15e Jaargang. WOENSDAG 14 NOVEMBER 1923 No. 4307 3)e Ecicbdie (Bou^cmt DeABONNEMENTSPRIJSbedraagt bij vooruitbetaling Voor Leiden 19 cent per week 8 2.50 per kwartaal. Bij onze Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaal. Franco per post I 2.95 per k war taak Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver krijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor- pitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd Zondagsblad 9 ct. Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen I. Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN TEL.. INT. 935 GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II. DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gewone adverSentiën 30 cent per regel-* Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het s dubbele van het tarief berekend. a Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ver huur, koop en verkoop 8 0.50. Pit nummer bestaat uit twee bladen. Katholieken en Dierenbescher ming. Op het gebied der dierenbescherming is door de gevoeligheid van overgevoeligen veel gezondigd door overdrijving en door u i t w a s s e n. Ia onze Zater- dagsche rubriek „Schoonheid van onze Roomsche letteren" is eenige weken gele den afgedrukt een heel fijn typeerend verhaaltje van P. A. Bruinsma over een alleen-wonende juffrouw, wier dieren/Vfde, n.l. voor haar hondje, de ««Lschen-liefde, n.l. voor haar dienstmeisje, verre en verre overtrof schandelijk! En verleden Zaterdag nog heeft in „Ons hoekje over Opvoeding" Prof. v. d. Burg de sentimenteele dieren liefde scherp gehekeld. Verder nog: men is in breede kringen inzake de dierenbescherming vervallen in principieele dwalingen, zoowel op ohilosophisch als op theologisch terrein, jlen is zoover gegaan, dat men het we zenlijk (essentieel, niet gradueel) ver- achil tusschen de natuur van mensch en dier wil ontkennen. Men is de die renbescherming gaan inlasschen in de theoriën van het pantheisme, de zielsver- iiuizing, de reïncarnatie, enz. Maar dat alles wil toch niet zeggen, dat dierenbescherming ook niet de sym pathie kan móet hebben van ieder nor maal denkend en normaal voelend mensch, van ieder Katholiek, als zoodanig! Wij spreken hier van dierenbescherming, in 't midden gelaten de historisch geworden waardeering van. do vereenigiug, die zich officieel als de Nederlandsche aanduidt. Wij, Katholieken, zijn voor dierenbe scherming omdat wij door de dieren te be schermen tegen ongemotiveerde, wille keurige hardheid overtuigd zijn te hande len volgens den wil van Hem, die met God delijke Wijsheid de wereldorde heeft gere geld, en bepaald heeft, dat cle mensch do hem omringende schepping benutte vol gens het doel, dat Hij er aan heeft gege ven. Dat is het hoofd-motief voor onze dierenbescherming, voor onze liefde voor de dieren, in wie wij dankbaar erkennen schepselen van Gods goedheid. Een tweede motief is hierin gelogen, dat do mensch, door zich over te geven aan wreedheid jegens het onmachtige dier, zijn gemoed langzamerhand verhardt ten op zichte van z'n evenmensch. De ondervin ding bewijst zulks allerduidelijkst. In het hart van den mensch, die goed is voor de dieren in dat hart zal ook niet de wrange wreedheid bijten jegens den mede- mensch; iemand, die de dieren mishandelt hij zal niet blijken teedcr en liefdevol Ie zijn voor z'n naaste. Wij stippen hier slechts in het kort aan. En gaarne verwijzen wij voor deze slof verder naar een mooi boekje „Katho lieken en Dierenbescherming" door A. J. Schaars, R.