maandag 1 october 1923
bericht.
foorloopig GEEN Giro,
14e Jaargang,
No. 4271
OeABONNEMENTSPRIJSbedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week f 2.50 per kwartaal.
Rji onze Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaal,
franco per post I 2.95 per kwartaal.
nct Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor
uitbetaling. Afzonderlijke 'nummers 5 ct., met Geïllustreerd
9 ct.
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
TEL. INT. 935 GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II.
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertentiën 30 cent per rogelv
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het
u dubbele van het tarief berekend.
Kleine adverientiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur. en ver
huur, koop en verkoop 10.50.
pit nummer bestaat uit twee
lieden.
- Wij verzoeken allen, die ons abonne-
VI jcnts^elden, advertentiekosten of andere
a edragen overmaken, dit voorloopig NIET
'ER GIRO, doch op andere wijze te doen.
Een 75-jarige.
j verscholen onder andere berichten
ind het Zaterdagavond in onze courant
lezen, dat de St. Vincentius-Vereen. te
n heden den dag herdenkt, waarop zij
75 jaar werd geinslalleerd.
Deze niet op bijzondere wijze in het oog
ringende plaatsing was niet met opzet
schied; maar, toen wij de afgedrukte cou-
voor ons zagen, had zij voor ons, wij
oden haast zeggen: een symbolische be-
jkenis.
Zoo toch is ook het werken der jubileeren-
vereeniging
Niet treedt zij op, op eclatante wijze,
or het oog van vele toeschouwers; niet
wtst zij zich vooraan in de rij onzer ka-
olieke organisaties; niet manifesteert zij
wijd-uitgestrekte actie.
Bescheiden, als in stille afzondering,
rk t de St. Vincentius-vereeniging.
Werkt zij aan de hij uitstek, bij uit-
oendheid katholieke zaak der geestelijke
stoffelijke verzorging van de armen.
haar staat van verdiensten is rijk aan
lichten, die echter slechts voor een klein
bekend zijn zooals alle werken der
aarachtige christelijke naastenliefde,
'ij willen vandaag de jubileerende veree-
fngen gelukwensohen namens gehéél
koliek Leiden; gelukwensöhen en dan-
)at haren leden immer de kracht mogen
jgj [even zijn, hun schoone, him verheven
ik op waardige wijze te vervullen.
)at Katholiek Leiden daadwerke-
k moge steunen de St. Vincentius-Ver-
liging, steunen ook, blijde en mild, met
geldel ij ke giften.
)e St. Vincentius-Vereen. te Leiden
75 jaar lang in hoogen eere gestoan
alom waardeering getrokken''t moge
blijven
BUITENLAND
bezetting van liet Roergebied
DE STAKING VAN HET LIJDELIJK
VERZET.
Onvoldaanheid van Frankrijk.
iet alle verordeningen
ingetrokken?
Te Parijs is men niet zeer voldaan over
1 feit, dat de Duitsche regcering na eenig
rzelen slechts eenige decreten betreffen-
den passieven tegenstand heeft inge-
Iken. In den loop van do laatste 9
mden zijn 50 tot 100 decreten uilge-
ardigd. Daarvan zijn er thans 5 huiten
rking gesteld, terwijl do betreffende
'ordening zelfs geen formule bevat om-
n' de intrekking van de overige decre-
In liét bijzonder het decreet waarin
fcenleveranties aan Frankrijk en België
jboden worden, is nog van kracht.
Duitsche regeering antwoordt even-
dat deze bepalingen de eenige zijn,
like zij heeft ingevoerd. De andere zijn
ministers en de regeering
®'t opdracht gegeven, dat ook deze
"jr de desbetreffende hoofden van dienst
lei worden ingetrokken.
Poincaré's voorwaarden.
Moveringen in natura
oeten worden hervat,
'aar uit Parijs gemeld wordt, zouden
voorwaarden van Poincaré voor her-
tting der onderhandelingen met Duitsch
zijn: le. het herstel van den norma-
arbeidstoestand in het bezette gebied;
de hervatting van de leveranties
a a t u r a.
