lie leiteiiB Conranl"!
Vierde Blad.
Zaterdag 8 Dec. 1923
STADSNIEUWS
BEGROOTING 1924.
I.
Verschenen is liet Algemeen Verslag
Tan het verhandelde in de Seclies van den
Gemeenteraad bij het onderzoek van de
ontwerp-begrooting der gemeente Leiden
voor het jaar 1921-, met de Memorie van
Antivoord van B. en W. Rapporteurs wa
ren de lieeren Verweij, H. W. Spendel en
A. G. Witmans (eindrapporteur).
"Wij zulleu volgende week in den Raad
waarschijnlijk een mondelinge herhaling
krijgen dus volstaan nu met eenige
grepen uit dat verslag.
Algemeene Beschouwingen.
Bij de algemeene beschouwingen wor
den allereerst eenige beschouwingen ge
wijd aafi do samenstelling van het Col
lege van Burgemeesters én Wethouders.
Enkele ledcii tóchhadden -eene andere
samenstelling verwacht dan na de laatste
raadsvergadering tot stand is gekomen.'
Zij merkten op, dat de rechtsche partijen
niet drie van de vier zetels voor zich had
den moeten opeischen, doch met twee ze
tels genoeg on liaddén kunnen nemen en
twee zetels aan links hadden behooren af
te staan. Voorheen was do samenstelling
van den Raad 19 rechts tegen 12 links
en na do jongste verkiezingen is dat ge
worden 17 rechts tegen 11 iinks, benevens-
2 leden, tusschen rechts en links in staan
de. Andere leden merkten daartegenover'
op, dat vóór de laatste verkiezingen de
aanwezigheid van vier rechtsche wethou-,
ders in College van Burgemeesters en
Wethouders vief to constafeerén, hetgeen
liet gevolg was van een toevalligen samen
loop van omstandigheden. Waar de uit
slag der verkiezingen voor rechts een
kleinen teruggang bracht, was het dus
logisch, dat aan do linkerpartijen ,één
zetel werd- aangeboden. Nu immers de
S.D.A.P. en de G.P. weigert in het College
te treden, beslaat de linkerzijde, ongere
kend de Deun. Partij, uit 3 leden; eene
verhouding in het Dagelijksch Bestuur
van drie rechtsche wethouders naast één
wethouder van links is dus zeer rationeel
te achten.
.Van verschillende zijden werd overi
gens de houding, niet narno door de S.D.
A.P. hier ter stede in dezen ingenomen,
betreurd en er werd met afkeuring op
gewezen, dat deze partij, zich veelal ken
merkend door felle critiek op het beleid
van Burgemeester en Wethouders en op
de andere partijen, de verantwoordelijk
heid verbonden aan de taak van het Da-
gelijksch Bestuur niet op zich meent te
moeten nemen.
Een lid meende, dat dé post van wet
houder van fabricage op liet oogenblik
awak bezet is. Eene andere keuze, of al
thans eeno andere verdeeling van de
werkzaamheden der wethouders, had dit
lid wenschelijk gevonden. Hiertegenover
werd er echter op gewezen, dat deze aan-
vau op den wethouder van fabricage on
gerechtvaardigd is. Bij do laatste samen
stelling van liet College toch vervulde de
tegenwoordige .wethouder dit ambt reeds
cn er bestond niet de minste reden, om
ie veronderstellen, dat hij zijne funclie in
den vervolge niet oven goed zou waarne
men als voordien het geval was.
Sommige leden gaven voor Is hunne af
keuring te kennen over de wijze, waarop
door de Democratische Partij de laatste
stembusstrijd is gevoerd. Men meende, dat
liet optreden van deze partij toenmaals
niet „fair" was le noemen. Voorzoover
liet genoemde partij er daarbij om te doen
mocht zijn geweest, een zetel in het Col
lege van Burgemeesters en Wethouders
Ie verwerven, werd opgemerkt, dat de
Rem. Partij daarop, gelet op hare sterkte
in den Raad, bezwaarlijk aanspraak kan
maken.
