oorloopig GEEN Giro.
.buitenlamp
Jaargang,
DINSDAG 25 SEPTEMBER 1923
No, 4266
3)e £eicbdt& Êou/tcmt
DeABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Toor Leiden 19 cent per week 12.50 per kwartaal.
onz0 Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaal,
franco per post I 2.95 per kwartaal,
jet Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver-
"„baar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor-
litbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd
- 1 id 9 ct.
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen I.
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
TEL. INT. 935 GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II.
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gawane advertentlën 30 cent per regel-/
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het
u dubbele van het tarief berekend.
Kleine advertenffiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, buur en ver
huur, koop en verkoop I 0.50.
■gr Zij, die zich per I October
*7 op „De Leidsche Courant"
venschen te abonneeren, ontvangen
je voor dien tijd verschijnende num-
lers gratis.
Wij verzoeken allen, die ons abonne-
m lents^elden, advertentiekosten of andere
edragen overmaken, dit voorloopig NIET
EB GIRO, doch op andere wijze te doen.
Ml
BERICHT.
Een eeuwfeest.
In het studiehuis van de Paters Domi-
icanen te Zwolle wordt ter gelegenheid
het zesde eeuwfeest van den H. Tho-
tijgi!i ias van Aquine een plechtig en grootsch
iduum gehouden, dat gisteren is be
amen.
Verslagen van alle kerkelijke plechtig-
eden en lezingen kunnen wij in ons blad
(CCE 'e' öpnemen. Wij hopen echter gelegen-
jtLjjieil Ie vinden, nader op de boteekenis
an deze feestviering te wijzen.
St. Thomas Aquinas is een der grootste
;nieën, die de wereld ooit heeft gekend.
oo juist noemt „De Tijd" gisteravond in
e" a hoofdartikel den heilige: „den reus
i? Christelijke wijsbegeerte en den trou-
idour van het heiligsto aller geheimen:
e H. Eucharistie."
Aan maar weinigen is het groote voor-
pclit gegeven, een studie te maken van
lllllllll It. Thomas' werken in te dringen in
diepte zijner wijsgeerige beschouwin-
en op te stijgen naar do hoogte
jner sublieme bespiegelingen over God
i liet. Goddelijke
Maar wèl kunnen wij allen van gau-
ihc-r harte medcbidden lie-t liturgisch
ïhed van St. Thomas' feestdag:
„God. die door de wonderbare ge
leerdheid van den H. Thomas, uwe
Kerk verlicht en haar door de hei-
ligheid zijner werken vruchtbaar
maakt, geef ons te verstaan, hetgeen
hij geleerd, en na te volgen, hetgeen
hij gedaan heeft."
Als dat gebed wordt verhoord, zullen
ij ons weten te verheffen boven de ver-
akking van het alledaagscho leven; zul-
0 wij bezitten den rijkdom cn de vreug-
welk© worden geschonken aan allen,
ie ernstig er naar streven, de waarheid
in het Katholieke geloof te kennen
te b e 1 e v e n, te verkrijgen het ver
laad en de wijsheid, waarvan spreekt
et Boek der Wijsheid.
„Ik smeekte en verstand werd mij
gegeven; en ik riep aan en de geest
der wijsheid kwam in mij, en ik
stelde haar boven koninkrijken en
tronen, en rijkdom achtte ik niets in
vergelijking met haar; en ik verge-
kek bij haar geen edelgesteente,
want al het goud is tegenover haar
een weinig zand, en zilver zal bij
haar als slijk worden geacht. Boven
1 gezondheid en schoonheid beminde
ik haar, en ik gaf aan haar bezit de
voorkeur hoven het licht, want on-
uitdoofhaar is haar glans."
!hi dezen tijd mogen ons gegeven zijn:
8 gave van dat verstand" en van dien
iSeesl der wijsheid", welke verre te boven
.331 koninkrijken en tronen en rijkdom
edelgesteente, en waarbij al het goud
ciiiu,(een zand" en zilver als
slijk"!
bezetting van het Roergebied
DE HERSTELKWESTIE.