.e verordening, indertijd door de
•scbo regeering gegeven, en waarbij
leveranties moesten worden opge-
ls niet door do regeling opge
ld, beide voorwaarden moet
voldoen en ze ook daadwer-
'en, voordat Frankrijk bereid
W onderhandelen.
I uitsche zijde antwoordt men op
ien eisch, dat de hervatting der
S 7a i i» natura geen juridische maar
lijL qpke kwestie is. Dit blijkt dui-
^rahet feit, dat de leveranties in
Augustus van dit jaar, ook voor
niet direct hij het Rubicon-
Km
flict betrokken mogendheden werden ge
staakt, omdat de middelen daartoe ontbra
ken. Wanneer en in hoeverre deze lever
anties weer kunnen worden hervat hangt
dus niet af van den goeden wil van de
regeering, doch van de materieele moge
lijkheden. Wanneer dus niet op eenigerlei
wijze aan de autoriteiten de beschikking
over het gebied wordt teruggegeven, heeft
do rijksregeering op de economische pres
taties van de industrie en dus vooral op
do leveranties in natura, welke met de
hulp van de industrie moeten geschieden,
geen invloed.
DE SEPARATISTENDAG.
Bloedige botsingen in Dusseidorp.
Eon voorspel.
Vrijdagnacht is de wacht van het tien-
do politiedistrict Oberbilk door ongeveer
30 gewapende mannen aangevallen en be
schoten. De wacht beantwoordde het
vuur. Bovendien rukte terstond een reser
ve-commando op en mengde zich in het
gevecht. De aanvallers werden afgeslagen
zonder dat er verliezen zijn geleden. De
bevolking werd door de schietpartij leven
dig verontrust. Men heeft niet kunnen
vaststellen wie do aanranders zijn ge
weest, de bevolking beweert echter dat het
gewapende separatisten zijn' geweest.
De mislukte demonstratie
Zondag zou te Dusseidorp door de se
paratisten de Rijnland-republiek worden
uitgeroepen. Doch de Dusseldorper coali-
iie-partijen hadden beloofd, dat zij do
demonstratie zouden verstoren. Alle ver
keer was stopgezet. Bioscopen, theaters en
café's waren gesloten. Geen auto's of
trams in do straten. Eenige treinen van
de regie kwamen aan met separatisten
uit het gansche Rijnland. Te half drie in
den middag zou in de Hindenburgallee en
do Ivönigsstrasze worden gedemonstreerd
Het aantal der separatisten dat aan de
demonstratie deelnam, wordt gescbat op
pl.m. 30.000.
Zij hadden een selbstschutz organisatie
medegebracht, benevens enkele stormtroe
pen.
Om 4 uur waren op de Hindenburg-
allee drommen separatisten en toeschou
wers samengepakt. Toen begonnen de
bloedige gebeurtenissen, n.l. bij het ge-
denkleeken van Bismarck. Men had den
grondvester van het Rijk omplant meit
groen-wit-roode banieren, hetgeen de
vroolijkheid van het publiek gaande
maakte. Een stedelijk politiebeambte, die
in de menigte verdwaalde, werd^ gesla
gen, ontwapend en getrapt, terwijl men
zijn sabel naast- een der banieren plantte.
Een handgemeen ontstond tusschen se
paratisten, burgers en selbstschutz poli
tie. Op dat oogenblik viel plotseling een
schot en een stedelijk politiebeambte, die
zich tusschen de menigte begeven had,
viel dood neer. Op dat oogenblik stormde
de stedelijko politie, die de Molengasse
had afgezet, op de menigte in en viel aan.
Een salvo weerklonk, daarna nog een, ge
volgd door een geknetter als van talrijke
tqjrijko machinegeweren.
Do reusachtige menschenmenigte begon
to vluchten, terwijl ook de selbstschutz al
len de revolvers trokken. De stedelijke po
litie slaagde erin het terrein om hctBis-
marek-gedenkteeken te zuiveren, wa'arna
de separatisten al vurende hals over kop
vluchtten in de nabijgelegen stralen.
