5e Jaargang, DINSDAG 2 OCTOBER 1923 No. 4272 DeABONNEMENTSPRIJSbodraagt bij vooruitbetaling Voor Leiden 19 cent per week 12.50 per kwartaal. Bij onze Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaal, franco per post I 2.95 per kwartaal. •Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver krijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor- pitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd Bondagsblad 9 ct. Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN TEL. INT. 935 GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II. DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gowono ad verten tien 30 een! per rogel»; Voor Ingezonden Mededcelingen wordt bet m dubbele van het tarief berekend. Kleine adverlenii'ën, van ten hoogste 30 woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ver huur, koop en verkoop 10.50. lil nummer bestaat uit tweo laden. Wegens den feestdag van 3 d tober zal morgen ons blad niet ichijnen en zullen onze bureaux n geheelen dag GESLOTEN zijn. DE DIRECTIE. Zondagsblad. e administratie herinnert er aan dat abonnementsgeld ad 50 cent 4de kwaï - bI op het Zondagsblad heden moet vvor- betaafd. De Missieweek. an Donderdag 11 tot en met Dinsdag 16 - deze data kent iedere Katho- in Leiden en omgeving, fat er dan te doen is? eel is er al over in de courant medege ld. Vandaag zullen we er niet meer van doch ons beperken tot een ver- ling naar het pas verschenen pro- aboek. iopt dat programmaboek. ;n pracht-voorbeeld heeft- ons Wass e- gegeven, waar zich een heel comité gevormd om prQgramma-boekcn te icopenl Waar volgt men dat voorbeeld at programma-boek, hetwelk alle ge inlichtingen geeft, ziet er inder- d keurig verzorgd uit en is zijn ge- prijs (30 cent) ruimschoots waard! )er: Het rap^ort-Barge. lijkens een mededeeling in dit nummer do Zaterdag gehouden bestuurs- ;adering van den Algemeenen Bond R.-K. Kieskringorganisaties het rap- elfit-Bargo behandeld en zijn reeds als dezer eerste bespreking eenige 2| fdpunlen vastgesteld. iruit kan men zien, dat het Bonds- uur i n principe wil blijven vast- den aan do bestaande politieke orga- f alio niet wenscht den door de imissie-Bargo voorgestelden .verkie- Wij kunnen ons daarmede vol- Vj dcn vereenigen, 't Is geheel in dön il van wat wij schreven in ons num- van 28 Juli j.l.: Zouden we misschien niet i n principe moeten vasthouden aan liet bestaande, en trachten een Ver- kiezingsraad saam te stellen uit de politieke organisatie uit de kies verenigingen, dus: een soort collego als nu het Bondsbestuur is? En daarop dan planten do vele, naar onze bescheiden meening, zoo uitstekend practische denkbeel den uit het rapport-Barge? felke denkbeelden uit het rapport- go ons zoo uitstekend practisch gele- Wij hadden er reeds genoemd in nummer van 16 Juli (daags na het schijnofn van het rapport), toen wij reven: Wij zullen verder vandaag nog niet het rapport in details gaan be- 1 spreken. Toch willen wij hier een Paar dingen noemen, die wij zeer toejuichen. Eerstens, dat er een advies ver schijnt voordat de kiesvereeni- Bingen zich in zake candidaatstelling uitspreken. Dit is volkomen in over- ng met het eerste en vol strekt niet in strijd met het tweede der twee- gezonde beginselen, waar van het rapport uitgaat: lo. een zoo groot mogelijke invloed van de lei- "°- een 200 groot mogelijke Vrijheid der kiezers. Tweedons, dat leden van den Ver- «ozingsraad zelf niet gecandideerd unnen worden. Dat geeft waarschijn- a pieer vertrouwen in het advies *an.den raad, terwijl het de samen- euing van den raad allicht niet in wahteit zal doen dalen. eerste blijkt nu ook het Bonds- W' het geheel en al eens te zijn: er een advies worden gegeven en dit moet aan iedere actie in de Kies- - 1 voorafgaan. s ede wil het Bondsbestuur dan aij bet vrije-lijsten-systeem ■iruno! i°' i gewenscht is, het vrije - *Jer ééno geadviseerde uailo bet ook wel de stem toon,.411 het rapport-Barge. ^omtrent vernemen wij echter nog het rem? w r,et ^wee<^0 dat wij dy led bebben toegejuicht, tfo voo?? Van ^en ^oor -do commissie- iid0p2€8t?Iden