Dc liquidatie van het lijdelijk verzet.
0 Sedachtenwisseling.
Gistermorgen zijn in de rijkskanselarij
brekingen met de vertegenwoordi-
Lul?1! :'n~ eu Rnbrgebied over het
uk van het voortzetten of opgeven
taln verzet begonnen. Tot
i&an de beraadslagingen zijn
ESS alle Riiks<laS- Landdag
en vrn-i al!e regeeringspresiden-
er Yatnw?°.rcRgers der beambten- en
y^^nigangen, de burgemeesters
rerKo!rnaaD??t0 st0^en en een aantal
toonf* ff00r ?ers van verschillende be-
°roePen in de bezette gebieden.
Pe Neigende burgeroorlog.
Ïe^vïs6 0 r m i n i s t e r is
r r e e s d voor
De
nister verwacht blijkbaar niet zoozeer on
lusten van links, doch vreest eerder, dat
de rechts-radicalen, voornamelijk omdat
in de politiek der rijksregeering in de
laatste dagen een groote ommekeer is ge
komen, tegen de regeering zullen optre
den. Men moet wel voor oogen houden,
zeide Gessier, dat reeds binnen zeer kor
ten tijd alles op het spel kan staan. De
minister legde er echter den nadruk op,
dat hij voor de betrouwbaarheid van de
rijksweer volkomen instond.
Opgewonden stemming
in het geheele land.
Uit verschillende plaatsen in Duitsch-
land komen min of meer uitvoerige be
richten over uitingen van een opgewonden
stemming. In de afd. Breslau van de so
ciaal-democratische partij sprak een par
tijbestuurder tegen het voortbestaan van
de coalitieregeering. De vergadering sprak
zich ocliter met een meerderheid van 3/4
van het aantal uitgebrachte stemmen uit
vóór het handhaven der groote coalitie,
zij het dan ook, dat zij aan de regeering
eenige voorwaarden stelde.
To Altburg hielden de vaderlandsche
vereenigingen een vergadering, waar ge
neraal Ludendorff in een redevoering de
hoop uitsprak, dat allen gereed zouden
zijn als „het uur van de daad kwam".
Ook zeide hij, dat Beieren en Pruisen
toch eens het „vijandelijk slavenjuk" zou
den afschudden.
Een andere spreker zeide, dat Beieren
zich het „Pruisische oppergezag" niet
meer laat welgevallen.
Beieren legen Berlijn.
Zaterdagavond is te Augsburg in Beie
ren een z.g. „Duitsche avond" gehouden,
waaraan ook Ludendorff deelnam. De
groote woordvoerder was de gewezen ka
pitein Heiss, de leider der militaire for
maties van den hond „Rcicksflagge". Hij
overlaadde rijkskanselier Stresemann, dien
hij een „beambte van bet marxisme" noem
de, met woedende verwijten en kondigde
zoo openlijk, als men in Duitschland tot
dusver nog niet gehoord heeft, den bur
geroorlog aaii. In geestdriftige woorden
sprak hij van een veldtocht van de rechts
radicalen tegen Noord-Duitsc'nland; zelfs
de tactiek van den burgeroorlog gaf hij
aam Het is thans zaak, zeide hij, met ge-
geweren en machinegeweren op te trekken
en met onze paar kanonnen.. En wanneer
men ons daarvoor geen paarden geeft, dan
trekken wij ze zelf door -Thuringen. Revo-
lulies zijn door de regeering verboden; de
Duitsche revolutie zal uitbreken, ook al
wil de regeering het niet. "Wij hebben
niet veel tijd. Do tijd is niet vóór ons,
maar tegen cns. De Duitsche vrijheids
beweging gaat van Beieren uit. Het Duit
sche vraagstuk zal te Berlijn door Beier-
sclio vuisten worden opgelost.
Von Heiss besloot zfjn rede met de woor
den: „Wij winden er geen doekjes om,
dat wij de nationale revclutie willen!"
