l >de'
,g jaargang
VRIJDAG 10 AUGUSTUS 1923
Mo. 4220
DeABONNEMENTSPRIJSbedrsegt bij vooruitbetaling
oor Leiden 19 cent per week f 2.50 per kwartaal,
ji onze Agenten 20 cent per week <2.60 per kwartaal,
rnnco per post fi 2.05 per kwartaal,
ot Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
rijdbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor-
itbctaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd
ill ondngsblad 9 ct.
Dit blad verschijnt eiken daj uitgezonderd Zon- en Feestdagen
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
TEL. INT. 935 GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II.
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advsrlentiën 30 cent per rogel*;
Voor Ingezonden Mededcelingen wordt bet
dubbelo van het tarief berekend.
Kleine advertentéën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of geyraagd, huur en ver
huur, koop en verkoop f 0.50.
t nummer foestaaJ uït t«£e
9
«i
DE VOLKENBOND.
Wcderzijdsch garantie-verdrag. 'j.
Bepalingen
it. n het VolkenbondspTan.
|jt parij3 worden bijzonderheden ge-
111 ld over den inhoud van het wederzijdsch
m dnlie-verdrag. zooals dat Woensdag
i de s™™?110 tijdelijte commissie uit
Volkenbond in ontwerp is aange-
!t W verdrag bepaalt, dat in geval van
itsie de raad van den Volkenbond bin-
to jagen zal beslissen, welks staat
lanvaUer '3'
raad kan aanvaller do eeono-
che sancties van art. -16 >an het.covc-
R t loepassen.
j, jij zal den staten meedeelen, v '4»
ij penmachten bij to zijner beschikking
gcht gesteld te zien. Hij zal een plan
financieele samenwerking opstellen
liet verstrekken van fondsen ten be-
vö van den aangevallen staat en met
Ivinden van den aangevallen staat een
erbevelhebber benoemen.
11e kosten van de operaties, krachtens
epalingen van het verdrag ondernomen
usief schadeloosstelling voor materieele
de, zullen gedragen worden door den
rsL' vallenden staat tot de uiterste grens
zijn betalingsvermogen. Het te betalen
ag wordt de eerste vordering op de
unston van den betreffenden staat.
bezetting van het Roergebied
ENGELSCHE KABINETSRAAD.
!t antwoord aan Frankrijk en Belgis,
foot 1'oop ig geen ant-
woord aan B e r 1 ij n.
verdaging van den kabinetsraad tot
reu ter opstelling van het antwoord
Frankrijk, België en Italië ten aan-
van de schadevergoeding en de
kwestie, is te beschouwen als een ge
van meeningsverschil in den boezem
het kabinet over de politiek jegens
krijk. De zoogenaamde diehards
;en aan op samenwerking met Frank
en België' in den eisch dat Duitsch-
onvuorwaardelijk het lijdelijk verzet
taken, terwijl de andere kabinetsleden
en dat de grens der Engelsche con-
aan het Fransche standpunt hè-
9 V
BtfiTEBiLaiiB
kabinetsraad is gisteren gehouden,
iltallige raad heeft, onder voorzitter
van Baldwin opnieuw de kwesties
le schadevergoeding en van het Ruhr
d besproken. Naar Reuter verneemt
een vergissing te meenen, dat Enge-
Duitschland uit het moeras wil hei
waar het door eigen schuld inr"versuk
De Engelsche regcering is echter
niet bereid Duitschland te raden het
ijk verzet onvoorwaardelijk op te ge-
De Engelsche regeering heeft zich bij
uliraclie volkomen afzijdig gehouden
thans geen partij kiezen zelfs aan
s van haar bondgenooten.
a verluidt zullen er niet onmiddellijk
derüjko besprekingen met Duitsoh-
worden aangeknoopt, maar het zou
st zijn te beweren, dat Engeland niet
derlijk zal antwoorden op het laat-
uilscho voorstel. De regeering is ech
|iet van zins iets te'ondernemen dat
luilcnlandsche betrekkingen van het
zou kunnen schaden. In regeerings-
meent men nog altijd, dat er
geantwoord (e worden op het Duit-
voorstel en liefst zou men een. collec-
tntwoord van alle Geallieerden zen-
kabinet heeft verder den inhoud
bet Britsche antwoord op de jongsto
Scbe en Belgische nota's opgesteld,
mtuoord aan beide geallieerde regee-
a zal gelijkluidend zijn en uitvoerig
iitsche standpunt in zake de schade-
t kling en de bezetting van het Ruhr-
"iteenzetten. Men hoopt, dat het
i genoeg naar Parijs en Brussel kan
■n verzonden, teneinde in het begin
gendo vveek met alle andere docu-
welke onlangs tusschen de gealli-
11 werden gewissld, te worden gepu-
rd.
