jyeecie Blad
|jjdag 26 October 1925
„■m mi mi ii 1 mmi11 i i**wmjtajsa8g3B3Bg3BaBMt8
tweede kamer.
riT a doring van gisteren.
De Vlootwet.
Meegaan wordt mét het wetsont-
(ot' vaststelling van de sterkte en sa-
telling der zeemacht en aanleg van
Lnntea en versterkingen in Ned.-
(Vlootwet 1824).
Minis ter van Koloniën, do
jje Graaff, vraagt: Laten de In-
geldmiddelen deze Vloofcwet-uibga-
[0o? Gedeeltelijk kan hij verwijzen
de ï'éde van Minister Colijn, die
een overzicht gaf van den stand
middelen. Spr. gaat na hoe do ont-
ijjag dier middelen was sedert 1920
jjjQ die hierin zit wijst dus op een
i gunstiger toestand,
ivolgens zet spr. uiteen wat de kos
jer Vlootwet zijn.
p. acht het zijn plicht een landsbe-
van zooveel gewicht als de defensie,
:|e zetten. Deze defensie is in diep
1 geraakt en opheffing is dringend
ischt zoolang do omstandigheden
jooals zij thans zijn.
Minister van Financiën, de
Colijn, zegt dat bij de interpollatie-
stra herhaaldelijk is voorui tg slaopen
j Vlootwet; hij deze behandeling is
ivooruitgeloopen op de algemeeno be
dingen over de Staatsbegrooting
val die methode niet volgen on deze
5 punten laten rusten,
ide beschouwingen van den heer van
sleyn over het Calvinisme zou spr.
ie ingaan, maar hij acht die voldoen-
(gedaan door de lieeren Schouten en
[king. Het werkelijkheidsbesef is in
Ilvinisme sterk ontwikkeld en dat is
joep: Ja, ja, materialisme!)
ren de verwijten, dat het een andere
was, die de millioenenrede uitsprak
|e, welke de V-lootwet verdedi
spr, op. Bij de millioenenrede is
melding gemaakt van het overschot
127* millioen van het Leeningsfonds.
dat fonds is in de noia nooit mel-
|gemaakt en het gaat dus niet aan
oor 1924, ©en verwijt te maken van
lalaten. De heer van Vuuren maakte
jerking, dat dit overschot was ge-
t om de tekorten te financieren, maar
lil niet mocht. Dit laatste is niet
overschot is niet voor een ander
lesteind, maar alleen als kasmiddel
I
behoefden dan niet te leenen en he
rn do 127 millioen niet' op do spaar-
le zetten.
reep: Op de Giro Gelach).
(bestemming is dezelfde gebleven en
lden blijven voor het Loeningsfonds
ad.
Vlootwetdebat draaide om drie
Naar om nu?
Waartoe bindt men zich?
Wat kost hetgeen waartoe men zich
at 1 en. 2 zijn door, den Premier af-
Ie behandeld. (Hilariteit.)
zal punt 3 even bespreken. De Mi-
:Tan Marine noch spr. heeft het niet
astaan, dat de Kamer zich voor het
minimum hond. Als dat zóó was,
spr. niet achter de minis terstafel,
minister van financiën zou zich op
Wgenblik hinden voor dat volle be-
ïoep: Daar loopt het niet over!)
kmr Dresselhuys (V, B.)U
Jordt niet op de vragen.
Minister: Wat kost het nu? Spr.
alleen rekening met het onder
is ontwerp, en meer niet.
f. heeft vergeleken 1924 met en zön-
pootwet en betoogd, dat er een voor-
in schuilt. Daarop zijn aanmerkin-
fffiaakt, o. a. door den heer Oud, die
tyden heer dè Geer beriep. Spr. be-
»nu dat do berekening van den heer
:dat do Vlootwet in 1924 vijf millioen
wrland zou kosten, onjuist is. Een
'2 van 4.9 millioen is op de Marine-
van buitengewoon naar gewoon
pracht, waar-door de heer Oud op
paalspoor is gebracht.
'•handhaaft al zijn cijfers, bij de in-
■hiie-Troelstra genoemd voor 1924
zonder Vlootwet,
fns do verhouding 1924—1929.
«a lasten worden niet nu noch in de
P op Nederland gelegd, vergeleken
ten er zou geschieden zonder
^agd is of het nu uitgegevene niet
Füen van het toelaatbare o ver-
li' Marine vraagt thans 5.1 pCt.