In dit verband sprak een lid er zjin ver
wondering over uit, dat de Dem. Partij
zich noch lot rechts,' noch tot links rekent
te behooren. In onze politieke verhoudin
gen kan die partij zich z.i. aan de erken
ning van deze, hoofdzakelijk op godsdien
stige gronden historisch ontstane schei
ding. niet onttrekken.
Ook do politieke samenstelling van den
Raad zal hij de behandeling van de be
groeting' zoo meende een lid een punt
van bespreking moeten uitmaken.
Een ander lid wees vervolgens op de
onevenredige samenstelling van de ver
schillende commission.
B. en W. antwoorden hierop o.m.r
„De bespiegelingen, gewijd-aan dc sa
menstelling van het College van
Burgemeester c n Wethouder s,
de verdeelï ng van de w e r k z a a m-
h e d c n onder do W etlioucler s, dc
samenstelling van de verschil
lende commission, do politie
ke samenstelling van d-cn g e-
mconteraad en de wijze, waarop de
v c r 1c i e z i n g voor den g c m e o n t e-
r a a d is gevoerd, meenen wij, evenals in
vorige jaren, dat alles ook thans groolcn-
doeis stilzwijgend to moeten voorbijgaan.
Ook zien wij (wij zijn bet daarin met
bon eens. Rod.) volsIrekt niet in, dat de poli
lieke samenstelling van den Gemeenteraad
een punt van bespreking moet uitmaken
bij de behandeling van do begrooting, zoo
als door een lid werd betoogd. De bespre
king van deze aangelegenheid lijkt ons
ïi,eer'geëigend voor een meeting en gcens-
2-iis op haar plaats in den Gemeenteraad,
waar zij slechts aanleiding £eeft tot tijd
verlies en ïfMtelooze uitgaven voor het
verslag, voor vuur, licht, presentiegeld enz.
Wij volstaan derhalve in et de beantwoor
pintc van de opmerking .betreffende do
verdocliilg van do werkzaamheden onder
de leden van ons College.
Hieromtrent behoeven wij ons echter
ook niet in breedvoerige beschouwingen te
hegeven, aangezien hot in den aard dor
zaak lag, dat den wethouder, die in het
vroegere College meer in het. bijzonder de
fabricagezaken voor zijne rekening had,
dezelfde "functio eveneens in het nieuwe
College werd toebedeeld, en dit te eer, ver
mits do nieuwe leden niet meer dan hij
daarvoor in aanmerking kwamen".
Over inrichting en doel van de
b e g r o t i n g worden vervolgens eenige
beschouwingen gewijd.
Terwijl met genoegen was bemerkt, dat
Burgemeester en Wethouders het voor
nemen hebben, de uitgaven zooveel moge
lijk in te krimpen, werd niettemin op het
bij voortduring blijven betrachten van de
zoozeer gewenschte zuinigheid aan
gedrongen.
Ten aanzien van de begrooling werd
voorts door een lid nog opgemerkt, dal zij
niet den indruk maakt in overeenstemming
te zijn met do tijdsomstandigheden ;juist
in dezen tijd, nu de groote massa des
volks in bijzonder moeilijke oeconomisehe
omstandigheden verkeert, moet do over
heid in sterke male helpend en steunend
optreden. Daartoe zouden sommen moeten
zijn uitgetrokken voor werkverschaffing,
voor verhooging der werkloozen-onder-
steunmgen, voor bemoeiing met de levens
middelen voorziening, terwijl ook een betere
belastingheffing gunstig in die richting zou
werken.
Vooral met het oog op de heerschende
■werkloosheid verklaarde een lid zic.li
'voorts tegen aanstelling in gemeentedienst
van gehuwde vrouwen en gepensionneer-
den.
Een ander lid wenscht, dat naar ver
houding rekening wordt gehouden met de
godsdienstige gezindheid van sollicitanten
naar een gemeentebetrekking.
Wat de verhouding van liet personeel
tot do diensten cn bedrijven.betre.fi, acht
te eenige leden een grondige herziening
van het Georganiseerd Overleg, waarbij
aan liet personeel meer zeggenschap wordt
toegekend, een eisch des tijds.
