MAANDAG 20 AUGUSTUS 1923
No. 4236
Jaargang.
1
ONNEMENTSPRIJSbedraagt bij vooruitbetaling
Leiden 19 cent per week f 2.50 per kwartaal,
e Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaal,
per post I 2.95 per kwartaal,
eïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver-
VlLTl ar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor-
4ling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd
J^gsbiad 9 ct.
aan ons het oordeel,
eerdere Katholieke bladen is ge-
op het diep-tragische van het
pdo auto-ongeluk bij Lourdes
'gisch voor de verongelukten, hun
en vrienden, voor alle mee-voe-
enschen is dat plotseling sterven1
>- cn >n wijze En bedoelde bladen
,tcen lan daarbij óók op een omstandig-
die aan dat vrceselijke gebeuren
diepere tragiek gaf, nog dieper
fflooi"Troeven ons Katholiek mede-
tHl iet het ot der slachtoffers, nl. op
dat een der verongelukten was 'n
den voorgrond tredende Rome-
Uer, die de reis naar Lourdes had
imen om daar weer nieuwe stof
in voor geschrijf in het van Rome-
doordrenkte blaadjo „De Protes-
/aa
aa
rlit
■sir
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen 0
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
TEL. INT. 935 GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II.
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone adverfientlën 30 cent per regel-j
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het
dubbele van het tarief berekend.
Kleine adverlentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ver
huur, koop^en verkoop 10.50.
immer bestaat uit twea
n.
Volk", dat een dergelijke bescliou-
teert uit „Het Huisgezin", teekent
rbij aan:
laa Den goed-roomschen^ lezeks moeti
(kbaar in wat daar gebeurde, de
r Gods worden gewezen en de
|fl(l ze voorzienigheid, die Rome-haten-
I (f schrijvers over Lourdes tijdig weet
1 "«treffen.
dijt het geval nog uit tot een
akel.
het „Huisgezin", noch, naar ons
eenig ander Katholiek blad heeft
chreven, als „Het Volk" hier insi-
1001
rijg Katholieken, trachten niet in der-
vai Revallen de „hand Gods" en de
Voorzienigheid" te omvatten in en
wijzen door ons beperkt en be-
n verstand,
zou in strijd zijn èn met wat de
KRI3 eko geloofsleer voorhoudt en met
Katholieke moraal voorschrijft.
is aan ons, menschen, het
over do innerlijke bedoelingen, de
i schuld van don mensch. Wij
slechts constateeren de uiterlijke
e waarneembare feiten. Kalho-
_jr en moraal weerhouden ons ook
a (im verder te gaan.
[atholieke bladen, hierboven be
hebben gewezen op wat ongetwij-
t |y|a Katholiek, ja iedereen stil maakt
ce(j ngrijpt: de plotselinge dood van
die is uitgetrokken om Lourdes
Rijden, vlak bij dat genadeoord
„Het Volk" zijn. goed-geloofschen
"oorhouüt, is geen Katholieke op-
maar phantasie.
1ST
ar de retraite,
(liberale) „Handelsblad" laat op
imorgen de een of ander bij
mecnen we, een vrijzinnig do-
wat praten over godsdienst
uimte.
k kan dan wel eens 'n toon beluiste-
wijst op een gezond verlangen, een
e begeerte, waarvoor dan echter.
rediging niet wordt gegeven.
|b.v. in een artikel van gisteroch-
Wij naderen tot ons zelf, als we de
ife zoeken. Daar in de stilte zullen
t leven kunnen vinden, dat ons
Ier de menschen ontvliedt. Daar
men we ons wapenen tegen de
zij! 'zoeking. 't Is de eenige weg voor
nt 10 wet wil ondergaan. Wie dien weg
vindt, gaat verloren,
heel goed gezegd. Maar er volgt
niet op: d u s
zouden -het op deze wijze kunnen
Je 1 len: D u s is kerkbezoek óók om
eden zéér aan te bevelen; dus
meditatie, die de Katholieke reli
ef .priesters dagelijks houden, een
[hehjk middel tot zelfvervolmaking;
Vin de retraiten, die de Katholieken
scoren óók voor nie t-K a t h o-
®n. zeer aan te bevelen,
laatste vooral was een mooi slot
voor den schrijver van boVenhe-
adt „i.1, waardoor hij uit de ruimte
gCKomen op den bodem der
werkelijkheid.