RW* staatsuitgaven, sinds 1923
Wig met 2 pCt. gedaald.
nu kan, kan het dan zoo blij-
hn *iOok hij het huidige
zit men blijvend aan uitgaven
y? exploitatie.
|X® financieel toestand des
L i Wor(^t en wij het niet kun-
0Urten, dan zullen vele dingen op-
L!?"*® moeten worden, en dan
FPpen 0n^erP n^et; aan overweging
Meelt spr. voorgesteld als den gees-
WtoT Van onlwerp. Het kan
hii i i schelen wat men zegt,
Lii m1 ver^ondcn aan een volks-
ij u. die er recht op heeft te
Krir t ®taat- ^et dezo Vlootwet
Jjje lets tö maken. Er was besloten
fclfiw ordestelling vóór spr. in
En®311" 2itten-
Bat weet iedereen
Dan moet' (mert 'geen anderen inclruk
wekken.
(Geroep: Gij waart er al voor, vóór go
in het Kabinet ging zitten).,
In geen andere kwaliteit heeft spr: ooit
over do Vlootwet gesproken. Spr. verde
digt deze wet uit volle overtuiging des
harten. Het gaat hier om een groot be
lang. Nederland is eigenlijk dé mandata
ris van de wereld 'in de zorg voor Indië.
ï&ien wij dat mandaat dus zóó vervullen
dat niemand er aanmerking op kan ma
ken. (Applaus rechts).
Do Minister van Buiten-
la n d s c h c Zaken, de heer v. Kar-
n e b o o k, wenscht slechts enkele opmer
kingen te maken. Hij kan zich in veel ver
cenigen met de redevoeringen van de hee-
nen Nolens, Schokking, Rutgers c.a. (ge
lach) en hij zal de hecren Hügenholtz en
van" Ravesteijn niet volgen in him be
schouwingen van internationale en stra
tegische taid.
Spr. wil er tegen opkomen, dat dit stel
sel zou ingaan tegen het stelsel van V/ash
ington en van den Volkenbond. Do vraag
is of er int erna tin nalo verplichtingen be
staan. Wie hoeft het gezegd, dat als wij
ons weerloos maken anderen zich geroe
pen zullen gevoelen om onze verplich
tingen over te nemen? Wanneer een land
neutraal wil blijven, dan heeft het de ver
plichting die neutraliteit daadwerkelijk te
verdedigen. Ontkent de heer Marchant die
verpichting?
Spr. citeert Prof. de Louter, d'Espagnet,
Oppenhelm en Wehberg, die alle deze ver
plichting krachtig verdedigden en zelfs
onmacht van den Staat niet als veront
schuldiging voor nalatigheid aanvaarden.
Spr. voelt de beteekenis daarvan zeer en
heeft dat in 1904 reeds zeer ernstig ge
voeld toen hij aan het departement van
Koloniën verbonden was op het moment
van het geval in den Japansch-Russischen
oorlog.
Ons volk voelt niets voor een bondge
nootschap; que prend compagnon, prend
maitre. Onze wil om zelfstandig to blijven
is zeer sterk ontwikkeld; wanneer ons
land zich in oen positie brengt, die den
schijn wekt dat die wil niet meer bestaat,
dan verdwijnt het vertrouwen in ons en
dat zou ons zeer kunnen schaden.
Tenslotte verdedigt spr. de opvatting dat
dit ontwerp niet ingaat tegen den Volken
bond. Die Bond is geen super-staat, maar
een overeenkomst tusschen staten die zelf
moeten weten wat zij hebben te doen ter
verediging hunner neutraliteit en zelfstan-
s,digheid.
Een Nederlandsche strijdmacht zal on
misbaar zijn. Geen plan tot beperking
van bewapening slaagt, als het niet alge
meen wordt aanvaardt. Het is een inter
nationale kwestie, die helaas niet na
tionaal kan worden aangepakt. Het is
reeds heel moeilijk tot beperking van be
wapening te geraken. En wil men Neder
land dan ontwapenen? (Geroep: Ja!) Men
kan dat niet meenen.
Wanneer men ziet hoe geheel Europa in
een latenten oorlogstoestand verkeert, dan
moet men toegeven, dat wij niet van voor
zorgen kunnen afzien.