j i,er nog gemeld, dat lord Ro-
l Sistermorgen vroeg uit Parijs
am en onmiddellijk een onderhoud
i had "waarna de kabinetsraad
'r «rluidt heeft Baldwin de er-
v an zbn collega's verkregen voor
eener eigen Engelsche poli-
hof °Ve.r bijzonderheden daar
Verschil van meening bestaat.
fn«^1ekinge;n tusschen
^frankrijk en belgis.
eon°Dn^e ,gezant te Parijs heeft gis
ie twocr ou^ sohad met Poincaré
e vau de schadevergoeding
en do redevoering van Guno. In dat onder
houd is in principe besloten, dat de be
trokken Fransche en Belgische ministers
over een dag of tien een onderhoud met el
kaar zullen hebben.
Hoden gaan Theunis en Jaspar voor een
week met vacantie; zij koeren paa den
lGden of den 17den terug.
Met beroep in cassatie van Krispp c.s.
verworpen.
De strafkamer van het Hof van Cassa
tie to Parijs heeft het beroep in cassatie
van Krupp von Bohlen en de directeuren
Bühne, Hardwig en Oestcrland verwor
pen. In zijn vonnis overwoog het hof, dat
buitenlandsch gebied, zelfs als hst na een
oorlog, voor de bescherming der publieke
belangen, bezet is, volgons art. 63 Yan hot
militair strafwetboek vijandelijk gebied is
Ook het beroep van dsn arbeider Muller
die tot 7 maanden gevangenisstraf veroor
deeld was om dezelfde reden als de fabri
kanten, werd verworpen.
België.
ThelTV5 ovcr den va! van den franc.
De SenaatscCn^S-i0 voor financiën
beeft gistermorgen verg^®1^^ Theunis
heeft eenige mededeelingen geud^-h ?ver
het mechanisme van den wisselhandel CT
over de oorzaken, welke de waarde van
den Belgischen franc tijdelijk drukken. Hij
noemde een aantal maatregelen, waardoor
do speculatie in valuta zal worden tegen
gegaan en zeide zijn meening over de op
richting van een centrale voor den wissel
handel.
Duitschland.
DE REDE VAN CUNO.
Do indruk in Engeland.
De rode, door Guno in den rijksdag ge
houden, worclt door de Londensche och
tendbladen uitdagend gonae>pd,_
In de „Daily Tel." wordt geconstateerd,
dat in Duitschland het-gevoel van haat
tegen Engeland weer terugkeert, vooral
in socialistische en andere linksche krin
gen, hetgeen een gevolg daarvan is, dat de
Duitsche diplomatie en de Duitsche pers
jaren lang in elke daad van de Engelsche
regeering een belofte van bijstand togen
Frankrijk hebben gezien. Niets kon die
illusie vernietigen en eerst thans begint
de Duitsche mentaliteit zich van den wa
ren toestand meer en meer bewust t© wor
den. Do Duitsche socialisten vallen vooral
den Britsclien gezant te Berlijn aan, dien
zij .verantwoordelijk stellen voor de poli
tiek, welke Cuno al reeds maanden lang
gevoerd beeft.
De „Morningpost" zegt, dat Guno's rede
geïnspireerd was door Stinnes. Zij was
wellicht de zwanennzang van de groot-in-
dustrieelen, die op Duitschland een nog
sterker hand hebben doen drukken dan
Bismarck Of de keizer, die hem ontsloeg.
Ook dit blad noemt de rede uitdagend.
