15 Jaargang.
^ac VRIJDAG 7 OECEI$i§Eft I92S j^0 43^3
2)e £ekióelie (Soti^otii'
Oe ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week fi 2.50 per kwartaal.
ÏBij onze Agenten 20 cent per week f 2.60 per kwartaal.
(Franco per post f 2.95 per kwartaal.
(Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor
uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., roei Geïllustreerd
Zondagsblad 9 ct.
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen
Bureaux: RAPENBURG No. 10
TEL. INT. 935 GIRONUMMER 103003
- LElDiÜ
POSTBUS No.
II.
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone a tï v rfi e n »in 30 cent per regel*
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt bet
u dubbele van bet tarief berekend.
Kleine ariverisniiën, van ten boogste 30 woorden, waarid
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, buur en ver*
buur, koop en verkoop fO.50.
Dit nummer bestaai uit t^eo
bladen.
Werkgevers en werknemers.
„De mensch als zoodanig moet staan
in het middenpunt onzer belangstelling"
aldus do heer Asselbergs, voorzitter van
het R.-K. Werkgeverscongres, Maandag
te 's-Gravenhage gehouden, in zijn ope
ningsrede.
En erkend moet worden, dat in do op
eenvolgende redevoeringen met haar pro
grampunten, met liaar „eischen", niet
tegen deze stelling van Katholieke eco
nomie is gezondigd althans niet
rechtstreeks.
Wij hadden liever gezien, dat deze
mooie stelling ook meer positief in ver
schillende programpunten practisch was
tot uitdrukking gebracht!
Zoo werd de afschaffing van den vrijen
Zaterdagmiddag afgewezen om redenen,
die gelegen zijn in de belangen, niet van
de industrie, niet van de onderneming
of ondernemer, maar van den arbeider,
in wiens geestelijk en godsdienstig belang
't werd geacht, den vrijen Zaterdagmid
dag te behouden.'
Oök bij andere programpunten had o. i.
een dergelijk positief-christelijk geluid
kunnen opklinken.
Over de „eischen", op dat congres ge
steld, welke; hierop neerkomen: langere
arbeidsduuiy verhoogiDg van invoerrech
ten er valt zeker over te praten, er
kan daarover worden overleg gepleegd.
En bij dat overleg moet dan ook,
natuurlijk, weer de mensch, als zoodanig,
staan in het middenpunt der belangstel
ling!
Zoo terecht zeide een dor inleiders, de
heer Stulemeijer:
„Het is zeer zeker te .betreuren, dat
het contact tusschen de R.-K. Werkgevers
en R.-K. Arbeidersgroepen is verbroken
geweest; tocb zijn er teekenen. die er op
wijzen, dat dit contact zal worden her
steld.
Het rallen de leidenrlty ppi'sfjopp[jfp
spreken omtrent hetgeen zij willen. Daar
na zullen zij overlei? moeten plegen in
den geest van vertrouwen en naasten
liefde, ten einde te trachten, bestaande
misstanden uit den weg te ruimen.
Om des socialen vred es-
wille en om het belang der
bedrijven (Wit snatieeren) rallen de
werkgevers on arbeiders weer tot samen
werking moeien komen, daar de ontwik
keling der tijden en de groei van het
bedrijfsleven, ceen stilstand verdragen
kunnen, no^ ~"'nder achteruitgang, doch
integendec-l eischen, regelmatige en voort
durende ontplooiing der krachten onzer
organische maatschappij".^
Dat de noodzakelijkheid van
overleg met de arbeiders wordt ingezien
door de werkgevers officieel op een
werkgeverscongres wordt erkend het is
een goed teeken; het is ook: Katholiek!
Bij dat overleg zullen óók de arbeiders
toenadering moeten toonen.
Doch het is hun niet euvel te denken,
als zij wat door de werkgevers als oecono-
misch-noodzakelijk wordt verklaard niet
maar aanstonds als zoodanig erkennen. De
ervaring is hun hierbij een leermeesteres.
