Sr^ve^rv^
OCTOBER 1923
Wo. 4286
ke Jaargang
leABONNEMENTSPRIJSbedraagt bij vooruitbetaling
Leiden 19 cent per week f 2.50 per kwartaal,
ij onze Agenten 20 cent per week fl 2.60 per kwartaal.
Leo per post 1 2.95 per kwartaal.
L Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné'a ver-
l-^-i*°gen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor-
u. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd
^ndagsblad 9 ct.
Dit blad varschijnt eiken daitgezanderd Zon- en Feastdagen
Bureaux: RAPENBLG No. 10 - LEIDEN
TEL. INT. 935 GIRONUIJER 103003 POSTBUS No. II.
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone adverfienliën 30 cent per regel-j
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het
dubbele van het tarief berekend. a
Kleine ativerieniiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin^
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ver
huur, koop en verkoop 10.50.
nummer bestaat uit twea
lien.
Rondom de Vlootwet.
Kameroverzichtschrijver van „De
schrijft:
de gisteren gehouden clubvergade-
der Katholieke Kamerleden is men,
jnïs langdurig© beraadslaging, over
(jootwetontwerp niet tot overeenstem-
bunnen geraken. Het staat was, dat,
jjrziene omstandigheden buitengesloten
*;rs van den heer Bomans
talrijk genoeg zullen blijken te zijn,
ontwerp te doen vallen, ook als do
|le linkerzijde aaneengesloten tegen is
zoover dit bericht.
hebben meermalen er op gewezen,
el Vlootwet-vraagstuk een zéér moei-
tagewikkeld vraagstuk is.
hr wij hadden toch nog hoop, dat er
ta in de Katholieke Kamerclub oen
fcge klaarheid zou kunnen worden
tht, dat men eensgezind zij 't dan
tat allen met evenveel stelligheid of
(te in do overtuiging zou stommen
li legen.
verdeeldheid der Katholieke Kamer-
is objectief beschouwd, wij I
momenteel geen der beiden par- I
(en verwijt als feit zeer te bejam-
rerwachten nu, dat er van do zijde
jorstanders een even duidelijke ver
hunner bonding zal worden ge
ls—dit moet erkend mr. Bo-
i mr. v. Schaik zulks hebben ge
il de kant der tegenstanders,
dergelijke verklaring zou nog veel
als vanzelf uit de verdeeldo stera-
jioorlvloeiende voor de Katholieke
min of meer nadeelige gevolgen
keer en.
»r v. d. Bilt heeft nu al wel go-
voor; maar er zal toch nog wel
Sterking van dat geluid komen?
Imededeeling in „Het Vnlir" ri»»
ïathoneke Kamerleden bij de
over de Vlootwet zouden
'beschouwen we als een insi-
- meer verdient ze niet.
'etten in den Raad.
fecialisten hebben er nog al eens
erij in om te trachten een gemeen-
zich te laten uitspreken tegen een
wetsontwerp.
aial de socialisten te Leiden,
s komt men wel zoo langzamerhand
niet-gemoliveerde, onlogisch© ma
il doen terug, maar in Leiden vol
len er bij.
)k Maandag, toen door den com-
dr. Knuttel een anti-Vlootwet-
terd. ingediend de sociaal-demo-
allen lustig voor en dit-
Sliepen ook de vrijz.-democraten
ier vanwege de „democratie"!
aardig is het, om nu eens do hou-
er sociaal-democraten hier te
jlen met dio te Amsterdam.
^^Bslerdam stelden de communisten
anti-Vlootwet-moti© voor.
Pothuis (soc.-dem.) stelde voor,
Ügstel van do agenda af te voeren,
•rzilter, wethouder Wibaut (soc.-
merkte op, dat 't hier niet gaat om
tl, die rechtstreeks in verband staat
Mig belangrijk onderdeel der ge-
'gwmishouding. Door het adres to ver-
l"! zou de raad zijn prestige schaden
foorstel-Pothuis, om het voorstel
imunisten van de agenda af te voe-
aangenomen met de stemmen
nwezige communisten plus van den
lmosen tegen.