Op liet eerste gezicht zou men vreezen. dat
ze de moeilijkheden van Baldwin en lord
Curzon nog vergroot. Nu de Duitsche re
geering nadrukkelijk de Engelsche be-
ïniddelingspoging heeft afgeslagen, kan de
Britsche regeering de door haar gevolgde
politiek niet voortzetten. Het is echter ook
mogelijk, dat door Cuno's rijksdagrede de
moeilijkheden voor Baldwin en lord Cur
zon uit den weg worden geruimd, want
thans kan de premier naar waarheid zeg
gen, dat hij in een eerlijke poging om
Europa den vrede te brengen en zijn eco
nomisch evenwicht te herstellen, zoover
ging in zijn tegemoetkomendheid jegens
Duitschland, dat hij den bondgenoot, waar
voor bij zulk een hooge achting had, ern
stig verontrustte, dat hij in zijn eigen ka
binet en in zijn eigen partij een begin van
oneenighëid veroorzaakte en zich in een
onderneming waagde, die in strijd was
met do sympathieën en belangen van het
Britsche volk. Duitschland's erkentelijk
heid blijkt uit Cuno's rijksdagrede.
De „Times" spreekt in verband met Gu
no's rede van uitdagend pessimisme. Het
blad beoordeelt do woorden van den kan
selier objectiever dan de „Morning Post"
In één opzicht noemt het de rede bemoedi
gend. Het is niet in alle opzichten nadee-
lig, dat, gelijk thans blijkt de pogingen der
Britsche regeering teleurstelling hebban
veroorzaakt in Duitschland. Het feit, dat
de Britsche regeering definitief en krach
tig togen do Ruhrbezetting is gekant, is
door de Duitsche openbare meening over
dreven. Het is goed, dat illusies verstoord
worden, hoofdzakelijk omdat zij in Duitsch
land zelf een verlammenden invloed heb
ben uitgeoefend. D? Engelsche politiek is
tot nu toe door twëo ernstige belemmerin
gen tegengewerkt: de eene is de Fransche
Ruhrbezetting, de andere de merkwaardi
ge inactiviteit, die in Duitschland de over
hand had. Cirao sprak er van, dat in elk
geval aan die inactiviteit een einde moet
worden gemaakt en dat Duitschland zelf
iets doen moet voor zijn redding. Maar
weinig hoop geeft het, dat oen dier red
dingspogingen daarin bestaat, dat de pas
sieve tegenstand met dezelfde hardnekkig
beid moei worden voortgezet.
De meening in Frankrijk
De bladen beschouwen de rede van Gu
no als con uitdaging aan Frankrijk en
België, terwijl zij, volgens de pers, niet
minder getuigenis aflegt van de (grooto
verwarring, waarin het Duitsche kabinet
zich bevindt. Do bladen achten de vastbe
radenheid van Frankrijk en België volko
men gerechtvaardigd.
Het debat in dan Rijksdag.
Het debat in den rijksdag verliep giste
renmorgen boven verwachting kalm. Hoe
vreemd het ook klinken mag, de oorzaak
daarvan was to zoeken in de tab-ijko com
munistische deputaties, welke den rijks
dag letterlijk overstroomden om het af
treden van Guno te eischcn. De commu
nis tisclio afgevaardigden hadden het zon
der uitzondering zoo druk met de ont
vangst dezer delegaties, dat zij geen gele
genheid hadden de debatten bij te wonen,
zoodat ook tijdens de redevoeringen hef
tige interrupties ontbraken, weike het
Woensdag Guno zoo moeilijk maakten.
De sociaal-democratische partijleider
Hermann Müller, welke do eerste spreker
was, critiseorde ten scherpste de houding
der industrieelen cn groot-grondbezitters
en kwam ook op tegen de. politiek van de
rijksbank.
positie van het
b i n 31.
Ia Duitsche klingen i: 'P^pja houdt
men het voor zeker, dat RozehbèT^V Dee
lt or en Hermes uit hel ministerie zullen
traden.
DE INEENSTORTING VAN DE MARK.
De economische toestand.
De winkels gesloten.
In welk oen chaos de economische toe
stand van liet rijk gedompeld is, moge
-h 1 ij k on—wit—de—volgen d e en raie; cijfer».
Een pond bolor kostte- sferen, voorzoo-
ver verkrijgbaar, een millioen mark. Het
brood kost van heden af 260.000 mark.
