I jaargang. WOENSDAG 10 OCTOBER 1923 No. 4278 S)e ytoidódvz CouYowt DeABONN&MtNTSPRIJSfcedraagt bij vooruitbetaling Voor Leiden 19 cent per week 12.50 per kwartaal. Dij onze Agenten 20 cent per week 12.GO per kwartaal, franco per post I 2.95 per kwartaal, get Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver krijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor- pitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd Zondagsblad 9 ct. Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN TEL. INT. 935 GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II. DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT; Gawone advartantiën 30 csnl per regel. Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het y dubbele van het tarief berekend. Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ver huur, koop en verkoop fO.SO. jit nummer bestaat uit twee bladen. Leidsche Missieweek. 11—16 October. f( Aan den Vooravond. 4,iv.oen begint dan de week, die ons Wei t«ds gepasseerden winter op den Leid- it(j, c]jcn Missie-avond in de Sladsgchoor- hi; aal werd aangekondigd. Morgen nemen een aanvang de dagen, Bsn welker voorbereiding wekenlang door nissievrienden gewerkt werd. Morgen gaan we zien en schouwen de erboven en heerlijke dingen, waarvan rogrammaboeken en loten, reclamedoc- en°en affiches ons reeds meerdere malen iraken. /Een Prins der Kerk, een Missiebis- icliop uit onze West-Indische Koloniën, reedt vandaag met een lange rij van ■I lissiepriestors onze stad binnen, om loxgen de hoogheilige Offerande der Mis p pontificale wijze aan God op to dra- eg, en zoo Gods onmisbaren Zegen over Leidsche Missieweek af te smeeken. En die Hoogepriester bidt niet alleen, har behalve de missionarissen, die Hem zijd staan, bidden mèf Hem honder- jj(|d?n Katholieken, die den Godgewijden empel van 0. L. Vrouwe Hemelvaart binnenstroomen en zich in heilige igelogenheid zullen scharen rondom het laar. En als de 'plechtigheid is geëindigd, an zullen alle aanwezigen de taak der tngers overnemen en door het zingen het aangegeven lied de „Leidsche issieklok" doen weergalmen over Lei- ^lleii en omgeving. En dat zal het teeken zijn voor onlel- ïar velen uit deze streken, zoowel voor oomschen als voor goedwillige nict- loomschen,- om in de Missieweek h e r- l B b a a 1 d e malen op te gaan naar e zalen .en lokalen onzer stad, waar het Q irood van missiekennis en missioliefdo «r, onze hongerende zielen zal worden ebroken. geve de goede en barmhartige Ho- lelvader om de eindelooze verdiensten q Goddelijken Zoon, Wiens genade oor den Heiligen Geest in de harten in velen moge worden uitgestort. Het Pers- en Propagnnda-Comité. BUITENLAND OE OPHEFFING VAN VERZET IN HET RUHRGEBIED. Mcrhandelingen buiten de regeering om. mededeelingen over de stappen van s en de zijnen bij de Fransche be- tingsautoriteiten, zonder dat de Duit- 16 regeering daar. iets van wist, hebben Berlijn buitengewone sensatie gewékt, lis meer en meer blijkt, naarmate het Parijs aangevulde berichtenmatcriaal uitbreidt. 6t blijkt dat Stinnes, alvorens zich ar Dugseldorf te begeven, bij den kan tor heeft aangeklopt, maar deze had Ie druk met de crisis om hem te kun- i ontvangen. Men had niet het vermoc- dat de heer Stinnes zulke verreiken- Plannen koesterde als nu uit de bladen l« en ambtelijk wordt daarover verba ls uitgesproken, resultaat van zijn onderhandelingen generaal Degoutte heeft Stinnes een al vragen opgesteld en daarop ant- j°™ Vari den kanselier verwacht. Hij dal echter niet krijgen, daar Strese- 'pU .