15e Jaargang. ZATERDAG 8 DECEMBER 1923 No 431S (DeABONNEMENTSPRIJSbedraagt bl] vooruitbetaling Voor Leiden 19 cent per week f 2.50 per kwartaal 'Bij onze Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaal. Franco per post 1 2.95 per kwartaal. Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver krijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., ruei Geïllustreerd Zondagsblad 9 ct. Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen II. Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN TEL. INT. 935 GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II. DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gewone advertentiën 30 cent per regel* Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het dubbele van het tarief berekend. Kleine adverientiënv van ten hoogste 30 woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ver huur, koop en verkoop 10.50. Dit nummer bestaat uit vijf bladen} waaronder het Geïl* lustreerd Zondagblpd. V Saamhoorigheid. Altijd en wij mogen misschien zog gen: in dezen tijd vóóral, moet de Katho lieke pers er zich van bewust zijn, dat zij is: voor alle standenl Zij mag bij geen enkelen stand in het gevlei willen komen, maar óók geen enke len stand van zich afstooten. Zij mag aan ongegrondo eischen niet tegemoet treden, doch evenmin gemoti veerde verlangens naar achteren dringen van welken stand die ook komen. Zoo móet do Katholieke pers zijn. Zoo is zij ook, gelukkig, in ons land. Zij is niet dienaresse van een of ande xen groep, maar dienaresse van de Kerk, van de Katholieke zaak, van héél der Katholieken belangen-gemeenschap. Dat kan zij ook, en dat is zij als van zelf, omdat in haar leven moet het Ka tholieke solidariteits-bewustzijn: Katholiek moet zij zijn en in de levende Katholici teit zich saamhoorend gevoelend met alle standen. De Katholieke pers staat dus niet „wil lig" ten dienste aan den een of anderen stand. En wel grievend is het daarom, als „Het Volk" schrijft naar aanleiding van het re constructie-congres der Katholieke werk gevers: „Een willige pers staat hun (den werkgevers) ten dienste". Met volle instem ming nemen wij over (in de rubriek „Uit de Pers") wat naar aanleiding daarvan „Het Huisgezin" schrijft. De weder-opbouw der maatschappij kan niet anders geschieden dan op de samen werking der verschillende standen. Congressen van werkgevers of van werknemers, van middenstanders of van welken anderen maatschappelijken groep dan ook zij kunnen veel bereiken, maar ten slotte weinig of niets, zoo zij niet wor den gedragen door den goest van solidari teit, van-willen-samenwerken door alle standen. De menschen, van allo standen, moeten inzien, dat zij in het maatschappelijk leven saamhooren'. En aan de Katholieken de plicht daarin een voorbeeld te geven oen plicht krachtens hun beginsel; een plicht, die is een wezenlijk doel van hun Geloof, hun Godsdienst I V Gezag. Daar moet zijn Gezag in de burgerlijke sa menleving, krachtens Goddelijke instelling, wat ons reeds duidelijk is uit hetgeen het gezond verstand, ons zegt-. Daar moet zijn Gezag in de Kerk. Dat gezag is er krachtens Goddelijken Wil en Goddelijke Belofte. Dat Gezag is een gave van Gods Goedheid, een schepping van Gods Wijsheid. Dat Gezag erkennen wij niet alleen; wij zijn er ook dankbaar voor; wij eerbiedigen het en hebben hot lief óok in de dragers van dat gezag, wat als vanzelf sprekend mag worden beschouwd. Die erkenning van, die eerbied en die liefde voor het gezag berust op een ver standelijk inzicht èn zal des te levendiger, des te dieper en warmer zijn naarmate