Bij het keizer Wilhelm-standbeeld
kwam het tusschen separatisten en poli
tie tot een hevige hotsing. De auto van
den chef van den generalen staf der sepa
ratisten werd door de politie buitgemaakt.
Hiermede eindigden de gevechten voor
loopig; de politie slaagde erin het geheele
demohstratieterrein te zuiveren van sepa
ratisten, van wie velen in hechtenis wer
den genomen.
Hoe hielden dc Fransehen zich?
Een Duitsche lezing.
Volgens een telegram van het Wolff-
bureau omsingelden tijdens de demon
stratie Fransche militairen, met zware
pistolen gewapend, do blauwe politie-be-
ambten en ontwapende hen.
Bij liet Bismarck-gedenkteeken werd
een politiepost beschoten. Daarop greep
de Schupo in om de blauwe politie le ont
zetten, waarop stormtroepen der separa
tisten het vuur openden, dat werd be
antwoord. Na het vuurgevecht gelukte het
aan de Schupo, ondanks de overmacht
der stormtroepen, deze uiteen te doen
stuiven, waarna de separatisten in wilde
vlucht door do Hauptgarten en de Bahn-
hofstrassc stormden.
Op dit oogenblik greep
de Frans che cavalerie
in enon twapende de'Schu-
po's en de separatisten v e r z a-
molden zich weder, stort
ten zich op de ontwapende
politiebeambten, die zij
vreeselijk mishandelden en
voor oen gedeelte neer-
s cb o t e n.
De separatisten hielden daarop een
korte vergadering voor den schouwburg,
waarin een geestelijke een woeste opruien
de rede hield. Onderwijl hadden de Fran-
schen de rest van de Schupo's in het
hoofdbureau van politie omsingeld en ont
wapend.
Wegens deze gebeurtenissen werd de
politieprèsident door de Franschen gear
resteerd.
Zeer sterko patrouilles doorkruisen de
stad.
Uit andere deelen des Rijks.
Beieren.
In Beieren is de Zondag kalm verloo-
pen. Te München. werden de gedenktafels
der gevallen Beierscke soldaten onthuld
in tegenwoordigheid van ex-kroonprins
Rupprecht. Er deden zich geen incidenten
voor.
Saksen.
Te Freiburg, in Saksen trokken jeug
dige werkloozen Vrijdag door de stad en
's avonds zijn weer levensmiddelenzaken
geplunderd. Afdeelingen van de rijksweer
veegden de straten schoon.
Uit het Roergebied wordt gemeld,
dat het in Hamhorn na een separatisti
sche vergadering tot ernstige botsingen
met het toegestroomde publiek is gekomen
Er zouden dooden en gewonden zijn.
Tsjecho-Slowakije'
De verhouding tusschen Slovenejn en
Tsjechen.
De Slovenen nemen een
vijandige houding aan.
Het Praagsche blad „Cesko Slovo" be
vat alarmeerende berichten uit Slowakije
en eisclit een meedoogenloos optreden der
regeering. Volgens het blad heeft de Sïo-
veensche Volkspartij openlijk aan de
Tsjechische regeering en de volgelingen
der regeeringspartij den strijd aangezegd.
De geestelijken prediken den heiligen
oorlog tegen de ongeloovige Tsjechen. De
beweging heeft voc-namelijk ten doel, de
Tsjejchische ambtenaren len tspoorweg-
liedcn uit het land te verdrijven. In de
omgeving van Eassau zagen de Tsjechi
sche ambtenaren in verschillende kleine
plaatsen zich genoopt, het veld te rui
men. To Sillein werd op de Tsjechen een
geregeld geweervuur geopend. In andere
plaatsen heeft de gendarmerio de grootste
moeite om te beletten, dat de buizen der
Tsjechen vernield worden,
Bulgarije.
De opstanden.
We er een nieuwe in de maak?
