153 Jaargang.
MAANDAG 26 NOVEMBER 11923
No. 4317
De ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week 12.59 per kwartaal.
!Bij onze Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaal.
Franco per post I 2.95 per kwartaal.
Het GeïllustreerdZondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor
uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 et., mei Geïllustreerd
Zondagsblad 9 ct.
Dit biad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen .1
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
TEL. INT. 935 GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. IL
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone adverlenfiën 30 cent per regek
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het
dubbele van het tarief berekend.
Kleins adverfentiën, van ten hoogste 30 woorden,
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, buur en ver
huur, koop en verkoop 10.50.
Dit nummer bestaat uit t«reo
bladen.
De Kabinetscrisis.
Mr. Kooien is er niet in kunnen slagen
oen rechts Kabinet samen te stellen.
De heer mr. Beelaerts van Blokland
zal nu beproeven een extra-parlementair
Kabinet in 't leven to roepen een Kabinet
dus, dat niet zal steunen op de drie
groepen der rechterzijde, al zullen er ook
ipersonen uit die groepen in worden be
noemd.
Waaraan bet mislukken van mr. Koo-
len's poging is too te schrijven?
Do Haagsche redacteur van de (A.-R.)
[Rotterdammer" meldde Zaterdag o.m.:
Gelijk bekend, stelde de anti-rev.
Kamerfractie zich van meetaf op het
standpunt, dat het gebeurde op 26
October een Kabinet, steunend op de
drie groepen der rechterzijde, voors
bands onmogelijk maakte, tenzij her
stel van de schade werd verkregen en
de redelijke zekerheid werd gegeven,
dat herhaling niet te verwachten is.
Besprekingen, welke de strekking
hadden dit to bereiken, hebben niet'
tot hot gewenschle resultaat geleid,
zoodat de vorming van een Kabinet
uit de drie groepen der rechterzijde
thans niet meer te verwachten is.
Zooals we reeds schreven, was de
neiging om wederom een coalitie-ka
binet te vormen bij de Chr.-Hist. par
tij vrij sterk, doch het is niet te ver
wachten, dat R.-K. samen met de
Chr.-Hist. de regeeringsverantwoorde-
lijkbeid op zich zullen nemen.
Dezo voorstelling van zaken lijkt ons
.ister dan die in de (liberale) „Nieuwe
lott, Crt." van Zondagmorgen:
Naar wij uit goede bron vernemen,
moet. de mislukking dor poging tot
Kabinetsformatie van mr. Kooien
goeddeels verklaard worden uit de ge-
resorveerdo houding der Christ elijk-
Histor-ischen. De Anti-Revolutionai
ren zouden nog wel voor een bepaald
program en de opneming van geest
verwanten in oen kabinet te vinden
zijn geweest: do Christelijk-Histori-
scben échter (van wie men niet aller
eerst verzet had verwacht) konden op
zijn hoogst een niet onwelwillende
houding toezegeen. Daarmede meende,
naar ons verzekerd werd, de heer
Kooien geen genoegen te kunnen
nemen.
Wij meenen te kunnen mededeelen, dat
ar. Kooien daarom niet is kunnen slagen,
mdat de twee andere rochtsche Kamer
moties (en met name de Anti-Rev.) van
Katholieke Kamerfrachtie eischten een
iódanige beslistheid in haar verklaring
in aanzien van een opnieuw aanhangig
maken Vlootwet en Golijn's -bezuini-
k jngsplannen, dat deze naar do meening
meerderheid niet kón, niet mócht
orden gegeven.
I Voorloopig is dus buitengesloten
iot de coalitie, maar een regeering,
leunend, gebaseerd op do coalitie-par-
irlije.n
Voorloopig slechts, zooals met alle
den mag worden verwacht en aange-
imen.
Wij zien nu weer met belangstelling
lar do pogingen van jhr. Beelaerts van
lokland, van wicn ons niet bekend is,
it hij bij eenige politieke partij is aan
sloten, maar wiens sympathiën zoo-
Is ons werd medegedeeld naar den
int der Chr.-Hist. gaan.
amTEMLAIIM
De crisis in Duitschland.