BUITENLAND
zetting van het Roergebied
|Het antwoord van Frankrijk.
iff,^.kandigd aan do
Rgischo Fegoering.
fransche gezant te Brussel, Hcr-
j?!' z?oa's gemeld, gistermorgen
- ^e'gischen minister van Builen-
-j r aken, Jaspar, den tekst over-
n van bet antwoord der Fransche
t uk Eriteche nota. Theunis en
iriroda k 6r in dcrl lü&P van <lcT1
uag kennis van genomen. Men te-
i nm<;georlngskringen een diep stil-
(rent her document.
'aoscbe antwooid is, naar men
verzekert, een zeer lijvig stuk, aangezien
l'oincaré daarin punt voor punt de argu
menten behandelt in de Engelsche nota
opgesomd. Zij is, naar men zegt, in een
zeer hoffelijken toon gesteld en zoodanig
opgesteld, dat zijr nieuwe besprekingen
mogelijk maakt.
Wat liet 'lijdelijk verzet in het Ruhrge-
bied betreft, verklaart de Fransche regec-
ring zich bereid het huidige regime te wij
zigen, indien de D u i t sc h e regee
ring haar gezag aanwendt,
voor de opheffing van hot
verzet.
Na uitvoerig de wettigheid van de Ruhr
bezetting to hebben verdedigd en aan de
verschillende tekortkomingen van Duilsck
land te hebben herinnerd, verklaart Poin-
caré, dat Frankrijk bereid zou zijn zich
uit 't Ruhrgebied terug te trekken, indien
men het do betaling van de Fransche vor
dering op Duitsckland absoluut zou ver
zekeren. Frankrijk kan geen genoegen
nemen met een reductie van de 26 mil
liard goudmark, die het uit hoofde van
de obligaties A en B toekomen. Wat de
obligaties G betreft, zou Frankrijk alleen
in een reductie kunnen toestemmen naar
gelang de andere crediteuren bun vorde
ringen zouden reduceeren.
Indien Engeland de betaling van hetgeen
Duitschland aan Frankrijk verschuldigd
is, zou kunnen garandeeren, zou de Fran
sche regeering bereid zijn het Ruhrgebied
te ontruimen, doch het zou noodzakelijk
zijn, dat- deze waarborg volkwomen zeker
heid geeft en als een vaststaande betaling
beschouwd zou kunnen worden, zoodat
met deze garantie de schuld betaald geacht
kan worden. Het Ruhrgebied is slechts
een pand, en een middel om pressie op
Duilschland uit te oefenen.
Belgie is het ermee eens
To Parijs wordt bevestigd dat liet Fran
sche antwoord op de Engelsche nota waar
schijnlijk Dinsdagmorgen zal worden over
handigd aan den Britschen ambassadeur
te Parijs, die bet onmiddellijk zal dóen
toekomen aan foreign officie en ongetwij
feld ook aan lord Gurzon.
De Belgische regeering liet van haar
kant weten, dat zij geheel accoord
g a a.t zoowel met den .vorm als met den
inhoud van het Fransche antwoord.
De meening in Engeland over de
Entente.
Twee' volslagen tegenovergestelde richt
lijnen nopens de Europeesche politiek
werden te LoLaden door bekende adellijke
couranten-eigenaars in hun eigen bladen
bet Britsche publiek op klemmenden toon
aanbevolen. Terwijl lord Beaverbrook in
de „Sunday Express" zijn stokpaardje
hervatting van de Britsche „Splendid Iso
lation") berijdt, waarschuwt lord Rother-
mere, de hoofdeigenaar van de „Daily
Mail", „Evening - News", „Weekly Des
patch" cn „Sunday Pictorial", in het
laatstgenoemde geïllustreerde Zondagsblad
met grooten ernst tegen de gevaren, ver
bonden aan een uiteenvallen van de En-
lente.
