15e Jaargang.
WOENSDAG 5 DECEMBER 1923
4316
DeABONNEMENTSPRIJSbedraagt bi] vooruitbetaling
,Yoor Leiden 19 cent per week 12.50 per kwartaal.
Bij onze Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaal.
Franco per post fl 2.95 per kwartaal.
Jlet Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor
uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., roei Geïllustreerd
Zondagsblad 9 ct.
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
TEL. INT. 935 GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II.
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gowone adver&entlën 30 cent per regel*
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het
s dubbele van het tarief berekend.
Kleine advertentfën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ver<
huur, koop en verkoop fO.SO.
Dit nummer bestaat uit twee
bladen.
Sint-Nicolaas.
Wij lazen gisterenavond een gedichtje
van Clinge Doorenhos over het Sint-Nico-
laas-feest, waarin deze aardige regels:
Morgen kunnen oude schulden
Stikum worden afgedaan,
Door een héél klein hart'lijkheidje
Raken ruzies van de baan.
Morgen is de dag van „geven",
Van „pleizier doen", vriend'lijkheid.
Jammer, dat Sint Nicolaas maar
Eens per jaar door Holland rijdt.
f Ja 't kan op Sint-Nicolaas-dag feest
zijn niet alleen in de huiskamers, maar
feest ook in de harten feest in de
harten, die blijde zijn om het goed-doen,
het geven of het ontvangen van goede
gaven.
De Sint-Nicolaas-dag is inderdaad zoo
hij uitstek geschikt om g o e d-t e-d oen
op een kiesche, fijn-gevoelige wijze, zóó,
dat als 't ware niet die ontvangt, maar
die geeft de begunstigde is En dat
is feitelijk ook zoo, wanneer wij het leven
bezien als Christenen! 't Is een gave
te kunnen geven een genade te
willen geven met 'n zuivere bedoe
ling
En wie in dézen tijd kan geven en be
trekkelijk veel, zelfs zeer veel, hij moet
toch wel, staande tegenover God, zich ge
voelen als een in verlegenheid om zooveel
onverdieende gunst dank uitstamelend
kind
Die dank uit zich, indien hij oprecht
gemeend is, in gaven aan hulp-behoe-
yenden
O, als ieder, die daartoe in staat is,
zich eens voornam op dit Sint-Nicolaas-
feest door een fijne gave, door een lieve
attentie, wat licht te brengen in een door
benauwende zorgen ommuurd hart
wat licht te gieten over de kale trooste
loosheid van een arm gezin door een
hartelijkheidje een wrange oneenigheid
te doen vergeten 't zou zijn: Sint Ni-
colaasfeest niet alleen in de huiskamer,
maar ook in de harten!
glMTEBaLAMP
De crisis in Duitschland.
De Duilsche regeringsverklaring,
nep uba epea: ejsjee öq
Rijkskanslier.
Nog nimmer heeft een Rijkskanselier
zich met zulk een korte verklaring aan den
Rijksdag voorgesteld als gister dr. Marx.
Hij sprak slechts twintig minuten. En ook
was het huis bij een kanseliersrede nog
nooit zoo slecht bezet. De grootste belang
stelling betrof de vraag: Zal de Rijksdag
worden ontbonden of niot? Een vraag,
welke in Marx' rede in het geheel niet
werd aangeroerd, doch welke achter de
coulissen en in de besprekingen van de
partijleiders, ook na de zitting van den
Rijksdag, des te drukker werd behandeld.
Marx heeft geen redenaarstalent zooals
zijn voorganger. Hij is meer de man van
de goed geformuleerde verklaringen en
ook gisier las hij zijne verklaring in be
knopte n vorm van blad.
De korte inhoud van zijn rede was, dat
het volk thans geen behoefte heeft aan
redevoeringen, doch daden wil zien.
„Mijn strijd, zeide hij, zal noch tegen
rechts, noch tegen links gaan, doch tegen
al degenen, die het Duitsche volk met ge
weld en list willen beroovcn van het laat-
ste, dat het nog is overgebleven, de eenheid
der natie. Het Duitsche volk in al zijn
deelen, moet en zal het weten, dat het met
onze economische en financieele kracht
inderdaad gedaan is. Ten opzichte van het
financieele vraagstuk, ziet de Rijksregee-
ring zich tegenover een taak geplaatst,
zóó moeilijk, als wellicht nog nimmer in
de wereldgeschiedenis is voorgekomen".