•pHetVolk" becommentarieert dit ver-
besluit aldus:
slot van den namiddag was het
voorstel, om B. en W. uit
'iL:Wodigen bij de Staten-Generaal te
Mwsseeren voor verwerping van do
«®wet.
een vreeselijk bombastische en
fl absoluut niet ter zake doende
'Cring, voorgedragen in den toon
wn blikken dominee, waarbij do
trachtte de voosheid van zijn
l^#aecringen door hard te schreeuwen
I te moffelen, werd het voorstel door
Jjbusch verdedigd.
Imtihuis Gn wethouder Wibaut, ge-
H door den Vrijz.-Dem. Ketelaar,
jogdeu, dat een gemeenteraad geen
kan zijn en dat, al moet
zich somwijlen inzake welsvoor-
de landsregeering of het par-
jenden, dit toch alleen dan docl-
wanneer in die wetsont-
a van direct gemeentebelang
Qe ordo worden gesteld.
Was mel l^GSlrijders
heer Doornbusch eens cn ver-
met alleen de stemmen van de
auwezigo communisten cn dio van
ka t ^.an(^ gesprongen en door
1 Weiss gedesavoueerden mid-
Janssen, het voorstel der
tosten.
Eek met zijn Leidsche
°k een dergelijk© opvatting krij
gen als zijn parlijgenooten te Amsterdam
waarmede „Het Volk" het eens blijkt té
Er zouden dan weer waarschijnlijk in
de toekomst eenige onnutte praat-objecten
minder zijn in den Leidschen Raad
De toestand in het Roergebied.
Een schandaal in het bezettingsleger.
Ernstig geval van
verduistering?
De „Echo National" verneemt uit Mainz
dat zich in één van do belangrijkste Fran
scbe garnizoenen in het bezette gebied
een zeer ernstig geval van verduistering
voordoet, waarbij de commandeerende ge
neraal en één der officieren van zijn staf
betrokken zouden zijn. Het zou misbruik
van gezag, malversaties en valschheid in
geschriften betreffen. Dc zaak zou in een
waar schandaal kunnen ontaarden indien
de schuldigen zich aan vervolging zouden
weten te onttrekken, óf de rollen zouden
omkeeren en er in zouden slagen om de
ondergeschikten, die uit plicht de feiten
aan het licht hebben gebracht, gestraft te
krijgen. Reeds is een opperofficier discipli
nair wegens het weigeren van gehoor
zaamheid door den van het vergrijp ver
dachten generaal gestraft.
In militairo kringen maakt men zich on
gerust .over het feit, dat de minister van
oorlog, die reeds geruimen lijd in het be
zit van het desbetreffend dossier is, nog
niets van zich heeft laten hooren; men
vreest dat persoonsoverwegingen hem van
een ingrijpen weerhouden.
Dg onderhandelingen mei Poincarc.
Do indruk van de.
woigoring to Berlijn.
Het afwijzend antwoord van Poincaré
heeft
ou het door do regeering ingenomen stand,
punt Deze zal evenmin do kolenleveringen
Setalen, noch voortgaan mot het
ken van uitkeeringen aan de vcerklooze
arbeiders na 21 October e.k.
tóestand in de Ruhr wordt zeer somber in
eezien Morgen zullen 550.000 arbeiders
niet hun gezinnen werkloos staan, doch
niet meer. zooals loin u toe, van de regee-
ring steun ontvangen.
Nog d=cn spoorwegverbinding tussahen
b°zet en onbezet Duitscnland.
w^jdon trï FraC^cli-Baelgainahe regie
bieden en onbezet Duitschland, welke goed
keuring volgens baar uitsluitend do de
fb:tanTe Z
liiifen^v^n do directie der Dnitsebe spoor
wegen.
DE CRISIS IN CUITSCRLAND.