in het hart leeft de ware zelfkennis, do n e- dcrigheid En nu is he+- juist een zeer opmerkelijk verschijnsel, dat in onzen tijd er vele menschen zijn, die, nu eindelijk klaar in ziende de dringende noodzaak van gezag, gezagserkenning eischen, zelfs zoover gaan, dat zij van anderen een zoo goed als slaaf- iehe onderwerping verlangen aan het ge zag althans aan een gezag, zooals zij dat wenschen! maar zelf missen de door ons aangeduide eigenschappen, do deugd, om op hun beurt zich onder gezag te stellen Die menschen zullen de maatschappij niet redden, aleer zij zichzelf hebben bevrijd van...... zichzelf, van hun in wezen gezag- miskennende revojutionnaire neigingen! Men treft dezulken aan zoowel onder com munisten als onder fascisten, onder „demo raten" en onder ..reaetionnairen". En in ons land heeft nog dezer dagen de redacteur van het weekblad, dat zich „Ka tholieke S t a a t k u n d e" noemt, daarvan gegeven een voorbeeld, dat wij gis teren „droevig en bedroevend" noemden, al herhalen wij dan ook, dat wij aan do subjectieve schuldigheid van den betrokke ne gaarne willen aanleggen, zoo breed -moge lijk. de maatstaf der Christelijke naasten liefde, wijzend op zijn temperament-, het welk den geest al zoo ge ruimen tijd vol passie in één rioht-ing heeft voortgestuwd, waarbij hij, niemand ontziende en al leen zichzelf ziende, nu aki tot een te voor ziene en -onvermijdelijke consequentie is ge komen Moge de bedoelde persoon er toe kunnen tornen zijn niet te miskennen talenten en groote werkkracht- mede ten dienste te Hellen do openbare zaak, maarop een heel andere wijze dan tot nu toe in zijn weekblad Wij zijn hoewel w'j aanvankelijk over deze aangelegenheid wilden zwijgen tot de meening gekomen, dat er in de Katholie ke pers rond-uit moet worden gezegd,, waar op het staat; hoe hard het ook moge val len, hoe pijnlijk het ook moge zijn; omdat wij inzien, dat uit een ander optreden door kwaad-willenden verkeerde conclusies zou den kunnen getrokken worden. Zoo schreef „Het Volk" van gisteravond: „Veel sympathie voor de politieke per soonlijkheid van onzen opper-fasrist Dr. Eraile Verviers hebben wij niet, zooals bekend is. Het gebrek aan syra-pathie is trou wens wederkeerig. Dat belet ons niet., m te getuigen, dat het antwoord, door den heer Ver viers aan de bisschoppen verstrekt op hunne poging, tot inmenging in zijne politiek, den Katholieken arbeiders ten voorbeeld gesteld kan worden. De heer Verviers heeft volstrekt ge lijk." „Het Volk" zou ook in staat zijn. later de Katholieke pers in deze verdacht te maken bij de arbeiders. Wij verklaren en in deze staat onge twijfeld héél de Katholieke ners op eenzelf de standpunt dat de heer Verviers in deze volstrekt niet den katholieken arbeider ten voorbeeld gesteld kan w jrdej, omdat zijn optreden tegenover het Episcopaat is: on- Katholiek eSJiTOlLffilÉiu» De crisis in Duitschland. De machtigingswet. Aanneming door den Rijksdag verwacht. Men is algemeen de meening toegedaan, dat de machtigingswet heden zal worden aangenomen. Het seniorenconvent uit den Rijksdag heeft besloten, dat de Rijksdag na aanneming van de machtigingswet, tot half Januari zal worden verdaagd. De houding der socialisten In afwachting van den grooten slag heersclite er gisteren in parlementaire kringen groote rust. In deze afwachting echter hebben de middenpartijen en ook de socialisten hun partijgenooten telegra fisch opgeroepen om heden te komen, opdat van de 97 leden, die Donderdag ontbra ken, heden minstens do helft aanwezig zou zijn. Do socialistischo fractie heeft besloten