Hoe is b.v. voorheen door tal van werk
gevers beweerd, dat een tien-urendag on
der oeconomisch opzicht niet is te ver
wezenlijken; hoe is er jaren-lang door de
arbeiders zonder succes gestreden
voor een tien-uren-dag. En nu verklaart
een werkgever, de heer Stulemeijer, op het
congres van j.l. Maandag, dat een langero
arbeidsdag die van 10 uren (in gewone be
drijven, waar geen extra zware arbeid
wordt gevraagd) de productie doet dalen,
dat m. a. w. een arbeidsdag van niet meer
dan 10 uren niet in strijd is met oeeono-
mische belangen, maar zelfs daardoor
wordt geëischt!Hetzelfde beeft de
lieer Stulemeijer (waaraan hij herinnerde)
- al in 1908 gezegd; maar daarna (als
we ons niet vergissen in 1910) hebben we
nog in 's-Gravenliago een groot katholiek
arbeiderscongres'bijgewoond om to betoogen
voor een licn-uren arbeidsdag! Dit zij
even terloops opgemerkt.
Doordat er twee'partijen naast el
kaar staan (niet: tegenover elkaar,
moet worden verondersteld), beide tot op
zekere hoogte geneigd tot eenzijdigheid en
naar eigenbelang, en een daardoor niet
juist inzien der werkelijkheid, zullen bij
dat overleg „vaak teleurstellingen op dit
terrein ten deel van beide partijen zijn"
zooals do lieer Stulemeijer opmerkte
maar met hem zijn wij het zoo volkomen
eensdat dit terrein toch niet mag ver-
laten worden!
Dat daarvan do werkgevers, de K a-
tholieke althans, mogen doordrongen
zijn!
Ce crisis in Duitschland.
Nog geen beslissing.
Be Rijksdag?itting tot
morgen uitgesteld.
Bi den Rijksdag heeft zicb gister he
spel herhaald, dat in dit aan partijen zoo
rijke parlement ook onlangs werd ver
toond bij de eindstemming over de mach
tigingswet voor het kabinet-S tresemann.
Door de obstructie der oppositie moest
n.l. de eindstemming worden uitgesteld.
Reeds vóór den aanvang van de verga
dering werden de regeeringspartijen ver
rast door de mededeeling, dat bij de
DuiLsch-nationalen en de sociaal-democra
ten nieuwe bezwaren waren gerezen. Deze
beide partijen hebben plotseling den eisch
gesteld, dat voor verordeningen van de
regcering, waarover de compromis-com
missie van vijftien het niet eens kan wor
den, de eind-beslissing bij den Rijksdag
zelf zal liggen, zoodat deze in zulke geval
len ter beraadslaging over die verordenin
gen bijeen moet worden geroepen. Men
slaagde er echter ten slotte in te dien op
zichte tot overeenstemming te komen.
Bij de daarna gehouden stemming werd
paragraaf I van de machtigingswet met
282 tegen 79 stemmen aangenomen.
De grondwet bepaalt, dat bij do stem
ming over een wet, welke wijziging brengt
in do grondwet zooals met de machti
gingswet het geval is twee derden van
de afgevaardigden (d.w.z. 306) aanwezig
mjeten zijn. Op herhaalde navraag bij de
Duitsch-nationalen, of zij bij de eindstem
ming de zaal zouden verlaten, werd geen
duidelijk antwoord gegeven.
Bij de stemming over paragraaf 2 wer
den 278 stemmen vóór en 81 tegen uitge
bracht. Indien -dus bij de eindstemming
de oppositie de zaal zou verlaten, zouden
er 28 stemmen 'te weinig zijn.
Uit do geheele houding van de Duitsch-
nationalisten, die door de hoofdelijke stem
Bxing de juiste verhouding hadden kunnen
opmaken, bleek echter, dat zij het op oen
obstructie zouden aanloggen en de zaal
vóór do eindstemming zouden verlaten.
Daarom werd op voorstel van het Centrum
do eindstemming uitgesteld tot Zaterdag
a.s., zoodat men weer een paar dagen
heeft, om alle afgevaardigden uit het ge
heel o land telegrafisch hiippTi fo wenen
Rij ksdagonlbinding?