De val van Stresemann.
Een nieuw ministerie
in de maak.
Vrijdagnacht en Zaterdagmorgen reeds
-ft rijkspresident Ebert een groot aan-
l politici ontvangen om met hen ovor de
isis te beraadslagen.
In het .begin zag het er naar uit, dat op
n zakenkabinet aangestuurd werd, doch
centrum heeft spoedig laten weten,
't hel zich met deze keuze onmogelijk
kunnen vereenigen, omdat in deze
handigheden meer vastberadenheid ge
tierd rvordt dan van een ministerie,
uit enkel ambtenaren bestaat, te wach
Iz, de leider der Duitsch-nationalen
verklaard, dat z.i. slechts Strese-
pn als rijkskanselier in aanmerking
Anderzijds hebben het centrum en
democraten vergaderd, waarhij -deze
tot do slotsom kwamen, 'dat Kar-
jan de volkspartij de meest geschikte
zou zijn. Do rijbspresident
t er juist zoo over en heeft Kardoff
Pgesteld een ministerie te vormen.
5 e t wil aan Kardoff-
niet lukkon.
Zaterdagavond is do Rijksdagfractio der
Volkspartij echter tot het besluit
*fonen, dat zij een kabinetsformatie
door den afgevaardigde Von Kardoff niet
kan goedkeuren, omdat het hem niet is ge
lukt, voor zijn kabinet de instemming der
Duitsch-natioualeai te krijgen hetgeen
door de Duitsohe Volkspartij een factor
van groot belang wordt geacht.
De Duitsch-nationalen hadden v,oor him
deelneming in een kabinet-Kardoff de drie
volgende eischen gesteld:
1. Een volkomen breken met de sociaal
democraten.
2. Het nastreven van oen nationale po
litiek door het nieuwe kabinet.
3. Een einde maken aan de socialisti
sche opperheerschappij in Pruisen.
Het is Von Kardoff niet gelukt, deze
eisc.hen in te willigen of een compromis
tot stand te brengen, zoodat hij Zaterdag
avond den rijkspresident lieeft verzocht,
hem weer van zijn opdracht te ontheffen.
Dr. Albert kabiniesformaieur.
Een zakenkabinet.
Rijkspresident Ebert heeft gisteren den
vroegeren minister van Wederopbouw in
het kabinet-Cuno, dr. Albert, de vorming
opgedragen van een nieuw ministerie, wel
ke opdracht door Albert is aanvaard. In
den loop van den dag heeft hij reeds be
sprekingen gevoerd- met verschillende po
litici over de uitvoering van zijn opdracht
Het is practisoh gebleken, hetgeen theo
retisch reeds vaststond, dat een politiek
kabinet zoo goed als onmogelijk is en men
is daarom ten slotte tot lfèt oorspronke
lijke plan teruggekeerd, om een man, die.
huiten de politieke partijen staat en van
wien men dus 'n onpolitiek zakenkabinet kan
verwachten, hij wijze van overgangs-
kabinet, met de vorming van een nieuw
ministerie te belasten.
De maatregelen van Von Seeckt.
Ze waren niet overbodig.
De soc.-dem. „Parlemenlsdienst", die
het optreden van generaal von Seeckt te
gen de communisten niet kan goedkeuren,
doet echter interessante mededeelingen
over de toerustingen der communistische
partij, die ook na de mislukking van den
Putsch te Hamburg worden voortgezet.
In het bericht wordt gezegd:
„Groolu sommen gelds hebben de com
munisten in de laatsto maanden voor den
aankoop van wapens en munitie uitgege
ven. Tot dusver zullen ongeveer 20.000
wapens van allerlei aard gekocht zijn.
Vrijdag heeft de politie opnieuw een wa-
penvoorraad in beslag genomen, nadat zij
den dag te voren oa. vier kisten dum-dum
kogels gevonden had. Stafkaarten met toe
behooren zijn niet alleen de politic te Ber
lijn, maar ook in andere deelen van het
rijk in handen gevallen. Daarbij komt
nog een zeer uitgebreid materiaal aan
aanwijzingen voor do communistische or
ganisaties voor het geval van een „be-
waffnete Auseinandersetzung".