De hakkers overwegen met koekhakken op
to houden. Op de markten-was haast niets
le krijgen.
De sluiting der winkels is gisteren te
Berlijn overal toegepast. Zelfs de sigaren
winkels waren gesloten, ofschoon die op
2 Augustus reeds hebben gestaakt.
De regeering heeft definitief geweigerd
-de kleinhandelaars op het stuk van de
prijsberekening met de grossiers op één
lijn te stellen, en de winkoliers overwegen
nu verdere wanhoopsmaatregelen. Bij wij
ze van protest zullen van heden af de win
kels slechts 6 uur open zijn. De protestbe
weging breidt zich over het heele rijk uit.
Ook de-winkels van levensmiddelen zullen
eerlang sluiten.
Onrust onder de
arbeiders.
Dat de gemoederen van de zoozeer in
nood gebrachte arbeiders niet kalm blij
ven, valt niet te verwonderen. Hier en
daar komt zulks sterk tot uiting in de sta
kingen en loonacties, die op touw gezet
worden.
Uit Hamburg wordt o.m. aan de „Tel."
gemeld, dat de arbeiders in verschillende
plaatsen langs de kust een loonactie zijn
begonnen. Zoo eischen de arbeiders te
Steltin een toeslag van 5 millioen mark
per man.
Aan andere werven eischen de arbei
ders voor het, wegens de geldmiddelen-
schaarschto nog niet-ontvangen deel van
hun loon, een waardevcrminderingstoeslag
van 50 pet.
Weer anderen willen hun loon in dollars
uitbetaald zien.
Reeds op 4 Augustus legden de arbei
ders van de Hamburger Schiffahrt Gesell-
schaft in Wilhellinëburg het werk neer.
De directie besloot daarop het bedrijf stil
te leggen. Eenzelfde besluit werd genomen
door de firma Blum und Voss, waar dë
arbeiders ook in staking gingen. Deze
hebben onder invloed van de communis
ten, een drietal vérstrekkende eischen op
gesteld, wolike als volgt luiden: le. De uit
betaling der loonen moet tweemaal per
weke geschieden. 2e. Uitbetaling der 10
pet. welke voor belasting worden afgetrok
ken. 3e. Het minimum-loon moet 30 goud
mark per week bedragen.
Ingeval deze eischen mochten worden
afgewezen, zal een energieke propaganda
voor een algemeene staking op alle werven
in geheel Duitschland worden gevoerd.
Do vrees bestaat, dat dit optreden op
andere werven zal overslaan, daar de toe
stand overal zeer gespannen is.
Te Danzig is het tot heftige demonstra
ties gekomen. Des middags lieten de ha
venarbeiders hunne werkzaamheden in
den steek, warbij zich het grootste gedeel
te der arbeiders op de werven, aansloot.
De menigte trok naar de binnenstad en de
monstreerde op de markt, waar zich de
aanwezige marktbezoekers aan hunne
zijde schaarden. Groole ontstemming werd
verwekt door het feit, dat de koopers voor
hun waardelooze papiermarkten niets
meer konden krijgen en dat de winkels in
het centrum der stad, wa^r hoofdzakelijk
arbeiders wonen, hadden gesloten. In de
„Bannmeile" (een neutrale strook van 1
mijl, die om de officieelo gebouwen is af
gezet) kwam het zelfs tot botsingen met
de politie, waarbij volo personen door sa
belhouwen werden gewond. Do demon
stratie trok daarna af, doch een deputatie
begaf zich naar den voorzitter van den
senaat, teneinde dezen met de grieven en
klachten op de hoogte te brengen. De pre
sident zegdo toe, dat al het mogelijke zal
worden gedaan, teneinde een spoedig ein
de aan den noodtoestand te brengen.
Het sluitingsuur voor café's enz. werd
op 10 uur des avonds gesteld, terwijl het
schenken en verkoopen van alcoholische
dranken geheel werd verboden.
In Berlijn zou heden de staking in de
drukkerijen beginnen. De laatste bladen
zullen vannacht verschijnen.
De houding der arbeiders in de rijks-
drukkerijen, voor zoover deze bankbiljet
ten vervaradigen, is nog niet geheel duide
lijk. In de particuliere drukkerijen, die
voor het vervaardigen van papiergeld wor
den gebruikt, zal het personeel zich echter
bij de staking aansluiten.
