ZATERDAG 29 SEPTEMBER f923
No. 4270
4e Jaargang.
3)e£clcbeHeÊou^onat
.ABONNEMENTSPRIJSbedraagt bij vooruitbetaling
Leiden 19 cent per week 12.50 per kwartaal,
ze Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaal,
anco per post I 2.95 per kwartaal
i geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
ghaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor-
letaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd
lad 9 Ct.
Dit blad verschijnt elkon dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen II.
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEiDEN
TEL. INT. 935 GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II.
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gawono adverlentiën 30 csnl per regel-.
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het
'm dubbele van het tarief berekend.
Kleine adverlenffën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ver
huur, koop en verkoop I 0.50.
qgaggBiEBKJaeggEBa
nummer bes&aat uit vijf
aden, waaronder het Geïl-
itreerd Zondagblad.
I Nogmaals gewaarschuwd.
fo-gmaals zij er op gewezen dat
Katholiek niet behoort te teekenen op
Volkspetitionnement der S.D.A.P. te-
5 Vlootwet. Hij behoort zulks niet te
jorstens. omdat zulk een petition-
ieut in zicli iets onbeteekenends is.
niets. Het zal daarom als zoo-
en effect, geen resultaat hebben,
reden zal ieder verstandig mensch
remakkelijk toe kunnen besluiten de
igandisten zijn deur voorbij te laten
°ook al is hij zelf geen voor-
nder van de Vlootwet; en
ook al zou hij met verstand
zaken zich tegen de Vlootwet kun-
rerklaren (wat niet velen van zichzelf
pu kunnen getuigen),
aar. vervolgens, moet ieder
koliek tot het besluit komen, niet te
i, omdat de S.D.A.P. die handtee-
jen zal misbruiken om te ageeren
slechts, zelfs niet allereerst tegen de
'et, maar tegen al wat rechts,
onszelf en onze beginselen.,
daarom nogmaals: niet teeke-
Een verstandig woord.
heer H(enri) P(olak), s.-d. en lid
de Eerste Kamer, werpt in het Week-
den Alg. Ned. Diamantwerkers-
ir aanleiding van heb congres
het Ned. Verbond van Vakvereenigin-
ran het voornaamste doel was
uitspreken van den vasten wil om de
gc arbeidsweek tot eiken prijs en
alle dienstige middelen ongerept te
Uiivcn, de vraag op„ of verlenging
ïfbeidsduur strekken kan tot vermin-
g van werkloosheid hier te lande. Hij
«p het volgende antwoord:
a ïij dat niet, dan moeten alle krach-
ingespannen worden, om te beletten
de arbeidsweek meer dan 48 uren
i zal. Kan zij dat wel, dan ben en
ik de meening toegedaan, dat zij
Is moet hebben, opdat de wertloos-
beperkt, het aantal harer slachtoffers
linderd worden.
t is inderdaad een verstandig .woord,
(ebruiken niet graag de woorden „reac-
ir" en „democratisch", omdat zij
I (tal geen ook maar eenigermate vast-
nde begrippen aanduiden.
:h willen wij hier het woord „reactio-
gebruiken, als wij verklaren, dat de
rei a-dag niet mag worden prijs gegeven
reactionaire beweegredenen; wij
fleu dan, dat de 8-uren-dag niet mag
en opgeofferd om de wenschen der-
)j die onberedeneerd maar
willen terughebben den ouden tce-
I van maar raak laten werken, hoe
r des te beten. of die als eenig mo-
van hun tegenzin tegen den 8-uren-dag
oeren een niet geheel onverdachte
voor de arbeiders, die hun velen
i bjd niet goed zouden gebruiken.
ar en dit is de verstandige opmer-
van den sociaal-demhcraat Henri Po-
wèl mag de 8-uren-dag tot op zekere
Ie worden opgeofferd aan hoogere
(Schappelijke belangen, zooals verrui-
Tan werkgelegenheid. Als kan worden
gemaakt, dat alléén bij langereii ar-
'hjd de concurrentie op de internatio-
Diavkfc niet succes kon worden gevoei'd
't alléén dan het product in voldoende
onder het bereik van 'n koopkrach-
'ubliek kan worden gebracht als
«n worden waargemaakt-, en inzoo-
ls er reden en zelfs noodzaak af te
(n van den t-uren-dag.
goed, dat dit ook eens van socialis-
zijde is voorgehouden.