Een ander lid wil ook aan de politie
recht op vertegenwoordiging in de com
mission van liet georganiseerd overleg toe
kennen; wel bestaat er voor dit personeel
een commissie van advies, doch daarin
hebben hoofdbestuurders der organisaties
geen zitting.
Hoewel niet ontevreden over hetgeen
Burgemeester en Wethouders ter voorzie
ning in den woningnood hebben verricht,
is een ander lid van oordeel,, clat de be
grooting niet voldoende perspectief opent
omtrent de wijze, waarop verder in den
bes taandenwoningnood zal worden voor
zien.
Voorts vraagt dit lid wat Burgemeester
en Weth. denken te doen, indien door ver
laging der loonen, de huurders van de
door de Woningbouwverenigingen ge
bouwde woningen niet meer in staat zul
len zijn do- hooge huren te betalen. Z. i.
moeten Burg. en Weth. met het nemen
van maatregelen niet wachten tot dit het
geval is, maar thans reeds overwegen of
op eenigerlei wijze, b.v. door liet van ge
meentewege schenken van een gedeelte dor
door de Woninghouwvereenigingen ver
schuldigde annuïteiten, verlaging der hu
ren mogelijk is.
B. en W. antwoorden hierop o.m.:
„Den in het verslag geuiten wensen, om
ook bij voortduring zoovéél mogelijk de
zuinigheid te betrachten, zullen wij gaarne
ter harte nemen. Met het oog op den slech
ten financieelen toestand en de hooge be
lastingen achten ook wij het betrachten
der zuinigheid meer dan ooit geboden.
Bij het opmaken van de concept-begroo-
ting is dan ook als eisch gesteld een bezui
niging van ten minste 10 pCt. In do ge-
wallen, waarin aan dezen eisch niet kon
worden voldaan, is nauwkeurig nagegaan,
of dit inderdaad niet mogelijk was. Bij
het vaststellen van de in de concept-be
grooting opgenomen bedragen heeft dus
steeds een streng onderzoek plaats gehad.
Dat de resultaten van de bozuinigings-
cïrculaire niet voldoende uit de begróoting
blijken, kunnen wij niet beamen.
Reeds oen oppervlakkig onderzoek doet
zieu, dat bijna alle fabricage-posteu lager
zijn geraamd; in totaal is zelfs uit dezen
hoofde rond f 50.000 minder uitgetrokken.
Zoo zijn eveneens de posten betreffende
de Brandweer aanzienlijk lager geraamd,
alsmede eenige posten betreffende de Po
litie.
Verder zijn de posten „Aanschaffen en
onderhouden van schoolboeken, leermidde
len en schoolbehoeften" teruggebracht van
.125.000 op f22.280.
Ook bij het opmaken van de begrootin-
gen van de bedrijven is met bedoelde cir
culaire rekening gehouden, waardoor de
winst van do Gasfabriek f 25.000 en de
winst Tan do Eiectriciteilsfabriek f 48.000
hooger werd uitgetrokken. Het adcelig
saldo van den Reinigings- en Ontsmet-
tingsdienst voor 1928 uitgetrokken op
f287.475 is voor 1924 geraamd op
f 250.389.
Uit een cn ander blijkt dus, dat de be
grooling voor 1921 inderdaad overeen
komstig onze bezuinigingscirculaire is op
gemaakt.
Overigens zal bij liet besteden van dc
beschikbaar te stellen bedragen van do
zijde van ons College eon strenge controle
zijn te verwachten.
Naar vereenvoudiging van de adminis
tratie wordt eveneons door ons Collego
gestreefd.
Natuurlijk kar. een ernstig streven naar
bezuiniging er toe leiden, dat tot inkrim
ping van een tak van dienst en tot ontslag
van ambtenaren of. werklieden moet wor
den overgegaan. In dat geval ontvangen
zij editor c. er. een wachtgeld, hetwelk
ju id wordt toegekend, om hen zooveel mo
gelijk schadeloos to stellen en de gelegen
heid te geven eenïgen tijd naar e;n ande
xen werkkring jijt jo ziffl.