De Voorzitter stelt voor heden elf
uur aan te vangen, ten einde 's middags
de eindstemming te houden. Voorts om
Woensdag de interpellatie-Boon op ééu
dag af te doen.
Replieken.
De heer Dresselhuys (V.B.) is niet
tevreden. De Regeering heeft vele vragen
niet beantwoord. Spr. verhaalt veie er
van en vraagt daarna wat de Regeering
zegt van het bericht omtrent de conferen
tie te Genève in zake de vlootbeperking.
Is ide Regeering uitgenoodigd?
De Minister van Buitenlandsche Zaken,
de heer Van Kar nebeek, zegt, dat
die conferentie betreft de uitvoering van de
conferentie van Washington, ook voor do
Staten, die daarbij geen partij zijn. De
Regcering is uitgenoodigd.
De heer Drosselhuya (V.B.) be
grijpt niet dat do Regeering hiervan geen
mededeeling deed en niet zelf voorstelde
het wetsontwerp uit te stellen.
Do heer Hugonhol^z (S.D.) consta
teert, dat de heer Nolens geen woord over
de Vlootwet sprak en dat de Regeering tal
van vragen en opmerkingen Het rusten,
Hij protesteerde daar tegen. De Regee
ring heeft er op gewezen dat wij zeer ten
achter zijn. Men schijnt ons .dat toen hief,
heel erg kwalijk to hebben gencanen. En
nu anoet dit ongelukkige pruts-vlootje de
groote taak vervullen die de Minister van
Buitenlandsche Zaken breed heeft geschil
derd. Spr. heeft geen lust alle vragen te
herhalen die hij heeft gesteld, want hij
vreest toch geen antwoord te zullen krij
gen.
De Regeering heeft feitelijk een ultima
tum gezonden aan de rechterzijde en dus
zal zij haar zin wel krijgen al berust die
wet niet op de overtuiging van do meer
derheid.
De heer Marchant (V.Dj) betoogt
dat het recht vorderingen heeft gemaakt
en dat zelfs de groote mogendheden zich
schamen om het recht te schaden.
Do heer Du ys (S.D.): Behalve in Rus
land.
Do heer W ij n k o o p (G.P.): Poincaré
ook niet!
De heer Marchant (V.D.) meent
dat de positie tusschen de kleine en de
groote mogendheden is veranderd en dat
daarom het hof van Loder meer preven
tieve macht heeft- dan een paar kanonnen
Vervolgens vraagt spr. nog eens wat
internationale verplichtingen zijn. Wie
controleert die? Tegenover wie heeft Ne
derland ze? Als Nederland nu do lrelft
doet van wat het zelf .uoodig acht, zullen
dan anderen ons straks niet dwingen de
tweede helft ook uit te voeren? De heer
v. d. Voort van Zijp opperde al de veron
derstelling dat de Volkenhond ons zou ver
plichten Straat-Soenda te versterken. Dat
is een dwaasheid. 1
Vervolgens komt spr. op verschillende
punten nog weder terug omdat het ant
woord, onbevredigend- was. .1 1
UIT DE PEÜS
nooit UIT de SVirSèRE.
Hot Huisgezin schrijft:
Wij schijnen nooit uit de misère te
kunnen raken,.
Do misère, dat militaire vraagstukken
door do politiek worden beheerscht.
In liet verleden hebben we het tientallen
keereu. gezien, met de Vlootwet beleven we
het weer.
En'dit, terwijl zoo iels dan toch zeker
do landsverdediging buiten de politiek
moest worden gehouden.
Het is nationale aangelegenheid, die
met de politiek niets te maken mocht
hebben.
De sociaaldemocraten, om van do com
munisten te zwijgen, zijn begonnen met
de zaak to vertroebelen cn onzuiver te
maken.
Sedert zij, als oppositie, de." lens van
volledige en eenzijdige ontwapening aan
heffen, vertrouwend, zoals het heet, op
den Volkenbond en op de vakorganisaties
zijn ze tegen eiken maatregel tot verdedi
ging.
Alles moet worden opgeruimd, is de
nieuwste leuze van den heer Schaper:
ontwapening is liet eenige.
Een regeering, die met een militair
voorstel komt, vindt hijgevolg sociaal
democraten en communisten in gesloten
gelederen togen zich.
Het voorstel zij nog zoo goed en nood
zakelijk, de revolutionaire partijen zijn
als één man tegen.