-K. pr. (uitgegeven bij Dekker, d. Vegt en v. Leeuwen. UtrechtNij megen). BUITENLAMP De politieke chaos in Duitschland. Na de Putsch in Beieren. i De ver war do politieke toestand. Nu de Putsch van Ludendorff en Hit- lor geëindigd heet, is de politieke toestand buitengewoon verward. Alle politieke krachten der reactie staan geïsoleerd te genover elkaar. Ten eerste de Beiersche Volkspartij, met do op haar steunende re dering. Ten tweede de illegale „völkische" Weging, en de met haar sympathisee rde „völkische Putsch". Ten derde de algemoene staalscoromissaris von Kahr en |le met hem door Lossow en Seisser ver- gewapende macht, die in werke lijkheid de staatsmacht in handen hebben Tegenover allo drie slaan de scharen der arbeiders, die de dictator von Kahr door 1 om zuiver politieke redenen uitgevaar- ?de verbod van de sociaal-democratische Pers zoo goed als 'geheel gekneveld heeft. LNog geen veroordeelingen. ,De geruchten, dat er in Munchen reeds zittingen van den krijgsraad zouden heb-' W plaats gehad en dat verschillende per sonen, waaronder Hitier, reeds ter dood wudcu zijn veroordeeld en gefusileerd, volkomen onjuist. Niet alleen zijn er laea krijgsraden ingesteld, doch de mis- njveu waarvoor Hitler es. zullen wor- «a vervolgd, vallen niet onder de mili- ire, doch uitsluitend onder de burger de strafwet. V°n Gr af e tegen Von Kahr »Deutsch Völkische" Rijksdagafge- M von Grafe, die ten tijde van de -sc a in Munchen was en van de komen- gebeurtenissen volkomen op de hoogte bo zijn, heeft in een artikel von T en von Lossow, ronduit beschuldigd van verraad aan Hitler en Ludendorff, Grafe verzekert dat Von Kahr en Von Losow herhaaldelijk en zelfs in den och tend van 8 November aan Hitier en Lu dendorff hun instemming hebben betuigd met him plannen en zij het slechts over het oogenblik, waarop het gebeuren moest, niet eens waren. Hitier zou daaruit den indruk hebben gekregen, dat Von Kahr hem maar iets wilde wijsmaken, om dan op oen gegeven oogenblik voor te zijn met een konings proclamatie. Om dit te voorkomen heeft Ilitler zijn overval in do Bürgerbraukeller beraamd. Door wat daar voorgevallen is, zouden Von Kahr en Von Lossow het aanvankelijk eens zijp geweest met de beide anderen, doch zij zijn van meening veranderd nadat zij des nachts een onder houd hebben gehad met een gevolmach tigde van Ehrhardt, den kapitein Sautter. Von Griife concludeert hieruit, dat ook de houding van Ehrhardt treurig en verra derlijk is. Ludendorff over zijn houding. Generaal Ludendorff, dio zich vrijwil lig weer in preventieve hechtenis begeven hooft, deelt over zijn persoonlijke hou ding mede, dat hij op 9 Novemljor, in te genstelling met Hitier, geen gewapende beslissing, maar sleobts oen intocht met omgehangen geweer gewensoht had. Het eer6tc salvo van de rijksweer doodde drie van zijn mannen, zijn bediende Neubauer, den leider van de jeugdgroep-Rossbach, en den commandant van do nationaal-socia- ILstische stormtroepen Göring, benevens verschillende andere nationaal-soeialisti- sche leiderh. Terwijl Hitier zich op den grond wierp, was Ludendorff rechtop naar den commandant van do rijksweer toegegaan, om vorder bloedvergieten te vermijden. Na zijn vrijlating heeft hij door een officier Hitier laten weten, dat hij den strijd niet moest voortzetten, maar zich over moest geven. Daarop heeft Hitier zich in het ouderlijk huis gevangen laten nemen. Ook kapitein Ehrhardt, die thans weer openlijk als commandant van de verboden brigacle-Ehrhardt optreedt, hoeft bij Von Kahr krachtig voor het sta ken van den strijd tegen de nat ionaal- socialisten bepleit en stelt persoonlijk po gingen in het werk