Bij het toekennen van vervroegde perio
dieke verhoogingen wordt eveneens de noo
dige zuinigheid betraebt.'
Sedert Januari 1923 zijn vervroegde 1
periodieke verhoogingen toegekend aan 20
personen, verdeeld als volgt over do ver
schillende diensten:
15 lichtfabrieken, 2 dislricls-keurings-
dienst van waren, 1 openbaar slacht
huis, 1 gemeentelijk badhuis en 1 secre
tarie.
In 18 van deze gevallen moest rekening
worden gehouden mot hetgeen de betrok
kenen verdienden in lossen dienst of met
vroeger bewezen dienst. In deze gevallen
was het toekennen der vervroegde perio
dieke verhoogingen zuiver een aangelegen
heid van formeelén aard.
In twee gevallen is slechts sprake van
een feitelijke salarisverhooging, welke ge
motiveerd werd door verantwoordelijker
werkkring of drukkeren dienst.
Reorganisatie, en vereenvoudiging van
de controle, met betrekking tot de uit kee
ring aan werkloozen uitgeoefend door den
Armenraad, het Burgerlijk Armbestuur,
de Gemeenlelijko Steuncommissie cn de
Crisiscommissie wordt overwogen. Of dit
tot bezuiniging kan leiden, is echter zeer
de vraag. Men vergele toch niet, dat de
hier genoemde lichamen niet eenzelfde
taak hebben, en dat de uit to oefenen con
trole niet dezelfde is en ook niet op de
zelfde personen wordt uitgeoefend. Na
tuurlijk zou vereenvoudiging en besparing
mgoelijk zijn, indien niet zoovele lichamen
met do uitkeering aan werkloozen waren
belast. De z.g. crisiscommissie is echter
voor het sigarenmakersbedrijf, het metaal-
bewerk ersbedrijf en het typograp hen be
drijf ingesteld in verband met de van Re-
geeringswége vastgestelde regelen ter ver
krijging van een Rijksbijdrage in de
ondersteuning van uitgetrokken werkloo
zen in die bedrijven; zij kan dus niet wor
den opgehevgn, zoolang het Rijk in de
ondersteuning bijdraagt. Een specialen
controleur heeft zij echter niet. De Ge
meentelijke Steuncommissie, die, in strijd
met ons advies, op initiatief van Uwen
Raad is ingesteld, heeft daarentegen wel
speciale controleurs en kan deze zeer
zeker niet missen met het oog op de vele
fraude, die moet;worden tegengegaan.
Tegen het in liet leven roepen van nieu
we gemeentebedrijven bestaat bij ons Col
lego geen angst; wel hebben wij daar
tegen bezwaar. Slechts indien zeer sterke
argumenten daarvoor kunnen worden aan
gevoerd, zooals b.v. ongemotiveerde prijs
opdrijving van levensmiddelen, dient tot
een dergelijke oprichting te worden over
gegaan.
Het nut van liet oprichten van een ge
meentelijk brandassurantiebodrijf, waarop
een lid had aangedrongen, zien wij dan
ook zeer zeker niet in. Het lisïco zou niet
alleen voor de gemeente, dóch ook voor cle
verzekerden te groot zijn. Evenmin ach
ten wij het gewensclit, dat de gemeente
het personenvervoer binnen clé gemeente,
in het bijzonder het vervoer met autobus
sen, (eveneens een geuite wenk), ter hand
gaat nemen. Dit belang kan o.i. zeer vol
doende van particuliere zijde behartigd
worden, terwijl het in exploitatie brengen
van verlies opleverende trajecten in casu
o. i. geenszins op den weg dér gemeente
ligt.
Met betrekking tot dé veiligheid der pas-:
sagiers zijn voorschriften vastgesteld bij
do artikelen. 2 en 4 van het Koninklijk
besluit van 31 Juli 1880 S. 121, houdende
bepaling ter verzekering van de veiligheid
der reizigers met openbare middelen van
vervoer. In hoeverre het wenschelijk is,
in navolging van andere gemeenten, nog
verdere bepalingen, te verbinden aan cle
..vergunning tot het innemen van oen stand
plaats op do openbaren weg, vast to stel
len, wordt overwogen.