Het orgaan van Hilter, de „Völkische
Beobachfer" besluit zijn artikel over den
Duitschen avond: „"Wij roepen op tot den
burgeroorlog en openlijke oorlogsverkla
ring aan do machthebbers aan de Sprce"
Orders uit Moskou.
Reeds meer dan een week zijn volgons
do „Montagmorgen", alle leiders der Duit
sche communisten te Moskou oin met de
executive van de communistische Inter
nationale besprekingen te houden over de
toeRomstige tactiek in Duitschland. Deze
conferentie wordt gehouden op verzoek van
de Moskousche centrale, waar men in den
laatsten tijd met de houding der Duitsohe
communisten hoogst ontevreden moet zijn
Ook de leiders der Berlijnscho oppositie,
Ruth Fischer en Massow, zTjn naar Mos
kou ontboden.
Frankrijk Is niet bang voor een
Duitsche revclutie.
Poincaré beeft Zondag weer verschil
lende oorlogsmonumenten onthuld en
daarbij do gebruikelijke speeches afgesto
ken. To Bois-le-Prêtro zeide hij o.m.:
„Do Duitsche regeering weet dat ze
bet verzet binnenkort niet meer staande
zal kunnen houden en dat zelfs al zou zo
het kunnen betalen het verzet toch zou in
eenstorten; maar in plaats haar verorde
ningen, die tegen den wensch der bevol
king indruischen, in te trekken, tracht zij
van ons voordeelen los te krijgen, die
onze politiek krachteloos zouden maken.
Om dio manoeuvres compleet te doen
zijn, roept men het spookbeeld van een
nationalitistische of een bolsjewistische re-
volutio op. Dat kan ons niet verschrikken
Frankrijk voelt zich veilig voor een po
ging tot een militaire of communistische
dictatuur; het is een model van een vreed
zame democratie op ons woelig continent"
Mogelijke veris-aging in de levering van
kolen veer Nederland.
Zooals bekend hebben de Fransehen op
do mijn IConsolidation hij Gelsenkirchen
ook de cokesinstallalies bezet, doch heb
ben zij zich in den loop der laatste dagen
teruggetrokken, waarop de arbeiders bet
werk hervatten. Thans zijn tusschen de
Duitsche mijnwerkers en de Fransche be
zetting nieuwe moeilijkheden ontstaan
over de begrenzing der plaatsen, waar ge
werkt wordt. De Franscben hielden zich
niet aan de door hen vastgestelde gren
zen, zoodat de arbeiders besloten opnieuw
hot werk neer te leggen. Dit. zal in zoo
verre moeilijkheden opleveren, daar, zoo
als hekend is, do Konsolidation de op
grond van de Duitsch-Nederlandsche eco
nomische overeenkomst voor Nederland
bestemdo kolen levert.
De separatistische beweging.
Te Trier hadden de separatisten een do
monstratie-oplocht op touw gezet, die her
haaldelijk door burgers werd uiteenge
jaagd. Er ontstonden botsingen, waarbij
de separatisten tenslotte van bun revol
vers gebruik maakten. Drio burgers wer
den ernstig gewond. De separatisten moes
ten tenslotte in het station vluchten om
zich voor de woedende volksmenigte in
veiligheid te brengen.
Een razzia ia Keulen.
Do crimincele politie heeft een. razzia
gehouden onder valuta-speculanten. Voor
een bank werden vijftig personen in hech
tenis genomen en naar het politiebureau
gebracht, alwaar do zich op hen bevinden
de buitenlandsche geldswaarden werden
in beslag genomen.
België.
Het einde van den Belgischen zomertijd.
De „Staatscourant" maakt een besluit
hekend, volgens hetwelk de zomertijd in
den nacht van 6 op 7 October a.s. zal
worden opgeheven.
Duitschland.
De economische crisis.
Duurterellet jes.
In München zijn weer botsingen tus
schen rechtsradicaTen- en arbeiders ont
staan. Op versohillendo plaatsen zijn
schietpartijen voorgekomen, waarbij een
arbeider, die er niets mede te maken had,
zwaar gewond werd.