Toch is het nog niet zeker, of Zaterdag
de vereischte meerderheid zal worden ver
kregen. Zelfs indien .de regeeringspartijen
er in slagen, al haar afgevaardigden naar
den Rijksdag te brengen, zullen er nog 15
stemmen tekort zijn. De beslissing zal dus
aFaangen van de sociaal-democraten, van
wie er gister heel wat leden ontbraken,
terwijl een dertigtal de zaal vóór de eind
stemming verliet.
Loopt het Zaterdag mis, dan zal de
Rijksdag worden ontbonden. De regeering
heeft het ontbindingsdecreet gereed lig
gen en wacht nog slechts tot het uiterste
om het in toepassing te brengen. Zaterdag
nu zal moeten blijken, of het hiertoe ko
men moet.
De Communistische actie.
De^demonstraties te
Berlijn door do politie
v e r ij d e 1 d.
Do aangekondigde communistische rel-
let.ia hebben gister inderdaad plaats ge
had, doch dank zij do omstandigheid,
dat de politie er den reuk van hacl gekre
gen, is alles betrekkelijk kakn afgeloopen
Na het vallen van den avond kwamen
van allo kanten communisten naar den
„Lustgarten" waar ten slotte een driedui
zend man bijeen waren. Even plotseling
echter doken van alle zijden politie-be-
ambten op, die, met de bajonet op het ge
weer». de menigte uiteendreven. Do de
monstranten trachtten toen zich in de zij
straten weer te verzamelen, doch ook dit
wist de politie te verhinderen, waarbij
echter cenige arrestaties plaats vonden.
Do politie behoefde echter niet van de ge
weren gebruik te maken, en kon het met
den gummistok gemakkelijk af,
Do motie van wantrouwen'.
Do iu den rijksdag ingediende motie van
'wantrouwen der communisten is met over
stelpende meerderheid verworpen.
De werkloozencnlusten te Wanne.
10 dooden on 37 gewonden.
Volgens nadero officieele berichten zijn
bij de onlusten te Wanne tien burgers ge
dood en 32 gewond. Van de politie werden
vijf mannen ernstig gewond.
De werklooze mijnwerkers hielden ge
durende één uur het raadhuis bezet, dat
echter door de Franscheu werd ontzet.
Groole onrust te Keulen.
De nieuwe regöling van de ambtenaren
salarissen, waardoor de ambtenaren in
een financieel ongunstige positie kwamen,
heeft aanleiding gegeven tot grooto onte
vredenheid, die zich gister uitte 'door een
staking van het personeel van de hóofd-
werkplaats der spoorwegen te Keulen—
Nippes. De stakers demonstreerden
grooten getale voor do Keulscho i\
ringsgebouwen.
Teneinde tegemoet le komen aan de
eischen der werkloozen, had het Keulsche
gemeentebestuur de uitkeeringen reeds
verhoogd. De Rijksregeering vond hierin
aanleiding de uitkeeringen aan de Keul
sche werkloozen geheel stop te zetten. Dit
heeft voortdurende démonstraties, plunde
ringen en dergelijke excessen ten gevolge
Matthes.
Matthes beeft namens de liga voor on
afhankelijk Rijnland aan Tirard een
schrijven gericht, waarin liij dezen mee
deelt, dat hij de voorloopige regcering van
Dorten, die zich te Bad Ems gevormd
heeft, niet zal erkennen, maar dat hij hem
(Dorten) met alle middelen zal bestrijden
Matthes verklaart verdei', dat hij zich
het recht voorbehoudt, to Coblenz een re
geling te vestigen, zoodra hij zulks op
portuun acht,
Frankrijk.
De Kieswet.
Poincaré stolt de kwestie
van vertrouwen.
De Kamer heeft gisteren do kiesrecht-
hervorming behandeld.
Poincaré stelde de kwestie van vertrou
wen en vroeg de aanneming van het ont
werp, waarin in groote lijnen het tegen
woordige kies-svsteem gehandhaafd wordt
De Kamer heeft dit voorstel met 408
tegen 127 stemmen aangenomen.
Engeland.