Hei conflict tussehen Saksen en kei
Hot ultimatum van
generaal v. Muller.
Het conflict' in Saksen werd buitenge-
eens is of dat hu geneigd ia vorens ae
aanwijzingen van generaal von Muller
h°Mm'zag de toekomst zeer donker in en
d° He0tnlf elSdrukkendeS:gedachto, dat
hel lot van het rijk wellicht er van af
hangt, wat generaal von Muller beden zal
doen".
Hot ultimatum weer
ingetrokken.
De commandant van het „Wchrkreis-
coinmando IV", Muller heeft w r d
7eigncr geschreven, dat hij do zaau.
S» de SaSbeCregcèring-.en den
blijkbaar wat heet gebakenden militairen
commandant, van do baan.
De wrijving lussefcen MOncta. «Dra*»
Do Beiersoke a n 1
Saksen teruggeroepen.
De Eeiersche regeering beeft, na bet
aftreden van dSaksiscben gezant in
Beieren, aan daksischo regeering me
degedeeld, dat j zoolang er nog com
munisten in do isischo regeering verte
genwoordigd zij^een nieuwen Saicsi-
schen gezant kantvangen.
Tegelijkertijd U do Beierscho gezant
in Saksen teruggopen.
Bevcifighigsmacaelen in Beieren.
Do jongste gebtenissen in Saksen
worden in Reiereriet aandacht gevolgd.
Men meent binnexorteii tijd. ernstige
ordeverstoringen iiSaksen te moeten ver
wachten en vreest, t Beieren als naaste
buurman daarondeiveneens te lijden zal
hebben. In Bciersclregeeringskrmgen is
men er geenszins ztr van, dat de rijks-
regeering den toestel in Saksen meester
zal kunnen worden,u zij het eenmaal
zoover heeft laten k en. Hetzelfde geldt
voor Thuringen. Mei nag aannemen, al
dus wordt uit -Münen aan de „D. Allg-
Ztg." gemeld, dat ar, d9 Beierscne giens
alles zal geschieden at in de macht der
regeering ligt, om h over de grens ko
men van bolsjewistihe oproermakers en
botsingen tussehen nationaal-socialisten
en communisten to vhinderen.
Nieuwe reliefs tc Leipzig.
Gisteravond hebben in de hoofdstraten
van do stad verschillede relletjes plaats
gevonden, die leidden it botsingen met de
politie. Deze moest do;roote menigte me
sabels en gunimistokko uit elkaar drijven
en tot nu toe is de rustonder de bevolking
nog niet geheel wedergkeerd.
Engeiaid.
De Hongerstaking der ersche gevangenen
Merkwaardige toomelcn speelden zich
in den afgeloopen na:ht to Dublin a
in verband niet do hongerstaking van a
re bellen, die in do Mountj oy-gevangenis
zijn opgesloten. „„t
'jpn-un hnf ^n]|tQ1i ilr uur bega
vrouwen, naar do óor^aaronder vele
Valera opgesloten zit on ^'ti waar de
den gebeden toekt den rozenöan», ».a«-
wissdd door het zingen van kerkel.jke ge-
zancen. Bij de Coilins-kazcrne werden de
betoogors door soldaten tegengehouden,
die de menigte uiteendreven, terwijl tevens
getracht werd te beletten, dat zij zich we
derom zouden veroenigen. Niettegenstaan
de dat, trokken de betoogers weer in ge
stolen gelederen terug naar do Mountjoj-
gevangenis en zongen daar don 8eh^1™
nacht in do open lucht voortdurend kerk
gezangen.
Roeme nië.
Hol ontdekte complot.