Ook in Dresden en Gleiwitz zijn naar
aanleiding van de ontzettende duurte
weer onlusten ontstaan. De winkels zijn
Zaterdag den geheelen dag gesloten geble
ven. Zoowel in Dresden als in Gleiwitz
zag de politie zich genoodzaakt tegen de
demonstranten op te treden, waarbij aan
beido zijden gewonden vielen.
Botsingen tusschen rechts- cn
linkerradicalen.
Twee dooden.
Naar aanleiding van een vaandelwij
ding van den hond „Slahlhelm" ontstond
in Wiederzsch in Saksen vlak hij do Prui
sische grens, een bloedige botsing tusschen
leden van „Stahlheim" en van de roode
Hundertschaften. Elf zwaargewonden wer
den naar 't ziekenhuis gebracht, van wie
twee levensgevaarlijk. Twee leden van den
bond „Stalïihelm" zijn reeds aan hun
wonden overleden.
Bulgarije.
De onderdrukking der eontra-revoluiie.
Volgens de Zuid-Slavische bladen moet
het de rcgeering-Zankof gelukt zijn met
hulp der militairen de revolutionair© be
weging der boeren on communisten ge
heel te onderdrukken. Naar het heet zijn
alle leiders aangehouden. De orde is ook
in do steden hersteld. Blagozef Dimitrof,
de leider dor communisten die de bewe
ging leidde, werd gearresteerd en naar
Sofia gebracht. Verscheidene andere lei
ders moeten vermomd naar Paisland ge
vlucht zijn. Do arrestaties duren voort.
Een aanslag op koning Alexander?
De politio heeft te Belgrado een Hon
gaar gearresteerd op wien belangrijke
documenten werden gevonden.
Do bladen bevatten uitvoerige mededee
lingen omtrenthet verhoor,- dat men den
gearresteerde heeft afgenomen. Het be
treft hier een aanslag, die op koning
Alexander en nog eenige politieke perso
nen gesmeed werd. Het onderzoek is nog
niet ten einde. Nadere bijzonderheden
zijn na sluiting der instructie te ver
wachten.
Polen.
De uitspraak van het Hef van Justitie
inzake de Duitsche kolonisten.
Polen uit den Volkenbond?
Uit Warschau wordt gemeld: Onmid
dellijk na liet bekend worden van de uit
spraak van het Haagscho Hof van Justi
tie waarbij de rechten der Duitsche, kolo
nisten in Polen worden erkend, hebben
Poolscho bladen verklaard, dat zij een
beslissing van den Volkenbond in den
geest van de Haagsche uitspraak niet
willen erkennen. Thans echter gaat de
Poolsche pers nog verder en verlangt
het uittreden van Polen uit den Volken
hond. j
Tsjecho-Slowakije.
Een complot ontdekt.
Volgons een mcdedeeliug van den com
missaris van politic is men to Pressburg
dezer dagen een complot op het spoor ge
komen, dat ten doel had een aantal voor
aanstaande Slowaaksche persoonlijkheden,
waaronder actieve leden van de regeering
cn van het parlement, te vermoorden. De
leider van het complot en nog twee an
deren zijn gearresteerd.
Perzië.
Aardbevingen.
Een ernstige aardbeving heeft plaats
gehad te Kcrman in Perzië, Zondagmor
gen te één uur. De eerste schok duurde
twee minuten, gevolgd door vier schokken,
die te zamen negen minuten duurden.
Aanzienlijke schade werd aan de gebou
wen toegebracht. Er zijn geen docden.
Verscheidene dorpcin
verwoest.
Aanzienlijke schade is te Bon-
joerd in de provincie Khorassan door
de aardbeving aangericht. Verscheidene
dorpen zijn geheel verwoest. Het aantal
dooden bedraagt tot dusver 123, het aan
tal gewonden ongeveer honderd. De
scbokken duren nog voort. Ook in Skir-
man is schade aangericht.
üsssteeïS. ËSeHeliien
K. K. K.-leider gearresteerd.
Mr. Jcwctt, de groot-ïeider van de be
ruchte terroristische anti-Katholieke,
anti-joodsche en anti-neger-organisatie
Ku Klux Klan, is te Oklahoma City ge
arresteerd.