^ea Luitschen vertegenwoordigers arijs en Brussel, opdracht heeft ver- v" directe onderhandelingen aan te wpen met de regeeringen, waarhij zij ccroditeerd zijn. Eerst wanneer men "eze opdrachten rapport zal hebben langen, zal het vragenlijstjo van Stin- in overweging genomen worden. P dat vragenlijstje prijken o.a. verlen- arbeidstijd in de mijnen en tot 81 uur voor de ondergrondscho en uur voor de bovengrondwerkers. 1 iv n e s heeft achter t net gevischt. ^olialve Stinnes heeft ook het door den h 1 ijzerhandelaar Otto Wolff ge- ilfm?1|CGru aan C^e Pranschcn een ovcr- mst voorgesteld, en hij heeft meer a woÜa i^ervri^ toch Stinnes afgewe erd, beeft Wolff een overeenkomst a ff ,V70"ie r^eds aan de Commissie Sm hifii.. er goedkeuring is voorgelegd i f' t Wolff te Parijs een goede ia/- Waar^iJ er °P gewezen wordt, eder iJa conceri1 ook buitenlandsch, n.l ilzit en Zwilsersch, kapi- ^do°r bet Wolff-conccrn met de ilin»6? ®es*°ien overeenkomst zegt de ;an de kolenhelasting toe, dezelf de belasting, welke de Stinnes-groep van de Duitsche regeering terug verlangt. Verder verbindt het Wolff-concern zich tot levering van kolen en industrie-pro ducten aan Frankrijk tot een zekere hoe veelheid, waarhoven ook aan Duitschland en hot buitenland geleverd kan worden, zij het ook onder Fransche controle. Directe onderhandelingen van de Duitsche regeering. Een definitief antwoord to Parijs en Brussel gevraagd. Do Duitsche regoering heeft haar ver tegenwoordigers te Parijs en Brussel op- godragen, do Fransche en Belgische re- geeringen om een definitief antwoord te verzoeken op de vraag, of deze bereid zijn onderhandelingen met Duitschland over de hervatting van den arbeid in het Ruhr gebied aan te knoopen. Roediger bij Jaspa r. Roediger, de Duitsche zaakgelastigde te Brussel, heeft zich gistermorgen naar den minister van Buitenlandsche Zaken, Jas- par, begeven, om hem den wensch der Duitsche regeering mode te deelen, mede te werken aan do hervatting van het eco nomische leven in hét Ruhrgehied en op nieuw een aanvang te maken met de steen koolleveringcn. Ook wenscht do Duitsche regeering een conferentie to zien bijeenge roepen van vertegenwoordigers der drie* mogendheden Frankrijk, België en Duitsch land, ton einde deze kwestie te regelen. Jaspar antwoordde, dat hij zich daar over met de Fransche regeering zou ver staan. Een weigerend antwoord van Poincaré. Poincaré zal heden den Duilschen ver tegenwoordiger ontvangen wien is opge dragen to vragen, dat het.. Duitsche rijk kan deelnomen aan de onderhandelingen over de hervatting van het werk in het Ruhrgehied. I-lavas meent te welen,, dat Poincaré dit verzoek van de hand zal wijzen, daar de geallieerden niet voornemens zijn be sprekingen te houden met dezelfde autori teiten, die liet verzet hebben gorganiseerd, maar zij zijn geneigd om rechtstreeks met plaatselijke autoriteiten of groepen de noo digo regelingen te treffen voor het her stel van het normale leven in het Ruhr gehied. Stresemann zal, zoodra het verzet prac- tisch gestaakt is, aan de Commissie van Herstel zijn voornemens kunnen kenbaar maken. Eerst dan zullen do werkelijke diplomatieke onderhandelingen tusschen Duitschland en de geallieerden worden aangeknoopt. DE CRISIS IN HET RIJK. De rijksdag over de machtigingswet. De groot-industrieelen hoogverraders. De ongerustheid over het jongste optre den van de industrieelen is ook in den Rijksdag tot uiting gekomen. Aan de orde was de machtigingswet en de meeste sprekers zochten bij de debatten daarover de gelegenheid, om het ook over de bran