Zij kennen geen nationale verdediging
en zij willen die niet kennen.
Indien car nu onder do overige pariijen
verschil van inzicht is, hebben de revo
lutionairen altijd de kans, om niet te
zeggen het in him hand, elk voorstel tegen
to houden.
Als nu ook nog do andere leden van
links eenparig de zijde der revolutionairen
kiezen; als nu het merkwaardig geval zich
voordoet dat al wat vrijzinnig heet tegen
het voorstel oen onverzoenlijke houding
aanneemt, dan komt de rechterzijde in
derdaad in oen zeer moeilijk parket.
Dan heet het, dal zij zich bij haar he-
sHssing door politiek, laat leiden, door
politiek nog wel van hijster slechts allooi.
Dan zijn alle socialistische en liberale
dagbladschrijvers het er' over eens, dat
niet de verdiensten van het ontwerp voor
de rechterzijde den doorslag geven, maar
politieke overwegingen en berekeningen.
Dan worden allo fiolen van socialisti-
schen en vrijzinnigen toorn over de
schuldige hoofden .der rechterzijde uit
gestort en heet het dat zij aan een wacht
woord gehoorzaamt.
Bij do linkerzijde is daarvan natuurlijk
geen sprake.
De sociaal-democraten en communisten
mogen tegenstemmen, omdat zij voor de
landsverdediging geen man en geen cent
over hebben.
De vrijzinnigen mogen tot den laatsten
'maai tegenstemmen, omdat zij het ont
werp van oen rechtsche regeering niet
believen.
Dit is g e 0 n poHtiek.
Maar als de leden dor rechterzijde voor
groote moeilijkheden worden gebracht,
als zij door do revolutionair-vrijzinnige
tactiek in tweestrijd staan, dan huilt het
koor: gij laat uw beslissing van politieke
overwegingen afhangen.
Het koor der braven heeft wel reden om
zoo te spreken.
En straks paradeert het ook nog als
het keurkorps, dat, los van de politiek,
zijn stem heeft uitgebracht.
Het is oen fraaie, neen, een misselijke
vprtooning.
En toch handhaven wij wat we vroeger
al schreven: dat wie van rechts in ge
weten tegen de Vlootwet is, zijn stem
tegen moet uitbrengen en niet anders mag
handelen.
Maar het is ellendig, dat de blanke
politiek der linkerzijde leden van rechts
voor gewetenskwesties stelt.
DE PETROLEUMKACHEL IN DE BAN.
Onder dezen titel lezen we in de Maas
bode:
Zeg nu maar, dat onze sociale wetge
ving geen zorg heeft voor het personeel.
Denk nu niet, dat de voorgenomen
Vloot wel zulke eischen zal gaan stellen
aan onze financieel© middelen, dat er
niets meer overblijft voor het naleven
van sociale maatregelen, welke het alge
meen welzijn onzer thans zoo gelukkige
menschheid moeten bevorderen.
Wie denkt er nog aan in een onge
zonde alcoof te gaan slapen, men mag in
een vochtigen kelder, men mag op een
tochtigen zolder zijn' nachtrust gaan zoe
ken, als men Morpheus maar geen rendez
vous ge.eft in de onhygiënische alcoof.
Bij do officieele sociaalderij staat de
alcoof op den index.
Volgt nu do petroleumkachel?
Vroeger hield, men iu den winter zoo
veel als 't kon zorgzaam de winkeldeur
toe, en als er geen klanten voor de toon
bank -te helpen waren, vluchtte men vei
lig naar het achterkamertje, om voor zijn
koude voeten do koestering te zoeken hij
een warme stoof.
Maar de sociale wet is een zorgzame
moeder, cn heeft in onzen tijd bepaald,
dat elko winkelruimte met vrouwelijk
personeel in het koude jaargetijde behoor
lijk verwarmd moest zijn.
Soit"!
Maar wie nu meenen mocht, dat hij
door in zijn winkel een moderne petro
leumkachel te plaatsen, een goed bran
dende absoluut reuklooze petroleum
kachel, die handig en practisch te bedie
nen valt,, zijn petsoneel een welkome daad
bewijst, die rekent huiten onze sociale
bureaucratie.