Verkiezingsraad niet hetzoiM unnen worden, zou ook de J.0 bepaald kunnen worden er to bepalen; afvaardiging van de Rijkskieskringorganisaties", waar mede bij de samenstelling van bet advies overleg moet worden gepleegd? Voor het Bondsbestuur zelf zouden wij zulk oen bepaling niet wenschen, daar het o. i. veel nut kan hebben, dat er een zeer nauw contact beslaat tusschen Kamer- fraclio en Bondsbestuur, wat niet beter geschieden kan dan doordat een of meer Kamerleden in genoemd Bestuur zitting hebben. Het hooren, vóór het uitbrengen van het advies, van „de daarvoor in aanmer king komende personen" zal o. i. ook nader worden vastgelegd - waarschijn lijk ligt zulks ook reeds in de bedoeling van het Bondsbestuur. Zóó kan (en dan zonder gevaar voor ongcwenschle resul taten) o. i. tot realiteit worden gebracht de sympathieke grondgedachte, waarop de commissie-Bargo haar Verkiezings- raad had gebaseerd. Wij hebben hiermede onze voorloopige indrukken van de, nog in embryo voor ons. liggende, voorstellen van het Bondsbestuur gegeven. BUiTEWLflBP De bezetting van bet Roergebied DE OPHEFFING VAN HET VERZET. Hervatting van den arbeid. De mijnwerkers beginnon M li e d e n. Volgens do bladen kan verwacht wor den, dat vanaf heden do arbeid in de Piuhrmijnen algemeen hervat wordt. De eerste besprekingen. Een officie-ele u i t n o o d i g i n g. Dg „Petit Parisien" meldt, uit Berlijn, dat in den loop van een bezoek, dat Von Maltzakn, de vertegenwoordiger van den Rijkskanselier, eergisteren aan den Fran- schen gezant bracht, eerstgenoemde de Franscho regeering officieel heeft ver zocht met de Duitsche regeering in onder handeling te treden, betreffende de kwes tie van de hervatting van den arbeid in het Ruhrgebied. Fransche genie-officieren bedrijfsleiders. Op de mijn Dortfold, welke in Fransch beheer is genomen, hebben de vertegen woordigers van de Fransche ingenieurs- commissie de onderhandelingen met de werkgevers en arbeidsleiders hervat. Deze mislukten echter op den Franschen eisch, dat de posten der bedrijfsleiders opnieuw bezet zouden worden en wel door Fransche genie-officieren. De spoorwegregie. Het bestuur van de Fransche spoorweg regio heeft gedurendo de laatste dagen besprekingen gevoerd met de belangrijke organisaties van spoorwegarbeiders. De besprekingen werden onder leiding van den voorzitter van do geallieerde spoor- •wegregie gevoerd en hadden bet volgende resultaat: De geallieerden verklaren zich bereid do Duitsche spoorwegbeambten in bet be zette gebied onder de navolgende voor waarden en voorbehouden weer tot den dienst op de spoorwegen van de regio toe to laten: lo. De leiding van d9 spoorwegrogie blijft in banden van de geallieerden, die ook thans bet beheer over de regio voe ren; 2o. Uitgewezen spoorwegbeambten wor den niet aangesteld. Zij mogen ook niet naar bet bezette gebiecl terugkeeren; 3o. Alleen jongo spoorwegbeambten wor den aangesteld en wel alleen zulke, die minstens één jaar diensttijd achter den rug bebben; 4o. De Duitsche spoorwegbeambten, die worden in dienst genomen, moeten bewij zen, dat zij in bet bezette gebied geboren zijn; 5o. Oudere beambten worden niet in dienst genomen. Op grond van deze bepalingen zal in totaal ongeveer één derdo van de vroegere Duitsche spoorwegambtenaren weer in dienst worden genomen. DE SPANNING IN DUITSCHLAND. Het gebeurde te Dusseldorf. Verschillende lezingen. Wat precies do oorzaak is geweest van de bloedige botsing, die Zondag te Dus seldorf heeft plaats gehad, is nog niet met zekerheid te zeggen. Volgens imededeelingen van een oogge tuige zou even na drie uur een beambte van de z.g. blauwe politie ontwapend en door de menigte mishandeld zijn, wat den in de nabijheid in reserve gehouden Schupo-beambten aanleiding gaf het vuur op de menigte, met name op de om het Bismarckdenkmal gegroepeerde separa tisten, te openen. Er ontstond een gevecht tusschen communisten en separatisten, waarbij ook oenige schoten in de lucht werden afgevuurd. Volgens een andere le zing is toen reeds een politie-beambte ge dood, waarna de in de