e Jaargang, VRIJDAG 14 SEPTEMBER 1923 No, 4257 e x^xdóol i/C (Sou/toni' BONNEMENTSPRIJSbedraagt bij vooruitbetaling Leiden 19 cent per week 12.50 per kwartaal, ize Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaal, „o per post I 2.95 per kwartaal. Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver ghaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor- alinff. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd 9 ct. "Sejl nummer* besfssat uat drie iden» Een lesje In de taal Katwijkscho vechtpartij die (het ,og eens herhaald) het gedeelte der rijksche bevolking, dat er aan heeft genomen, lang niet tot eero strekt! vechtpartij wordt door de S. D. A. P. uitgebuit voor reclame, blijkens ,Het Volk", aankondiging ;hlen m een protestmeeting, enz. hebben wij eergisteren in een drie- onzc meening over het gebeurde lelijk gezegd. „Het Volk" van gisteren 1 Da ert enkele regels uit onze beschou- er aan vastknoopend een do Nederlandsche taal aan ons at is wel aardig en geeft wat af- En om de aardigheid nemen er ook hier nota van. lij hadden n.l. geschreven over geest- In drank, zonder daarmee te bedoelen :geÉ noenci - ikenschap in letterlijken zin, wat dui- \m\ ik iOOM, ;ntasï; it Bee TEE :el ouzel undvi ERSS1 tl rRflfli iTRJ ■i - oren Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen I. Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN TEL. INT. 935 GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II. DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gowone advortenllën 30 cent per regel* Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het u dubbele van het tarief berekend. Kleine adverientiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ver huür, koop en verkoop fO.50. was, omdat wij tegelijkertijd schre ier geestelijk voedsel. Dat had niet vieitn gebeuren, zegt „Het Volk". En het de geachte „Volk-"rcdactie het vol- e lesje in de pen: „Veel Hollandsch schijnt men daar in op het redactiebureau niet te enneo, dat 'men het verschil tus- ïk"3 EcIieri "SeestrÜk" en «geestelijk" nog ;n niet weet." de Si achtig! Dat kunnen wij ons aan- wij, die nog al behooren tot die, zooals de ouwerwetsche olmeesters (onder de moderne zijn er die er anders over denken, gelooven verkeerdheid ten opzichte van do ilandsche taal heel leelijk vinden, taalfout altijd afkeuren. Wij vinden ook inderdaad erg, als men op een iiebureau de Nederlandsche taal niet - maar erger nog, als men in zijn tandheid zoover gaat, dat men, eigen ppi ode als geleerdheid beschouwend, *n van niet-weten gaat heschuldigeni willen de geachte „Volk"-redactie er rkzaam op maken, dat geestrijk ed Nederlandsch zelfs allereerst kent: rijk aan vernuft, en op do ede plaats: rijk aan wijngeest! larvan de Katwijksche historie al oorzaak is geworden zelfs van een sie over het woord: geestrijk! Wat og al vreedzaam gevolg is! Moge er ernstiger gevolgen uit voorkomen; oede zal afhangen van de houding leidendo personen in de Leidsche A. P., welker voornemen om een slmeeting te organiseeren nu juist zoo'n heel vreedzame stemming BUITENLAND bezetting van liet Roergebied STRESEMANN'S REDE. indruk te Par ij s en ssel niet ongunstig, 't in den nacht was de rede van emann te Parijs bekend en dus ge- jt Mi tkc'lts weinig bladen commentaren, „ïlatin" schrijft, dat Stresemann ijsH s-kno! is voorwaarts deed, zonder zich gens van zijn dwaalvoorstellingen maken. Hij biedt garanties aan in vorm vah hypotheken op het Duitsch athezit, die geadministreerd zou- e worden door Duitsche en geallieerde en Ca: commissarissen. Maar overigens nBoti int Stresemann te denken, dat het in vangK mg stellen van dit systeem voldoende zijn om de ontruiming van de Ruhr phtvaardigen. Het Franscho gouver- nt blijft standpunt handhaven, 'aantastbaar is. Het kan natuur- iet controlestelsel in de Ruhr wijzi- I L I a'$ Duitschland het op zich neemt I L I9 bobden, maar het zal het grondge- ;fll skcbts in verhouding tot de betalin- '^Telruimen. >.Ecbo de Paris" schrijft, dat de Tan den kanselier den toestand niet van