dende kwestie te kunnen, hebben. Zoowel do communisten als de sociaal-democraten noemden de onderhandelingen van de in dustrieelen met de Franschcn ronduit hoogverraad tegen Duitschland. De communisten deden zelfs het voor stel, dat de regoering hij het staatsge- rechfshof tegen Stinnes, Klöckner en Otto Wolff een aanklacht wegenshoogverraad zou indienen. De communist Frölich, die in Thürin- gen minister-président is, noemde Wolff een doorgefourneerden bedrieger, die ach ter slot en grendel gezet behoorde te wor den, en wel in verband met de financieele operaties, welke hij gevoerd heeft met de Ruhr-credieten van do rijksbank. Na veel gedebatteer heeft de Rijksdag gisteravond te 11 uur de- machtigingswet in tweede lezing aangenomen met de stemmen van de vier coalitie-partijen voor en die der Duitsch-nationalent Boiersche volkspartij en der communisten tegen. De Paus en de politieke veroordeelden. Mgr. Testa heeft aan generaal Degoutte namens den Paus een aantal verzoeken om gratie voor wegens politieke feiten ver oordeelde Duitschers doen toekomen. Generaal Degoutte heeft verklaard, dat hij do verzoeken welwillend zal onderzoe ken. DE VOLKENBOND. Een waarschuwend wGord van Lord Grey. De Volkenbond li e t eenige middel tot het bewaren van vrede. Lord Grey heeft in "de „Times" een in gezonden stuk geschreven, waarbij hij liet jongste geschil tusschen Italië en Griekenland nis uitgangspunt neemt voor een bespreking van de heerschende poli tieke tendenzen in Europa, in het bijzon der met betrekking tot - de heiligheid van internationale verdragen en den in zulke verdragen neergelegde status en bevoegd heid van den Volkenbond. Hij oefent cri- tiek op de genomen beslissing en verklaart dat tenzij van den Volkenbond gebruik wordt gemaakt, en hij wordt gesteund, er geen vooruitzicht bestaat op een toekom stige vrede in Europa. „Het eenige dat een catastrofe vau een nieuwen grooten oorlog in Europa kan verhinderen zegt Grey „is dat er in elk geval oen eerlijke poging wordt gedaan, om geschil len tusschen naties door een rechtvaardi ge beslissing van een onpartijdige autori teit op te lossen, .alvorens zij haar toe vlucht lof de wapens nemen. Elk geschil, dat op deze wijze wordt geregeld door een rechtvaardige beslissing, versterkt de grondslagen van Jon vrede. Elk geschil, dat niet vreedzaam of rechtvaardig wordt geregeld, ondermijnt ze". De jongste gebeurtenissen, zoo veav klaart Grey verder, toonen aan, dat Euro pa zekerlijk, zij het langzaam, in den af grond glijdt. „Van de grooto Europeesche mogendhe den zijn alleen in Frankrijk en Groot- Briltannië de vrije constituties nog intact en* niet geschorst. Kunnen hun -volken jiiet door het meeningsvarsehil ever be paalde punten vau gemeenschappelijk zien, dat beide laDden hebben, om bijeen te blijven? Kunnen zij niet den, <v?t de gang der gebe'irh-n'ss.-n fn Europa niet gunstig is voor elk hunner? Het herhaal delijk wijzen op de noodzakelijkheid van samenwerking brengt ze nog niet tot stand Bestaat do kans om ze 'te herstellen? De heerschende niecnir-g in dit Jand ten aan zien van Frankrijk en Rührpoliüek is, dat zij het vooruitzicht, scliadevergcoaing voor Goallieerden te krijgen, moet op schorten, zoo niet vernietigen, en dat zij in Duitschland gevolgen' te voorschijn zal roepen, die het herstel van Europa zal be moeilijken, zoo niet verhinderen. Frank rijk staat precies op het tegenovergestel de) standpunt. Ze 'ong dit het geval is, kan op railko m-cningsverschillen geen samenwerking worden gebouwd. Kan er sprake zijn van