Deze arrestatie is een gevolg van de
drastische actie, door den gouverneur van
Oklahoma tegen de „Klan" ondernemen.
Een VrijmeissSaars-raid.
Tc Rome hebben vrijmetselaars een in
val gedaan in het vereenigingslokaal van
een dissidente loge.
De dissidente vrijmetselaars hadden ze
kere documenten weggenomen, welke de
aanvallers a tout prix wenschten te „ver
overen". Vijftien mannen, gewapend met
revolvers, drongen het gebouw binnen en
maakten zich van de documenten meester.
Daar zij geen tegenstand'Jontmoettlen,
ontstond er geen gevecht. De politie ver
scheen echter spoedig ter plaatse en wist
verscheidene der Agressieve maconnieke
broeders nog juist vóór hun roemrijken
aftocht te arrcstecren.
Ü8 Jubileumgeschenken der Koningin.
Bezichtiging ten pa- lei ze.
Dat is iets waar liet publiek belang in
stelt. Wat trouwens te begrijpen is. Zoo
maar het Koninklijk Paleis te mogen bin
nen stappen, zonder gevaar te loopen door
een lakei de deur te worden uitgezet, over
de tapijten van do Koningin te mogen
wandelen d. w. z. over de witte over-
loopers en dan nog alle geschenken te
mogen bezichtigen, die de Koningin bij
haar jubileum zijn aangebodeneerlijk
gezegd, liet verwonderde ons gistermorgen
alleen, dat de file aan het Noord-Einde
niet veel grooter was en niet liep tot het
Binnenhof. In de morgenuren behoefde
men „slechts" een klein uur te wachten
voor men het heiligdom kon binnenstappen.
Het spreekt, dat er maatregelen waren ge
nomen om te voorkomen dat al te enthou
siaste bezoekers in vervoering bij de aan
schouwing van al dat fraais iets per abuis
zouden medenemen. Op verschillende pun
ten van de galerij zaal in den rechter-
bovenvleugel van het Paleis gelegen
hadden zich rechercheurs verdekt opge
steld en voorts zorgden vele lakeien en
hofbedienden voor circulatie van den men
sehenstroom, die zich den geheelen dag
om de tafels verdrong.
Over het aantal geschenken kan de Ko
ningin, dunkt ons, niet anders dan tevre
den zijn. Er zijn er zooveel en in zulk
een verscheidenheid, dat een opsomming
zeker een pagina zou vullen.
De kostbare zijn echter niet zoo talrijk
Hierbij domineeren de Indische geschen
ken van don Sultan van Djokjakarta en
den Soesehaenan van Soerakarta, enkele
Indische hoofden, van president Millerand
cn van het corps diplomatique te Den
Haag. Bijzonder fraai is het door den Soe-
scehoenan aangeboden schrijfbureau, met
armstoel, beiden van djatihout, geheel be
werkt en ingelegd, speciaal van het hooge
peil waarop do Indische nijverheidskunst
staat. Boven het bureau prijkt het wapen
der Koningin cn het devies „Je Maintien-
drai". Een zilveren inktkoker en een schriji
map conxplcteeren het prachtige stuk. De
sultan van Djokjakarta, de echtgenoote
van den vorigen sultan en de gezamenlijke
KET VOORNAAMSTE NiE&JWS.
BUITENLAND.
De rechis-radicalcn vooral in Beieren
dreigen met een burgeroorlog in Duitsch
land.
Poincaré is voer een revclutie in
Duitschland niet bevreesd.
Verscheidene reüeljes en botsingen in
Duitschland.
De contra-revolutie in Bulgarije schijnt
zoo goed als onderdrukt te zijn.
BINNENLAND.
Benoemingen in het Bisdom Haarlem.
Het R.-K. Vakbureau en het N.V.V.
prinsen schonken een gouden klewang rijk
met diamanten bezet, een gouden waaier,
een gouden inktkoker en een met goud en
diamanten bewerkte lans. Van het hoofd
van het Pakoe Alamoehuis te Djokja is
er een koperen gong bevestigd aan een
standaard van djatihout van kunstig snij-
en graveerwerk voorzien.