Over een voorstel lot instelling van ad-
viseorende arbeiderscommissies bij de ge
meentediensten en bedrijven liopen B. on
"W. den Raad eerlang praeadvies uit te
brengen.
Een voorstel tot herziening van de bepa
lingen betreffende het georganiseerd over
leg zal binnenkort bij den Raad aanhangig
worden gemaakt.- Het advies van do alge
meene ambtenaren cn de algemeéne werk
liedencommissie is bereids ingewonnen.
Met het oog op de speciale plaats, die
de politie volgens de wet inneemt, kan het
Reglement voor de Commissie van Advies
betreffende de arbeids- en dienstvoorwaar
den van het personeel in dienst van de
gemeente Leiden niet van toepassing zijn
ten aanzien het personeel van do
politie en kan dat personeel dus ook geen
recht op vertegenwoordiging in een dei-
in dat reglement bedoelde algemeene com
mission worden gegeven. Door den Burge
meester is echter een reglement vastge
steld, waarbij c-ene speciale commissie van
overleg voor de agenten van politie in het
leven is geroepen en liare samenstelling
is geregeld.
Een en ander behoort niet tot de com
petentie van den Raad.
Het is niet we! mogelijk reeds op de
primitieve begrooting gelden uit te trek
ken voor nieuwe woniugbouwplannen. Tel
kens wanneer tot uitvoering van een
bouwplan wordt besloten, plegen dienten
gevolge do ïinancieele gevolgen daarvan
bij afzonderlijke supplctoire begrooling te
worden geregeld.
Voor een overzicht van do in uitvoering
en in voorbereiding zijnde plannen mogen
wij overigens verwijzen naar bet door
den Wethouder voor de Volkshuisvesting
in de vergadering van 30 Juli 1923 mede
gedeelde, waaruit blijkt, dat ons College
op dit gebied niet stilzit. Waar derhalve
nog zóó kort vóór de aanbieding van do
begrooting eon uitvoerige uiteenzetting
was gegeven, bestond er geen aanleiding
in de Memorie van Toelichting hierop
weder terug te komen, daargelaten nog,
dat wij de Memorie van Toelichting daar
toe niet do aangewezen plaats achten.
Ons Collego kan thans gceneriei toezeg
ging doen in zake het oplossen van do"
moeilijkheden, welko zullen voortvloeien
uit eeue verlaging de-r loonen en hel daar
door niet meer in staat zijn tot betaling
der tegenwoordige huurprijzen door de be
woners van door woninghouwvereenigin
gen gebouwde woningen. En dit reeds
hierom niet, aangezien daartoe de mede
werking van de Regeering zou worden vor-
eiseht, die bij dit vraagstuk- in zeer be
langrijke mate is bterokken. De Regeering
acht blijkbaar de gevreesde mogelijkheid
niet zóó aanstaande, dat thans reeds maat
regelen in dezen dienen te worden voor
bereid. Trouwens deze maatregelen kun
nen o. i. eerst dan goed onder de oogen
worden gezien, wanneer die toestand in
derdaad aanwezig is.
Ook achten wij het niet ondienstig, ver
mits het hier een moeilijkheid betreft, die
zich in liet geheele land al dan niet zal
voordoen, eens af te wachten, in welke
richting do groote gemeenten te dezer
zake eventueel een oplossing zoeken.
Aanstelling van gehuwde vrouwen en
gepensionneei'den achten ook B. cn W. in
het algemeen niet aanbevelenswaardig.
Er kunnen zich echter gevallen voordoen
waarin een dergelijke aanstelling in het
belang van den dienst is en dan dient een'
uitzondering te worden gemaakt. Wij heb
ben hier in liet bijzonder het oog op ge-
pensionneerden, wanneer het de vervulling
van een of ander bijbaantje betreft, waar
voor anderen niet zoozeer in aanmerking
komen.