om de leden van den „Kampfbund" van hun verontwaardiging tegenover Von Kahr af te brengen. Gaat da rijksminister van landsverdediging heen? Do rijksweerminister Gessier, die dit ambt roods vier jaar bekleedt, denkt er, naar de „Vorwarts" meent te weten, reeds geruimen tijd over om af te treden. Bij de tegenwoordige regeeringscrisis zou hij definitief besloten hebben heen te gaan Hij is tot dit besluit gekomen door de her haalde politieke vernederingen, die hij in den laatsten tijd heeft moeten ondergaan. De terugkeer ven den ex-kroonprins. Nieuwe sancties tegen Duitschland? Do stemming in den gezantenraad schijnt algemeen geweest te zijn, dat men een weigering van Duitschland inzake den ex- kroonprins uitgesloten acht. Een dergelij ke weigering zou men, gevoegd bij oen weigering om de militaire controle weer mogelijk te maken, onmogelijk over zijn kant laten gaan. Men is overtuigd, dat liet prestige der geallieerden zoowel als de ernst van den toestand sancties eischen. Daarom schijnt er overeenstemming te be staan tot aanneming van het Fransche voorstel om aan Duitschland te doen we ten, dait, indien het op beide punten den geallieerden geen voldoening geeft, nieu we en belangrijke sancties genomen zul len worden. Echter moet de Engelsche regeering vooral zich nog over dit voor stel uitspreken. De Italiaansche en de Belgische gezanten schenen wel den in druk to hebben, dat hun regoeringen zou den meegaan. Omtrent den aard der te nemen sanc ties is, naar het schijnt, an de korte zit ting van den gezantenraad nog niet ge sproken. Men oordeelt to Parijs, dat er keus genoeg is: Bezetting van nieuwe ste den, beslagleggen op douane-inkomsten in havens ien grenssteden, bezetten van spoor lijnon oostelijk van Frankfort om de ver binding tussclien Noord- en Zuid-Duitsch- land af te snijden enz. Een „zet" van Stresemann? Be diplomatieko medewerker van do „Daily Tel." maakt melding van een rap port van een neutraal diplomaat in Ber lijn, waarin to kennen wordt gegeven dat Streseanann den terugkeer van den ex- kroonprins zou hebben bevorderd ten ein de zoo doende do eigen positio te verster ken door een twistappel te werpen in bet kamp der monarchisten en de verwijde ring to bevorderen tusschen de supporters der Hohenzollerns en der Wittelbachers. Wilhelm in Sileziö zou Rupprecht in Beieren neutraliseeren en andersom. DE ECONOMISCHE CRISIS, De drukkersstakirtg in Berlijn. Nog niet geëindigd. ïn het ministerie van arbeid heeft een bespreking plaats gehad inzake de staking der boekdrukkers. Van don kant der werk gevers werd betoogd, dat zij zich volko men hebben gehouden aan de bepalingen der arbitrale uitspraak in het conflict. Deze uitspraak wordt echter door de druk kers niet als voldoende beschouwd, zoodat zij er zich verder nie»t door gebonden achten. Naar verluidt dreigt het conflict nog uitbreiding aan te nemen, daar de electri- ciens bereid 2ouden zijn tot een sympa-. thiestaldng, die dan het geheele leven in de hoofdstad zou ontwrichten. De honger-bcdreiging. Do staking der drukkers duurt voort, maar de regeering zal haar plan toch ten uitvoer kunnen brengen, om Donderdag a.s. haar arbeiders en beambten in rente marken uit te betalen. Dit bctcekent een goede verlichting voor do steden, welker bevolking steeds meer aan nijpenden honger werd overgeleverd, want uit het buitenland zijn, bij gebrek aan deviezen, geen levensmiddelen imeer te betrekken en de boeren nemen geen pa piermarken meer aan. Voedingsmiddelen zijn dan ook weer geweldig gestegen en andere goederen doen aan de prijsstijging lustig