De redeneering van lord Beaverbrook
is ongeveer als volgt: Isolatie is voor
Groot-Brittannië zoowel veilig als voordoe
lig.' Amerika gaf het voorbeeld. Het ont
trok zich aan de Europeesche aangelegen
heden, eischte van zijn Europeesche debi
teuren de betaling der schulden, riep zijn
bezettingstroepen uit Duitschland torug,
verkreeg het recht van de Duitsche scha
deloosstelling allereerst zijn bezettings-
kosten terug te ontvangen, bemoeit zich
overigens geenszins meer met de Europee
sche kwesties en geen enkele andere
mogendheid ziet Amerika er „zuur" om
aan! Lord Beaverbrook wijst ér vervol
gens op, dat de Amerikaansche senator
Smoot, de invloedrijke republilceinsclie
vooi'zitter van de financieele senaatscom
missie zich onlangs als volgt beeft uitge
laten: „Europa staat voor het gevaar van
een nieuwen oorlog en ik hoop, dat Ame
rika zich buiten de Europeesche verwik
kelingen zal houden". Laten wij zoo
zegt de eigenaar van „Sundey Express"
ons daaraan spiegelen en ons óók van
het continent terugtrekken voordat al
daar do dreigende onweerswolken losbar
sten.
Lord Rothermere geeft blijk van een
geheel andere zienswijze. Hij betoogt bet
volgende:
De Britsche regeering heeft door haar
jongste nota aan 'Frankrijk en België ge
richt, welhaast het werk ongedaan ge
maakt van koning Edward, den „vredes-
koning", die twintig jaar geleden de En
tente grondveslto en aangezien de regee
ring blijkbzaar haar politiek zal handha
ven, kan alleen het Britsche volk de Enten
te redden.
Een onderhoud BaldwinPoincaré.
De „Echo do Paris" meldt, dat Baldwin
zeer verlangend moet zijn, bij gelegenheid
van zijn aanstaande reis in Frankrijk, te
Parijs Poincaré te ontmoeten. Men over
weegt op het oogenblik, op welke wijze een
dergelijk samenkomen ^ou kimnen plaats
hebben. 1
Nieuwe strafbepalingen.
Generaal Desgoultes beeft een ordon
nantie laten verschijnenj waarin bij alle
daden die (en doel hebben het productie
vermogen der fabrieken, -./elke voor de
schadevergoeding moeten werken, te ver
minderen, strafbaar, verklaart. De straf
kan 20 jaar gevangenisstraf en een half
millioen boete bedragen.
Sluiting v an het
druklcersbedrijf.
Naar de Köln. Ztg. uit Remscheid ver
neemt hebben de drukkerspatroons aldaar
besloten het bedrijf tijdelijk te sluiten
daar zij in verband met do nieuwe eischen
der arbeiders, niet meer in staat zijn de
loonen te betalen.
België.
Het Belgische koningspaar naar Italië
vertrokken.
Do koning en de koningin zijn Zondag
morgen, vergezeld van prins Leopold en
prinses Mario José. naar Italië vertrokken,
waar zij drie weken zullen vertoeven.Voor
zijn vertrek had de koning een lang on
derhoud met Theunis en Jaspar over de
kwestie der schadeloosstelling,
Duitschland.
De groots coalitie.
Toenemende oppositie.
Do Berl. red. van do „Msb." meldt:
Het optimisme dat in bet begin van de
week over de Duitschers vaardig was, toen
het kabinet Stresemann met zulk een
overweldigend vertrouwensvotum zijn ar
beid begon, de mark in waarde verd uitbel
de, de levensmiddelen snel begonnen toe te
vloeiden en de prijzen er van iéts daalden,
begint weer te wijken en voor lichte on
rust plaats te maken.
Het wordt duidelijk, dat de groote
coalitie meer tegenstanders heeft dan aan
vankelijk verwacht werd, ook in den
schoot der partijen, die ei*doel van uit
maken. Bij het vertrouwensvotum verlie
ten veel links-socialisten do zaal, terwijl
een aantal leden van do volkspartij zich
van stommen onthield. Dit laatste, zooals
de „Zeit" mededeelt, was een uiting van
ontevredenheid dier leden over dc samen
stelling van het kabinet.