er alles op to zotten, om oen rijksdag-ont binding te voorkomen en de partijdwang zoodanig uit te zetten, dat het den leden dezer partij verboden zal zijn, anders dan aangegeven wordt te stemmen of de zaal 'to verlaten en daardoor de stemming in gevaar brengen. Dat het deze groep met den partijdwang ernst is, blijkt wel daar uit, dat de afgevaardigde Hoffman, die tegeu de volmachten stemde, door het fractiebestuur gisteren uit de partij werd gestooten. Voor het overige hebben de socialisten het voorstel besproken om bij de a.s. verkiezingen het aantal rijksdag afgevaardigden van 459 tot 400 te ver minderen. De inkrimping van den Rijksdag. Een socialistisch voor stel in principe aanvaard. Op instigatie van do regeering heeft Rijksdagpresident Loebe in de juridische commissie van den Rijksdag voorgesteld, op grond van bezuinigingsoverwegingen, het aantal afgevaardigden naar den Rijks dag tot do helft terug te brengen. Van sociaal-democratische zijde werd dit voorstel to zeer ingrijpend geacht en werd voorgesteld niet verder te gaan dan een vermindering van het aantal zetels van 459 tot 400, waardoor iedere afge vaardigde 80.000 kiezers in plaats van 60.000 zal moeten hebben. Do vertegenwoordiger van de regeering sloot zich bij hot sociaal-democratisch voorstel aan, waarbij ook de andere par tijen zich neerlegden, met uitzondering van do Duitsch-nationalen, dio zich be riepen op landen als Engeland en Frank rijk waar, bij een kleinere bevolking, het aantal afgevaardigden grooter is dan in Duitschland. Werkloozen-onlusten. Een groot aantal werkloozen, waarbij zich talrijke opgeschoten jongens hadden gevoegd, trachtte eergisteren het stadhuis van Schonenberg binnen te dringen. De aanwezige politie was aanvankelijk niet in staat de indringers uiteen to jagen en te verspreiden, zoodat in allerijl versterkin gen werden ontböden, die do betoogers uit de straten in do buurt van het stadhuis uiteen dreven. Uit Brunswijk wordt gomold: Nadat Dinsdag te Wolfenbüttel reeds opstootjes •hadden plaats gehad, tengevolge yan een betooging der werkloozen, waarbij ver schillende winkels, in hoofdzaak bakkers winkels en een confectiemagazijn geplun derd waren, is het eergistèrmiddag op nieuw tot onlusten gekomen. Uit Bruns wijk werd politie ontboden °n deze nam een aantal personen in hechtenis, die bij de plunderingen waren aangetroffen. Veertig hunner werden, nadatprocesver baal was opgemaakt, weer vrijgelaten, doch cien even groot aantal manifestanten dio nog in het bezit waren van geplunder de voorwerpen, zijn in do gevangenis op gesloten. De Rente-mark. Dagelijks wordt 100 millioon gedrukt. Naar bericht wordt, leveren do ver schillende drukkerijen thans voor een be drag van 1100 millioen aan Rentenmarkcn per dag af. In totaal is <ot nog toe 1 mil liard Rentenmark gedrukt. Hiervan zullen in het geheel 750 millioon naar het Rijk gaan. Voor credietcn aan particuliere ondernemingen blijft dus nog een bedrag van 250 millioon Rentenmark over, als mede de dagelijksche productie van 100 millioen Rentenmark, onder aftrek van de bndragen, waarop het Rijk in do eerstvol gende tijden nog aansprakelijk zal ma ken. De toes'and in Beieren. Do minister crisis voor loop i g b ij g e 1 e g d. De Beiersche regeeringscrisis is met het oog op den erns'.igcn binnenlandschen toestand in Beieren en de in hot a.s. voor jaar te houden verkiezingen voor den Landdag voorloopig bijgelegd. De minis ter van financiën Krausneck trekt zijn ■ontslagaanvraag is. Er zullen geen bij zondere volmachten worden toegekend üok do andere ministers blijven