De opstand in Zuid-Bulgarije schijnt
definitief onderdrukt. De laatste 2 steun
punten van de bolsjewisten in Ferdinando-
pol, waar de sovjet republiek uitgeroepen
was, zijn gevallen. De vluchtelingen zoe
ken, door troepen achtervolgd hun weg
naar het Noorden, waar volgens het „Ber
liner Tagebl." de opstand nu den kop
begint op to steken.
Albanië.
Een inval der Macedoniërs.
De „Messagero" verneemt uit Skoetari,
dat Montenegrijnen de Albaneesche grens
zouden zijn overgetrokken en in verschei
dene dorpen zouden zijn binnengevallen.
Te Skoetari heerscht groot® opwinding.
Men vreest dat de Macedonische comitad-
ji's, gebruikmakend van de moeilijkheden
waarin Griekenland verkeert, een nieuwe
coup in Macedonië beproeven.
[Spanje
Hel directorium.
De toestand wordt norma al
Do „Times'-correspondent te Madrid is
zeer goed te spreken over het militair
directorium, hetwelk Spanje thans be
stuurt. Hij zegt dat het, te oordeelen naar
de rust, welke overal in den lande
heerscht, schijnt alsof er een normaal re
giem werkzaam is. Het directorium komt
eiken middag om vijf uur bijeen, terwijl
de president van het directorium, markies
do Estella, de persvertegenwoordigers
tweemaal daags ontvangt. Do censuur laat
elk nieuws door, doch schrapt onmiddel
lijk ongunstig commentaar. De artikelen
in do bladen vertoonen daarom vaak witte
plekken, doch niet vaker dan hij vorige
gelegenheden. De beroepspolitici hebben
zich voor het meerendeel teruggetrokken
en wachten blijkbaar betere tijden af.
Do correspondent meent dat het direc
torium gedurende de eerste periode van
zijn optreden reeds goed werk heeft ver
richt, maar tijd noodig heeft. De stijging
van den wisselkoers der pese4la acht men
een gunstig teeken.
Amerika.
De Rush naar Ellis Island.
Er is een eindo gemaakt aan den ge
vaarlijken wedijver van Oceaanbooten om
aan bet einde van iedere maand vóór
middernacht de haven van New-York met
groote snelheid binnen te loopen. Voortaan
zullen alle booten bij het Ambroso-licht-
schip een loods aan boord moeten nemen,
en in de volgorde van haar aankomst bij
dat lichtschip, zullen de booten met tus-
schenpoozen van tien minuten naar Ellis-
Island vertrekken. Do booten zullen der
halve in do toekomst alleen op de open
zee met elkaar kunnen wedijveren om
voor het verstrijken van het laatste uur
oener maand het eerst met immigranten
in Amerika aan te komen. Door dezen
nieuwen maatregel wordt het gevaar voor
botsingen in de haven van New-York
aanmerkelijk beperkt.
Buitenl. Berichten
Nebraska door een typhoon geteisterd.
Talrijke slachtoffers.
Een Reutor-bericht uit Omaha (Nebras-
ka) meldt: Tengevolge van een typhoon,
welke het Oostelijk gedeelte van Nebraska
teisterde, hebben dertien menschen het le
ven verloren, terwijl verscheidene anderen
als' vermist worden aangegeven.
De schade, aan particuliere eigendom
men toegebraeht, bedraagt meer dan een
half millioen dollar.
De typhoon ging gepaard met een wolk
breuk, waardoor de rivieren overstroom
den. Op één plaats werden door den wassen-
den stroom twaalf huizen vernield. Hier
door ontstond een groote brand, die nog
eenige andere woningen totaal vernielde.
Ook werden vele winkels vernield of in de
Weer een aardbeving in Japan.
Een vrij ernstige verticale aardbeving
werd Zaterdagochtend te Osaka en te Kobe
gevoeld. Er is geen schade aangericht. To
kio en Tagoya hadden niet te lijden.
Rooveroverval in een Berlijnsche worstzaak.