Ten aanzien van de buitenlandsche po
litiek was de Rijkskanselier reeds daarom
•kort, omdat hij Streseman nn als minis
ter van Buitenlandsche Zaken naast zich
'heeft, aan wien hij dit geheele terrein
^verlaat.
Ten aanzien van de binnenlandsche po
litiek bepaalde de Rijkskanselier zich tot
enkele punten. Hij constateerde, dat de
door do regering verlangde machtigings
wet de weg zou zijn, welke moet leiden tot
een spoedige verbetering. De regeering
wcnscht over deze kwestie geen uitvoerige
debation in den Rijksdag te provoceeren.
Het is, zoo zeide bij, geen kwestie van
maanden en weken, doch van dagen, waar
in blijken moet, ol Duitschland voor een
^wissen ondergang te behoeden is. De
machtigingswet moet de regeering de mo
gelijkheid geven maatregelen te nemen op
economisch en financieel gebied, speciaal
wat betreft de belastingen.
De tweede vraag, waarmede Marx zich
'bezig hield was de verhouding van het
&Ük tot de Landen. Zün mededeoling, dat
do Rijksregeering zich voorstelde zoo spoe
dig mogelijk onderhandelingen met de re
geeringen der afzonderlijke landen te be
ginnen, waarbij deze landen een groolere
bewegingsvrijheid zouden verkrijgen,
werd door de communisten beantwoord
wiet den uitroep: „Capitulatie voor Beie
ren".
De rede van den rijkskanselier vond le-
vendigen bijval, toen hij sprak over de
eenheid van het rijk, alsook bij de ver
melding van de machtigingswet en de on-
derhandlingen met de Landen. Aan het
slot zijner rede, werd hij hartelijk toege
juicht.
De zitting werd daarop tot heden ver
daagd, opdat de partijen hun houding ten
opzichte van de machtigingswet kunnen
bepalen.
De machtigingswet.
Een comprom is-v o o r s t e 1
der Socialisten.
Naar men verneemt hebben de sociaal
democraten gisteravond in de bijeen
komst van de leiders der Rijksdagfracties
met den rijkskanselier voorgesteld, het
ontwerp-machtigingswet in dien zin te
wijzigen, dat een commissie uit den Rijks
dag de regeering zal kunnen controleeren
bij haar optreden uit hoofde van die
machtigingswet. De regeeringsverorde-
ningen zouden dan te voren door deze
commissie moeten worden goed-,,keurd.
Het schijnt, dat de sociaal-democrati
sche rijksdagfractie die gistermiddag ver
gaderd heeft, zich bereid heeft verklaard
onder die voorwaarde vóór de machtigings
wet te stemmen. De regeering heeft hier
over beraadslaagd en de fracties zullen
heden haar houding te dien aanzien be
palen.
Over het algemeen schijnt men zeer ge
neigd een ontbinding van den Rijksdag te
voorkomen, vooral in verband met de
moeilijkheden in het bezette gebied. Alleen
de Duitsch-nationalen hebben gisteravond
bijeenkomst met den rijkskanselier
nogmaals, zij
gegeven aan hun verlangen naar spoedige
verkiezingen.
De Rijksraad neemt de
Machtigingswet aan.
In den Rijksraad werd gister de mach
tigingswet niet 45 tegen 9 stemmen aan
genomen.
Vóór stemden ook de sociaal-democraten
Tegen de wet stemden de vertegenwoordi
gers van het Rijnland en van Saksen, ter
wijl de vertegenwoordigers van Beieren
zich van stemming onthielden.
De aanneming van de machtigingswet
in den Rijksraad is geschied, nadat er de
wijziging in was aangebracht, dat niet
slechts do Rijksdag, maar ook de Rijks
raad bevoegd zal zijn, onder bepaalde
voorwaarden de op grond van de machti
gingswet uitgevaardigde verordeningen ie
herroepen.
Het presidentschap van de Rijksbank.