oordeel, dat de rede van Stresemann geen nieuwo gezichtspunten opent. Toch worden de algemeene politieke richtlij nen van den rijkskanselier als verstandig beschouwd en maken zij een gunstigen indruk. Men geeft zich rekenschap, van Stresemann's poging om een gunstige at mosfeer in Duitschland te scheppen, die hem zal veroorloven den geallieerden ern stige aanbiedingen te doen, ook wat be treft de opheffing van het lijdelijk ver zet in het Ruhrgebied. Geen bijesnrocping van dsn Rijksdag. De Duitsch-nationalen, van meening zijnde, dat er gedurende de laatste dagen ongewone veranderingen plaats gegrepen hebben in de relaties mei het buitenland, hebben de bijeenroeping verzocht van de commissie uit den rijksdag, die voor 'deze aangelegenheid werd ingesteld. De so cialistische president dier commissie heeft daarop met een weigering geant woord, waarop de Duitsch-nationalen de bijeenroeping van den rijksdag gevorderd hebben, omdat alleen nog op die manier licht over de in gang zijnde onderhande lingen te krijgen is. Dit verzoek is giste re door den raad der oudsten verworpen, nadat da regeering verklaard had, dat het moment nog niet gekomen was na dere uitleggingen te geven. Coolidge's standpunt. De „Matin" verneemt uit Londen, dat volgons een telegram uit Washington de regeering van president Cooldige zal wei geren deel te nemen aan een wereld-con ferentie over do kwestie der oorlogsschul den, die tot doel zou hebben de betaling der sommen, welke' aan de Vereenigde Stoten verschuldigd 'zijn, uit te stellen. Fvenwol zouden do Vereenigde Staten er voor zijn, dat Amerikaanscho ban kiers crediefen verschaffen aan Duitsch land Rusland. De Nieuwe Russische Kerk. De synode van do nieuwe Russische kerk, die niets met den patriarch te ma ken wil hebben, heeft aan den aartsbis schop Eulogius te Parijs en aau den bis schop Platon in do Vereenigde Stalen doen weten, dat zij van hun functies ontheven waren. Een mislukt referendum. Volgens het concordaat tusschen het Vaticaan en Letland moet de St. Gatha- rinakerk te Riga aan de katholieken te ruggegeven worden. Hiertegen verzetten de evangelische kerkleiders zich met zoo veel kracht, dat do regeoring haar heil in oen referendum zopht. Dit is, naar do „Msbd." meldt, mislukt, daar slechts 200.000 van de 480.000 stemgerechtigden hun meening tot uiting brachten, terwijl een opkomst van minstens de helft noodig was geweest om het referendum bindendo kracht to geven. Ongehoorde rechtstoestanden. Het Russische telegraaf agentschap te Moskou meldt, dat de door het centrale uitvoerende comité ingestelde commissie tot onderzoek naar de veroordeelden in do gevangenissen te Aioskou haar arbeid be ëindigd heeft. De commissie onderzocht 3708 gevallen van door de rechtbank ver oordeelden, waarna 2522 personen in vrij heid werden gesteld en 824 uit Aioskou werden uitgewezen. Elk dezer uitgewe zenen ontving een spoorkaartje en een gel delijke ondersteuning voor do reis. Italië. HET ITALIAANSCH—GRIEKSCHE CONFLICT. Eon oplossing gevonden? Naar verluidt heeft de gezantenconfe- rentio een oplossing gevonden die instaat schijnt een einde te maken aan het GriekschItaliaansche conflict en deze onmiddellijk naar Atheno en Genua sein de. Volledige overeenstemming is bereikt omtrent de redactie der instructies voor do commissie van onderzoek en aangaan- do do ontruiming van Korfoe. Alen ver klaart dat do oplossing do instemming heeft van Griekenland en Italië. Engelsche ongerustheid. Er heerscht to Londen zoowel in finan- cieelo als in diplomatieke kringen een niet •geringe opwinding cn ongerustheid over hetgeen de eersto dagen zullen brengen en aller attentie richt zich op, wat Italië zal doen en in hoever de gezantenraad zijn wil zal weten door te zetten. Do kwestie der ontruiming van Korfoe blijft natuurlijk zeer belangrijk als toets steen voor Alussolini's houding, doch veel belangrijker lijkt de ontwikkeling der ge beurtenissen met betrekking tot Fiume. Er gaan allerhande geruchten omtrent Mussolini's plannen, nu Servië niet ge neigd schijnt toe