mee. Berlijn is dan ook snel bezig de duur ste stad van Europa te worden. De „woe- lcerpoliti" put zich uit in 't vervaardigen van voorschriften, maar zij is tegen den drang dor omstandigheden en de daar mede hand in hand werkende speculanten niet opgewassen. Het eenige wat nog remmend werkt zijn de hengerepstootjes en het plunderen van magazijnen, maar deze hebben dat tegen, dat zij alleen do winkelier treffen en niet do groothandelaren, die achter de coulis sen arbeiden. DE RIJNLAND-REPUBLIEK. De separatistische beweging. Nieuwe methoden. In Neder-Rijnland zijn de separatisten zoo goed als geheel verdwenen. Hun laatste steunpunt hier was Duisburg. Zaterdag jl. heeft echter bet grootste gedeelte van do aanwezige strijdmacht do wapenen bij de Belgische autoriteiten moeten inleveren. Zij waren echter van te voren gewaar schuwd, zoodat zij gelegenheid hadden een groot aantal geweren cn andere wapenen naar Dusseldorp te brengen. In Duisburg bevindt zich de separatisti sche burgemeester, Engelen, nog steeds in het raadhuis, doch met zijn macht is het geheel gedaan. Niemand luistert meer naai hem of zijn trawanten, die zich trouwens bijna niet meer op straat wagen. Nu de bezetting van het Neder-Rijnland en het Roergebied door middel van wapen geweld mislukt is, zinnen de separatisten op andere middelen om hun doel, de Rijn landrepubliek, te bereiken. Do lieer Sauer, separatistisch commis saris voor het Neder-Rijnland. deelde mee, dat thans getracht zal worden de republiek te stichten door de arbeiders op de hand der separatisten te krijgen, door hen op t9 roepen tot den strijd tegen de mijn- en fabriekseigenaren. Men wilde zoo noodig de mijnen en fa brieken met behulp der arbeiders bezetten -cn ten bate van de Rijnlandrepubliek ver- koopen. Desbetreffende manifesten werden in het door do Franschen bezette Roerge bied en Neder-Rijnland verspreid. Het laat zich niet aanzien, dat dit nieuwe middel eenig succes zal hebben. UIT HET BEZETTE GEBIED. Belangrijke besprekingen met Stresemann. Gisteren heeft hij den rijkskanselier een bijeenkomst plaats gehad van cle corsmis- sie van vijftien voor de belangen van Hijn- land. Er zijn zeer gewichtig© hesluiten ge nomen, die onmiddellijk daarop een zitting van het rijkskabinet noodig maakten. Hoewol de inhoud der besluiten niet is medegedeeld verneemt men toch, dat do regeering een algemeen© mededeeling zal doen, zoowel aan het Duitsche volk als, daarna, aan het buitenland, waarin zij zal verklaren, dat de bezetting door Frankrijk niet slechts een oorlogsdaad is, doch dat de wijzo, waarop de bezetting geschiedde en gehandhaafd werd, tevens in strijd is mei de Haagsche conventie aangaande cle gebruiken in den oorlog te land. Op grond van dit feit zou een schen ding hebben plaats gehad van het volken recht, dio Duitschland ontslaat van alle verplichtingen uit hoofde van het verdrag van Versailles. Deze juridische overwegin gen wenscht Duitschland echter niet in vollen omvang te laten gelden, doch liet zal zicli bereid verklaren, nog 10 dagen lang de werkloosheidsuitkeering aan do arbeiders in het bezette gebied te voldoen. Na den 24stcn deze echter verkeert het Duitsche rijk in de absolute onmogelijk heid, iets meer te doen. Van dat oogenblik af zal, zco moet elc verklaring der Duit sche regeering wel worden uitgelegd, de volkomen verantwoordelijkheid voor alles wat gebeurt, niet op Duitschland doch op Frankrijk vallen. Intusschen is het cle vraag welk een in vloed dit alles zal hebben, zoowel op clen economischen als op den financieelen toe stand. Deze toestand was reeds