Ook het centrum schijnt met deze sa
menstelling niet in alle opzichten ingeno
men te zijn. Het is er niet in geslaagd aan
Fuchs de plaats te bezorgen van minister
van binnenlandsche zaken, die men hem
als tegenwicht tegen den socialist Hilfer-
ding had toegedacht, hij kroeg do betrek
kelijk onbeduidende portefeuille van de
bc-zette gebieden. Giesbert heeft men defi
nitief moeten laten vallen en de benoeming
van een centrumsman als postminister,
waarvoor men Höfle voorgodragen heeft,
blijft nog steeds uit.
Over de oppositie tegen de groote coali
tie in Saksen en Brunswijk telefoneerdo
ik reeds. Nu heeft ook in Beieren een mi
nisterraad plaats gehad, waarvoor de mi
nister-president zijn vacantie speciaal on
derbrak. Volgens de „Munchener Neueste
Nachrichten" zou aldaar met veel bezorgd
beid over de nieuwe regeering gesproken
zijn. Men was tevreden met Guno, omdat
Beieren met dezen kanselier steeds goede
reiaties onderhield.
Van de vele linkscho elementen in het
nieuwe kabinet vreest men opnieuw cen
tralistische tendenzen, waaruit noodzake
lijkerwijze wrijving moet voortspruiten.
Ook ducht men cultuur-politieke verras
singen en acht men de nieuwe belastingen
een bedekten, maar gevaarlijken aanval
op het bezit.
De daling der lcvensmiddelenprij zen
heeft maar één dag geduurd en werd da
delijk door een dubbel hard vallende ver
hooging gevolgd. Vooral vleesch is vrij
wel onbetaalbaar geworden. Hieraan pa
ren zich moeilijkheden in verschillendo be
drijven. De Saksiscbo boekdrukkers heb
ben al overlegd hun zaken maar te slui
ten. De Berlijnsche boekwinkeliers loopen
met hetzelfde plan rond. In elk geval gaan
zij een begin maken met verkorten werk
tijd.
Erger is nog, dat do verkeerscommissie
van den Berlijnschon gemeenteraad giste
ren het voorstel heeft gedaan over 14 da
gen het gekeele tramverkeer stil te leggen
en het personeel te ontslaan, daar de hoo-
ge loonen, zoodanig op het bedrijf druk
ken, dat een voortzetting er van niet wol
meer mogelijk is.
Engeland.
De Valera naar Dublin overgebracht
Uit Londen wordt geseind, dat De Valera
naar Dublin is overgebracht.
Bulgarije.
Nieuwe doodvonnissen te Sofia.
Voor de rechtbank te Flevne zijn 85
personen verschenen welke beticht wer
den van deelneming aan den opstand, die
na Stamboelinski's val is uilgebroken.Vier
der beklaagden werden ter dood veroor
deeld; twee tot levenslange tuchthuisstraf
en 62 tot gevangenisstraf, varieerende van
twee tot twaalf jaar. Negen werden er
vrijgesproken. Do veroordeelden kunnen
echter nog in beroep gaan.
Spanje;
De strijd in Marokko.
Een officieel communiqué uit Melilla
meldt, dat tijdens een nachtelijke scher
mutseling bij Taferaiy een kapitein en
drie soldaten zijn gewond.
Een bataljon van het vreemdelingenle
gioen, dat de herstellingswerken op de.te-
lefoönlim van Fahre beschermde, werd
door den vijand mot geweervuur besjookt
Twee luitenants èn zestien soldaten wer
den gedood en twee officeren een een vijf
tigtal soldaten gewond.
Turkije
Angora hoofdstad.
Een groot recon
structie-plan.
Sinds de stichting van het nieuwe Tur
kije is er oneenigheid tusschen Constan-
tinopel en Angora over de vraag, welk van
deze beide steden hoofdstad zal zijn. Die
kwestie is nu eens voor goed opgelost.
Ali Foead Pasja, de vice-president van de
nieuwe Nationale Vergadering, heeft n.l.
verklaard, dat er geen sprake van is,
Constantinopel zijn ouden rang van hoofd
stad terug te geven. Angora zal de hoofd
stad blijven, worden herbouwd, en bij het
spoorwegnet worden aangesloten.