Mühlenstrasse in reserve gehouden Schupo bet vuur open de, hetwelk door de separatisten werd be antwoord. Van beide-zijden werd er toen op losgeschoten. Do menigte vluchtte in wilde paniek. De straat lag vol gewonden, die in den loop van den middag naar de ziekenhuizen werden vervoerd. Vele van ben konden, nadat ee verbonden waren, weer naar buis gaan. Een gerucht, dat een Fransch hoogge plaatst officier het slachtoffer van de schietpartij zou zijn geworden, wordt niet bevestigd. Na deze bloedige botsing was ook de actie der separatisten en der communisten geëindigd, daar onmiddellijk na den aan val der Schupo de FranScbe cavalerie verscheen met tanks, machinegeweren en snelvuurkanonnen cm do orde te herstel len. De Schupo werd door de Fransche bezetting ontwapend Men zegt, dat de politio zes dooden m een groot aantal gewonden had. De bezettings autoriteiten zijn voornemens de politie te Dusseldorf geheel te ontbinden en in baar plaats de z.g. „Selhstschutz" te stellen. De Fransche generaal te Dusseldorp heeft allo verkeer gedurende den nacht verboden. Patrouilles bandhaven de orde. Van de booge ambtenaren ter plaatse wor den thans verschillenden gearresteerd. Ong ureelementen. In den avond vertoonde zich, behalve troepen separatisten, veel verdacht ge spuis in de straten, dat gebruik maakte van de ontwapening der politie. Op ver schillende punten der stad ontstonden botsingen met communisten. Gistermid dag brak een opstand uit in een der door do Franschen bezette ge.,:»genissen tus schen gevangenen en bewakers, waarbij talrijke slachtoffers violen. Zestig gevan genen zijn voortvluchtig. De separatisten die in den afgelcopeu nacht door" iiüii reusachtig aantal voor het meerendeel niet naar hunne woonplaatsen konden worden vervoerd, plunderden 's morgen een hak kerswinkel. De Franschen hebben het nachtverkeer nog strenger beperkt in ver band met het feit, dat allerlei ongure ele menten zich als separatisten voordoen en op die wijze trachten- hun slag te slaan. A.rres t a t i es. In verband met de plaats gehad heb bende botsingen zijn nog gearresteerd de inspecteur der recherche Wollenberg en alle officieren van de Schupo. N i der euwe plannen separatisten. Men verwacht te Dusseldorf nieuwe Putsch-plannen van separatistische zijde De vakvereenigingen zijn voornemens der gelijke pogingen met een algemeene sta king te beantwoorden. Het aantal gewon den van den Putsch van Zondag is groo- ter, dan aanvankelijk werd vermeld. Hun aantal bedraagt 200, terwijl reeds 10 doo den werden opgegeven. Een Putfcn-poging. Poging om Küstrin te overrompelen. Ten gevolgo van een door den rijks- weerminister Gessier ingestelde censuur op de berichten, is slechts een officieel bericht verspreid omtrent een overrompe- lingspoging van de stad Küstrin, ten Noorden van Frankfort a. d. Oder. Het bericht luidt als volgt: Een uit nationalisten en communisten bestaande bende trachtte 1 Oct. in den vroegen morgen do stad Küstrin te over rompelen. De bende drong de niet mili tair verdedigde oude stad binnen. De command, van Küstrin slaagde erin, den leider gevangen te nemen. Het garnizoen, dat versterking ontving uit de omliggende Rijksweergarnizoenen, heeft opdracht ge kregen do geweldplegingen met allo ten dienste staande middelen tegen te gaan. De „Puts ch" mislukt. In weerwil van do kunstmatige beper king van de berichtgeving, op order van den rijksminister Gessier, lekt toch een en ander uit over bet verloop van de zaak. De troep, die gistermórgen Küstrin trachtte te bezetten, bestond uit pl.m. 1500 man, gedeeltelijk vroegere arbeids commando's van de rijks weer, gedeelte lijk nationaal-socialistische strijdvereeni- gingen, onder bevel van den rijksweerka- pitein Buchdrucker. De commandant van Küstrin stelde zich terstond in verbinding met het rijksweer- ministerie te Berlijn, waarop een regi ment cavalerie naar Küstrin werd gediri geerd, terwijl tegelijkertijd uit de omrin gende garnizoenen versterkingstroepen aanrukten, doch nog voor hun aankomst gelukte het de bezetting de Putsch te on- drdrukken. De kapitein