De verkiezingen.
Do eerste uitslagen.
Gisteren hebben in Engeland de verkie
zingen plaats gehad. Er is volgens de be
richten druk gestemd, ook door de vrou
wen. Incidentent deden zich nergens voor
De stand der partijen was om halfeen
vannacht: Conservatieven 62, liberalen 38,
Labour 36, nationalisten 1, onafhankelij-
ken 1. De conservatieven verloren tot dus-
te Liverpool, de broeder van lord Birken
head, conservatief candidaat, is verslagen
door een liberalen tegenstander. Winston
Churchill kreeg 4398 stemmen minder
dan de Labour-candidaat Pethiek Lawren
ce, een welgesteld advocaat, die een jaar
geleden met zijn vrouw ijverig deelnam
aan de campagne der militante suffraget
tes.
Tot de herkozenen behoort de Labour-
leider Glynes en de conservatieve candi
daat Hope, die speaker van het Lagerhuis
was.
Italië
De ramp in Noord-lfalië.
Het kabinet heeft zich bezig gehouden
met do romp door do overstrooming ver
oorzaakt. Do minister van openbare wer
ken bracht- een uitvoerig verslag uit over
zijn bevindingen bij zijn persoonlijk be
zoek opgedaan. Hij schat het aantal slacht
offers op tenminste 500 en de schade door
de overstrooming veroorzaakt op 130
150 millicen Lire. De eerste maatregelen
tot verleening van hulp zijn reeds getrof
fen. Reeds zijn er levensmiddelen en klee-
ren onder de bevolking uitgedeeld, terwijl
ook voor onderdak wordt gezorgd. Met 11
wederopbouw van de verwoeste dorpen ?.al
terstonel worden begonnen. Een onderzoek
wordt ingesteld naar de oorzaak van de
dijkbreuk. Het kabinet machtigde den mi
nister voorloopig do bedragen, die noodig
blijken, uit de schatkist te ontvangen.
Zuid-Slavië.
ïtaliaansche troepenbewegingen aan de
Z.-Slavische grens.
De Servische bladen maken melding
van Italiaansche troopenbewegingen aan
do Zuid-Slavische grens. Men brengt een
en ander in verband met do kwestie van
Piuflne.
Noorwegen.
Nobelprijs voor den vrede.
Dii jaar niet toegekend.
Het financieele comité uit het Storting
heeft besloten den Nobelprijs voor den
vrede dit jaar niet te verdoelen. Het be
drag wordt, overeenkom g da bepalingen
van h t Nobelfondi v het volgende jaar
bewaard.
Perzië.
Perzië ean republiek? y-y-v-i
Een vreemd h e r i cK t.
Uit Constantiopel komt het bericht, dat
er kans bestaat op uitroeping van de re
publiek in Perzië. Het merkwaardigo van
het herk lit is, dat de ox-sjali, die te Tehe
ran vertoeft, door het uit Angora komen
do nieuws hie it deze a.s. wijziging van
den staatsv ui geheel verrast werd, maar
er blijkbaar zooveel waarde aan toekende,
dat hij oogenblikkelijk naar Parijs ver
trok, waar do tegeuwoordige sjah zich
bevindt, ten einde met dezen de kwestie
te bespreken.
Amerika.
De boodschap van Coolidge.
Amorika en Europa.
Gisteren heeft zich president Coolidge
met een uitvoerige hoodsohap gericht tot
het congres, waarin hij talrijke onderwer
pen hesprak.
Omtrent den Volkenbond zeide de pre
sident:
„Wij behartigen onze eigen zaken, be
waren onze eigen macht en beschermen
de belangen van onze eigen burgers.
Niettemin beseffen wij volkomen onzen
plicht tot hulpverleening aan anderen,
doch wij beslissen volgens ons eigen oor
deel over de methode van die hulp.