In verschillende dorpen in de omgeving
van Aken, vooral in het industriegebied
nabij Stolberg is het tot ernstige ongere
geldheden gekomen in verband met de
steeds duurder wordende levensmiddelen
Enkele winkels werden geplunderd. Door
de politie uit Aken, die in Fransche auto's
naar Stolberg vervoerd werd, werd de me-
ïïjgte ten slotte verspreid. Enkele bel-
haüuCr^ Warden gevangen genomen.
Te Hagnlhfüpi het eveneens tot onlusten
Een landbouwer betref» op heeterdaad
iemand bij het stelen van •aard^pnelra^en
diende den dief een flink pa.k slaag IÖ3.
Eenigen tijd daarna trok een volksmenigte
naa^, den boer, mishandelde dezen en plun
derde zijn landerijen. De plaatselijke poli
tie stonéLmnshleloos hier tegenover.
Eenige boeren, die in huifkarren aard
appelen en eieren naar Aken brachten,
werden onderweg lastig gevallen.
Bij Pannesheide werd eveneens de le
veldo staande oogst weggehaald.
Ten gevolge van den heerschenden geld
nood hebben verschillende fabrieken haar
arbeiders gisteren niet kunnen betalen.
Een vereeniging van industrieelen te Stol
berg en Eschweiler besloot daarop, in sa
menwerking met een bankkantoor, zelf
bons af te geven, welke tot en met 31
Augustus a.s. als betalingsmiddel dienst
zullen doen, en wel biljetten van 100.000
mark en 5 millioen mark.
Engeland.
Hei lersche Parlement ontbonden.
Volgens berichten uit Dublin zullen aan
de verkiezingen voor den nieuwen Dail 4
partijen deelnemen. De eerste dier partijen
is die der tegenwoordige regeering, aan
het hoofd waarvan Cosgrave staat. Dan
volgt de arbeiderspartij, die feitelijk in
twee groepen is verdeeld, n.l. de gematig
den onder Johnson en de meer links staan-
den onder Larkin. De republikeinen zul
len aan do verkiezingen deelnemen onder
leiding van De Valera on zijn vrienden.
De Valera heeft echter onder de arbeiders
partij ook vele aanhangers.
Het Parlement is ontbonden. De alge
meene verkiezingen zullen den 27sten Aug.
plaats hebben.
Uit de arbeidersbeweging.
Het Drievoudig Verhoud, bestaando uit
de vakbonden der transport- en spoorweg
arbeiders en der mijnwerkers, is, zooals
bekend is, in 1921 gestrand op de weige
ring der transportarbeiders om mede te
doen aan de mijnwerkersstaking. In ver
band daarmede is toen Thomas, evenals
verschillende andere leiders, voor verrader
uitgekreten.
Deze breuk in het Engelsche vakvere
nigingsleven is thans voor een groot deel
geheeld, doordat er een fusie tot stand is
gekomen tusschen de transportarbeiders
en liet spoorwegpersoneel. Deze bond zal
vermoedelijk in het vervolg do machtigste
combinatie in geheel Engeland blijken te
zijn, daar thans het geïicele verkeerswe
zen in de handen eener klcino groep van
leiders is gebracht, terwijl, zooals tot dus
ver, iedere poging tot „onderkruiping" op
transportgebied zoo goed als uilgesloten
moet worden geacht.
Griekenland.
Onlusten ïn verschillende steden.
Volgens te Rome ontvangen berichten
uit Athene is in Griekenland een revolu-
tionnairo beweging uitgebroken. De oor
zaak daarvan is nog niet met zekerheid
bekend. Sommige berichten spreken van
een monarchistische beweging, andere
schrijven do oorzaak toe aan de ontevre
denheid der bevolking, die den heerschen
den nood aan de regeering wijt.
Het centrum van do beweging bevindt
zich te Saloniki, waar ook het plaatselijk
garnizoen in opstand is gekomen, docb te
Athene en in andere steden zijn eveneens
onlusten uitgebroken.
HET tf®g>RNAAKï5TE NIEt' J.
BUITENLAND.
De Britsche kabinetsraad stelds hst
antwoord op, aan Frankrijk en België te
zenden.