De centrale commissie van de Rijksbank
heeft met groote meerderheid van stem
men Helfferich voorgesteld als candidaat
voor de functie van Rijksbankpresident
Opgemerkt moet hierbij worden, dat de
voordracht van deze commissie die uit
sluitend uit belanghebbenden uit de finan-
cieelo wereld bestaat, geenszins een bin
dende bet eekenis heeft voor den Rijkspre
sident, die den Rijksbankpresident be
noemt op voordracht 'van den Rijksraad,
aan welke voordracht hij echter ook nog
niet eens gebonden is. De voordracht van
de centrale commissie is louter een aan
beveling.
Saksische politie-autoriteiten gearresteerd.
Het Wehrkreiskommando no. 4 heeft
twee regeerings-commissarissen bij de Sak
sische politieke politie zonder opgave van
redenen in arrest doen stellen.
Generaal Von Seeckt en de „Vorwarts".
Generaal von Seeckt heeft een schrijven
gericht tot hftt orgaan der sociaal-demo
craten, de „Vorwarts". In dit schrijven
verzoekt hij genoemd blad hem de bron
nen van inlichtingen te doen kennen over
de materiaal-depots der rijksweer, waar
over het dezer dagen heeft geschreven-
Indien de „Vorwarts" aan dit verzoek
geen gevolg geeft, dreigt von Seeckt van
zijn bevoegdheden gebruik te zullen ma
ken.
De „Vorwarts" heeft generaal von
Seeckt medegedeeld,dat het bekend maken
van de bronnon van inlichtingen tegen de
journalistieke gewoonte ia.
Verwacht wordt, dat generaal von
Seeckt het blad voor ©enigen tijd zal ver
bieden.
UIT HET BEZETTE GEBIED.,
De verlengde arbeidstijd in de
mijnen.
Alleen de' Christelijke»
tegen het voorgestelde
accoord.
In de gister gehouden conferentie van
de mijnwei'kbrshonden in het Ruhrgebied,
is de overeenkomst betreffende de verlen
ging van den arbeidstijd aangenomen.
Het eigenaardige verschijnsel deed zich
daarbij voor, dat deze overeenkomst al
leen door de rechlsche vakvereeniging,
n.l. den Ghristelijken Mijnwerkersbond
werd verworpen, terwijl de drie meer
links staande vakvereenigingen de over
eenkomst aanvaardden. Zulks geschiedde
intusschen na sterken tegenstand, welko
echter voornamelijk gericht was tegen het
feit, dat de overeenkomst niet de weder
aanstelling van alle ontslagen arbeiders
garandeert. Te dien aanzien werd den
bestuurders opdracht gegeven alsnog met
alle kracht ernaar te streven, dat alle
werkloozen weder in dienst worden- geno
men.
(Dit bericht van de „Tel." is in tegen
spraak met een gister reeds door ons ge
plaatst telegram van het persbureau V.D.
waarin de onderhandelingen voor mislukt
werden verklaard. Red.)
Het spoorwegverkeer tusschen bezet en
onbezet Duitschland.
Betreffende het resultaat der in Mainz
gevoerde onderhandelingen in zake de her
vatting van het directe spoorwegverkeer
met het bezette gebied, wordt gemeld, dat
inderdaad een modus vivendi gevonden is,
welke over ongeveer tien dagen van kracht
zal'worden.
De verkeershervatting zal op dusdanige
wijze plaats hebben, dat op den rechter-
Rijnoever een bedrijfsgrens wordt gelegd.
Aan de op deze grenslijn liggende stations
zal de wisseling van personeel en wagens
plaats vinden, daar zoowel over do uitwis
seling van materiaal als over technische
kwesties nog geen overeenstemming werd
bereikt.
Ook het directe verkeer tusschen Frank
fort en Darmstadt zal waarschijnlijk op
10 December worden vrijgegeven. Dien-
zelfden datum zullen ook de internationale
treinen FrankfortBazel via Kelil worden
geleid.
Eneelsche-zone was bii de onderhan
igen met ao Jnr.iscxr—öbigiseue spuur
weg-regio niet inbegrepen.
Het transito-verkeer op den Rijn
vrijgelaten.