voorloo pig in functie, to'.dat door do samen smelting van verschillende departementen een voorloopige reorganisatie tier regee ring plaats heeft. Deze samenvoeging zal tot het strikt noodzakelijke worden be perkt. Inhechtenisneming van Hitler's modewerkers. Do vertegenwoordigers van het O.M. bij het Volksgericht to München heeft legen oenigo deelnemers aan den staatsgreep van Htiler bevel tot inhechtenisneming uitgevaardigd, o.a. tegen luitenant Ross- bach, kapitein Döhring en kapiteiu Heiss UIT HET BEZETTE GE31ED. De bezettingstroepen. Do Frauscheu richten thans syetcana- tisch militaire steunpunten op in het ge- heelo Ruhrgebied. Het schijnt het streven der Fran-clien te zijn, het geheele gebied tut aan Lippo op dezo wijze onder hun gezag te brengen. Spoorwegovereenkomst. Verbinding met het onbezette gebied. De rijksregeering heeft gister haar goedkeuring gehecht aan do spoorweg- overeenkomst van het Duitsche spoorweg- bestuui met de Rijnland-regio. Hoewel niet alle wenschen van do regeering zijn vervuld heeft zij toch tot goedkeuring be sloten cm de hervatting van den arbeid in het bezette gebied mogelijk te maken. Het is niet gelukt, do regie over te ha len tot het weer in dienst nemen van alle ontslagen arbeiders. Daartegen heeft dez9 wel toegezegd, slechts Duitsch personeel in dienst to zullen nemen. Do baanvakken van de regie blijven in zooverre nog ge scheiden van de Duitsche, dat do reizi gers genoodzaakt zullen zijn twee biljet ten te nemen, één voor de Duitsche en één voor do regie-spoorwegen. Het is gelukt eenige belangrijke baan vakken voor het Duitsche spoorwegver keer vrij te krijegn. Van tien December af is het Offenburger baanvak en daarmed het verkeer naar Zwitserland weer vrij. Ook het spoorwegknooppunt Wezel dat van belang is voor het verkeer met Neder land is weer Duitsch. Evenzoo zijn de grooto spoorwegwerkplaatsen van Lim burg en Dortmund aan het Duitsche spoorwegbes tuur teruggegeven. Engeland. De verkiezingen. NEDERLAAG VOOR DE CONSER VATIEVEN. Baldwin zal moeten aftreden. Baldwin's regeering is gevallen. Zij is bezweken voor den lievigeu stormloop der vereenigdc liberale en Labourpartijcn, die hoewel hun politiek in andere opzichten uiteenloopt, toch te zamen front hebben gemaakt togen de protectionistische plan nen van het conservatieve kabinet. De volstrekte meerderheid van 79 stem men die do conservatieve partij in het vo rige parlement over alle andero partijen to zamen had, veranderde in een minder heid. Do volledige uitslag is nog niet bekend en kan ook pas over enkele dagen worden gepubliceerd, hetgeen echter niets aan de nederlaag van de regeering kan veran deren. Do stand der partijen was gisteravond: Conservatieven 258, Labourpartij 186, liberalen 147, diversen 10, makende te zamen 601. Het Lagerhuis heeft 615 leden, zoodat nog 14 uitslagen bekend moeten worden. Ten gevolge van het overlijden van een li beralen candidaat moest in 'n district oen nieuwe verkiezing worden uitgeschreven, cn van de overige 13 uitslagen zullen en kele zooals dio van ver-afgelegen Scbot- sche districten, nog wel een paar dagen achterwege blijven. De resteerende uiulagen kunnen echter iu geen geval iets aan de positie van de regeering veranderen. Voor een absolute meerderheid van 1 stem zouden de con servatieven minstens over 308 afgevaar digden moeten kunnen beschikken, terwijl zij bij de 258 gekozenen er ten hoogste nog oen half dozijn bij kunnen krijgen. Zoodoende kan dus het huidige kabinet niet zelfstandig blijven regeeren. Een nieuwe coalitie n o o d z a k e Lij k. Evenmin