Fasoistinsche- en
anli-semietische elementen
Het onderzoek in zake de te
ontdekte fascistische samenzwering heelt
aan bet licht gebracht, dat deze samen
zwering niet uitsluitend tegen do Roe
moenscho ministers was gericht. Integen
deel liet betreft bier een wijdvertakt com-
pS In talrijke sleden zijn dan ook reeds
belangrijko arrestaties verricht. In do
vroe 'ere Hongaarsche stad Hlausenhurg
warmi ptannen beraamd tot het vermoor
den van oenigo prcdessorcn aan do univcr
siteit aldaar en van enkelo ladeis oer
minderheid. Op hetzelfde üjdsUp zonuen
in allo provinciesteden aanslagen worden
gepleegd dear fascistische cn anti-scmieU-
sclie moordorganisaties.
Een delegatie van do Christelijke Liga
jou, onder aanvoering van den s.udent C
dreanu, den premier Bratianu om een o -
derhoud verzoeken. Indien do argelooze
minister dit zou toestaan, zou van de ge
Wnlieid worden gebruik gemaakt om
hom te vermoorden. Daarna zouden do
andere leden der Roemeensche
worden vermoord. Dezo laffo moorden
zouden het signaal voor liet vermoord®
van eenigo Joodscho bankiers en journa-
li-sipn to Boekarest zijn.
Een aantal leiders van dezo
is reeds gearresteerd. Len ander deel wist
stcb echter door middel van automobielen
b'DodmintatfrraadIweft do strengsto voor-
binnen te treden.
Een aanslag op een
kranten directeur.
Er 's een aanslag gepleegd op den heer
Rosenthal, directeur van du groot® Mo -
mcenscho bladen .Dimincatio en „Alcle
Alexander Dachogln loste een revol
verschot on l.cm. Rosenthal werd in hc
hoofd getroffen en stortte ter aarue. De
beweegredenen van dm moord zouden ,an
polilieken aard zijn.
Snan]e;
Een hevig artillerie-gevecht in
Spaansch-Marokko.
Do Mooreu vingen gisteren aan, bet
eiland Alhusemans met goedgerichte ka
nonschoten to bombardeeren. Tweo Spaan-
sche artilleristen werden gedood en do
batterijstellingien min of meer ernstig be
schadigd. Hot Spaaaische vestinggeschut
beantwoorddo het vuur zoer krachtig.
Spaansche vliogers wierpen herhaaldelijk
bommen op do huizen van Abdoel Krim.
Polen.
Een mciie van vertrouwen in dc regsering
De Poolsche landdag heeft gisteren met
208 tegen 191 stemmen een motie van ver
trouwen in do regeering aangenomen.
Zuid-Afrika.
Noodlottigs droogte.
Do correspondent van de „Daily Mail"
to Johannesburg maakt meüding van de
zeer ernstige .gevolgen der langdurige
droogte. Dag aan dag schijnt er een bran
dende zon en er is niet het minste tee-
ken van regen. Ploegen' is onmogelijk en
het vee sterft bij duizenden-
De sprinkhanenplaag heeft aanleiding
gegéven tot het in toepassing brengen
van een industrie, waarvan we al eens
melding hebben gemaakt: een maatschap
pij koopt alle sprinkhanen van do boeren
op en maakt er vee- en pluimveevoeder
van. Zelfs heeft ze reeds sprinkhanenbe-
schuiten gemaakt voor menschelijk voed
sel, die ©enigszins als havermout sma
ken, dooh ietwat olieachtig.
Amerika.
Wantoestanden te Halifax.
Te Halifax heeft zich een commissie
gevormd,, bestaande uit 37 vooraanstaan
de zakenlieden en burgers, met bel doel
do ergerlijke toestanden in die stad te
verbeteren.
Een 73-jarig ambtenaar met 30 dienst
jaren werd veroordeeld wegens verduis
tering van 34.000 'dollar. De secretaris
van het ministerie van Openbare. Gezond
heid werd ontslagen wegens groot© tekor-
in do kas, terwijl de secretaris *van
wordt wegens veruuioitziAy
dollar.
Gespannen teesiand op de Philippüjnen.
Het aftreden van den
gouverneur-generaal geëischt.
