mogen onthouden. De heer Van S a n d i c k (V.-B.) be toogde, dat de rechterzijde die zelf smak van de kloof tusschen links en rechts, deze klove ook had moeten eerbiedigen. Ms Gods zoon wordt aangeroeoen hoe moet het dan met de geloovige Israëlieten in deze ver gadering? Voorts hield spreker als waar schuwing aan de Staten voor liet gebed in den Am jterdamschen Raad, dat onder veel gedruisch plaats vindt en waaraan alle wijding en plechtigheid ontbreekt. Het. wa3 spreker verder bekend, dat verschillende- leden der rechterzijde in hun hart tegen het gebed in deze vergadering zijn, doch uit partijoverwegingen zullen voorstemmen. Dit nu achtte spreker in een conseientie-zaak als deze niet anders dan immoreel. De heer Veraart (R.-K.) verklaarde te gen het voorstel te zullen stemmen, omdat 'hij als Katholiek geen behoefte gevoelt «cni te bidden samen met niet-Katholieken. Met een beroep op wijlen prof. Struycken betoog de spreker dat een gebed als het onderwcr- pelij'ke niets te maken heeft met de erken ning Gods in het staatsbestel. De heer von Fisenne (R.-K.) ver klaarde alleen als licl van Staten te zullen spreken. Hij was van oordeel, dat het voor stel, zooals liet luidt, het overgroote deel der bezwaren doet vervallen. De voorzitter leest het voor en niemand wordt, gedwongen er aan deel te nemen. Alleen zal do eerbied voor de overtuiging van anderen, de letlcn, dio niet aan het gebed deelnemen, er toe brengen cenigen eerbied te beboonen. Do heer Hoffmann (R.-K.) zou voor 'liet voorstel stemmen, omdat God als eenige noodzakelijk! en onveranderlijke oorzaak van heb geheelo wereldstelsel van veran derlijke oorzaken en gevolgen de bron van alle gezag, recht en overheid is. De heer Dc Wilde (A.-R.) verklaarde eveneens niet als' Gedeputeerde%te spreken. Do anti-revolutionnairen erkennen het. ge zag Gods in alle vormen der overheid, ook in de provinciale. Dat spreker cn dc zij nen niet eerder een voorstel als het onder- werpelijko hebben gedaan, vloeit hieruit voort,, dat zij gevoeld hebben, dat een be spreking van oen heilige zaak als deze. tob onaangenaamheden en moeilijkheden aan leiding moest geven. Nu het voorstel er een maal is zullen spreker en de zijnen, ter wille van het beginsel hun stem er aan moeten geven. De heer Ooit off (CVP.), wees op de groote verdeeldheid onder de voorstanders van 'het- voorstel en stelde de vraag, weiko strekking men aan het gebed wilde toekom- nen. Laat men zich cok over den inbond van het gebed uitspreken. j Hierna werd gepauzeerd.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1923 | | pagina 1