nadere samen werking in andere vraagstuu ken dan dat der schadevergoeding? De toe komst der vrijheden van Europa hangt af van het regelen van de geschillen tusschen do naties door recht en wet en van het handhaven van d9 heiligheid der verdra gen, waardoor de vrede verzekerd kan worden. Dit is de politiek, waarvoor de Volkenbond als instrument werd gescha pen. Indien deze gedachte niet blijft heer- schen, zal er een hernieuwde -wedijver iu bewapening uitbreken en zullen de naties zich te gronde richten door de kostbare voorbereidingen voor een nieuwen oorlog, die hun ruineering zal voltooien. Het ge volg zal zijn oorlog of weer revoluties, waarschijnlijk beide, en wel in oen niet verre toekomst. Geen enkel land, ook Frankrijk zelf niet, zal aan deze catastro fe ontkomen. Wanneer deze overwegingen en alles wat daaraan afhangt, overal wor den beseft, kan de toestand, die hoe lan ger hoe gevaarlijker wordt, nog worden gered. Rusland. Verwarde economische toestand. Volgens hardnekkinge berichten uit be- trouwbaro bron is de economische toe stand van Rusland, welke na do invoe ring van het nieuwe geld eenigen tijd beter werd, thans op verontrustende avijze achteruitgaande. De prijzen stijgen voort durend en het valt de bevolking steeds moeilijker met haar inkomen rond te ko men. Wegens gebrek aan papiergeld zijn de loonen der laatste weken niet uitbetaald. Do arbeiders weigeren het nieuwe papier geld, de z.g. „Tsjcrnowits" te aanvaarden en op ,do muren van vele fabrieken staat met groote letters geschreven: „Weg met de Tsjernowits". Dit aiieuwe papiergeld heeft den ouden Roebel nog meer waarde loos gemaakt. Do Sovjet-Staatsbank weigert wissels, die in de nieuwe muntsoort luiden, te dis- contecren en gemeld wordt zelfs, dat de wissels van twee der grootste coöperatieve vereenigingen in Rusland niet worden ge honoreerd. Talrijke fabrieken zijn gesloten, daar do hoogo grondstoffenprijzen den ver koop der producten onmogelijk maken. Rusland staat voor een ernstige coin- mcrcicele en industrieele crisis. De jong ste arrestaties van vooraanstaande perso nen hebban de spanning nog verergerd. Georganiseerde opstanden zijn nog niet gemeld, doch de ontevredenheid stijgt met de prijzen. Lcnin. Aangaande den gezondheidstoestand van Lcnin wordt gemeld, dat in de laatste 2 maanden een merkbare verbetering is ingetreden.. Hij is in staat nu en clan een klein eindje te loopen, ritten lo maken in een automobiel en langzamerhand krijgt hij ook zijn spraakvermogen terug, zoo dat hij binnenkort zijn politieke werk zaamheden zal kunnen hervatten. Polen. De financieele toestand. Het Britsche Lagerhuislid Hilton Young, voormalig secretaris van Financiën, is te Warschau aangekomen, ten einde haar, inzake de navolgende aangelegenheden van advies te dienen: 1. Stabüiseering van het Poolsche be- talings middel (dat in de afgeioopen week weder aanzienlijk is gedaald); 2o. ophef fing van het deficit op de Poolsche staats- bogrooting (dat de Poolsche minister van Financiën door middel van een buiten landsche leening in ovenwicht hoopt te brengen); 3o. de oprichting van een Pool sche emmissiebank met buitenl. garanties en 4o. liet plan van do regeering tot be lastingheffing op goud-basis. Turkije Ook Turkije drooggelegd. Zondagavond is zonder eenige verdere waarschuwing de prohibitiewet in wer- kin getreden in Turkije. Politie-commis- sarissen bezochten in dien avond de restau rants en café's van Constantinopel en we zen het publiek er op dat zij voor den laat- E-len keer alcoholische dranken konden