De moderne petroleumkachel, goed
brandend, aangename warmte versprei
dend, zindelijk cn gemakkelijk to bedie
nen, absoluut reukloos, da petroleum
kachel, die men slechts hooger of lager
behoeft te draaien om ze barder of gema
tigder te noen nranden, dezo moderne
petroleumkachel, tegen welk gebruik van
medische zijde geen bezwaren worden ge
maakt, deze kachel mag op advies der in
specteurs van arbeid--en op last van het
ministerie van clien naam niet meer in
winkelruimten worden toegelaten.
Het personeel dor firma Jamin mag er
zich niet meer aan verwarmen.
De firmanten zelve mogen zulk een pe
troleumkachel op hun privé-kantoor heb
ben of thuis op hun slaapkamer, do win
kels mogen er niet mee verwarmd worden
Daar moet onverwijld worden 'aange
bracht een verwarmingsinrichting, „wel
ker verbrandingsproducten door een stel
gesloten buizen en kanalen in de buiten
lucht worden afgevoerd en die de geheele
winkelruimte op voldoende temperatuur
brengt, hetzij door een clectrische kachel,
welker uitstraling het bedienend personeel
voldoende verwarmt".
De petroleumkachel moot onverwijld
verdwijnen, omdat zij „bij de verbran
ding gassen verspreiden, welke nadeelig
zijn voor do gezondheid."
Alsof men do kachel aansteekt om zich
te doen etc.ufeeren of zelfmoord te plegen.
En do sociaal-hygiënische eociaalderij
denkt er niet aan, dat zoo'11 winkel van
Jamin ettelijke malen in 't kwartier open
gaat om een klant binnen te laten, waar
bij do eventueel© giftige gassen telkens
gebruik kunnen maken om door het open
gat te eclipseeren.
Het vonnis is de firma heteekend te
Amsterdam, Hilversum, Leiden, Utrecht,
Arnhem, Gouda en 's-Gravenhago.
In Rotterdam, waar de scherpe saty-
ricus van „de Lof der Zotheid" nog op
een voetstuk staat, heeft de ambtenarij
de belachehjkheid nog niet aangedurfd.
De wcrkloozenzorg.
In het Voorloopig Verslag der Tweede
Kamer op Hoofdstuk I der Staatsbegroo
ting maken vele leden er bezwaar tegen,
dat de werkloozenzorg op da gemeenten
zal worden afgewenteld. Daaruit blijkt,
zoo betoogden zij, hoezeer de houding van
den minister van Arbeid is veranderd. Zij
oordeelden dit een hardvochtigen maat
regel en verwachtten daarvan toenemende
demoralisatie. Do gemeenten, vooral de
kleinere gemeenten, zullen geen onder-
scheld maken tusschen crisiswerkloozen
en armen en zullen, de werkloozen als pa
tiënten van het armbestuur behandelen.
Iu verband met de voornemens der
regeering zou men gaarne vernemen, wel
ke de omvang van de steunverleaning in
dit jaar tot nu toe is geweest, met name
over hoeveel personen en over welke ge
meenten dezo zich heeft uitgestrekt. Ook
vroeg men, of het do bedoeling is om,
mocht het voornemen van de regeering tot
uitvoering komen, de gemeenten vrij te
laten ora zelfstandig steunregelingen in
het leven te roepen. Naar hun meening
zou het rijk daaraan geen belemmeringen
in den weg mogen staan.
Verhooging automobiel-belasting.
Zooals te verstaan gegeven is zou ook
op het programma van de Regeering
staan een verhooging van de automobiel-
belasting. Naar „Auto-Leven" thans me
dedeelt, zal binnenkort deze verkoogdo
automobiel- en molorrijwielbelasting ko
men.
De zakelijke bedrijfsbelasting te Zaandijk
De Raad besluit tot opheffing.
In de Woensdagavond gehouden raads
vergadering der gemeente Zaandijk is de
zakelijke belasting op het bedrijf inge
trokken. Met de drie burgerlijke raads
leden stemde mee voor opheffing de beer
G. Krom, afgevaardigde van de arbei
ders kiesvereeniging.
Letteren ©w Eaarastt
benepen anti-pap isme.
Jhr. Loudon men herinnert zich' uit
de oorlogsjaren den toenmaligen Minister
van Buitenlandsche Zaken als fijn poli
ticus wilde uit dankbaarheid en ter
herdenking aan eeu of ander persoonlijk
jubileum, met zijn gade een gedachtenis-
raam laten plaatsen in het koor der
Groote of St. Jacobskerk te Den Haag.