*stal hoort men van dien kant een
re taal.
JüiTEüLAÜSS
'wetting van het Roergebied
opheffing van het lijdelijk
VERZET.
Oe toestand in hei Ruhrgebied.
°nwil der arbeiders
onder Fransche of
olgische regie te
w e r k e ïi.
terugkeer tot normale arbeidstoestan
het Ruhrgebied zal aanzienlijk be-
M worden door het besluit der
ers van allo richtingen in do vak-
'8 om niet onder de Fransche of
re£'e te werken. In dit besluit
jiU,! „leiders volgens het „8 Uhr-
h atl n°g versterkt, wanneer zij
o de Franschen en Belgen de bij
er«amo builenlandsche arbeiders
behandelen. Op alle mijnen, die de Fran
sche regie heeft overgenomen, werken de
arbeiders dagelijks, ook Zaterdags, in
stukloon en wel negen a tien uren, terwijl
de dagelijksche arbeidstijd der locomo
tiefbestuurders en andere te werk gestel
de arbeiders overal tien uren bedraagt.
Geen terugkeer van de
verbannenen?
Zooals bekend is beeft de rijksregee-
ring in haar proclamatie over de opheffing
van bet lijdelijk verzet met nadruk ver
klaard, dat zij er alles op zou zetten om
den verbannenen den terugkeer mogelijk
te maken en hen uit de Fransche gevan
genschap te bevrijden.Het is in Dusseldorf
door de Fransche bezettingsautoriteiten
uitgegeven „Dusseldorfer Nachrichten-
blatt" noemt dit een illusie der rijksregee
ring en voegt hieraan toe, dat geen der
wegens het vergrijp van lijdelijk verzet
aangeklaagden, gestraften, uit bun func
tie gezetten en verbannenen recht heeft op
amnestie of terugkeer.
De kwostie der
gevangenen.
Naar aanleiding van bet bericht, dat
bet lijdelijk verzet was opgeheven, is een
aantal Duitscbers, in Fransche gevange
nissen opgesloten, naar Kebl getranspor
teerd.
Dc communistische actie.
Protest tegen de
,,k a pi talistenbend e".
Do communisten hebben gistermorgen
in het Ruhrgebied overal bij den ingang
der mijnen manifesten verspreid, waar
in zij de arbeiders oproepen tot een alge-
meeno proteststaking tegen Stresemann en
Hilferöing, tegen bet militairisme cn se
paratisme der Franschen en. voor een
arbeiders- en bocrenregeerlng. Zij zeg
gen, dat de arbeiders voortaan geen beter
leven zullen hebben dan Chineeselie koe
lies en roepen alle arbeiders op om te
protesteeren tegen de „internationale ka-
pi talistenbeadfilL— --?
Alleen do communisten hebben aan den
oproep tot do algemeeno staking gevolg
gegeven. De sociaal-democratische en con-
fessioneele arbeiders hebben zich geheel
afzijdig gehouden. Klaarblijkelijk werd
deze demonstratie beschouwd als een
krachtproef van de Communistische Tar-
tij in het Ruhrgebied.
Een andere „krachtproef"
Te Bochum in het Ruhrgebied is een
vergadering van de communisten, waarin
de omverwerping van de regcering, de
instelling van een boeren- en arbeiders-
regeering en de voortzetting van het lijde
lijk verzet werd aangedrongen, door de
politio uiteengejaagd.
De vakvereenigingen keuren Siressmann's
politiek goed.