beschikt een der beide andere partijen over een meederheid, weshalv er nolens volens weer een coalitieregeering zal moeten komen. Het is thans nog onmogelijk to zeggen, hoe die coalitie er uit zal zien. Zeker kan worden geacht, dat Baldwin spoedig het collectief ontslag van zijn ministerie aan den koning zal aanbieden. Do koning kan hem dan verzoeken zich met een der andere partijen te verstaan over de vorming van een nieuwe regeo- ring, doch het is zeer onwaarschijnlijk, dat Baldwin daarop zal ingaan. Do meerderheid der kiezers kantte zich beslist tegen het plan van bescherming der binnenlandsche industrie als bestrij ding dor werkloosheid," hetgeen voo'* Bald- v. in een zoo gewichtige zaak is, dat hij naar alle zekerheid geen premier wenscht te blijven. Maar welke coalitie? Omdat de conservatieve partij verreweg do sterkste zal zijn in het nieuwe parle ment, is het wel mogelijk dat aan een an deren conservatief de taak zal worden op gedragen met de liberalen oen coalitie te vormen, onder voorwaarde, dat de ban de1 apolitiek zal blijven rusten. Aan die po litiek is echter de conservatieve partij niet weinig gehecht, zoodat zij geen barer lei ders zal kunnen veroorloven een nieuwe coalitie-regeering te vormen met de libe rale partij, ^rier ziel Lloyd George weer is, en men weet voldoende, hoo de conser- vatievn over dezen oud-premier denken. Zijn houding tegenover Frankrijk mis haagde hun zoozeer, dat zij geen lust heb ben thans weer met hem in hetzelfde schuitje te varen. De logica van den uitslag der verkie zingen is dat een coalitieregeering zal worden gevormd door Liberalen en de Labourpartij. Beido zijn toch tegen pro tectionisme. Do Labourparlij zal als sterk ste der oppositiepartijen het in do hand hebben een nieuwen premier aan te wij zen, en misschien zouden Asquith of Lloyd George daarvoor in aanmerking komen, dcch thans is er weer oen „maar": ver schillende leiders van de Labourpartij hebben tijdens do verkiezingscampagne verklaard dat, hoe de verkiezingen ook mochten uitvallen, zij in geen geval een coalitieregeering willen vormen met een der bourgeois-partijen, die zij beido over één kam scheren. Noorwegen. De premier tegen het drankverbod. De Noorsche premier lieeft in een rode do Drankwet voor Noorwegen in scherpe bewoordingen afgekeurd. Hij verklaarde, dat de Drankwet verschillende slechte in vloeden op het Noorsche volk heeft. De dronkenschap is thans grooter dan vóór het invoeren van do Drankwet, terwijl de eerbied van de bevolking voor de justitie is verzwakt. Jaarlijks worden drie mil lioen kronen uitgegeven voor do uitvoe ring van do Drankwet, zonder dat resulta ten worden bereikt. Daartegenover zou, indien de Drankwet zou worden ingetrok ken, de Staat jaarlijks dertig millioen kro nen ontvangen door indirecto belastingen. De eersto minister verklaarde, dat naar zijn meening do Drankwet moot worden ingetrokken. Mexico. Revolutie in Mexico. Vijf Staten in openlijk vorzot legen Obrcgon. Volgons berichten uit Vera Cru® zijn vijf Moxicaanscho staten in openlijken opstand gekomen tegen generaal Obrcgon, Zij willen de Mexicaansche federale regee- ring niet langer erkennen cn hebben do federale ambtenaren uit do regceringsge- bouwen doen verdrijven. De Moxicaanscho minister van Oorlo; NET VOORNAAMSTE NIEUWS. BUITENLAND Heden wordt in den Rijksdag over de machtigingswet gestemd. Algemeen wordt aanneming verwacht, daar de soc.