Verdere maatregelen tegen de links- en
rechts-racücalen.
Te Berlijn hebben op bevel der militaire
autoriteiten ongeveer veertig huiszoekingen
plaats gehad in woningen van leden der
Dautsch-Völkiscke en communistische par
tijen. Behalve de centrale bureaux dezer
partijen zijn do_partij-secretariaten, hene
vens do rqu-i-.mgouwen van de „Roie
Fahne" «aiiü- tsches Tageblalt" ge
sloten en v»-rz5geI<!E Aan de beambten op
de partijbureaus cn de heide dagbladkan-
toren is verbodc-n, verder voor do betref
fende partij werkzaam te zijn. Ook zijn
vele documenten in beslag genomen.
UIT HET BEZETTE GEBIED.
Nieuwe relletjes in hei Ruhrgebied.
Do „Grenzschutz".
Gisteren vonden in verschillende plaat
sen in het Rulirgebied weer werkloozen-
mamfestaties plaats, waarhij wederom
geplunderd werd.
Op verschillende plaatsen hadden bot
singen met do politie plaats, waarbij
do oden en gewonden zijn gevallen.
De politie arresteerde te Dortmund en
to Duisburg een aantal leden van de natio
nalistische organisatie „Grenzsclmtz". Een
ingesteld onderzoek leidde tot do ontdek
king van belangrijke documenten, -waaruit
bleek, dat deze organisatie gesteund wordt
door den bond „Oberland" en dat het
Rulirgebied reods was ingedeeld in tien
districten.
Overeenkomst met de Ruhrindustrlcelen.
Do verplichting der
industrieelen.
Tusschen 'de ingenieursmissie der geal
lieerden en do Duitsohe industrieelen in
het Rulirgebied is een overeenkomst ge
sloten, die gelden zal tot 15 April 1924.
Do mijneigenaren moeten bij wijze van
belasting voor do verschenen periode van
1 Januari tot 1 November 16 millioen dol
lar storten. Zij moeten aan de geallieer
den 18 °/o van de netto-productio leveren.
Voorts moeten zij in de tóekomst tien
francs per ton betalen, terwijl do van 1
October j.l. af in het Rulirgebied gevorm
de voorraden, het eigendom blijven van de
in tergeallieerde autoriteiten.
Het stelsel van uitvoervergunningen
wordt gehandhaafd.
Verschillende
meoningen.
Do Franschcn zijn enthousiast over de
overeenkomst.
De „Tcmps" constateert, dat deze over
eenkomst., waarbij vier vijfden van de
Ruhr productie zijn betrokken, de reeds
bereikte resultaten meer algemeen maakt.
Werkloosheid en wanorde zullen in de
toekomst vermeden kunnen worden.
Te Londen is men er minder over te
spreken.
Of het getroffen accoord een werkelijk
succes is van Poincaré is onzeker en men
weigert to Londén dat accoord, zoo het ook
al \an ingrijpende beieekonis zou zijn,
als een overwinning dér Ruhrpolitiek te
erkennen.
In ieder geval echter zijn bij het Fransch
Duitsch accoord de Engelsche belangen
opnieuw betrokken. Londen staat minder
gunstig tegenover het tot stand komen
van ©en dergelijk verge, ijk en er was ook
gedurende de laatste as 'handen een nieu
we activiteit der Engelsche diplomaten te
cónstateeren, telkens wanneer men vrees
de, dat Frankrijk er in zou slagen om de
Ruhrmagnaten tot een aanvaarden van
zijn voorwaarden te dwingen.
Al- wil men evenwel het Franscho suc
ces niet' erkennen, de Engelsche regeering
kan do overeenkomst en haar eigen lands
belangen niet ignoreeren. Men heeft den
indruk, dat 't verkregen accoord Londen
een slecht humeur heeft bezorgd.
Oostenrijk.
Uii den Nationalen Raad.
S o c.-d em. critiek op liet beleid
van m r. Zimmerman.'