De bezettingsoverheden hebben, naar
uit Frankfort aan de N. R. Crt. wordt ge-
mekbhet transito-verkeer op den Rijn vrij
gelaten. Daardoor vervallen de tot nu toe
bestaan hebbende groote moeilijkheden
voor Nederlandsche vraclvtreederijen.
Engeland.
De verkiezingscampagne.
Wanordelijke tooneelen.
Reeds een paar weken zijn in Engeland
de candidaten bezig met hun verkiezings
campagne. Aan redevoeringen goen gebrek
Iedere candidaat verzekert, dat er nu ten
gevolge van zijn principes een gouden tijd
gaat aanbreken; zij schudden de hand
van Jan en alleman en zijn in één woord
de beste en liefste mannen van de wereld
De tegenpartij van den candidaat denkt
daar echter precies andersom over. Geen
grooter idioot en geen gemeener schurk
dan de candidaat van de tegenpartij.
Soms gaan de tegenstanders elkaar te lijf.
Dat ondervond ook Churchill te Walthems
town in het graafschap Essex, waar hij
eergister het woord voerde.
Toen de spreker vertrok, werd hij bui
ten het gebouw opgewacht door een ru
moerige menigte, welke hem hoonde en
molesteerde. De politie kwam Ghruchill te
hulp en baande een weg voor hem, opdat
hij in zijn auto kon stappen.
Bij het wegrijden slaakte de menigte
woeste kreten. Een man wierp met een
straatsteen naar het voertuig. Hierdoor
werd de ruit van den auto vernield.
De liberale candidaat, ten gunste van
wien Churchill had gesproken, werd door
sommigen met de vuisten bewerkt.
De liberale candidaat in het Ixraden-
sche district North Battersee is onder po
litiebescherming geplaatst, en draagt een
revolver bij zich, omdat hij een dreigbrief
heeft ontvangen, waarin stond dat hon
derdvijftig leden van 't Iersche republi-
keinsche leger hebben besloten hem te doo-
den.
Griekenland:
De terugkeer van Venizelos.
Gisteren zijn in het land overal betoo
gingen gehouden, waaraan naar schatting
door meer dan 100.000 personen werd
deelgenomen en waarin de terugkeer van
Venizelos werd verlaad.
Hoewol do politieke hartstochten zeer
waren opgezweept zijn er geen incidenten
voorgevallen,'
Servië.
KoningAlexander naar Parijs.
Een reis van politieke
beteekenis.
De „Vossische Ztg." verneemt uit Bel
grado, dat koning Alexander zich spoedig
naar Parijs begeeft, om daar een „tanden-
dokter" te consulteeren. Het koninklijk
gezag wordt tijdelijk aan den minister
raad overgedragen.
De couranten te Belgrado meenen, dat
deze reis groote politieke beteekenis heeft
en dat de koning van zijn aanwezigheid in
Frankrijk gebruik zal maken, om het
hers tel vraagstuk diepgaand te bespreken.
Spanje.
Een aanklacht tegen den ex-minister
van Buitenlandsche Zaken.
De Spaansche ex-minister van Buiten
landsche Zaken Santiago Alha, is naar
de Engelsche bladen melden voor de
rechtbank gedaagd. Hij wordt beschuldigd
van zwendel en valschheid in geschrifte.
Indien de gedaagde binnen zes weken
niet verschijnt, zal hij als rebel beschouwd
en behandeld worden.
De bladen publiceer en deze gerechtelij
ke vervolging zonder commentaar.
8BHÜEj\BLAMPl
De Kabinetscrisis.
Wij hebben thans positiever inlichtin
gen gekregen, welke erop wijzen, dat jhr.
mr. F. Beelaerts van Blokland, aan wien
de Koningin opdracht heeft gegeven een
extra-parlementair kabinet te vormen,
bezig is een grondslag te zoeken voor oen
extra-parlementair kabinet, in samenstel
ling overwegend rechts, maar toch ook
met leden van linkerpartijen erin.