Het gedenkboek van Ned. Tndië prijkt
in een smaakvol door een Balineescben
kunstsmid bewerkten zilveren doos, waar
bij in den deksel tafcreelen uit de Balinee-
sche mythologie zijn uitgebeeld. Van ver
schillende Indische grooten zijn er smaak
vol gebatikte doeken in alle nuances.
Van den President van de Fransche re
publiek kwamen twee giooto etuis met een
kostbaar donkerblauw Sèvro porceleinen
theeservies met de opdracht:
Alexandre Millerand, President de la
République Franchise h Sa majesté Wil-
helmine, Reino des Pays-Bas.
Het corps-diplomatique in Den Haag
schonk een zwaai* vergulden spiegel.
Boeken in prachtbanden over het Oranje
huis cn het jubileum, albums, oorkonden,
platen en gravures, schilderijen zijn er ge-
exposeerd, zoo ook kantwerpen, haakwer
ken, kussens, van particulieren als wel
van weldadigheids-instellingen en vereeni
gingen; als Tesschelschado en Arbeid
Adelt envan de Dienstmeisjes van de
Parklaan te Rotterdam
Na do schilderijen vallen in het bizender
op het portret van de Koningin-Moeder
van Toorop, do Nederlandsche Kerk te
Londen van de Nederl. Kolonie aldaar ge
schilderd door A. van Anrooy, en een gced
bedoelde jubileumstudie van een amateur
uitKcckengen.
Uit Suriname, Amerika, Zuid-Afrika zij?
geschenken gekomen van „trouwe onder
danen". Zooals men hier en daar kan lezen
We eindigen onze opsomming van de
collectie met de vermelding van bet ar
tistieke kamerscherm van de Amsterdam-
sche dames naar een ontwerp van Lion
Cachet, de fraaie staande lamp van bet
regiment grenadiers cn jagers en een zil
veren thee- en koffiegarnituur van de fa.
Hendrik van de Vijver. „Tel."
De 48-urige werkweek.
Geen samenwerking
tusschen het R.-K.
Vakbureau en
hot N. V. V.
Het N.V.V,, dat een uitnoodiging ïót
samenwerking aan de diverse vakcentra
les gezonden had heeft thans een niet
onduidelijke afwijzing van het R.-K. Vak
bureau ontvangen.
Het R.-K. Vakbureau zal niet aan de
voorgestelde bespreking deelnemen cn ver
heelt in zijn schrijven niet, dat de wijze,
waarop het N.V.V. de uitnoodiging tot
samenwerking t,en aanzien van den wet
telijk geregelden arbeidsduur deed, den
indruk vestigt, dat de bedoeling moet heb
ben voorgezeten een weigerend antwoord
to ontvangen.
Het N.V.V. had, aldus het schrijven,
moeten inzien, dat zijn uitnoodiging tot
samenwerken zou mislukken. Immers het
noodigt de vakcentrales uit tot een actiei
„binnen de grenzen", die door het N.V.V,
zijn getrokken. Het wil samenwerken op
den grondslag van een door het N.V.V.
eenzijdig opgesteld program. Do ervaring
had het N.V.V. toch moeten beduiden, dal
het zulk een doctrinair standpunt wel
licht kan innemen tegenover ondergas
schikto vereenigingen of instellingen. Een
organisatie met zelfrespect denkt er niet
aan zich een „grondslag" to laten die?
teeren.
R.-K. Vakbureau.
De heer A. H. Smulders, thans wethou
der van Utrecht, heeft afscheid genomen
als tweede secretaris van het R-K. Vak
bureau. Zijn besluurscollega's boden hem
een tcekening van Toorop aan.
Daar met Januari a.s. vier leden van
het Vakbureaubestuur waarschijnlijk zul
len overgaan in het bestuur der nieuw te
vormen Centrale der Federatie, zal thans
in do vacaturc-Smulders niet worden voor
zien.