De vakvereenigingen in het Ruhrgebied
belegden Donderdag in Giessen een ver
gadering. Zij keurden de politiek der
rijksregeering goed en besloten een pro
clamatie tot de bevolking van de Ruhr te
richten, waarin tot hervatting van hot
werk en tot den strijd tegen het separa
tistisch streven wordt aangespoord. Het
parool is: Rijn on Ruhr moeten in de be
staande verhouding binnen de grenzen
van de Duitsche republiek blijven.
De separatistische bewegingen.
De staat van beleg over
Dusseldorf?
Volgens de soc.-dem. „Volkszeitung"
zouden de Fransche bezettingsautoriteiten
voornemens zijn morgen den staat van
beleg over Dusseldorf af te kondigen, met
do bedoeling om bet voor de voorgenomen
actie der separatisten zoo gemakkelijk
mogelijk te maken. Tot den staat van beleg
behoort ook een verbod tot vergaderen in
de open lucht, zoodat tegen-demonstraties
onmogelijk zouden zijn, daar alle zalen
aan de separatisten zijn afgestaan.
DE OPWINDING IN DUITSCHLAND.
Een overzicht van den toestand.
Het onweer drijft voorbij
Het dreigende Putsch-gevaar, -hetzij
van rechts, hetzij van links, schijnt voor
bij te zijn. In bet geheele rijk heerscht
uiterlijke rust, voorzoover men rust in
deze dagen verwachten kan. Een inner
lijke onrust is nog wel waar te nemen..
De aanklacht, die eerst naar den kant
van Beieren gericht was, vanwaar men
het meeste gevaar "duchtte, is nu weer
gewend naar Saksen.
Generaal Müller, op wien de uitvoe
rende macht in den vrijstaat Saksen is
overgedragen, vaardigde een verordening
uit, waarbij alle bijeenkomsten en verga
deringen in de open lucht worden verbo
den. Voorts is. elke handeling verboden,
dio er op gericht zou zijn door woord, ge
schrift of op andere wijze het werk te
doen neerleggen.
Toen zich (er gelegenheid van de be
grafenis van den voor eenige dagen dood
geschoten werkloozenleider Koennecke
een groote menigte op de Altmarkt te
Dresden verzamelde, veegden de rijkspoli
tie en de rijksweor het plein in weinige
oogenblikken schoon.
Sedert dit voorval is het in Dresden
volkomen rustig.
Ook in München is alles rustig gebleven
Von Kahr, die ondanks de benoeming van
generaal von Lossow vanuit Berlijn, nog
uitgestrekte volmachten heeft, regeert nu
feitelijk Beieren. Hij heeft verscheidene
aangekondigde vergaderingen verboden,
voor anderen toestemming gegeven.
Zondag a.s. zal er een Deutsche Tag te
Bayreuth worden gehouden, waar Hitier
het woord zal voeren.
Te München zal dan een onthulling
plaats vinden van gedenktafels voor de'
gevallen Beiersche soldaten. Alle offi
cieren en minderen van het gardoregi-
ment zullen bijeenkomen en es-kroon
prins Rupprecht zal een rede houden.
Uit Pommercn komen geruchten om
trent een Putsch-poging, doch van ver
schillende zijden wordt de verzekering
gegeven, dat geen gevaar voor een Putsch
te duchten is.
In Berlijn zelf is do rijksdag aan het
vergaderen en drongen de beide uiterste
groepen er opnieuw op aan, dat Strese
mann zich zal verantwoorden. Minister
Sullmann heeft het debat gesloten met de
verzekering, dat de toestand op 't oogen-
blik veel te onzeker is, dan dat op een
verschijnen van den kanselier ook maar
de geringste kans bestaat.
Intusschen hoopt men toch op een be
langrijke kanseliersrede op Dinsdag a s.
Een communistisch leider door een
rechfs-radicaa! neergeschoten.
In den vorigen nacht is te Bremen de
leider van den communistischen Jeugd-
bond door een lid der „Jung-Deutsche-
Orden" doodgeschoten.Genoenr.de natio
nalistische organisatie had in een lokaal
een bijeenkomst belegd,! en de communis
ten, die daarvan verwittigd waren, trok
ken naar het vergaderlokaal en wierpen
daar de ruiten in. Daarop werd vanuit
het lokaal een schot afgevuurd, dat den
bond trof. Do dader' is aangehouden.