De wetgevende vergadering der Philip-
pijnen heeft na een zeer stormachtige zit
ting een resolutie aangenomen waarin de
actie der onafhankelijkheidscommissie,
die in Juni j.l. het aftreden van den gou
verneur-generaal Wood, verlangde, wordt
goedgekeurd.
STADSNIEUWS
Cursus voer niet-Kaihclieken in de
Kerk van den H. Petrus.
Zooals reeds gemeld, begint op 7 Nov.
a.s. te 8.15 uur in de St. Petruskerk de
cursus voor niet-Katholieken.
Dat wij ook in ons Katholiek blad den
cursus van pater Hendrichs voor niet-
Katholieken gaarne aanbevelen.heeft meer
dan één reden.
Vooreerst daar we iueenen, dat in
ons gemengd land is dit wel vanzelf spre
kend er vele Roomschen zijn, die vrien
den, althans kennissen hebben onder niet-
Katholieken en deze gelegenheid kunnen
en moeten aangrijpen om diegenen on
der hen, waarvan zo weten dat ze zoekend
en dwalend rondgaan, op deze gelegen
heid to wijzen, om, zonder zich te ver
binden tot wat dan ook, kennis met liet
Roomsch geloof to maken. Dit lijkt ons
een echt mooi werk en wij twijfelen niet,
of do Roomschen zullen rondzien in eigen
kring, of or ook personen zijn, die in
aanmerking komen. Wij mogen anderen
toch stellig het goede gunnen, dat wezelf
bezitten!
Vervolgens spreken we over dezen cur
sus in ons blad, daar deze óók voor
Roomschen toegankelijk is. En met
reden. Hoeveel Roomschen willen eens
degelijk hooren uiteengezet, waarom ze
eigenlijk Roomsch zijn? Hoeveel kracht
geeft 't niet te weten, wat de grondslag is
van ons hopen? Hoeveel oppervlakkig
beweren komt niet tot zwijgen, als men
diep overtuigd is van den grondslag van
zijn geloof? Daarom is zoo'n cursur zoo
nuttig ook voor volwassen Roomschen,
omdat zoo velen in dezen tijd antwoord
willen op do dringende vraag over de re
denen: waarom men gelooft. Roomschen,
dio daarop antwoord verlangen (en 't zijn
allerminst diegenen, die er géén antwoord
op vragen, dio het antwoord altijd het
best kunnen missen, integendeel) mogen
deze gelegenheid niet verzuimen, maar ze
zorgen tegenwcoialig te zijn!
Over een derde reden, die den confe
rencier zelf zou betreffen, willen wij
zwijgen; 't zij genoeg te zeggen, dat over
al, to Rotterdam, Den Haag, Nijmegen,
Dordt, dezo cursussen gaan in tjokvolle
gebouwen, kerken of zalen. Wij hopen
hetzelfde voor deze stad. Katholieken,
HET VOORNAAMSTE NSEUWSÖ
BUITENLAND.
Het afwijzend antwoord van Poincz£^
De stemming te Berlijn pessimistisch.
Het conflict tussehen Saksen en het Rij^
is weer in de doofpot gedaan.
Een nieuw conflict tussehen Berlijn CZ
Saksen
BINNENLAND.
De Vlootwet in do Tweede Kamer Eef
tweede Katholieke tegenstander 1 Eet
Katholieke voorstander.
Een inval bij de Brusseb-che Bank tf
Amsterdam in verband met een reusach®:
tigen zwendel. (Gemengde Berichten).
Een verduistering van Steenkolen bij
de Ned. Spoorwegen (Laatste Berichten),
LEIDEN.
Onderhandelingen om te komen tot een
Handelsbeurs.
werkt allen mede om den opzet te doen.
slagen! Gods zegen moge er hier, gelijk
elders, op rusten.
Toegangskaarten voor den cursus zijn
verkrijgbaar aan*de op do aanplakbiljet
ten vermelde adressen.
Er heeft zich ter voorbereiding van de
zen cursus een comité gevormd, bestaan
de uit den Zeereerw. heer Pastoor Tht-
Beukers, de dames D. Gocbergh en H. v.
d. Harst en do heeren Boekraad, Klein
Simonis, Swierstra en Wilmer.