De soc.-dem. hebben hij den Nat. Raad
een interpellatie ingediend, waarin aan
den commissaris-genorov l van den Vol
kenbond rnr. Zimmerman, overschrijding
zijner bevoegdheid ten laste wordt gelegd.
Hij zou in strijd met de oorspronkelijk van
den Volkenbond getroffen overeenkomst 'n
gedeelte der ingevolge het verdrag vlot
tend te maken gelden, hebben achtergehou
den, om daaruit een reservefonds to vor
men, dat volgens het negende rapport van
den commissaris-generaal 798 milliard
kronen zou hcloopen. De soc.-dem.
eischen, dat deze spaargelden niet wor
den achtergehouden, maar aangewend
worden voor economische doeleinden en
werkloozenondersteitning.
Italië
"De Fiume-kwestie opgelost.
Do correspondent van de „Daily Ex
press" te Belgrado verneemt uit welinge
lichte bron, dat de Eiiune-kwestie door de
Joego-Slavischo regeering wordt be
schouwd als to zijn opgelost.
Door do directe overeenkomst tusschen
Italië en Joego-Slavië zal Italië het ver
drag van Rapallo wijzigen.
Laatstgenoemd land zal in het bezit ko
men van 5 dorpen, met een bevolking van
100.000 zielen.
Fiumo zal onder het tegenwoordige Ita-
liaansclie regiem blijven.
Rusland.
Godsdienstvervolging.
De toestand van mgr. Ghieplak.
Be sovjet-regeering is een nieuwe anti
godsdienstige campagne begonnen. Een
bendo der Tsjeka deed een inval bij de
Dominicanessen te Moskou en arresteerde
de overste en verschillende zusters.
Do toestand van aartsbisschop Chieplak,
die in een cel is opgesloten van 6 hij 8
voet, gaat zeer achteruit. Men meent-dat
de dood spoedig een einde aan zijn lijden
zal maken.
Russische vliegmachines in Nederland
besteld.
Volgens goed ingelichte kringen heeft
de Russische regeering 500 vliegmachines
in Nederland besteld. De toestellen zijn
bestemd voor hot vervoer van reizigers.
Een deel van de hestelling is reeds afge
leverd.
Amerika.
De strijd tegen de Ku K|ux K!an.
Gouverneur Walton schuldig
Walton, do voor korten tijd afgezette
gouverneur van Oklahoma, werd door de
plaatselijke jury schuldig bevonden op 7
punten. Hij wordt beschuldigd van ver
keerde aanwending van openbare fondsen.
Twee bomaanslagen te Philadelphia.
Op liet Spaansclie consulaat.
Een hom ontplofte Zaterdagmorgen
vroeg op don drempel van het Spaanschc
consulaat. Er zijn geen dooden, maar een
aantal, mcnschen werd uit bed geworpen.
De gevel van het consulaat is verwoest.
Op het Italia a nsclie consulaat
Voor de tweede maal is een bomaanslag
gepleed, thans in het gebouw van do
Italiaansche bank, waarin ook het Italiaan
sche consulaat is gevestigd. Het gebouw
is ernstig beschadigd.
- Do chef van den openbaren veiligheids
dienst schrijft deze aanslagen toe aan
radicale organisaties. Hij beeft gelast, dat
bij allo consulaten wachtposten geplaatst
zullen worden en heeft aan detectiven op
gedragen de woningen van den burge
meester, de rechters en de hoogere ambte
naren te bewaken.
Ëuiteni. Berichten
Vermetele diefstal te Londen.
Juwoelen tor waarde van
75.000 pond gestolen.
Ln een groot flat met 16 kamers in de
Victoria Street te Londen is een zeer ver
metele diefslal gepleegd. Aldaar woont een
rijke weduwe, mevrouw Oakley-Maund,
dio onlengs van een reis op het Continent
is teruggekeerd.
Nadat mevrouw Oakley om 4 uur des
middags zich per auto naar een vriendin
in het Westend hegeven liad, hebben die
ven zich toegang lot haar slaapvertrek
welen te verschaffen, in weerwil van de
aanwezigheid in Let grooto liuis van vier
dienstboden, die korten tijd na het vertrek
van mevrouw Oakley op het gewono uur
hun „tea" .gebruikten.