te geven. Hoewel Atussolini zelf nog eenige dagen geleden sprak van een arbitrale oplossing van het geschil, schijnt het thans, alsof hij op een conflict aanstuurt. Alen beweert zelfs, dat Italië een geheime overeenkomst met Hongarije en Bulgarije heeft, gesloten, krachtens welke deze landen Italië's par tij zouden opnemen, als het tot een boU sing kwam, Waar do landen der kleine entente, vooral Tsjecho-Slowakije en Roe menië, sterk bewapend zijn, lijkt dit ge rucht niet zeer geloofwaardig. Engeland en Frankrijk schijnen zoowel diplomatiek als in den gezantenraad hun uiterste best te doen o<m een botsing te voorkomen en in het hijzonder Engeland schijnt niet voor drastische stappen te zullen terugdeinzen. Zoo zegt men, dat de Engelsche gezant zich aan de verdero be raadslagingen van den gezantenraad zou willen onttrekken, tenzij er ten spoedig ste ccn oplossing wordt gevonden. Dit ge rucht is echter onmiddellijk door Dow- ningstreet tegengesproken, hoewel men toe geeft, dat Engeland alle mogelijke pressie zal uitoefenen ter bereiking van het ge- wcnscht resultaat, dat vooral ^gezocht wordt in het hooghouden van het gezag van den Volkenbond. Een pessimistische voorspelling. Professor Gilbert Alurray heeft, blij kens een Reuterbericht in do Engelsche bladen, uit Genèvo aan do Volkenbondver- ceniging een marconigram gezonden, waar in gezegd wordt, dat do toestand ten aan zien van Fiume zeer gevaarlijk is on dat, tenzij do Volkenbond tusschenbeido komt, Zondag a.s. zeker algemeene vijandelijk heden waarbij Italië, Griekenland, Servië, Bulgarije cn Hongarije betrokken zouden zijn, zullen beginnen. Spanje; REVOLUTION A'.PE ACTIE. Opstand der militaire part ij. Do woelingen der revolutionairen zijn, na lang te hebben gedreigd, tot losbarsting gekomen. De gouverneur Primero de Rivera heeft een proclamatie gelanceerd, waarin hij de regeering beschuldigt, dat zij het land naar den ondergang voert, en mededeelt, dat do militairepartij bosloten heeft om de macht in handen te nemen en den staat van beleg af te kondigen. Om vier uur gistermorgen is het tele foonbureau bezet. In do stad is het rustig Aleu verwacht, dat de aangekondigd© maat regelen spoedig zullen uitgevoerd worden. Do regeering is in allerijl bijeengekomen. Generaal Lozzada nam in opdracht van den kapitein-generaal het bevel op zich in de provincie Barcelona en zetto verschei- deno gouverneurs af. In de overigo pro vinciën van Catalonië maakten do militai ren zich eveneens van het bewind mees ter. In het gewest Catalonië schijnt de op stand niet op moeilijkheden te stuiten; omtrent den toestand in het verdere ge deelte van Spanje is niets met zekerheid bekend. Het schijnt dat de politie en de gendar merie zich hij den nieuwen toestand heb ben neergelegd. Nader wordt gemeld: Het garnizoen van Barcelona en dat van verschillende andere steden zijn in vollen opstand tegen de re geering. In verschillende garnizoenen zijn pam fletten verspreid, waarin wordt gezegd, dat Spanje in de grootste moeilijkheden verkeert, welke to wijten zijn aan het ge mis van moreel der regoering, do ramp zalige Ararokkaanscho kwestie en het in gebreke blijven van het openbaar gezag. Volgens de bladen zou do omwenteling zich heden hebben gemanifesteerd, doch de regeering, dio van de plannen in kennis werd gesteld, trof preventieve maatregelen waarop door de organisatoren de beweging is vervroegd. Do ministerraad heeft den ganschen nacht van Woensdag op Donderdag bespre Kingen gehouden, waarop do volgendo ver klaring is gepubliceerd: De kapitein-generaal te Barcelona heeft op eigen gezag den staat van beleg in dit district afgekondigd. Hij maakte zich meester van de communicatiemiddelen en wenddo zich tot do kapitein-generaals der andero districten met het verzoek zijn voorbeeld Te volgen. Vervolgens richtte hij een manifest tot de bevolking, waarin Tiij zeide, dat het leger den Koning zal vragen Spanje te redden en zal breken met de te genwoordige ministers en alle andere po litici der regeering. Do regecring heeft verklaard