Een afwachtende houding te Parijs.
Men neemt te Parijs tegenover de ver
warde cn gedeeltelijk tegenstrijdige be
richten uit Duitschland een afwachtende
houding aan cn merkt alleen op, dat de
toestand eerst zal opklaren en onderhan
delingen met Stresemann mogelijk zullen
worden, wanneer deze zich duidelijk en
openlijk zal hebben uitgesproken, dat hij
met dc geallieerden wil samenwerken tot
hel vinden van een goede oplossing.
Italië.
Ce 50 rr.ilüoen lire aan cfs Banca d'lialia
overgemaakt.
Volgens instructies van de Grieksche
regcering aan de Grieksche Nationale
Bank, heeft deze aan de Zwitsersche
Nationale Bank telegrafische opdracht,
gegeven dc EO millioen lire, welke door
de Grieksche regcering aldaar waren ge
stort, over te maken aan de Banca d'Ita-
lia te Rome op rekening van do Italiaan-
sche regcering.
Roemenië.
De fascistische beweging.
Geen enkel generaal er bij
betrokken.
De minister van justitie Florescq deelde
in den kabinetsraad mede, dat een onder
zoek heeft uitgewezen, dat geen enkel
generaal betrokken is bij de fascistische
actie in Roemenië. Hij heeft het onder
zoek persoonlijk geleid en kan voor de
juistheid zijner verklaring instaan. De
samenzwering der fascisten zou ten doel
hebben gehad, als de koning de stad Te-
mesvar zou bezoeken, het post- en tele
graafkantoor aldaar te bezetten, ten ein
de de stad zoodoende van het verkeer af
te snijden en clan den koning te nood
zaken de tegenwoordige liberale regeering
te ontslaan. In verhand met deze actie
wordt ook de naam genoemd van Titu-
nesc, den gezant te Londen en vertegen
woordiger van Roemenië in den Volken
bond.
Turkije
Dc republiketnsche staatsvorm reeds
ingevoerd?
Te Weenen loopt het gerucht, dat in
Turkije de republiek zou zijn geprocla
meerd.
Volgons inlichtingen, ingewonnen
in bevoegde Turksche kringen te
Parijs, verneemt Havas, dat de natio
nalistische partij in Turkije zekere her
vormingen in den staatsvorm heeft inge
voerd.
Japan.
Japans dank aan den Paus.
Naar de Romeinsche correspondent
van de ,Msb." meldt, heeft de apostolische
delegaat in Japan, mgr. Giardini, namens
de Japansche regeering den' H. Vader een
telegram van dankbetuiging gezonden
voor de deelneming, door den Paus be
tuigd, bij gelegenheid van de vreeselijke
aardbevingsramp, en voor do gift van
twintig duizend dollar, voor do eerste
hulpverleening aan do slachtoffers.
Bïsïieni. üericliïen
Spoorwegramp in Amerika,
50 a 100 dooden.
Reuter seint uit Casper (staat Wyo
ming): Vijftig a honderd personen zijn
gedood bij een spoorwegongeluk. Een
trein is door de brug gezakt en in de ri
vier gestort nabij Lochett (Wyoming).
Verscheidene passagiers trachtten nog,
door zich uit de wagens te wringen, aan
den dood te ontkomen, maar slaagden
daarin niet, daar de diepte en de snelheid
van den stroom de redding onmogelijk
maakte.
De mijnramp van Falkirk.
Nog levenden in den mijn.
De hoop om de 42 mannen, die- ten ge
volge van het binnenstroomen van water
in een mijn te Reelding bij Falkirk werden
bedolven, was reeds zoo goed als opgegeven
tot uit teekenen bleek dat er nog vijf man
in een bepaald deel der mijn in leven wa
ren. Thans worden pogingen aangewend om
deze mannen te bereiken.
Moord cn een Franschen priester.