Hij volgde daarmee een traditie, waar
door zoovele aanzienlijke historische per
sonen een blijvende cultureels weldaad
hewezen aan hun vaderland, een intentie,
die niet genoeg gewaardeerd kan worden.
Aan onzen groeten schilder Toorop gaf
hij opdracht een raam te ontwerpen,
waarin „D© Aanbidding der Koningen"
zou zijn voorgesteld. Toorop 2011 zijn ont
werp vervaardigen geheel overeenkomstig
het verhaal der Evangeliën, zonder Room-
sche emblemen of symbolen, een voor
stelling, die Roornsch en Protestant bei
den kon bevredigen, omdat ze algemeen
Christelijk moest zijn.
Voor Toorop was deze opdracht een
buitengewone gelegenheid, om zijn kunst
eens in al haar schoonheid te doen schit
teren. Te weinig toch ontvangen onze
beeldende kunstenaars dergelijke vèree-
rende opdrachten, die lien in staat stel
len hun wieken eens breed uit te slaan.
Do Familie Loudon, die den kunste
naar volmaakt haar vertrouwen waard
achtte, vond de ontwerpen op carton
uitstekend. Do Haagsche Kerkvoogden,
dat zijn de menschen die de gemeenten
der Nedêrlanclsch Hervormde Kerk be
sturen naar haar meer uitwendige be
langen, het Kerkbestuur keurde Toorops
ontwerp goed en vond het een eer voor
den grijzen St. Jakob, dat de namen van
Jhr. Loudon en Jan Toorop in historische
herinnering voor het nageslacht bewaard
en verbonden bleven aan de statige Go-
thiek. Tijdgenoot en nakomeling zouden
met eerbied aanschouwen wat, edele vrij
gevigheid en kunstzin hier hadden ge
wrocht. 1
Maar men had gerekend huiten den
waard, in c3.su den Kerkeraad, oftewel de
Ouderlingen en Diakenen, Dat is liet pol
lege, meer befast met het bestuur oer zie
le», dat Dominéés, zoo uoodig, in liet
rechte spoor houdt. y
Dit college iu Den Haag blijkt er een
te zijn van steile Bijbeltekst-maniakken,
van rllustre nakftmeliiigon en geesteskin
deren van de Adriaan Smouls en Wiüe-
wrongels uit Vondels dagen, die den zorg
hebben to waken, dat het ProtestauLch
gemoed geen Paapscho vlekken krijgt en
den keursteen dc-r Heidelbergschc Catechis
mus zalvend strijken over de geestelijke
verschijnselen dezes tijds.
En deze dorpelwachters van de" Ned.
Herv." Kerk, deze aiiti-papistische zuiver-
heidsmaniakken, vonden, dat Toorops
kerkraam niet geplaatst moest worden.
Wat dronlmel ook! Daar moest toch1
het „historisch protestantsch karakter,
onzer Natie" tegen opkomen, dat een
groot Rooinscli kunstenaar een kunstwerk
plaatste in een Protestanfsche Kerk, die
ia woelige dagen ontluisterd, geschonden
cn den Katholieken ontstolen was.
Toorops ontwerp, door het achtbaar
college niet in oogensehouw genomen
werd dus geworpen in het rijk der
buitenste duisternis, omdat Toorop
Roornsch is.
En 't gevolg?
Toorop -schrijft aan het „Handelsblad";
„Jhr. Loudon heeft zich teruggetrokken,
cn laat het raam n i e t uitvoeren. Het is
voor mij een groote teleurstelling. Dit
raam heb ik natuurlijk uit volle over
tuiging en geloof gemaakt om een alge-j
meen Christelijke beleekenis er aan te
geven en daarbij zuiver gevolgd het ver
haal uit het Nieuwe Testament,'t Is jam
mer! ik. had er mij veel van voorgesteld."
't Is diep-droevig!
Zelfs do" liberale pers is in hooge .mate
verontwaardigd. De „N. R. Grt." vergeet
niet er op te wijzen, dat Holland zich hier
„op z'n smalst" toont. Het blad klaagt
dat op deze wijze een groot kunstwerk
van hooge artistieke en godsdienstige be
teekenis voor ons land en voor het eerw
bied waardig monument verloren gaat, ter-
"wijl een persoonlijkheid als Toorop in
zijn diepste en edelste gevoelens in het
openbaar gehoond wordt.