in haar geheel op haar post te zullen blijven en de zen slechts door geweld te zullen verla ten. Do koning zou gisteravond in Aladrid aankomen. Do ministers hielden gistermiddag een bespreking, na afloop, waarvan de minis ter van Binnenlandsche Zaken aan ver slaggevers verklaarde, dat de regeering onder de tegenwoordig© omstandigheden absoluut geen mededeelingen kan doen. De bladen erkennen algemeen,dat de toestand ernstig is. In Madrid heerscht absolute kalmte; geen enkel incident deed zich voor Do ministers zouden gisterenavond ten tien ure opnieuw bijeen komen ten huize van Alarkies Alhucemas. Omtrent deze vergadering doen vele geruchten de ronde. Bulgarije. Maatregelen tegen de Communisten. De regeering te Sofia heeft krachtige maatregelen genomen tegen do communis ten. Gistermorgen cm 6 uur werd het ge bouw van do communistische partij door do politie bezet en alle papieren in beslag genomen. Ongeveer 40 partijleiders wer den gearresteerd. Te gclijker tijd werden ook in de provincie verschillende personen gearresteerd en stukken in beslag genomen Allo communistische bladen, geschriften cn acties zijn verbóden. Het politieuur is vastgesteld op des avonds 8 uur. Na dien tijd mag zich niemand meer op straat be vinden. De oorzaak van dezo maatregelen is gelegen in de agitatie der communisten, die in den laatsten tijd gevaarlijke afme tingen aannam. In woord en geschrift werd tot den opstand aangespoord en de regeering heeft de bewijzen, dat in op dracht en met financieelen steun van Moskou een omwenteling en do uitroeping van een arbeiders- cn boerendiclatuur werd voorbereid. HBMEÜL&ijae Hel Regceringsjiibiicum van H. M. de Koningin. Do ontvangst van het Doorluchtig. Euiscopaajt' Bij gelegenheid van het aanbieden van gelukwenschen inst het zilveren regee- ringsjubileum heeft Algr. H. van de We tering, Aartsbisschop van Utrecht, gis terenmiddag de volgendo toespraak tot H. AI. de Koningin gehouden: Mede in naam van de Hoogwaardige Bisschoppen en van den Hoogwaardigen Apostolischen Dignitaris van Curacao moge ik Uwer Majesteit eerbiedig dank- baro gelukwenschen aanbieden bij gelegen heid der herdenking van haar 25-jarig zegenrijk bestuur van ons dierbaar vader land. Uit millioenen harten zijn de vorige week dank- cn smeekgebeden opgestegen voor het heil van Uwe Alajcsteit cn voor het vaderland. Aiogen die gebeden door God verhoord worden en het Uwe Majesteit gegeven zijn nog tal van jaren ons vader land te besturen met de kalme vastbera denheid c-n algeheele toewijding, welke Haar bestuur tot hiertoe hebben geken merkt. Wij danken Uwe Alajesteit eerbie dig, dat zij ons wel de gelegenheid heeft willen geven deze gelukwenschen persoon lijk Haar aan te bieden en geven opnieuw Uw Alajesteit de verzekering van onzen on wankelbaren trouw aan Uw geëerbiedigde persoon cn aan Uw Vorstenhuis. - Het défilé. Omtrent het défv der troepen op 17 September a.s. kan nog worden gemeld, dat dit défilé zal geopend worden door 35 vliegtuigen van de landmacht cn 15 land- vliegtuigen van de zeemacht onder com mando van den commandant der lucht- vaartafdeeling. Voorop gaat een jacht- eskadrille van 5 vliegtuigen en daarach ter volgen 15 verkenningseskadrilles, elk van 3 vliegtuigen. Aan het défilé zal door ongeveer 12.000 man worden deelgenomen. Do Koningin to Utrecht. Na afloop van de hulde van de Neder- landscho Weermacht, aanstaande Maan dag, zal de Koningin, die vergezeld zal zijn van Prins Hendrik en Prinses Ju liana, naar Utrecht gaan en vandaar ten 4 uur n.m. van het Centraalstation naar Den Haag vertrekken. Do vereeniging „Koninginnedag" heeft het initiatief genomen om aan de Koninklijke Familie op haar doortocht door Utrecht een spontane hulde te be reiden. Als H. AI. te ongeveer half 4 bij het binnenkomen der gemeento het Hoo- gelandsche Park heeft bereikt, zal een koor van een duizendtal zangers en zan geressen haar tweo verzen van do Willi el- mina-cantate 'van H. A. Alaas toezingen, vermoedelijk met begeleiding van een mu ziekkorps. Hier zullen de weeskinderen der