werd gearresteerd terwijl de oude stad door geregelde troe pen is bezet. Do aanvallers werden in het voormalige arsenaal van de oudo vesting opgesloten, waar zij onder strenge bewa king bleven. Intusschen schijnt men in ingewijde kringen dergelijke gebeurtenissen wel te hebben verwacht. Reeds is melding ge maakt van de z.g. zwarte rijksweer, die uit ontslagen rijksweersoldaten bestaat, welke rijksweer in de laatste tijden in de omgeving van Berlijn rondspookte. Sedert eenigen tijd is minister Gessier bezig de rijksweer van onbetrouwbare elemenent te zuiveren. Vele soldaten wor den ontslagen, die zich weder in geheime vrijkorpsen vereenigen. Een dergelijke troep was het, die in Küstrin trachtte hel dendaden to bedrijven. 's Avonds weer een v u u r g e v e cht Gisteravond is hot te Küstrin weder tot een hevig vuurgevecht gekomen. Voor het voormalige arsenaal, waarin een ge deelte der separisten was opgesloten, ver zamelde zich een groote menschenmenig te, die de gevangenen wilde bevrijden. Na korten lijd werden zij door do bezetting van het arsenaal teruggedreven, waarhij verscheidene schoten vielen. De omstreken van Küstrin worden van opstandige ele menten gezuiverd, terwijl allo wegen naar Berlijn scherp worden bewaakt. I n g r ij p e n van Rusland. Volgens Trotzky denkt Rusland er niet aan. Naar uit Moskou wordt gemeld, heeft Trotzky in verband met de mogelijkheid van een ingrijpen van Rusland in geval tan een revolulio in Duitschland den Ameiikaanschen senator King verklaard, dat de sovjet-republiek in de eerste plaats den vrede wil. Rusland zou geen rood leger over de grenzen zenden, wanneee het niet van buiten af-daartoe gedwongen word. Het maakt geen geheim van zijn iupathie voor het Duitsche volk hij zijn strijd tegen het imperialisme, doch denkt niet aan ingrijpen. België. Een steenkolenkwestie. Naar verluidt zou de Fransche Regee ring in verband met do beperking van den Belgischen steenkolen-export voornemens zijn represaillemaatregelen to treffen, als België zich ten opzichte van Frankrijk bij dit besluit houdt. Het vindt goed, dat do export naar Nederland en Zwitserland verminderd wordt, doch aanvaardt dezo schikking niet voor zich zelf en stelt als represaillemaatregel In uitzicht een be perking van den export van ijzererts naar België. Engeland. De Britsche Rijksconferentie. Gisteren is do Britscho Rijksconferen tie, waaraan do eerste ministers van alle Britscho dominions en koloniën deelne men, geopend. Verwacht wordt, dat de conferentie zes weken zal duren. Bulgarije. De strijd tegen de communisten. Een hevige brand heeft gisteren het grootste gedeelte van het dorp Vratza vernield. Naar verluidt zijn er talrijke slachtoffers; meer dan 2000 personen zijn dakloos. Men gelooft, dat do brand door communisten is gesticht. Do hoofdleiders der communisten Kola- rof en Dimitrof zijn vermoedelijk over de grens naar Joego-Slavië gevlucht. Spanje. De politieke toestand. Alle gemeenteraden ontbonden Het officieel© regeeringsorgaan publi ceert het decreet betreffende ontbinding der gemeenteraden in geheel Spanje. Ver tegenwoordigers van industrie on handel zullen onmiddellijk deze lichamen ver vangen en zelf bij vrijen wil in elke plaats een burgemeester kiezen. Amerika. De strijd tegen de Ku Klux Klan in Oklahoma. Do gouverneur van den slaat Oklahoma heeft do mobilisatie van de geheclo militie gelast, ten eindo tot eiken prijs, zelfs ten koste van bloedvergieten, te verhinderen, dat heden do buitengewone verkiezingen worden gehouden, welke onder leiding van zijn tegenstanders (aanhangers der Ku Klux Klan) werden uitgeschreven, ten eindo door een nieuwe Wetgevende Ver gadering den gouverneur in staat van be schuldiging te stellen.Door deze mobilisatie verkrijgt de gouverneur do beschikking over 75.000 miliciens, alsmede over 5000 soldaten der nationale garde en over de geheime burgerwacht, welke 25.000 man telt. HET VOÜRNAAK3STE NIF.UltfC. BUITENLAND. De eerste onderhandelingen in het Roergebied willen nog niet vlotten. De toestand te Dusseidorf. De ontbonden. poiitia Een Putschpoging te Kustin mislukt. BINNENLAND. Het Bestuur van den Algemeenen Bond van R. K. Rijkskieskrinp-Organisaties over het rapport-Borge. Het R. K. Vakbureau en de Werkloozen- steun. De Cbr. Hist. Kamerleden wenschen 10 pCt. van hun schadeloosstelling ts zien ingebonden mei ini-artq van 1 .Januari a.s. BHaMEMLAMBi R.