Er zijn juweelen ter waarde van onge
veer 75.000 pond sterling gestolen. Mevr.
Oakley liad namelijk in den loop der jaren
een verzameling aangelegd van juweelen,
die zij ten geschenko had ontvangen.
Na de „tca" begaf een der dienstboden
zich naar het slaapvertrek van haar mees
teres om dit in ordo te brengen. Toen zij
daarbinnen kwam viel haar oog onmid
dellijk op het kistje, -waarin mevrouw
Oakley haar juweelen placht te bewaren
en dat aan den eenen kant opengesneden
was. Zij waarschuwde de andere dienst
boden. Toen do meisjes een nader onder
zoek instelden, bleek, dat do inbrekers zich
toegang hadden verschaft door de ruiten
van do voordeur in te drukken, ten einde
op dezo wijze zelf het slot aan den bin
nenkant te kunnen openen. Do dieven had
den den buitenkant van de deur met een
dikke laag zeep besmeerd, ten einde liet ge
raas van het breken van het glas te ver
minderen. Het schijnt, dat' de inbrekers
met de ligging der verschillende vertrek
ken bekend waren en zicli onmiddellijk
naar het slaapvertrek van mevr. Oakley^
hebben begeven.
Winterweer in Engeland.
Ten gevolge van den hevigen mist on
dervond het treinverkeer gisteren op ver
schillende plaatsen in Engeland belang
rijke vertraging. Verschillende express-
treinen kwamen' te Londen ongeveer een
uur to laat aan. Sommige treinen naar
Manchester hadden drie uur noodig om
een afstand van 15 mijlen af to leggen.
In verschillende deelen van Engeland
heeft het hard gevroren. Hier en daar
rijdt men reeds schaatsen.
Tragisch.
Dezer dagen raakte te Parijs de chauf
feur van een autobus liet stuur kwijt,
waardoor de wagen in volle vaart tegen
een boom botste en omsloeg. Van de veer
tien inzittenden van een bruiloftsstoet,
werden vier gedood, onder wie het bruids
paar, de moeder van de bruid en de chauf
feur. een broer van den bruidegom.
Drama in de St. Paulus-Kathedraal.
Op de 300 voet hoog gelegen galerij der
(Anglicaansclie) St. Paulus-kathedraal te
Londo nheeft zich een drama afgespeeld.
Een gids, die de bezoekers van die galerij
rondleidde, vond oen man liggen, die een
schotwond aan het hoofd vertoonde. Op
hem werd een visitekaartje gevonden ten
name van J. Tysve-Smith uil Manchester,
terwijl een aktentasch met vele papieren
er in hij hem lag. De man oefende het
beroep uit van agent voor variété-artisten-
gezelschappen.
Vermoedelijk heeft de ongelukkige zich
zelf voor het hoofd gescholen. Hij werd
in een ernstigen toestand naar 't zieken
huis overgebracht. Men denkt, dat finan-
cioelo zorgen hem tot de daad gedreven
hebben.
Do gids, die den man vond, was op on
derzoek uitgetogen, nadat van een groep
personen, die de galerij bezocht hadden,
na de afdaling er oen bleek te ontbreken.
Do getroffenen lag in een grooten bloed
plas.
In verband met zijn bloedende hoofd
wonde was een moeilijk werk, den man
langs de honderden treden van do wentel
trap naar omlaag te brengen.
ESisygaEaauyaft
De Kabinetscrisu
Mr. Kooien slaagt niet.
Mr. D. A. P. N. Kooien,, voorzitter van
do Tweede Kamer, lieeft aan do Konin
gin verklaard niet in staat t© zijn, de
hem gegeven opdracht tot samenstelling
van ©en nieuw kabinet te aanvaarden.
HET VOORNAAMSTE NIEUWS-
BUITENLAND.
Na vergeefsche pogingen om een poiitieh
Duitsch Kabinet te formeeren, heeft dr-
Albert opdracht gekregen een onpolitiek
zakenkabinet samen te stellen.