In aansluiting hierop vernemen wij dat
de heer Beelaerts Zondag een onderhoud
heeft gehad met een Vrijheidsbonder,
welk onderhoud volstrekt nog niet tot iets
bond, maar klaarblijkelijk bedoelde de
mogelijkheid onder de oogen te zien van
oen optreden van dezen vertegenwoordiger
eener linker groep als Minister van Fi-
naciën. Zoo weinig bond dit onderhoud
niet is gevolgd een bespreking in de frac
tie van den Vrijheidsbond.
„Hbld.".
Adres van R.-K. onderwijzers aan
Jhr. Beelaerts v. Blokland.
Uit Eemnes wordt aan Vaz Diaz ge
meld:
Het bestuur der Federatie van Algemee-
ne Diocesane Vereenigingen van R.-K.
Bijzondere onderwijzers in Nederland
heeft een telegraphisch verzoekschrift ge
zonden aan den Kabinetsformateur, jhr.
mr. Beelaerts van -Blokland, waarin met
klem wordt aangedrongen op het behoud
van het Ministerie van Onderwijs, Kun
sten en Wetenschappen bij mogelijke sa
menstelling van oen nieuw Kabinet.
Adressant geeft als zijne meening te
kennen, dat de financieele voordcelen
welke gelegen zouden zijn in de combina
tie met een ander departement, niet kun
nen opwegen tegen de schade, hierdoor
aan het onderwijs toegebracht.
Uit den Goudschen Raad.
Bij de behandeling der gemeentebegroo-
ting, waarover men thans reeds viermaal
vergaderde zonder aan de oigenlijke be
grooting toe te komen, zijn wederom ver
schillende persoonlijke kwesties aan het
lioht gebracht, waarbij het debat-peil soms
beneden het nutpunt der welvoegelijkheid
daalde.
Als gevolg hiervan zullen waarschijnlijk
verschillende leden van den Raad htm func
tie neerleggen. Het R. K. lid A. C. van Ber-
kol heeft bereids bedankt. Zijn opvolger is
de heer M. J. Oosterling.
In de vacature Want (V.B.) en Van Es
(Chr.-H.) zijn tot raadsleden benoemd re-sp.
W. van Vliet en K. de Jong.
Kerstgaven voor Duitschland.
Evenals vorige jaren, toen echter de hulp
aan Oostenrijk meer op den voorgrond trad,
stelt het R.-K. Huisvestings-Comité do ge
legenheid open om met het aa. Kerstfeest
de noodlijdenden in Duitschland door lief
degaven te bedenken.
Tot 15 December kunnen pakettcn aan
het Centraal magazijn van het R.-K. Huis-
vestings-Goimité, Z. -Willem»vaart '©-Her
togenbosch worden toegezonden. De paket
ten, die geen bepaalde adressen bevatten,
worden over de noodlijdende streken in be
zet en onbezet I>uit3cHand verdeeld en met
het aa Kerstfeest aan de bevolking ge
geven.
Ook kan men met dezelfde gelegenheid
paketten verzenden voor bepaalde adressen
in het bezette en onbezette gebied. Voor
deze paketten echter wordt een zeker recht
voor vrachtkosten geheven, waaTvan het
tarief aan de afzenders van bedoelde paket
ten zal worden toegezonden cfi dat onmid
dellijk voldaan moet worden wil men zich
van de verzending der pakketten verzekeren
De Oostenrijksche hulpactie.
'Als het ware automatisch is, naar
Oostenrijk rich herstelde, do iralpactio van
NET VOORNAAMSTE NIEUWSj
BUITENLAND.
De Duitsche rijkskanselier heeft zijn
regeringsverklaring afgelegd. Heden
wordt gestemd over de machtigingswet.
In den Rijksraad is de machtigingswet
na een wijziging aangenomen. De Soc.«
Democraten stemden vóór.
De verlengde arbeidstijd in de mijnen
aangenomen.
BINNENLAND.
Vragen van Kamerleden o.m. inzake da
vleeschkeuring (2de blad).
Pogingen om in het Bakkersbedrijf tot
eenstemmigheid te komen tusschen werk
gevers en werknemers (2de blad).
Groote Postdiefstal te Amsterdam. (Ge
mengde Berichten).
LEIDEN.
Uitvaart en begrafenis van den Zeer-
eerw. heer J. J. Vernieuwe, em.-past oor
der St. Petrusparochie, alhier.