Overeenkomstig die politiek weigert
Amerika definitief het statuut van den
Volkenbond te erkennen en te bekrachti
gen. Wij gevoelen geen neiging tot aan
vaarding van de verantwoordelijkheden,
welke do leden van den Volkenbond op
zich nemen en ik ben niet voornemens een
andere houding in deze aangelegenheid
voor te stellen. Wij hopen, dat het insti
tuut van den Volkenbond nuttige diensten
zal bewijzen, maar Amerika beeft vol-,
strekt geen reden haar eigen vrijheid en
onafhankelijkheid te besnoeien door zich
bij den Volkenbond aan te sluiten".
Vervolgens besprak do president o.a. de
vorderingen van het Amerikaansche volk
op Duitschland, zijnde een bedrag van 255
inillioen dollar wegens de onkosten van
het Amerikaanscho bezettingsleger en on
geveer 500 millicen dollar wegens scha
devergoeding aan Amerikaansche burgers.
„Daarom", zei Coolidge, „hebben wij
een rechtstreeksch belang bij het econo
misch en financieel herstel van Europa,
terwijl wij bovendien wenschen de bescha
ving en welvaart van do -menschheid te
bevorderen. Ik erken, dat wij ons daar
voor opofferingen zullen hebben te ge
troosten: de achterstallige rente bedraagt
thans een millioen dollar per dag.Onlangs
land herleefd te zien".
BINGïENLAND
MET VOORNAAMSTE NIEUWS.
BUITENLAND.
De eindstemming over de machtigings-
wet in den Duitschen rijksdag is wegens
obstructie der Duitsch-nationalen uitge
steld tot Zaterdag.
De Kieswet in Frankrijk.
De eerste uitslagen van de verkiezingen
in Engeland.
De boodschap van
aan hetDongres.
president Cooiidg8
BINNENLAND.
Aanstaand bezoek van den Koning en
de Koningin van Engeland?
Er zullen postzegels verkrijgbaar wor
den gesteld die zullen worden verkocht
met een bijslag boven de frankeerwaarda
en waarvan de opbrengst, na aftrek van ds
frankeerwaarde en de kosten, zal worden
bestemd voor nationale vereenigingen, die
een menschlievend doel nastreven.
LEIDEN.
Het nieuwe Academisch Ziekenhuis zal
worden voltooid.
R.-K. Huisvestings-Comité.
LEIDEN EN OMSTREKEN.
Duitsche Priesters:
Vorige opgave f 405.50
R. N., Leiden 5.00
De Kabinetscrisis.
De tweede mislukking.
Wat de pers er van zegt.
De Maasbode geeft, onder het op
schrift „Do tweede mislukking" als haar
meening te kennen, dat het niet behoeft te
verwonderen, dat de lieer Beolaert-s niet ge
slaagd is. Het blad motiveert dit aldus:
„De taak, welke do heer Bcelaerts
zich blijkbaar gesteld had, verschilde in
wezen niet zoo veel van die, wélke door
dr. Kooien pas was opgegeven. Door zijn
keuze to bepalen tot de mannen van
xechts, moest hij zijn poging op dezelfde
moeilijkheid zien afstuiten als die zijn
voorganger op diens weg vond.
Gemeld wordt, dat met name voor
den post van financiën-minister geen
gegadigde te vindien was; hetgeen o. i.
'hetzelfde beteekent als: op het stuik
der te treffen bezuinigingsmaatregelen
is tusschen de partijen van rechts nog
geen eenstemmigheid geconstateerd. Do
laatste dagen verluidde, dat de heer
Reelaorts van Blokland ook ter linker
zijde had gezocht en wel juist naar een
dignitaris voor financiën; het blijkt nu
wanneer althans dit bericht van een
liberaal blad niet int de lucht gegrepen
boe ook in dien hoek de geneigd
heid om aan het laadje te gaan zitten,
niet bijster groot is.
Of onder deze omstandigheden het
nieuwe aanbod van den Vrijheidsbond
praotische beteekenis 'hoeft, valt te be
itwijfelen.
Op een meerderheid van 60 past
"eenmaal geen exfcra-parlemonbair en nog
minder een zaken-kabinet; meer dan
ooit rust thans op de groepeiï van
rechts de plicht, elkander opnieuw te
leeren verstaan. Zij spelen anders o. i.
hoog spel met de belangen van land en
volk".