Met de Ruhrindustrieelen is door de ge
allieerden een overeenkomst gesloten.
De Fiume-kwestie opgelost.
Twee bomaanslagen te Philadelphia
BINNENLAND.
Mr. D. A. P. N. Kooien, voorzitter van
de Tweede Kamer, heeft aan de Koningip
verklaard niet in staat te zijn, de hem ge
geven opdracht tot samenstelling Yan ee«
nieuw kabinet te aanvaarden.
Jhr. mr. Beelaerts van Blokland ^eaft
van de Koningin opdracht gekregen tot
vorming van een extra parlementair kabi
net.
Voetbalwedstrijd NederlandZwitserland*
4-1.
LEIDEN.
Zaken betreffende het onbevoegd ^osfe
ren van de geneeskunde voor het LeiAc-ch
Kantongerecht.
Een nieuwe formateur.
Do Koningin beeft opdracht tot samen
stelling van een extra-parlementair kabi
net verleend aan jhr. mr. F. Beelaerts van
Blokland, buitengewoon gezant en gevol
machtigd minister, chef van de afdeeling
diplomatieke zaken van het departement
van buitenlandsche zaken. Jhr. mr. Beel
aerts van Blokland beeft verzocht dc op
dracht in beraad te mogen houden.
Het rapport-Barge.
Do sociale organisaties
en de Verkiczingsraad.
Yaz Dias meldt:
Onder leiding van het bestuur der K. S.
A. heeft er een vergadering plaats gehad
van sociale organisaties, waarvan bij aan
neming van het rapport-Barge modewer
king zal worden gevraagd bij de samen
stelling van den 'Verkiezingsraad.
De vertegenwoordigers van deze organi
saties spraken zich uit ten gunste van het
rapport-Barge en zijn bereid bij liet samen
stellen van dén Verkiezingsraad hun me
dewerking te verloenen.
De afgevaardigdo van het V&kbureau
verklaarde zich er echter tegen.
"Wij vernemen, dat dit bericht zeer on
volledig en onjuist is. Binnen enkele da
gen zal er een communique van bedeelde
vergadering worden gegeven.
Ieder goed Nederlander.
Do N. R. Ct. verklaart: „Ieder goed.
Nederlander behoort de N. R. Ct. to le
zen."
We kunnen na deze verklaring alleen
zeggen, dat er dan ontzettend veel niet-
goede Nederlanders zijn.
Wat we gelukkig achten. „Hsgz."
KERKf8SEU1fi?S
Pater Beysens f
In het studiehuis der .Paters van het
Gezelschap van Maria to Oirschot werd
telegrafisch bericht ontvangen van liet
overlijden van den welecrw,. paler Ant.
Beysens. Do overledene werd geboren te
Oirschot 19 Februari 1891, priester gewijd
29 Mei 1920 en vertrok naar de Indianen-
Missie in Columbia 28 Mei 1923.
Een nieuw klooster te Amsterdam.
Gelijk reeds voor eenige maanden be
richt word, zullen do Priesters van het
H. Hart van Jezus zich to Amsterdam
vestigen.
Thans hebben die plannen een vastcren
vorm aangenomen, zoodat do Paters begin
1924 dat klooster hopen te openen.
Do werkkring der Paters zal zijn, <*n
zeereerw. heer Rector van Kampenhout bij
to staan in zijn mooi jeugdwerk.
Het zoeken is nu naar een geschikt
pand. Met de voorloopige leiding der stich
ting van het nieuwe klooster te Amsterdam
is belast de weleerw. Pater H. Fiuke, mis
sieprocurator der Congregatie to Liesbosch
-Princenhage.
Het voorloopig adres van Pater linke
is: Nieuwendijk 189.
SPO^T
R.-K. FEDERATIE.
Overzicht.
Siltard, dat do competitie zoo laat be
gon, .schijnt groote dingen van plan te
zijn. Nu moest Caesar weer het onderspit
delven. Ook Ghèvreraont cn Valkenburg
doden uitstekend werk. De eersten klopten
Mulo, de Valkenburgers namen dc puntjes
mee uit Maastricht.