De procedure der Leidsche belasting
navordering in hoogste instantie.
het R.-K. Huisvestings-Comité voor Oos
tenrijk verminderd en men kan thans zeg
gen, dat zij zich in een stadium van liqui
datie bevindt, hoewel nog steeds een aan
tal families, die liet zeer noodig hebben, ge
steund worden en. ook de. kinderhuizen nog
niet zijn gesloten.
De leden van het dagelijksoh bestuur van
het hoofdbestuur van het R.-K. Huisves
tings-Comité mochten dezer dagen van
Z.Em. Kardinaal Piffl, Vorst-Aartsbisschop
van Weenen, een prachtig album ontvangen
ter herinnering aan deze hulpactie. Het
album, dat prachtig is ingebonden, beval
verleentng ^Irekjiaiig vfePben,"terwijl
er voor in eigenhandig een dankbetuiging
heeft geplaatst. Voor de leiders van heb
R.-K. Huisvestings-Comité ongetwijfeld een
mooi aandenken aan dit door de hulp der
Nederlandsche katholieken zoo nraehtig gc-
slaaado liefdewerk
UIT DE O&üQEVaüSi
ALKEMADE.
Politie. Boor de gemeente- en rijks
politie zijn in de afgeloopen maand opge
maakt 7 processen-verbaal.
Vleeschkeuringswet. In de afgeloopen
maand ziin ter gemeente-secretarie aange
geven de lolgende s'( chtir| en: bedrijfs-
slachtingen: 9 koeien, 15 varkens; huis-
slachtingen: 45 varkens, 7 koeien, 1 pink en
1 geit; noodslachtiogen14 koeien, 3 kal
veren, 1 .geit, 3 varkens en 2 schapen. In
gevoerd werd 665 K.G. vleesc-h. Totaal werd
aan keurloon ontvangen f 418.
Arbeidsbeurs. Het aantal werkloozen
ingeschreven bij de arbeidsbeurs alhier be
draagt op 35.
LISSE.
R.-K. Volksbond. Gisteravond hield
onze af deeling van den R.-K. Volksbond
een slecht bezochte vergadering. De voor
zitter opende met den Christelijken Groet
en heette allen welkom, waarna de notu- -
len werden gelezen en vastgesteld. Uit de
meededeelingen bleek, dat de regeling
verhuur-Bondsgebouw is gewijzigd in dien
geest, dat de onderafdeelingen zich 's Za
terdagsavonds moeten vervoegen bij den
pachter om de zaal te bespreken voor een
komende week. Voor vergaderingen van
later te bespreken data vervoego men
zich bij het dagelijksch bestuur.
Voorts deelde do Voorz. mede dal het
bestuur zich de vrijheid had veroorloofd
om dit jaar geen Sint Nicolaasfeest voor
de kinderen der leden te organiseeren,
doch de hiervoor benoodigdo som be
schikbaar meende to stellen voor
de noodlijdende kinderen in Duitschland.
Daar het huish. reglement moet worden
herzien, zal hiervoor een commissie wor
den benoemd. Namens de verificateurs
rapporteerde de heer Koomen de beschei
den van don penningmeester dienst 1922
1923, in orde bevonden te hebben. Ilij
zag diens toelage gaaruo met f 20 ver
hoogd. Do Voorz. vroeg hem te wachten
tot een volgende begroeting. De behande--
ling van den beschrijvingsbrief voor den
Gentralen Raad ging onder den li3mcr
door. "Wegena afwezigheid van den pon-
ningmeester stelde de Voorz. eerst uo
rondvraag aan de orde, waarin ward got
sproken over goedkooper ga», wisse.
m melkprijs, het weder doen zingen van tiet
Bondslied op feeslvorgaderingen en ovei
het tochten in do voorzaal van het ge< j
bouw. De Voorz. beantwoordde alle vra* J
gen. Hierna werd door den heer W- Sprc-m j
gers, lid van de Commissie „Ziekenhuis
verpleging" het reglement van dit lonnfl
voorgelezen. Circa 60 leden lieten zien aLa
lid van 't fonds inschrijven Hierna deca.
de penningmeester, die inmiddels ter ver*