In den trein, die uit Gerardmer te Saint
Dié aankwam vond men het lijk van abbé
Hans, den G2-jarigen pastoor van Rspaix.
Men had een jongen man uit den trein zien-
springen. Deze werd later gevat. Hij bleek
den pastoor met 'n revolverschot vermoord
te hebben, met de bedoeling dezen te be
stelen.
Misdaad.
Nabij Modana langs de spoorlijn Ckam-
bery—Turijn heeft men het lijk gevonden
van een ongeveer 40-jarigen man. Het
lichaam vertoonde niets dan kleine verwon
dingen door den val uit den wagon veroor
zaakt. Daarentegen was het hoo-ïd bijna van
den romp gescheiden, waarschijnlijk met
een scheermes afgesneden, terwijl ook de
waggon. Een venster daarvan was ingesla
gen. Op liet slachtoffer werd geen geld ge
vonden. Met vermoedt, dat hier misdaad in
het snel is.
BINNENLAND
DE AMBTENAARSSALARISSEN.
Geen loonsverlaging
in 1 9 2 5.
In tegenstelling met het.bericht in de
„N. R. Grt." dat de Tegeering een wet noo-
dig achtte voor de intrekking van artikel
dó cn het verlagen der loonen en een wets
voorstel in voorbereiding was, deelt thans
de „Rsbd." mede, dat -een Kon. besluit in
bewerking is en dezer dagen zal afkomen
om met ingang van 1 Januari a.s. een al
geheels loonsverlaging van 10 pet. in te
voeren.
Thahs verneemt do „Rsbd." nog dat er
zeer groote kans bestaat, dat de tweede
salarisverlaging van 10 pet., welke tegen
1925 was aangekondigd niet zal doorgaan
wijl er gegronde hcop is, dat langs ande
ren weg het resteerende tekort zal kunnen
worden gedekt.
Ook hieromtrent zullen binnenkort me
dedelingen worden gedaan.
Verhooging Tabaksaccijns.
Protesten.
Do bestuursleden der vereeniging van
Nederlandsche Sigarettenfabrikanten heb
ben tot den minister van financiën een uit
voerig adres gericht. Zij schrijven daarin
o.m.
dat zij met leedwezen kennis genomen
hebben van de bedoeling van den minis
ter, een wet aanhangig te maken tot wij
ziging van de Tabakswet, in dier voege,
dat de bestaande tabaksaccijns zal worden
verhoogd;
dat volgens hun overtuiging alleen dan
de eenige juiste, afdoende en voor alle be
langhebbenden minst kostbare heffing op
de artikelen sigaren en sigaretten zou
worden verkregen, indien de bestaande
tabaksaccijns zou worden vervangen door
oen verhooging van het invoerrecht op
ruwe tabak.
Op aanstichting van het Verhond van
Vereenigingen van Sigarenfabrikanten in
Nederland is gisteren te Utrecht een ver
gadering gehouden inzake een te voeren
actie tegen de plannen tot werhooging van
den tabaksaccijns. Vertegenwoordigd wa
ren do volgende organisaties: Nederl. R.-
K. Vereeniging van Sigarenfabrikanten,
Vereenigingen van R.-K. Sigarenfabrikan
ten Eindhoven, Valkenswaard en do Kem
pen, Ned. Bond van Sigarenwinkeliers,
Nationale Hanzehond van Sigarenwinke
liers. Ned. Sigarenmakers en tabaksbewer-
kersboud, R.-K. Tabaksbewerkershond,
Chr. Bond van Sigarenmakers ei Tabaks-
bewrkprs in Nederland, Nod. Federatie
van Sigarenmakers cn Tabaksbewerkers,
on Algem. Bond van Sigarenmakers en
Tabaksbewerkers in Nederland.
MET VOORNAAMSTE NIEUWS.
BUITENLAND.
Communistische actie in het Ruhrgebied
Do toestand in Duitschland. Het gevaar
voor een omwenteling schijnt geweken.
Turkije reeds een republiek?
BINNENLAND.