verschillende gezindten zijn opge steld. In langzaam tempo wordt dan ge reden naar Alaliehaan, waar de schoolkinde ren haar zullen begroeten. Het plan be staat verder, dat op het Lucasbolwcrk de leden van de Studentencorpsen Unitas cn Absyrtus en op het Janskerkhof de leden van het Utrcchtscho Studenten corps aan do Koninklijke Familie het huldebetoon zullen brengen. Op een ander punt van den doortochlsweg zal de Klep- permarsch van Alorks door een groot aan- HET VOORNAAMSTE NIEUWS.. BUITENLAND. Militaire dictatuur in Spanje. Een pro clamatie der regeering. De Gezanteraad heeft een oplossing ge vonden inzake het Korfoe-onclict. De indruk van Stresemann's rede te Fa- rijs en Brussel niet ongunstig. BINNENLAND. Een geval van paddenstoelvergiftiging. (Gemengde Berichten). Vragen aan de regesring betreffende de vechtpartij j.l. Zondag te Katwijk. LEIDEN. Opening van de L. A. W. E. T. tal jongens worden uitgevoerd. Op het Stationsplein zal op het bordes van het station het bestuur van de vereeniging „Koninginnedag' de Koninklijke Familie opwachten en zullen enkele jonge dames aan de Koningin bloemen aanbieden. Ü9 Koninklijke Utrechtsche Vereeniging voor Alannenzang en de Koninklijke Utree!.; - sche Vereeniging voor Kerkzang zullen hier, met begeleinding van de politiemuziek de eerste twee verzen van het Wilhelmus ten gehoore brengen. Afvaardigingen van verschillende Utrechfsche vereenigingen zullen hier met banieren en vaandels zijn opgesteld. De burgemeester zal de Koninklijke Familie op haar weg door de stad be geleiden. De vechtpartij te Katwijk. Vragen aan de Regeering Het lid der Tweede Kamer, de heer Al- barda, heeft, naar „Het Volk" meldt, aan do Ministers van Binnenlandsche Zaken cn van Justitie schriftelijke vragen gesteld naar aanleiding van da vechtpartij j.l. Zondag te Katwijk en da daarbij- door de politie aangenomen houding. Bisschoppelijk bezoek. Z. D. H. Mgr. P. A. W. Hopmans, his-< schop van Breda, was tot nu toe het eenige lid van het Doorluchtig Neder landsch Episcopaat, dat nog geen bazoek had gebracht aan het Roomsch-Katho- liek Centraal Bureau voor Onderwijs en Opvoeding. Thans mede naar Den Haag getogen ter plechtige audiëntie bij Hare Alajesteit do Koningin, maakte Monseigneur van de gelegenheid gebruik om liet Bureau met een bezoek te vereeren. Tegen 12 uur kwam Alonseigneur, begeleid door kape laan J. B. A. AI. Filbrij, aan en werd ver welkomd door den Directeur, Dr. Th. Verhoeven. Alet veel belangstelling bezichtigde Monseigneur de verschillende lokaliteiten en liet het personeel aan zich voorstellen Op de Secretarie werd van Alongseig- neur een foto genomen, als blijvend aan denken aan het hoog bezoek. B. J. Gerretson. De „Ned." meldt dat de heer E. Ger-i retson, lid der Tweede Kamer, Woensdag avond is overvallen door een darmverhloe ding, waardoor zijn toestand hoogst ern stig is. Tweo doctoren verleenon medische hulp. Het bericht van gisterochtend luidde, dat do patiënt kalm en goed bij kennis was. De wisselende conjunctuur. Eenige weken geleden werden sommi ge afdeolingen der Jutefabrieken van de firma Ter Horst en Co. te Rijssen gedoel-1 telijk stopgezet wegens slapte in het be drijf. Thans werken de arbeiders een uur over om aan de spoedorders te kunnen voldoen. „Gtr.'V UIT 9E OMGEVING. SASSENHEiM. De Jubileumfeesten. Dinsdag 1.1. is de feeststemming cr bij de Sassenheimers pas ingekomen, Tot diep, in den nacht had men aan de versiering en illuminatie gewerkt, maar de moeiten en kosten zijn beloond. Het dorp had een bijzonder feestelijk aanzien, toen wij Woensdagmorgen, na gewekt te zijn door de reveille, onder het gelui der klokken op straat kwamen. In den morgen nam de kerkelijke hor-j denking een aanvang. In de R.-K. kerk werd een gezongen H. Mis opgedragen} ook in do Protestantsche kerken werderf godsdienstoefeningen gehouden. Te kwart vóór elf opende de voorzitter der Oranje-vereeniging, de heer Bisschop, officieel hel feest op de Ged. Oude Havcut

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1923 | | pagina 1