De Boekeninzameiing.
Het Centraal Bureau der K. S. A. in
Nederland, Steenschuur 17, alhier, ver
zoekt ons het volgende te plaatsen:
Tot onze groote vreugde konden wij
heden wederom drie kisten met boeken
afrenden naar do R.-K. Universiteits
bibliotheek te Nijmegen. Enkele^ milde
schenkers uit Leiden en omstreken stelden
ons daartoe in staat. Iemand uit Leiden
gvi/aev.- rmcr mot een gift van
nog weer vier leege kisten gereed laten
zetten. Immers als een zestal schenker3
drie kisten met waardevolle boeken kun
nen vullen, wat moest er dan niet binnen
komen, wanneer alle Katholieken van
Leiden en omgeving hun boekenbezit eena
wilden nagaan, of er niet eenig boekwerk
of -werkje valt af te zonderen voor de
te vormen boekerij onzer Katholieke
Universiteit. Deze instelling is de eenige
groote wetenschappelijke bibliotheek in
het land. Laat ons zorgen, dat die er ook
mag zijn!
Boeken en brochures van allerlei
soort zijn bruikbaar. Ook do grootere tijd
schriften. Oudo boeken of boekjes, van
welken aard ook, zijn heel bijzonder wel
kom. Wie helpt ons peciaal aan oude
jaargangen van „Studiën" en van het
„Katholiek Sociaal Weekblad".
Alles wat binnenkomt wordt deskundig
gesorteerd. Mocht er niets bij zijn, wat
niet voor Nijmegen geschikt is, zooals
bijvoorbeeld populairo ontspanningslec
tuur of kinderboeken, dan zullen wij die
volgaarno verdoelen over zeer behoeftige
R.-K. bibliotheken. Ons Bureau heeft daar
voor een afdeeling „lectuurbemiddeling"
in het leven geroepen.
Ook de kleinste schenkingen worden
dankbaar aanvaard.
„Geloof en Wetenschap."
Lezing d r. Fr. v. E e d o n.
Gisteravond heeft „G. en W." het sei
zoen geopend met eén lezing van dr. Fr.
v. Eeden.
Do foyer van do Stadsgehoorzaal was
uitstekend, bezet; er waren ook moerdero
niet-Katholieken aanwezig.
„Beminde geloofsg'cnooten" aldus
ving dr. v. Eedcn zijn lezing aan. Hij
zegt blij tc zijn, zijn gehoor zóó te mogen
toespreken, 't Is mij een zuivere daad van
van liefde, aldus spr., anderen deelgenoot
te maken van mijn ondervindingen. Zijn
lezing had hij genoemd: „Vierkant!
Roomsch", daardoor willende aanduiden,,
dat men Roomsch moet zijn, zonder terug
houding, weifeling of lauwheid, maar wel
gemeend cn duurzaam.
Een paar jaar geleden is spr. onver
diend gezegend door de genade van het
heilig Geloof, gereinigd door de genade
werking van het H. Doopsel, de H. Com
munie en het Sacrament des Huwelijks.
Nadien hen ik, aldus spr., steeds meer.
Katholiek geworden. Hij is meer en meel
do menschen gaan beschouwen als broe
ders en zusters; zonder een waar geloof
kan men nooit van waarachtige liefde toé
zijn medenienschen spreken. Hij gevoelt
het als plicht nu te getuigen van de zege
ningen, dio hij door zijn bekeering heeft
ondervonden, ook al denken de tegenstan-v
dors er kwaad van, welke kwaaddenkend
heid spr. pijnlijk cn beklemmend is, maaf
waartegenover hij stelt do goedheid, dief
hij onder zijn geloofsgenooten heeft ge
vonden. Uit mijn eenzaamheid, aldus spr.,
ben ik ontwaakt in een nieuwe spkeeï
van vrienden en welgezinden. J