consumeeren, terwijl zij den eigenaar der drankzaken verzochten om het serveeren van alcoholica stop te zetten. Maandag werden olie magazijnen van alcohol be- ü'udo drinken verzegeld. ÜINNENLAND Bezuiniging op onderwijs. Naar men uit Den Haag aan het Hdbl. meldt, loopt in parlementaire kringen hardnekkig hot gerucht, dat de regoering voornemens zou zijn, niet al leen het zevende leerjaar van de lagere school weg te nemen, maar ook om de leerstof van de overige zes leerjaren zoo danig te beperken en saam te dringen, dat met een vierjarige lagere school kan worden volstaan. De bedoeling zou dan zijn den leer plicht te doen beginnen met het achtste jaar. Er wordt wél gedacht aan voorbe reidend onderwijs, maar aangezien dit gedurende twee jaar te geven onderwijs dan ook verplichtend moet worden ge-> steld, zou hiermede de beoogde bezuini ging niet worden verkregen, zoodat daar over de denkbeelden nog niet rijp schij nen. Door het groot surplus aan leerkrach ten dit ontstaat, zou ook op de opleiding bezuinigd kunnen worden. Ons lijkt dit bericht van het „Hdbld." toch niet heel waarschijnlijk. Van andere zijde verneemt de „N. L. Crt.", dat plannen zouden bestaan voor de lagere klassen' een zoodanige regefling te treffen, dat /meerdere .klassen in een zelfde lokaal en door een leerkracht on derwezen kunnen worden. Men zou dit doel trachten te bereiken door de eene helft alleen 's morgens en de andere helft alleen 's middags les te geven. Uitbetalingen van traktementen enz. Van bevoegde zijde deelt men ons- mede, dat alle betalingen ter zake van vorderin gen ten laste van het Rijk, zoo als opvor- derbaar wordende termijnen, traktemen ten, wachtgelden, toelagen, vorderingen wegens leveringen, enz., met het oog op de lijdelijke stopzetting van den Post cheque- en Girodienst tot nader bericht zullen gesehieden door tusschenkomst van de Rijksbetaalmeesters, of van de Neder- landsche Bank. Bijzondere traktementsverhoogingen. In Juni van dit jaar wierden de hoof den der verschillende mdnisterieele depar tementen en staatscolleges bij geheime circulaire door minister De Geer er voor gewaarschuwd, dat op de Staatsbegroo- ting voor 1924 geen posten voor bijzon dere rtaktementsverhooging zonden mo gen voorkomen. In weerwil hiervan, zegt de Telegr., jkint op Hoofdstuk VII B der thans in gediende Slaatsbegrooting, door minister Co-lijn ongewijzigd van zijn voorganger overgenomen, toch een bedrag van f 1600 geheel en al v.oor buitengewone salaris- verhoogingen bestemd. Behalve dat nu wordt voorgesteld om een commies bij de Generale Thesaurie tot hoofdcommies te bevorderen, komen voorts dn volgende salarisverhoogingen voor: een hoofdcommies afd. Generale Thesaurie f300; een hoofdcommies afd.- Accijnzen f ICO: een commies afdeeling Comptabiliteit f2C0; een commies Gene ral Thesaurie f300; oen referendaris af deeling Veiificatic en Materieel f400; een klerk afd. Rijksgebouwen f300. Deze verhoogingen worden toegelicht met de eenvoudige mededeeling, zonder meer: „het belang van den dienst eiselit, HET VOORNAAMSTE tySEUWS. BUITENLAND. De onderhandelingen van de Duitsche groot-industrieelen met de Franschen. is men daarover niet te Te Berlijn spreken. De machtigingswet in tweede lezing dcor den rijksdag aangenomen. Turkijs drooggelegd. BINNENLAND. Bezuinigingsplannen inzake Onderwijs. Groote brand te Amsterdam. LEIDEN. De Leidsche Missie-Week. Een artikel „Aan de Vooravond" van het Pers- en Propaganda-Comité, onder stadsnieuws, plaatsen we enkele mededeelingen betref fende de filmverfooningen. mede tot