Al achten wij het verkeerd, dat iemand
om zijn godsdienstige gezindheid wordt
uitgesloten bij de vervulling van een be
trekking, evenzeer zouden wij het in
strijd met onze wetgeving en met het ge
meentebelang achten, indien gevolg werd
gegeven aan den wensch, door een lid ge
uit, dat naar verhouding rekening worde
gehouden met de godsdienstige gezindheid
van sollicitanten naar een gemeentebetrek-
king."
JAN T00R0P EN ZIJN WERK.
Door Ot-to van Tusschenbroek, oud-Direc
teur .van hef Museum van Kunstnijverheid
to Haarlem, is gisterenavond in het Stede
lijk Museum „De Lakenhal" alhier een le
zing- gehouden over bovenstaand onderwerp.'
In liet feit dat Toorop in Indië is geboren
en halfbloed is, ziet spreker do oorsprong
van den wonderlijken samengaog tusschen
Oosterschen en Westerschen. aard en bega-
ving welke het treffend kenmerk is van
diens zoo sclioone en diepe werk.
Spreker slaat uitvoerig stil bij den groei
van het talent en de ontwikkelingsgang van
Toorup's kunst, dit toetsend aan zijn gang
door het leven.
Oorspronkelijk stond men vreemd, vaak
zelfs vijandig tegenover zijn zeggingskracht
welke van meet af aan zoo gansch anders
was als dien van het algemeen erkende en
geijkte werk der ouderen van zijn tijd.
Doch ook, al is hij onbegrepen, hij is één
met zijn werk, hij is nooit anders da-ii ge
heel en al zichzelf en zichzelf alleen en als
dan in 10011902.liet decoiatieve werk aan
Berlage's Beurs te Amsterdam aan hem
Holst, Derkinderen, Zijl en Mentks d-a Cos
ta. wordt opgedragen, zal meer dan ooit in
Toorop's leven de hoon der menigte hem
treffen.
Want de massa keert zich altijd tot het
middelmatige „en de waarachtige kunste
naar, aldus spreker,, is nooit een Jan- en
allemans-menseh. In de hoogste uitingen der
kunst staal de scheppende kunstenaar ge
woonlijk onbegrepen alleen!
Vooral teen na zijn moeilijk te vatten
symbolieke teekeningen, zoo' vaak be
schimpt, en bespet, de sectiel-lableaux „He
den", ..Verleden" en ..Toekomst" voor de
Beurs gereed waren en nog meer toen zijn
„Rijstoogst" en „Kolenhandel" in dc Ko
renbeurs onder cle oogen van de al te prac-
tiscli-nuehtere handelsmannen kwamen,
steeg na de openstelling van het Beursge
bouw een storm van verontwaardiging.
Men zal zich wellicht herinneren hoe door
invloed van het Raadslid Simons en door
volhardende pogingen vanwege de vóreeni-
ging Architectura et Amicitia voorkomen
werd dat deze tableaux werden verwijderd.
Uit tegenstand immer hernieuwd? kracht
puttend, zoo werkt Toorop. Jan Valk heeft
daaromtrent bij zijn 60en verjaardag neer
geschreven
Zelden is er een bij uitstek met ta
lent begenadigde geweest die reeds in zijne
eerste werkjaren zorgend, met opoffering
van elk vrij uur, geploeterd heeft en ge
zwoegd en zelden een werkelijk bezielde, die
zoozeer gewerkt heeft en geworsteld om
eindelijk na jaren van onvermoeizanien
strijd,- iets van die wezenlijke kracht van
uiting te verwerven, welko men in den
weligen oogst van zijn rijperen leeftijd zich
zoo weldadig zou zien ontplooien."
Spreker gaf vervolgens eene beschrijving
van zijn zoo verschillende werkwijzen en
loont aan hoe hij van het gewone, acade
mische doen. waarin niettemin reeds dade
lijk een sterk persoonlijk element naar vo
ren trad, overging tot het lichtschilderen
Ook hier was bron van te
genstand daar hij den moed had te broken
met alle academische formules en hetgeen
hij te zeggen had niet langer hulde in het
tot op den laats ten draad versleten Zon
dagskleed. der conventie, dat ais eenig-za-
ligmakend gold. En ook zijn schijnbaar ne-
gccren van al wat als het. "hoogst bereik
bare geld en daarnevens het verbreken van
alle traditioneel constructieve regelen, wel
ke lob dogmen verworden waren, deed
Toorop vijandig staan tegenover de gladde
en gelikte techniek, het mooie schilderen,
,.la l>eiie peinture", het al te fijn afwerken
ten koste van hetgeen men te zeggen had
als kern van het werk: de ziel.