ernstig doch zal ongetwijfeld steeds ernstiger worden. DE HERSTELKWESTIE. Hel Fransche comité van expcrls. Besluiten van de C. v. H. Op voorstel van den Franschen gedele geerde, Barthou, heeft de Commissie van Herstel eenstemmig besloten de vertegen woordigers van Duitschland zoo spoedig mogelijk te hooren in zake de betalings capaciteit van het Duitsche rijk. Aan de Duitsche regeering zal worden voorgesteld binnen tien dagen vertegenwoordigers te zenden. Daarop werd met algemeene stammen besloten, de kwestie van de benoeming van een commissie van experts te onder zoeken, welke een onderzoek zal instellen naar de financieelo positie van Duitsch land, ter voorbereiding van de door do Commissie van Herstel vast ta stellen Duitscho betalingen over de jaren 1924, 1925 en 1926. Do Engelsche gedelegeerdo in de Com missie van Herstel, Bradbury, maakte eenig voorbehoud op do voorgenomen procedure. De algeheele stopzetting van Duiische betalingen. Naar men verneemt deelde de Duitsche regeering eenigen tijd geleden door middel van haar gezant te Londen aan de Brit- scho regeering mede, voornemens te zijn do 26 pCt. invoerrechten, die in Groot- Brittaunië vanuit Duitschland ingevoerde waren worden gelieven op rekening van cle schadevergoeding, niet langer aan de Duitsche afzenders terug to betalen. Dit besluit werd door de Duitsche regeering genomen in verband met haar verklaring i van algemeenen aard, dat zij niet langer bij machte is verdere betalingen of leverin gen, krachtens het vredesverdrag te be kostigen. De Duitsche zakenwereld wacht met spanning de resultaten van den stap der Duitsche regeering af. Engeland. De ontbinding van het Parlement. Eon aankondiging van Baldwin Baldwin heeft aan Mac Donald, als lei der der oppositie, er kennis van gegeven, dat hij .den koning zal verzoeken het par lement to ontbinden. Baldwin's verklaring. Do korte verklaring door den premier afgelegd, luidde als volgt: „Ik heb veel nagedacht over de kwestie van do werkloosheid en ik ben eindelijk tot eenige conclusie gekomen, welke mor gen bij de debatten, die de Labour-party in zake de werkloosheid denkt te houden, nader zullen worden uiteengezet". „Ik ben ten sterkste overtuigd van de juistheid mijner conclusiën en het scheen mij onmogelijk op mijn plaats te blijven, zonder gebruik te maken van een middel, dat mij werd ontzegd door een belofte, welke verleden jaar door Bonar Law werd gedaan. (De belofte namelijk, dat tijdens clen duur van het huidige parlement geen ingrijpende wijziging zou worden gebracht in cle fiscale politiek). „Ik werd aangespoord deze belofte zooveel mogelijk to ontwijken, doch ik wil de cr niet voortdurend om heen draaien. Het lachte mij niet toe, door te gaan met het aanwenden van middelen, die naar mijn overtuiging nutteloos zijn voor de bestrijding van cle werkloosheid en het scheen mij, als eerlijk man, toe, dat het eenige middel is, om mijn inzichten te onderwerpen aan het oordeel van de na tie." Werkloosheidscijfers. Het aantal ingeschreven werkloozen in Engeland bedroeg op 5 November j.l. 1.244.000, zijnde 12.000 minder dan in de voorafgaande week. Frankrijk. Een onvindbaar gemeenteraadslid. Midol, cle door de politie gezochte com munist, die den vorigen Zondag, -hoewel niet verkiesbaar, tot lid van den Parij- schen gemeenteraad werd gehozen, heeft gisteren het stadhuis ongezien weten bin nen te dringen cn zitting genomen. De pro feet van politie en de prefect der Seine, die anders steeds ambtshalve de zittingen van clen raad hijwonen, weigerden thans dit te doen. Na afloop der zitting verborg