vermijding van rangsbsvorde^ ringen, bovenstaande buitengewone trak tementsverhoogingen toe te kennen." Naar wij vernemen is een en ander aan de aandacht van enkele Kamerleden niet ontgaan en is deze aangelegenheid b:j hel afdeelingsonderzoek ter sprake gebracht." Ook op de andere begrootingen komen dergelijke pesten voor. Do heeren ambtenaren hebben naar het schijnt -maling uan de bezuiniging. Wethouder De Wilde te 's-Graven- hage heeft op de vergadering der Anti- Revolutionairo Kiesvereeniging medege deeld, dat binnen enkele dagen de Ge- meenebegrooting 1924 is te wachten en dat deze een zóó gunstigen financieelen toestand zal openbaren, dat er volgens eenstemmig oordeel van B. en W. -geec sprake van. behoeft te zijn, het salarissen het loon van hen, die voor de gemeente werken, ook maar één cent te korten. De gewone audiënties van de mi nisters van Justitie en van WaterstaaC zullen deze week niet plaats hebber. STADSNIEUWS Leidsche Tandheelkundige Vereaniging. 't Zal velen niet. meer onbekend zijn, dat de tandartsen hier ter stede, om te gemoet te komen aan h. i. bestaando ver langens van vele ingezetenen, het plan hadden opgevat om een tandheelkundige kliniek in te richten. Het doel hiervan was o. m. om aan hen, dio om financieele redenen in de parli- cufiére praktijken geen hulp kunnen zoe ken, de gewenscht.e tandheelkundige hulp tegen verlaagd tarief te verschaffen. Overbekend mag het worden genoemd, dat velen, die de tarieven der tandartsen niet kunnen of niet wenschen te batalen, hulp gaan zoeken bij onbevoegden. Om dit kwaad te vermijden beeft men een middenweg gezocht tusschen den tandarts in zijn particulieren practijk en het ziekenhuis, waar tanden alleen getrok ken worden. De zes bij de Mij. tot bevordering der Tandheelkunde aangesloten tandartsen hier ter plaatse hebben nu in perceel Steenstraat 35, waarin is gevestigd dö apotheek van den heer Reijst, een polikli niek geopend, waar ieder op zijn beurt zijn zitdag heeft om patiënten to helpen Vroeger, toen er hier slechts een drietal tandartsen waren, was het onmogelijke gezien de beschikbare tijd, om een der gelijke polikliniek op te richten. Nu ging zulks beter cn de heeren landartsen heb ben zich daarbij de medewerking weten te verschaffen van de volgende zieken fondsen: Hulp der Mensehheid, Algemeen Ziekenfonds voor Leiden, Boerhaave en Spoorfonds. Het zullen derhalve grooten- deels fondspatiënten zijn, dio van de be handeling kunnen prof it eer en. In het gebouw aan de Steenstraat nu zijn enkele localiteiten ingericht, die mo gelijk maken, met geringer tijdverlies dan in de privé-praktijk, een groot aantal menschen doelmatig te helpen. Het behoeft niet gezegd, dat deze-loka-> len zoo practisch en hygiënisch mogelijk zijn ingericht. In - de wachtkamer (links van den ingang) wordt men door een bel gewaarschuwd om zich naar de spreek kamer tc begeven. Door de gang, een tweetal trappen op en nog een gangetje en men komt in de kamer, waar het eerste onderzoek plaats vindt. Hiervoor bevin den zich in deze kamer de diverse instru menten, een stoel, waaraan verschillende apparaten, een eJcctrisclL. boormachine^ kortom alles wat hierbij noodig is. Na dit onderzoek komt men in de spoelka- mer en daarna in de extractie-kamer, waar wederom tal van instrumenten ge borgen liggen. Na behandeling komt men weer in de spoelkamer on door een zijgang verlaat men de kliniek. Ten slotte zij nog vernield dat de dienst doende tandarts wordt bijgestaan door

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1923 | | pagina 1