Even voor achten Vrijdagavond drongen
5 A 6 gemaskerde mannen den winkel, be-
hoorende bij een worstfabriek in de Wil-
mersdorferstrasse binnen. Daar om dezen
tijd de verkoop geëindigd is, bevonden zich
in den winkel, nog slechts enkele personen,
die met het tollen van het geld bezig wa
ren. De. roovers bezetten den in- en uitgang
en hielden met hun revolvers het personeel
in bedwang. Intusschen maakten eenige
van hen zich van de kassa meester, welke
zij geheel plunderden. Er bevond zch onge
veer 70 milliard imark in ka-s. Nadat een
deel der roovers met de buit verdwenen was
bleven de overige nog even achter om een
eventueele vervolging van hun medeplichti
gen te voorkomen.
BiBIHEHLftggP
AUGUSTINUS JOSEPHUS CALLIER
door de genade Gods en .de gunst van den
Apostolischen Stoel
BISSCHOP VAN HAARLEM,*
Huisprelaat .van Z. H. den Paus,
Asfeistent-Bisschop bij den Paiflselijker
troon,
aan allen, dio dit zullen lezen of hooren
lezen
Zaligheid in den Heer.
In verband met het Internationaal
Eucharistisch Congres te Amsterdam in
het jaar 1924, zoo stellen Wij bij deze in
een Comité, hetwelk dit Congres zoo vol
maakt mogelijk zal voorbereiden.
Tot leden van dit Comité benoemen
Wij bij deze do navolgende Zeereerwaarde
en Weledele Heeren en bevestigen Wij
dezen in hunne functie achter de verschil
lende namen vermeld:
Deken P. Stroomer, voorzitter; pastoor
G. G. v. Noort, eersten vice-voorzitter
pastoor L. Stolk, tweeden vice-voorzitter;
pater W. van Dijk, algemeen secretaris;
J. W. F. Bredius, penningmeester; pater
dr. A. Slijpen S. J., president van het
comité tot ontvangst en begeleiding der
hooge gasten; pastoor F. M. K. van Kers
bergen, president van het comité voor
godsdienstige plechtigheden en broeder
schappen; mr, dr. P. J. Witteman, pre
sident van het comité voor huisvesting;
pastoor H. N. Colla, president van het
comité voor muziek en zang; kapelaan J.
Mol, president van het congres-bureau; de
heer L. A. P. M. van den Broeke, presi
dent van het comité voor pers en propa
ganda; den heer J. G. Berger, president
van het comité ter bespreking van zalen
en orde in de zalen; en den heer mr. G.
G. D. J. Kropman, president van het co
mité voor sociale en charitatieve vereeni-
gingen.
Wij uiten het vaste vertrouwen, dat het
hij dezen ingestelde Comité zijn taak met
vreugde zal aanvaarden en zijn beste
krachten zal aanwenden tot meerdere eer
en glorie van God, opdat het aanstaande
Internationaal Eucharistisch Congres mo
ge slagen.
Gedaan te Haarlem den 27 Sept. 1923.
Do Bisschop van Haarlem,
t AUGUSTINUS JOSEPHUS.
HET VOORNAAMSTE NIEUWS,
BUITENLAND.
De separatistendag te Dusseldorf is in
een bloedbad geëindigd.
Volgens een Wolff-bericht hebben da
Franschen dc separatisten gesteund tegen
de politie-beambten.
Hervatting der leveringen in ratura
door de Franschen geëischt.
Nebraska door ean geteisterd.
(Buitcniandsche berichten)*
BINNENLAND.
Z. D. H. de Bisschop van Haarlem
heeft benoemd een Comité ter voorberei
ding van het Eucharistisch Congres.
De ambtenaarssalarissen. Adyiss van
de Centrale Commissie en antweerd van
de Regeering.
Minister Van Swaay over den t32Ei3niJ
bij de Post-Chcquc cn Girc-Dienst.
DE AMBTENAARSSALARISSEN.
Het advies van de Centrale'
Commissie.