-demo- craten tot eiken prijs een Rijksdagontbin ding willen voorkomen. Het spoorwegverkeer met het bezet!» gebied is hersteld. In Engeland zijn de verkiezingen uit- geloopen op een nederlaag der conserva tieven. Baldwin zal eerstdaags het ontslag van het kabinet moeten indienen. In Mexico is een revolutie uitgebroken. BINNENLAND. De Kabinetscrisis. De corresponden tie tusschen de R.-K. en A.-R. Kamer fractie. Mr. Kooien bij de Koningin. Verschillende mededeelingen van het Centraal Bureau der K. S. A. Het tekort bij de Posterijen en Telegra- phie. De afvloeiing. Het op wachtgeld stellen van gehuwde ambtenaressen. LEIDEN. Verschenen is de Memcrie van Antwoord van B. en W. inzake de gemeentebegroo- ting. Er is veel kans, dat het R.-K. Politiek Propagandabureau zal worden onderge bracht in het Centraal Bureau dsr K. S. A. (Binnenland). Vergadering van de R.-K. Kiesvereeni- glng. Een lezing over Toorop en diens kunst In het Derde Blad geven wij o.m. een historische beschouwing ever Zoeterwoude; onze medische medewerker schrijft over: gezondheid bewaren; in Je Kinderrubriek wordt een groote raadselwedstrijd mede gedeeld. heeft troepen uit Tampico gezonden om de rebellen onder bevel van Sanchez to verdrijven. De vloot sluit zich aan. De bevelhebber van de „Golfvloot", de commandant der mariniers en generaal Sanchez hebben een gemeenschappelijk schrijven aan president Obregon gezonden. Hierin deelen zij mede, dat zij besloten hebben de Grondwet tegen do inbreuken van do regeering-Obregon te verdedigen. Tweo colonnes rebellen, te zamen 6000 man, hebben zich op marsch naar de stad Mexico begeven. Bovendien zijn 15.000 man te Vera Cruz geconcentreerd. De stra tegische punten zijn bezet. Uitbreiding van den opstand. Verschillende staten van de Mexicaan sche republiek hebben zich bij den op stand tegen Obrcgon aangesloten, n.l. Sanluis Potosi, Ghihuahus, Michoacan, Tamaulipas. Allo dezo staten verklaarden zich solidair tegenstanders, evenals te Vera Cruz alle federale officieren. Naar gemeld wordt, hebben zich sedert dien nog vier andere staten hij de opstan delingen aangesloten, n.l. Jalisco, Sinaloa, Sonora en Tepic, terwü' eveneens op standen werden gemeld uit Oaxaca en Guerrero. Do reden van den opstand. De opstand blijkt in verband to slaan, met de a.s. prcsidenteele verkiezingen. Be weerd wordt, dat do Mexicaansche troepen aan do Oostkuststaten plotseling overliepen naar Adolfo Vela Huerta, die het vuurtjo van den opstand aanwakkerde en candi daat word gesteld voor do presidentver kiezingen tegenover generaal Galles, (No candidaat werd gesteld door president Obregon. Generaal Sanchez en andere opstande lingen deelden Dela Huerta mede, dat het pogen van Obregon was om bet volk van Mexico een nieuwen president op to dringen. In Vera Cruz verklaarden zich 12.000 man troepen voor Huerta, terwijl do Mexicaansche vloot hetzelfde deed. Naar verwacht wordt, zullen in enkoio andere slaton cenigo duizenden troepen de federale regecring eveneens verlaten, President Obregon, die voor herstel van gezondheid in Celaja vertoefde, keerdo gisteravond onmiddellijk naar do hoofd stad terug, cn verklaarde op strengen toon „Do rust in het land zal worden hersteld, en do opstand met ijzeren hand worden onderdrukt!" Volgens mededeeling van liet ministerie van Oorlog hebben drie compagnieën fe derale troepen, onder bevel van generaal Amavo, Tampico verlaten ten einde clo troepen van Sanclicz aan to vallen. Berich ten van een troffen tusschen de beido legers zijn nog niet bevestigd. Naar men vermoedt bevindt zich generaal Sanchez met Dela Huerta te Cordowa. De minister van Oorlog verklaarde, dat dTie garnizoo-

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1923 | | pagina 1