De ambtenaarssalarissen. 1 De tweede
10 korting zou niet werden toegepast.
Actie tegen de voorgestelde verhocging
van de Tabaksaccijns.
Mededeciingsn over ds
Gircdienst.
Postcheque- en
Uitvoerig werd de toestand, waarin de
sigarenindustrie verkeert, besproken. Vol
ledige overeenstemming werd bereikt ever
een plan van een te voeren actie tegen de
voorgestelde verhooging van den tabaks
accijns. Algemeen was men van oordeel,
dat 't bedrijf geen verdere lasten kan dra
gen. Do vergadering besloot met alle ge
oorloofde middelen te trachten, het drci-
gendo gevaar voor do sigarenindustrie af
te wenden. Alle organisaties hebben een
gedelegeerde in het comité van actio aan-
Politie en stroop'érs.
In het bosch van Crailo te Huizen, had
hedennacht een ontmoeting plaats tus-
schen 2 Huizer-politie-beambten en 4
stroopers. Na eenige revolverschoten ge
lost to hebben wist de politie do wild-die-
ven tot staan te brengen. Er werden 350
wildstrikken, geplaatst in het jachtveld,
in beslag genomen.
Omtrent het auto-ongeluk lo Gorinchcm
(zie Gcm. Ber. 2e hl.) wordt nader gemeld:
De heer F. v. Dijl cn echtgenoote uit Dor
drecht werden inwendig zwaar gewond
naar het ziekenhuis to Gorinchem over
gebracht, terwijl mevr. G. V. en twee hee-
ren uit Zwijndrecht lichte verwondingen
opliepen. Drie doktoren, twee verpleeg
sters en politio waren zeer spoedig ter
plaatse. Do auto is ernstig beschadigd. De
politie doet onderzoek of hier wellicht een
aanrijding door schuld heeft plaats ge
had.
Mishandeling in den trein doei' een dame
In den trein, die 's nachts te 12 uur to
Gorinchem aankomt, is een reiziger, dio
zich alleen in een coupé bevond met een
dame, door deze ernstig mishandeld. Bo
vendien werd gepoogd hem ouder het
uiten van diverse beschuldigingen geld af
te persen. De zaak is ;.n handen van do
politie.
ONDERWIJS
Jubileum dr. L. J. Sicking.
Maandag 1 October a.s. hoopt dr. L. J.
Sicking, Rector aan het R. K. Lyceum
voor meisjes te 's-Gravenhage. zijn 40-jarig
jubileum als leeraar te vieren.
Examens Godsdienstleer.
Te 's-Gravenhage zijn de eerste examens
afgenomen in ons Bisdom voor Godsdienst
leer cn Bij'belsohe Geschiedenis.
Voor Godsdienstleer (1ste deel) zijn ge
ëxamineerd 34 candidaten. Afgewezen 1.
Het praedicaat „uitmuntend" verwierven 2
candidaten; het praedicaat „zeer goed" 5.
candidaten.
In de Bij'belsche Geschiedenis zijn ge-
examineerd 31 candidaten. Afgewezen 5. s
Het praedicaat „zeer goed" werd toegewe
zen aan 2 personen.
SPORT
VOETBAL.
Bestuursverkiezing N. V. B.
In de gisteravond gehouden herstemt
ming voor do vacature bestuurslid N. V.
B. werd na herstemming tusscken de hee-
ren A. de Haan Azn. te Bussum en Lobach
te 's-Hertogenbosch gekozen de heer A.
de Haan met 189 stemmen tegen 144 stem
men, 14 stemmen blanco, 1 ongeldig.
WIELRIJDEN.
Leidsche Ren- en Toerist-Vereeniging f-
„Swift".
Morgen zal beslist worden wie den beker
van de 40 K.M. reeordrit zal winnen, daar,
dit do laatste rit is. De samenkomst zal
zijn 9.30 uur bij do Kweekschool voor
Zeevaart.
ZWEMMEN.
Wereldrecord.
Na to Barcelona eerst liet Europeesch
record over 500 meier vrije slag to heb-