Met machtiging van de Regeering is, zoo
als wij reeds meldden, de Centrale Commis
sie inzake het georganiseerd overleg voor
ambtenaarszaken overgegaan tot. publicatie
van haar advies op het voorstel der Rè-
geering tot intrekking van het bekende ar
tikel 40 van het Bezoldigingsbesluit,
Wij lcunnen dit lijvige stuk van 24 folio
vellen niet in ons blad opnemen en voor een
besnoeiing leent het zich zeer slecht.
We heliben het van a tot z gelezen, en
met aandacht, en dan willen wij wel eerlijk
verklaren, dat het een diepen indruk maakt.
Met grooten ernst is een stuk werk gele
verd, wat lof moet worden gebracht.
i'Den meesten indruk maakten op ons de
economische beschouwingen, t aaraan niet
minder dan 10 pagina's zijn gewijd.
Een redsneering: er is 120 millioen te
kort, welnu, 50 millioen daarvan verhalen
we op de ambtenarensalarissen, gaat niet op
Willen we hiermede nu zeggen, dat aan
de salarissen der ambtenaren niet mag wor
den getornd 1
Er is op dit oogenblik een zeer sterko
strocming onder de ambtenaren, welke zich
vastklampt aan art. 40 eji dit, inderdaad
dwaze, artikel, dat cp een ongelukkig mo
ment in het salari&besluit kwam, uitbuit
Wij zijn het met den heer Kuiper, van
het Vakbureau, eens, dat deze houding niet
tactisch is en wanneer wij het advies van
de Centrale Commissie goed gelezen heb
ben, schetst cok zij niet op zulke onhandige
wijze met dat art. 40.
Gelukkig zijn er verschijnselen, die er
op wijzen dat de Regeering meent dat zij
niet verder mag gaan dan een salaris
verlaging van 10 pCt. cn het bedrag van
de andere 10 pCt. zal moeten vinden langs
een anderen weg.
Al erkennen wij de noodzakelijkheid d?t
ook de ambtenaren 'n offer moeten brengen
op het altaar der algemeenc malaise, waar
zooveel duizenden op dit oogenblik niet te
dragen offers brengen, wij willen en kunnen
ons niet uitspreken of die 10 pCt. verlaging
billijk en mogelijk, is.
Na het bovenstaande te hebben geschre
ven ontvingen wij het
Antwoord van de regcering
op bovenbedoeld advies, dat wij hier laten
volgen:
Zooals uwe commissi^ terecht opmerkt
heeft do intrekking van artikel 40 ecno
juridische, eene morcele cn eczo econo
mische zijde.
i Wat do juridische z ij cI_g betreft,
•acht de rogeering liet nikt voor betwisting
'•vatbaar, dat zij de bevoegdheid zou heb
ben artikel 40 op dezelfde wijze, waarop
het ïs lot stand gekomen, weder in to
jtrekken. Overigens kan zij de mccaing
•van uwe commissie, dat do ambtenaar, in
•dienst 'getreden of bevorderd op cene be
paalde wedde met vastgestelde wedde-
vooruitzichten, zelfs afgezien van art. 40
recht heeft op deze wedde ca dezo
•vooruitzichten en dat deze liem niet een-*
tzijdig kunnen worden afgenomen-, niet
•onderschrijven.
Nog daargelaten, dat deze mcening het
•karakter van do verhouding tusschen
•overheid en ambtenaar in het algemeen,
•miskent is zij in strijd met artikel G3 der
Grondwet. (De Koning heeft het opperbes
•stuur van de algemoene geldmiddelen. Hij
regelt de bezoldiging van allo collegiën en
«ambtenaren, die uit 's rijkskas worden 1
•betaald
1 Opgemerkt zij nog, dat het feit, dat
men hij salaris-herziening ten gunste der
betrokkenen do z.g. „verkregen rechten
•van individucel personeel pleegt to
ontzien, geen rechtrcgel schept, en zeker
•ook geen precedent ten aanzien van al
ge meen e salaris-verlagingen.
Ware het hier verkondigde niet juist,
•dan zou do laatste wijziging van artikel
40 öf zinledig öf 'ongeoorloofd moeten