Een aantal mogendheden heeft reeds
deskundige personen naar Angora gezon
den om uit te kijken naar geschikte gele
genheid voor het zetten van een gezant-
sclïapsgebouw. Gemakkelijk is „dat op het
"oogenblik althans nog niet. Angora is geen
stad van liet Westen, en evenmin een we
reldstad als Constantinopel. Het bestaat
uit kleine, lage huizen en modderige laan-
,.tjes en straatjes, terwijl het klimaat er in
den winter bui lengewoon ruw is. Van ver-;
ro gelijkt het een versterkte plaats uit de
middeleeuwen, met een citadel op' een rots
er hoven uitstekend. In dit stadsbeeld
moet natuurlijk verandering gebracht -vor
den. In de kringen der Turksche rege
ring heeft men nu het plan gevat, om de
stad te laten optrekken naar den trant van
Washington. Een illuster voorbeeld, voor
waar, maar eer liet met het provincienest
Angora zoover is, zal er nog heel wat wa
ter door den Rijn moeten loopen!
China.
De rooversbenden.
Twee priesters ontsnapt.
De twee priesters, die zooals wij Za
terdag meldden door de roovers werden
gevangen genomen, slaagden er in te ont
snappen. Zij hadden Ghineesche klecren
aangetrokken en werden niet lastig geval
len. De roovers hebben tweehonderd Cbi-
neezen weggevoerd. Men meent, dat zij
zich nog steeds in den omtrek ophouden.
BINNEWLAgaO
Het Regeeringsjubileum der Koningin.
Vrije dag rijkspersoneel.
Het rijkspersoneel zal Donderdag G-Sep
tember de herdenkingsdag der inhuldiging
der Koningin, in hot genot van een vrijen
dag worden gesteld.
Uitvoer van steenkolen uit België.
Uitvoervergunning
noodzakelijkheid.
De afdeeling Handel en Nijverheid van
liet Departement van Arbeid, Handel en
Nijverheid deelt mede, dat blijkens een tele
grafisch bericht van Hr. Ms. Gezantschap
te Brussel met ingang van 20 dezer de uit
voer van steenkolen en steenkoolbriketten
uit België onderworpen is aan een vergun
ning van den Belgischen Minister van Nij
verheid en Arbeid.
Het tekort op de Staatsbegrooting.
De „Res.bode" merkt naar aanleiding van
een bericht van Het Vaderland, dat het
tekort op de begrooting voor het volgende
dienstjaar 182,799.447.95 gulden bedraagt
en het tekort op de ouderdomsverzekering
12 millioen, op, dat dit een vergissing is en
vermoedelijk een cijfer dat wel eens heeft
bestaan, maar allang is weggewerkt
De thans afgetreden mirister van finan
ciën noemde enkele dagen voor zijn af
treden het tekort 140 millioen, niet ten
volle moer. En toen was men, zoo ver
zekerde hij het blad, nog aan 't hesnoeiien,
zoodat ook het cijfer 140 millioen nog te
hoog was.
Is het blad goed ingelicht, dan zijn na
dien tijd nog verschillende subsidies ge
schrapt, waaronder dat van de drankbe
strijding, dat vorig jaar reeds belangrijk
\erruinderd was.
HET VOORNAAMSTE N1EUWS>
BUITENLAND.
Het Fransche antwoord aan Engeland
De vermoedelijke inhoud.
De D-trein BazelHolland is hij Mur-
ster op een goederentrein geloopen.
BINNENLAND.
De uitvoer van steenkolen en steenkool-!
briketten uit België onderworpen aan een
vergunning van den Minister van Nijver
heid en Arbeid.
Voor het rijkspersoneel is 6 _Sepfembcr
een vrije dag.
OMGEVING.
Veertigjarig priesterfeest van pastoor
Thomann te Lisse.
Het ouderdomspensioen.
Naar de „Tel." verneemt maakt het thans
bij de regeering een punt van overweging
uit, om het-bedrag van het Ouderdomspen
sioen, dat toe-gekend is aan hen, die in
1919 65 jaren geworden zijn, eenigszins ta
verminderen.