Midol zich in het kabinet van den president van clen Conseil Général en bleek zoo goed verstopt, dat de politie, na de deur te bob ben opengestoken, hem niet kon vinden. Tot dusver is hij niet ontdekt. Midol woon de sinds 1920 in Zwitserland wegens zijn veroordeeling tot gevangenisstraf, die hij niet wilde ondergaan. MET VOORNAAMSTE NIEUWS. BUITENLAND. Frankrijk is voornemens nieuwe sanc ties toe te passen als Duitschland den cx- kroonprins niet uitlevert. Duitschland kan na 24 November geen werkloosheidsuitkeeringen meer doen aan dc werkloozen In het bczetto gebied. Het Engelsche parlement zal worden ontbonden. BINNENLAND. Minister Colijn is van oordeel, dat er moeilijk ccn Rechtsch Ministerie zal zijn te vormen. Berichten ever den ex-kroenprins en den ex-keizer. Australië. Dc stakende poütie te Melbourne. Het Kabinet heeft besloten tot het in richten van een tijdelijke politiemacht, er vervanging van de nog steeds stakende politie-agenten. R.K. Huisveslings-Comité LEIDEN EN OMSTREKEN. Voor Duitsche Priesters: Vorige opgave f L. M. Leiden f Kap. N. Leiden f Voor Duitsche Kloosters: Vorige opgave f N. N. Leiden tot lafenis der geloovigo zielen f Voor Duitscho Zusters van Eerw. Zusters van N. N. to Leiden f 1 Opdat do mooie conferenties van Pater Heudrichs veel resultaat hebben f 2.50 Voor Kath. Rijnland: Vorige opgave f 165.50 A.B. Rijnsaterwoude f 3.—i W. H. D. Hazerswoude f 5.e N. N. f 1.— E. A. Leiden f 2.50 Mej. S. Leiden f 2.50 N. N. Leiden f 2.50 Ontvangen door den heer v. d. Heyden van V. 0. V. Leiden een rits klompen. Van het Hoofdbestuur van het Neder landsche Roode Kruis ontvingen wij op. ons bureau do volgende mededeeling. Do brieven, om hulp die wij do laatste weken uit Duitschland hebben ontvangen, zijn ontzettend. Met geen droge oogen zijn ze te lezén. Voorbeelden? Eon brief van oen jongen uit een arbei dersgezin, werkzaam bij een advocaat wij hebben niets meer te eten; alles ver-* kocht, zend mij één gulden voor mijn broertjes en zusjes. Een brief van een 18-jarig meisje: Mooder is van uitputting gestorven. Van oen geestelijke: Ik sia aan het hoofd van een klein ziekenhuis. Er zijn patiënten, die in twee dagen niets meer hebben gegeten. Uit een ander schrijven:"Wij gin gen een bekende delicatessenzaak voorbij.* Een man bleef er voor staan on drukte z'n gericht tegen do ruit. Plotseling zakte hij in elkaar cn als men hem wegbracht kon hij slechts uitroepenhonger! Nog een voorbeeld: Op 't oogenblig staan weduwen van hooggeplaatste amb tenaren bij de banken en vragen aan hen die ze verlaten om een aalmoes. Een generaal schrijft: Ik heb vandaag mijn laatste paar laarzen verkocht voor een stuk brood. Men zende zijn giften aan een der vol gende adressen: De hoeren Kap. Th. Bloim, Oude Vest 223 en G. v. d. Heyden, Haarlemmerstr. 220, do dames Mcj. V. Hollants, Visch- markt 2, Mevr. Wilmer, Brecstxaat 32a en Mcj. A. v. d. Horst, Oude Singel 230. Deze heeron en dames zijn gaarne be reid giften in geld te ontvangen. (Giften in natura gelieve men te bezorgen bij don heer v. d. Heyden). BIN HENLAND De Kabinetscrisis. MINISTER COLIJN OVER DE CRISIS. Stampvol was het gisteravond 111 de Raamkerk te Amsterdam. Vol. 't Woord is veel te zwak om uit te drukken, hoe opgepropt het kerkge- bouw tot in de bovenste galerij was. En buiten stonden nog honderden en hon derden te wachten. De groote belangstelling gold Minister H, Colijn, die zou spreken over het on derwerp: Rondom do crisis". Do bijeen komst was belegd door de Centrale Anti-

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1923 | | pagina 1