Tc vaak wordt dcor de schilders de fout
begaan het schilderij te vci'moeien door al
lc langdurig fijn afwerken alsof het- een ge
politoerd kastpaneel gold.
Dit gaf spieker aanleiding stil te staan
bij zijne zoozeer uiteenloopcndc werkwijzen
en uitingen in verschillende materialen en
zijn zeer zuiver begrip van hetgeen 'xi be-
paaldó slof vraagt.
Spreker vatte ten slotte het wezen van
den ouden Meester samen in de volgende
karakteristiek: „Toorop is dc ovenzoo tec-
dero als krachtige; hij i-s te edel' op het al
ie brooza af, doch hij kent do grenzen; hij
is krachtig cp het welhaast te forschc af,
doch hij weet zich steeds te binden. En zoo
was Iiij van meet af de rijk begaafde en
diep bezielde vertolker van het leven der in
knechtschap gebondenon, van do in den,
duisteren eeuwigen nacht der mijnschacht
levend begraaf de, zoowel als van de in het
te felle zonlicht zwedende werkers, over
wier hoofden do seizoenen gaan én wiep
leven werken is van kindsheid tot ouder
dom; van dc inde razend rumoerige fabric- j
ken zwoegenden, wier leven in al te eendere
dagen vergaat en wier arbeid liefdelocs is j
door het jagend stukwerk dat geen bezie- 1
liilg vrafigt, noch kent,
Hij is in zijn kunstenaarschap aanhitser
tot strijd en medelevend met het volk was
hij eenmaal de tot uitersten getergde die j
als een woesteling het Parlementsgebouw j
te Brussel binnen stormt en vlak voor den;
zetel van den president zijn haat uit-
schreeuwt tegen de onderdrukkers van heb
volk tijdens de werkstakingen.
Ook in zijn Londenschen tijd was hij de I
zegger van het leed der armen, in zijn Kat-
wijkschen en Domburgschen tijd evenzoo
de vertolker van het lijden der visschers in
hun gevaarlijk bedrijf.
Hij is dc hartstochtelijke schoonheidslie-
ven.de in al zijn werk, de van kleur en harts
tocht bezetene, de altijd jonge werker ook
in later dagen. Hij i3 de felle waker en do
•stiHe droomer, de speelman, die telkens
andere liederen zingt- en telkens naar ande
re landen voertdc zwerver naar verre en
vreemde stee.
Reeds in zijn z.g. Boeddhistische periode
was Toorop de geloovige Katholiek en .zijn'
overgang kan niet verwonderen.
Hij is de altijd jonge werker, die altijd
weer weet mee to zingen in het lied der
jeugd en altijd weer zijn eigen wijs aan het
jeugdbed weet te paren.
Hij is nimmer de oude-ouverzettelijken,
hij is altijd de heerlijk meelevende met wat
de Nieuwe Tijd aan Schoonheid brengt.
Moge het, aldus spreker, dezen beminnelijk
onstuimige, dezen genialcn onberekenbare,
dezen veel verguisden, veel geliefden kun
stenaar gegeven zijn voor zijn cn ons ge
luk nog lang te kunnen arbeiden in volste
overgave
Bij een aantal zeer fraaie lichtbeelden
uit verschillende perioden gekozen als re-,
preééhtatief staal van Toovop's kunst gaf na-
een korte pauze do heer Van Tusselienbroek
daarvan een uitleg. Dj.aronder._was ook een
lichtbeeld van het i^-ojiyprd nr;n!.,.„;n?eil,
veastcr cn tenslotte Toorup's portret
UIT DE OMGEVING
ALPHEN AAN DEN RiJfi.