Voorlccpig geen Engelsch antwoord aan
Berlijn.
Engelsche en Fransche perscommenta-
ren op de rede van rijkskanselier Cuno.
De economische toestand in Duitschland
verergert dagelijks. Op tal van plaatsen
worden stakingen geproclameerd.
Het ontwerp garantie-verdrag, dat door
de ontwapeningscommissie van den Vol
kenbond is goedgekeurd.
BINNENLAND.
De pers over de benoeming van den hscr
Colijn tot minister van Financiën.
Plannen tot oprichting van een nieuwe
instelling in de plaats van de Bossche
Hanzebank.
i sjeehG-Slowakije,
De mijnwerkersstaking afgewend.
De groote mijnwerkersstaking, die, in
verband met het conflict te Ostrau, dreig
de uit te breken, is afgewend. Er is bij
de onderhandelingen overeenstemming be
reikt.
Deze overeenstemming is mede te dan
ken aan de benadeling van Sevhla. t
Heden zal een conferentie plaats hebben
die een definitieve beslissing zal nemen
oTfT-Ilêt,voorgeStelde compromis, dat van
kracht zaTz^j.u lot het cindo van dit jaar
BgaiBaEMLfliflp
Het Kaihcück Onderwijsjaar-book.
Verschenen is het „Jaarboek 1923 van
het Onderwijs en de Opvoeding der R.-K.
Jeugd in Nederland en Koloniën". Dit is
nu het derde jaarboek. Zooals men weet
is het een uitgave van het actieve R.-K.
Centraal Bureau voor Onderwijs en Op
voeding te 's-Gravenhage (Bezuidenhout
275).
Het jaarboek, dat er ook typografisch
flink, frisch en en ruim uitziet, bevat nu
348 pagina's.
Het is weer een document op onderwijs-
en opvoedkundig terrein.
Uit de textielindustrie.
De loonsverlaging nio
aanvaard.
De textielarbeiders-organisaties „St.
Lamberlus" en „Unitas" to Hengelo heb
ben medegedeeld, dat de loonsverlaging
niet kan worden aanvaard en dat het werk
op 3 September a.s. zal worden gestaakt,
indien geen bevredigende oplossing wordt
gevonden.
Navordering W.-bclasting.
Naar men verneemt, heeft de Raad. van
Beroep voor de Directe Belastingen l<u
's-Gravenhage in het door de Vereeniging
van Nederlandschc Werkgevers ten name
van de N.V. Machinefabriek „Reineveld"
te Delft, gevoerde proces tegen don fiscus
in zake de navordering van de O.W.-bo-
lasting over de restitution van het Cen
traal Verrekenkantoor voor Brandstoffen
ten gunste van „Reineveld" uitspraak ge
daan, zoodat in eerste instantie deze zaak
door do Vereeniging van Nederlandsche
Werkgevers is gewonnen.
Het procos is, in onderling overleg tus
schen de Vereeniging van Nederlanclsche
Werkgevers en het departement van Fi-
naciën, aanhangig gemaakt ten name van
„Reineveld" om tot in hoogste instantie
een beslissing uit te lokken over het al
dan niet gerechtvaardigde van een navor
dering krachtens arL 100 bis dei- Wet tot
heffing van oen Oorlogswinslbc-lasling
over de uitkecringen in de jaren 1919,1920
en 1921 van het Centraal Verrekenkantoor
voor Brandstoffen.
Thans dient dus to worden afgewacht,
of do fiscus cassatio van do uitspraak van
den Raad van Beroep voor do Directe Be
lastingen aanvraagt.
Minister Ruys de Bccrcnbrouck
op vacantie.
Minister Ruys do Beerenbrouck is gis
teren voor een paar weken met vacantia
gegaan. Hieruit kan worden afgeleid, dat
do minister-crisis is opgelost.
Het Regceeringsjubileum van H. M.
de Koningin.
Do Regeering heeft zooals te voren
reeds eerder officieus gemeld tot^ de
kerkgenootschappen van alle gezindten j
hier te lande het verzoek gericht om op
W'ocnsdag 5 September e.k. het zilveren
Rgeringsjubileum van <ue Koningin op
plechtige wijze kerkelijk te herdenken.