Een punt van overweging meer uietj[
zco zullen er wel meer zijn
Nederlar.dsche spoorwegen.
Opheffing van h-et seinwezcenll
Naar „De Msbd." verneemt, wordt bij
de directie der Ned. Spoorwegen over
wogen den dienst van hot seinwezen op te
heffen, en van dezen dienst een onderdeel
te maken van den dienst van weg en wer
ken. Zou een dergelijke maatregel getrof
fen worden, dan zullen wederom een aan
tal ambtenaren overcompleet komen.
Volgens hetzelMe blad heeft de hoofd
inspecteur-generaal van het tcczicht op de
spoorwegen zich vereenigd niet de opvat
ting der spoorwegdirectie, .dat. van perso
neel, dat wegens ziekte of verlof .afwezig
is geweest, toch 't maximum aantal dienst
uren in twee' weken toegestaan, kan wor
den gevorderd, mits het dagma^iiouih niet
wordt overschreden cn nan .de vóorge-
chreven nachtrust niet wordt tekort ge*1
daan. - 1
Nederlanders In Belgischen diénst?
Men meldt aan de „Msbd.", dat in de
omstreken van Gennep, Hommersum en}
Giönewald de Belgische bezettingsantori-
teiten een twintig Nederlanders als kom
mies in dienst hebben gesteld, daar ze do
streek uitstékend kennén.-
F. V Moerel t
Zaterdagmorgen hc-t te Oudewater dö
teraardebestelling plaatt- van het stoffelijk
overschot van wijlen den heer l-1. A. Moerel
lid van de Tweede Kaner der Staten-
Generaal.
Een groote menigte woonde de rd?ch-
tige Reauiem Mis in de parochiekerk va a
de H. Franciscus bij. Na liet Evangelie
hield de ZeerEerw. pastoor L. O. Leroux
een korte lijkrede, waarin Z.?ïerw.-de
groote verdiensten van den overledene!
schetste en het verlies herdacht dat
liek Nederland in het bijzonder KafhéuV^
Oudewater, lijdt door het heergaan vstf
den beminden persoon.
Na de plechtigheid in de kerk werd beu
stoffelijk overschot naar dc R.-K. Begraaf
plaats gedragen.
In den stoet, die den heer Moerei naar
zijn laatste rustplaats -vol ede. mCv1-tnn wij
o.m., op: de hecren G. Bulten en H. Stulc-
meijer, vertegenwoordigers van de R.-K.
kamerfractie; P. v. d. Weijden, burgemees
ter van Nieuwkoop en C. J. L. v. d. Meer,
wethouder van Noordwijk, beiden lid van'
de Provinciale Staten van Zuid-Holland,
Dr. Hoffman en A. C. van Berkel, beiden'
uit Gouda, als vertegenwoordigers van den:
Statenkieskring Gouda en den Kamerkies
kring Leiden, den ZeerEerw. heer pastoor
Beukers, geestelijk adviseur van den bond1
van R.-K. Onderwijzers, den heer Valke
nier de Greeve uit Gouda en luitenant van
Mechelen uit Utrecht, als vertegenwoordig
gers van de Nationale Landstormcommis
sie. Van de plaatselijke corporaties warcil
vertegenwoordigd dc R.-K. Kicsvereeniginj
de Onderlinge Assurantie Maatschapp:i
OudewaterStad, de B.-K. Boerenbond',
het R.-K. Kerkbestuur, het bestuur der
Koningin Wilhelmina Vcreeniging, de Baif-f
reisenbank, enz. Bovendien waren een
groot aantal oud-onderwijzers, ondeTovij-
zers en kweckelingen van wijlen den heer
Moerel aanwezig.
Op de R.-K.. begraafplaats bad zicK
reeds tevoren ccn- groote menigte opgesteld
SPORT
VOETBAL.
D. H. V. B.
Fropaganda-wedstrijden.
Men schrijft ons uit Noordwijk:
Begunstigd door mooi weder zijn onder
grooto belangstelling do propaganda-wed-*