Uitvoering. Donderdagavond werd
door de Clir. Muziekvereon. -„Arti et Reli-
giono" in het Nutsgebouw een uitvoering
gegeven met medewerking van den heer
J. L. Eeijlen, den .bekenden declamator
uit Utrecht, welke uitvoering zeer goéd is
geslaagd. Na een openingswoord door den.
Voorz., den heer Basie, werd aangevan
gen met de afwikkeling van het program,
■dat zeer in den sriiaak viel. De voordrach
ten van den heer Feij(en droegen eveneens
veel hij tot het welslagen van dezen avond
Een beste koe. Deze week werd door
do slagers S. V. en G. J. alhier een koe
geslacht, welke aan vel het kolossale ge
wicht in had van 145 pond. Een derge
lijke hoeveelheid wordt in bevoegde krïn-
gén' a'ls Iets zeer zeldzaam Beséhonwd.
KATWIJK AAN DEN RIJN.
Snijbloemen. Waar de aanvoer van
Ghrysanthen steeds minder wordt, ligt het
voor de hand dat de vraag grooter is dan
het aanbod en daardoor de prijs naar bo
ven gaat. Eenbloemigo Chrysanthen gaan
van f 9.50 tot f 10 per 100, terwijl de bos
of Idei'nbloemige Ghrysanthen van f 0.20
lot f 0.45 per bos Opbrengen. Dank zij het
vorstvrijo weer komen de Ghrysanthen lot
de laatste toe binnen. Tulpen, due soorten,
gaan op lieden van f n f700 per
100.
Groenten Er is de l*».rts?p 'dacen mee*
levendigheid te bespeuren in den groen-
tenhandcl, zoodal b.v. Roode en Gele kool
waarvoor de vorige week bijna geen vraag
was, thans gemakkelijk f 2 a f 2.50 per
100 meer opbrengen en alzoo loonen tot
f 8.90 tot f 9.20 per 100. Ook voor pr-en
komt meer vraag waardoor gemakkelijk
f 4.40 per 100 K.G. bedongen kan worden
Waar de handel in uien de vorige week
mat was, loopen deze weer iels op en gaan
tot f 8 per ICO K.G.
Veiling. Het vailingbestuur heeft bet
noodig geoordeeld de volgende week mot
meer 2 maal, doch van dien tijd af een
maal per week veiling te houden voor
groenten en wel op "Woensdag.
Bloembollen. Nu de sneeuw onge
veer weg is zijn velo kweekers met man en
macht aan het planten getogen. Er moe
ten hier nog tamelijk veel bollen geplant
worden.
NOOTDORP.
Ned. R.-K. Volksbond. De Ne$.' R.-K
Volksbond alhier hield op Dinsdag 4 Dcc.
een al gem. vergadering in bet R.-K. er-
oenigingsgebouw. Door het ongunstig
weer cn de slechte wegen was de opkomst
gering. De vergadering werd geopend
met het gebed, waarna do notulen werden
gelezen en goedgekeurd. Medegedeeld
werd dat de hr. W. Kroon aangesteld Ls als
bode der afdeeling. Ingekomen was een
schrijven om hulp voor liet noodlijdende
Duitschland. Hierna \verd besproken vrij
stelling contributie-betaling bij werkloos
heid. Art. 3 van het huishoudelijk regle
ment weid nogmaals- behandeld. Er werd
besloten oen buitengewone vergadering
met voordrachten en vermakelijkheden le
houden in den maand Jauari 1921.
Na rondvraag sluiting. De collecte voor
„Hulp iii Nood" bracht f 1.38 op.
RCELQFARENCSVEEN
Collecte. De collecte voor KallioliÖk
Rijnland, alhier dezer dagen gehouden,
Heeft opgebracht de som van f 275.
WASSENAAR.
Gemeenteraad. De Raad dezer ge
meend' v< rgaderl "Woensdag i2 December
dés voormiddags 9.30 uur. O.m. is de ge-
moentebegrooUng voor 1924 aan de ordo.
Demonstratie. Maandagavond wordt
alhier een demonstratie gegeven met Mag-
giproducten, waaraan is verbonden een
filmvortooning. Een ander is voor een
ieder toegankelijk.