-K. Universiteit. Do plechtige opening. Naar wij van welingelichte zijde verne men, zal do plechtige opening van de R. K. Universiteit op 17 October te Nijme gen geen uitgebreid karakter dragen. Gelijk bekend zal dien dag in de St. Ignatiuskerk der E. P. Jesuïeten een pon tificale II. Mis worden opgedragen, waar onder het Utrechtsche zangkoor van Win- nuhst do liturgische gezangen zal uitvoe ren. Na deze plechtige pontificale H. Mis, waaronder het Nederlandsch Episcopaat tegenwoordig zal zijn, zullen do professo- rens van uit de St-. Ignatiuskerk opgaan naar het Universiteitsgebouw op het Kei zer Karelplein. Het Nijmeegse!e c- initê van voorberei ding der feestelijkheden, dat tevens do feestgave der Nijmeegsche Katholieken zal aanbieden, heeft nu een uitnoodiging gericht aan alle Nijmeegsche Katholieke organisaties, wiet voormannen dienen- deel to nemen aan de hulde, te brengen aan de R.-K. Universiteit. Het ligt in de bedoeling van het comité van organisatie, om den weg, welke de hoogleeraren zullen nemen van do St. Ig natiuskerk naar het Universiteitsgebouw op het Keizer Karelplein af te zetten met een haag van R.-K. -voormannen uit do R.-K. organisatiebeweging. Deze demon stratie zal dan haar glanspunt vinden in een algemeene hulde op het Keizer Karel plein. De deelnemende R.-K. vereenigin- gen zullen namlijk na het passeeren der bisschoppen en professoren zich aanslui ten aan den stoet, om daarna een carré to vormen tegenover het R.-K. Universi teitsgebouw. Nadat dan het gebouw officieel in bezit genomen is, zullen de deelnemende veree- nigingen een défilé houden. Bestuursvergadering Algemeene Bond van R. K. Rijkskieskringorganisaties. Het 'bestuur van den Algemeenen Bond van R. K. Kieskringorganisaties vergaderde op Zaterdag 29 September te Utrecht. Het bestuur was voltallig aanwezig. Na opening door den voorzitter, Baron Van Wijnbergen, werd onmiddellijk ovcrgc- gaaD tot de behandeling van het rapport der Commis^e-Barge. Alleereerst werd be sloten aan de commissie een dankbetuigng te zenden voor haren arbeid, die voo" do R. K. Staatspartij van zoo groot belang is. Na uitvoerige besprekingen werd beslo ten, dat de behandeling van het vast tc stel len kiesreglement zal geschieden in tweo termijnen. Door het bondsbestuur werden cenigo hoofdpunten als zijn meening naar voren gebracht, die in eer.e Bondsvergadering, te 'houden in begin van Januari, als bestuurs voorstellen zullen worden behandeld. Deze voorstellen zullen op den beschrij vingsbrief worden geplaatst en als zoodanig in de verschillende kiesvereenigingen be handeld en besproken kunnen worden. Na do Bondsvergadering van Januari zal aan de hand van de daar te nemen beslis singen cn aan de 'hand van het door de Commissie-Barge ontworpen kiesreglement een kiesreglement worden ontworpen ter behandeling in de bondsvergadering van Mei 1924. De hoofdpunten, bovenbedoeld, werden voorloopig geformuleerd en zullen in eeno bondsbestuursvergadering, einde October to houden, definitief als voorstellen van het bestuur worden vastgesteld voor den te zonden beschrijvingsbrief. De hoofdpunten, waartoe dezo bestuurs vergadering kwam, luiden als volgt: 1. De vergadering was van meening, dat er een advies gegeven moet worden, en dat dit advies aan iedere actie in do kiesver eenigingen moet voorafgaan. 2. Do vergadering was van meening, dat dit advies niet zou moeten worden gegeven door 'n verkiezingjsraad als voorgesteld in het rapport der Commissie-Barge, doch door het bondsbestuur, gehoord de daarvoor in aanmerking komende personen, on na ver der in vergadering overleg te hebben ge pleegd met een nader te bepalen afvaardi ging van de Rijkskieskringorganisaties.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1923 | | pagina 1