Wij voor ons kunnen dit slechts onder
schrijven cn voegen er aan toe, dat wij
dergelijke bijna misdadige gevoelens van
anti-papisme naar belmoren zullen kwali-
ficoeren.
N. J. H. SWIERSTRA.
Dg moordaanslag in een trein "bij Schüttorf.
Omtrent de behandeling van deze zaak
voor de rechtbank te Osnabr&ck wordt ons
Beklaagde Kalt verklaarde, dat hij, om
geld to krijgen, de misdaad had begaan in
overleg met Pommer. Doodslag en roof
was niet zijn bedoeling geweest, wel be
wusteloos maken en daarna berooving.
Den heer Ruben had hij eenige slagen met
het platte d,eel van zijn moeder's bijl op
het hoofd toegebracht, 'daarna eveneens
mevrouw Ruben en eindelijk hun 12-jarig
slapend dochtertje. Vervolgens had hij de
menschen beroofd.
Pommer verklaarde, éérst met Kalt. het
plan te hebben gehad een veekoopman of
een postwagen te plunderen, uit geldge
brek. Later was hun plan geworden een
overvallen van iemand in een spoorweg
coupé 2e klasse. Pommer had echter teil
laatste niets meer van dat plan willen we
ten en zich afgewend, j^cen Kalt den vree-
selijken aanslag pleegde.
Als bewijsstuk van de zware mishande
ling van den heer Ruben, was diens sche
del ter terechtzitting aanwezig, dio vier
zware verwondingen, welke volgens des
kundigen alle doodelijk moesten zijn, ver
toonde. Een slag boven op het hoofd had
de hersenpan geheel verbrijzeld.
Kalt beweerde, dat hij en Pommer alles
samen overlegd hadden en in den trein:
eikaars plannen in een notitieboekje had
den geschreven, welk boekje ook aanwezig
wae.
Dr. Dieèkmann, verbonden aan het zie
kenhuis te Schüttorf, verklaarde, dat d©
slagen met groote krachtaanwending moe
ten zijn toegebracht. Kalt moot met heb
scherpe van de bijl hebben geslagen. Wan
neer zich geen complicaties voordoen, zul
len mevrouw Ruben cn haar dochtertje wel
•herstellen. Zij vertoeven'beiden nog in het
ziekenhuis te Schüttorf.
Als getuige werd gehoord de 12-jarig#
'Anna Ruben. Ze werd, met nog omwenden:
hoofd, binnengeleid door een pleegzuster.
Zij vertelde, dat zo in den trein had gesla
pen, niet bemerkt had, dat haar vader ert
moeder wairen geslagen, en zij zelf de sla
gen in den slaaf) heeft gekregen. Zij was
bewusteloos geweest, tot zo in het zieken
huis was opgenomen.
Met goedvinden van haar arts werd me
vrouw Ruben telefonisch verzocht, ook in
Osnabrück te komen. Nadab itog eeniga
getuigen waren gehoord, verscheen zij in'
de rechtszaal. Zij deelde mee, dat- hot fluis
terend gesprek van twee booswichten ir£
den trein, maar meer nog het zeer ongun
stige uiterlijk van Kalt haar was opgeval*
len, echter zonder verder argwaan op te'
wekken. Toen haar dochtertje' sliep, ert
ook zij een beetje was ingesluimerd^ is heb
misdrijf aan haar man volvoerd; zij heefti
nieb gezien, dab liij geslagen werd. Zel£i
kreeg zo een sla-g op bot hoofd, waardoopj
ze half bewusteloos werd. daarna nog een!,
tweeden slag, waarop ze in cen^hoek werd'
geduwd, waar ze een vuistslag in het ge
zicht kreeg. Daarna werd ze beroofd van'
armband, enz. Ze hield zich nu bewuste
loos tot ze in Schüttorf om hulp kon^ roe-i(
pen, wat de arrestatie van do bandieten!
ten gevolge had. j
Nadat de vordedigers aan bet woord wa
ren geweest, ging do rechtbank gornimenf
tijd in Taadkamer. Eerst tegen middery
nacht werd bet vonnis, bekend gemaakt!
heb luidde, 'zooals reeds 'is gemeld, tegen.
Kalt wegens moord en roof d© doodstraf Jb
tegen Pommer wegens doodslag en roof
12 jaar tuchthuisstraf. -'tW\