De Tijd blaast opnieuw verzamelen
tot- de rechterzijde:'
,,Nu jhr. BeClaerbs van Blokland niet
is geslaagd, een extra-parlementair Ka
binet te vermen, is de crisis in een nieuw
stadium getreden, waarbij de vraag der
rechtsche samenwerking als vanzelf op
nieuw in overweging dient te worden ge
nomen. Moge men aan onze zijde allee
'doen, om het geschokt vertrouwen te
herstellen. Niet natuurlijk door op
allerlei voorwaarden zonder meer ja en
rmen te zeggen, maar wel door dö
absolute zekerheid te verschaffen, dat,
wanneer men eenmaal tot een compro
mis over practrsche punten als daar
zijn de organisatie der marine, de be
zuiniging, de handelspolitiek, enz. is ge
komen. het „ja" van December 1923 in
1924 of 1925 sommigen niet als een
„neen" over de lippen komt. Met andere
Duitsche Kloosters:
Vorige opgavo
R. N.,' Leiden
Kath. Rijnland:
Vorige opgavo
Totaal f 410.50
280.25
5.00
f 4548.25
In totaal ontvangen
Ontvangen bij den hoer J. v. d. H ijd_n:
V. B., Oegstgcest: een kaas, een zakje
rijst, een zakje erwten.
V., Leiden: een halve kaas.
L., Leiden: 9 pond vet.
N. N., Oegstgeest: een pak klceren.
ALPHEN AAN DEN RIJN EN
OMSTREKEN.
f 1396.10
113.00
Vorige opgavo
Collecte Parochie Zevenhoven
woorden: den rechtschen bondgenooten
moet en kan de zekerheid worden ver
schaft, dat, wanneer de It. K. Kamer
fractie eenmaal „ja" heeft gezegd, heb
„ja" blijft, en dat zelfs duizend S. D.
'A. P.-sche straatbetoogingen of roode
volkspetionnementen dat „ja" nooit in
een ,-neen" kunuen veranderen.
Als de t eenmaal vaststaat, is het ver
trouwen hersteld. En dan zal de vast
heid van ons gemeenschappelijk begin
sel de richting wijzen naar een voor allo
Teehtsohe partijen aannemelbk compro
mis in praotische, financieel-teckntseho
pvraagstukken, die door een vechtsch Ka
binet kunnen cn moeten worden opge-
De Residentiebode:' t
„Na al wat beproefd is, zou men nog
kunnen trachten een Zakenkabinet ad
hoe samen te stellen, wat weer iets an
ders is dan eon extra-parlemeidair Ka
binet. Een Zakenkabinet met bepaalde
opdracht zou zich in casu moetc-n be~a- 1
len tot het inordo brengen der Staats- -
financiën, waarbij tevens t-ooh de vloot
niet geheel vergeten zou mogen worden,-
De moglijkheid van zoodanig ministerie
lijkt echter ook heel problematiek. j
We gelooven dam ook, dat er meu
yeel andera op zal zitten dan dat del
rech+sche partijen eens serieus met el
kander gaan praten. Dan za-1 men yah
zelf wel komen tot de goede oplossing,
die men al had kunnen hebben toen
mr. Kooien uittoog. In den aanvang)
hebben wo reeds voorzegd, da-t het. weij
'eens weer zou moeten uitloopen op eertj
reconstructie van het Kabinet-Ru j s dei
Beerenbrouck, en het begint er boa.
'langer zoo meer op te lijkon.
Met goeden wil is er makkelijk eert
oplossing te vinden, die do rechter zijdat
bevredigt, maar dan moet geen dex}
partijen onredelijke eischen willen door<
drijven. Allo partijen van rechts wihert
bezuiniging en verdediging van t landy
Wat natuurlijk nog iets anders is dart
een bepaald program in alle deeien. opj
alle punten onderschrijven".
De Nieuwe Rott. Crt. sehrijih.
„Ons komt hét geweuscht voor, daö
nogmaals ecno poging zal wor .ea
daan tot vorming van een geheel rneuwf
kabinet. Men zou dan daarbij kuiinert
