de
14e Jaargang.
DONDERDAG 2 AUGUSTUS 1923
No. 4213
fPe &2ieSéd%e©0M/^if
DoABONNEMENTSPRIJSbedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 13 cent por week I 2.50 per kwartaal.
Bij onze Agenten 20 cent per week (2.00 per kwartaal.
Franco per post I 2.05 per kwartaal.
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor
uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd
Zondagsblad 9 ct.
Dit blad verschijnt eiken dap uitgezonderd Zon- en Feestdagen 1.
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
TEL. INT. 935 GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. iL
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone adverienlISn 3D esnS per regel.
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het
s dubbele Tan bet tarief berekend. n
Kleine advorlentlön, van ten hoogste 30 woorden, waarla
betrekkingen worden aangebeden of gevraagd, buur en ver-
buur, koop en verkoop IQ.-5Ó.
Dit nummer bestaai uit teres
bladen.
Een Katholiek geëerd.
Na afloop der vorstelijke begrafenis van
Staatsraad Prof. Struycken, werd gisteren
op het kerkhof, zooals reeds gemeld, een
korte rede gehouden door prof. v. Hamel.
Aan die diep-doorvoelde, met warmte
uitgesproken, zeer sympathieke rede ont
kenen we het volgende:
Geleerde van groote oorspronkelijk
heid, wiens fijn-gespitste wetenschap
pelijkheid steeds en onverbiddelijk de
waarheid wist te ontdoen van den
schijn, het leege woord te scheiden van
wat werkelijke waarde heeft, het feit
van de verbeelding; gevierd leermees
ter die tijdens en na zijn professoraat
onder de studenten een geestdrift en
studiezin wist te ontwikkelen als wei
nigen; hardnekkig verdediger van de
belangen, welke hem hetzij als onder
handelaar, hetzij als raadsman of hoé
ook waren toevertrouwd; zelfstandige
figuur, eigenmaakte man die voor wait
hij bereikte niemand behalve zijn eigen
gaven dank verschuldigd was en die
met niets of met niemand transigeer
de of behoefde te t-ransigeeren, omdat
hij kon beheerschen. Man van strenge
beginselen, van plicht, van regel, van
geweten. Vastberaden a a n-
hanger van zijn Geloof en
trouw zoon zijner Kerk;
manmoedig en geduldig lijder, die aan
het werk is gebleven ondanks kwalen
en pijnen, waarbij een ander reeds
voor jaren het hoofd zou hebben neer
gelegd; maar die hij met zijn bekende
veerkracht nooit heeft verteld. Vriend,
dien zijn vrienden nimmer tevergeefs
zochten en dien zij nimmer zullen ver
geten; warm vaderlander, die in tijden
van nood met zijn geheele ziel met de
gevaren van zijn volk medeleefde.
Wij hébben in het bovenstaande eenige
woorden gespatieerd.
Struycken, de groote geleerde; dé man
vaa reputatie, welke ver onze grenzen over
schreed; hij, die zich bewegen moest en
ook inderdaad bewogen heeft in Alle krin-
hij was: vastberaden aanhanger van
iijn Geloof en trouw zoon zijner Kerk; hij
'as: Katholiek!
mooi, een waardevol voorbeeld
ziin ons dan ook door alle eeuwen heen
voorbeelden geschonken van groote man
van veel grootere ook dan Struyc-
rea, van reuzen van wetenschap en werk
kracht, die Katholiek waren als de een-
roadigsten
Wij willen er hier echter vooral ook
ions op wijzen, hoe ook door niet-geloovi-
[en wordt gerespecteerd, wordt ge-
jerbiedigd en hooggeacht het kleur-
lekennen, het uitkomen voor en uit
dagen van zijn beginsel, het vastberaden
lanhangen van het Geloof en het trouw
'olgen der Kerk.
Aan het graf van prof. Struycken werd
[cor een niet-geloovige geëerd de Katho-
iek als zoodanig!
Canaj
luizen,
iroorni.
ld of»
rssi
FuOÜ
IEL
BUiYE.mi.Mm
- !e bezetting van liet Roergebied
De indruk van de Fransche nota.
oord
Weinig bemoedigende
persuitingen.
He „Pelit Parasien" verneemt uit Lon
en: Be algemeene opinie hier is, dat de
ig* R3I |a5sc'3e cn ^0 Belgische nota wel ge-
chikt zijn eenige vorderingen te maken,
vat betreft een snelle regeling van het
schadelooss tellings probleem. Men is van
irdoel, dat het antwoord van Poincaré
uui.» cens ZBQ onwankelbaar besluit beves-
"u'ijv |st om in het Ruhrgebied te blijven tot
toitsckland zijn verplichtingen is nage-
löntl! omen en geen onderhandelingen met de
egeoiïng te Berlijn aan te knoopen alvo-
ens de vorordeningen betreffende het lij-
elijk verzet zijn ingetrokken. De funda-
aonteele meeningvcrschillen tusschen de
ranscho cn de Britsche regeering he-
an dus nog in even groote mate als tot
nsver.
Onzerzijds is de in sommige kringen
eerschende hoop op een mogelijke ver-
^ning der beide standpunten door tus
senkomst van onze Belgische vrienden
"jwel geheel in rook vervlogen, nadat
len gezien had, dat op de essentieele
jtoten in zake de Ruhrbezelting en het
KleUjk verzet Brussel en Parijs het vol-
omen met elkaar eens zijn.
I e inlergcallieordo besprekingen schij-
C1 fop *Q 0611 moeilijk stadium te komen
a regeering, die inderhaast
J u°uding moot bepalen nog vóór het
L e?nent mot reces gaat, aarzelt te kie-
msschen tweeërlei, ófwel de bespre
kingen voort te zetten met aanwending
van andere methodes in de hoop ten slot
te tot een accoord te geraken; ófwel aain
Duilschland een. afzonderlijke nota, even
tueel met medewerking yan Italië, toe te
zenden.
De „Echo National" schrijft: „Absolute
geheimhouding wordt omtrent de opinie
der Engelsche regeering in zake de ant
woorden van Parijs en Brussel op haar
voorstellen en de tegenvoorstellen, welke
ze daarin doen, in acht genomen. De En
gelsche bladen puhliceeren indiscrete uit
latingen van goed ingelichte kringen. Eer
lijk gezegd zijn die niet erg bemoedigend".
De „Times" vindt, dat er geen sprake is
van een gemeenschappelijk antwoord aan
Duitschland en de „Westminster Gazette"
schrijft, dat <le Fransche nota weinig
kans op een compromis opent.
De „Matin" verneemt uit Londen, dat
de leden van het Engelsche kabinet wil
len, dat er Donderdag, bij het debat over
het parlementair reces, oen zeer krachtige
verklaring in beide Huizen zal worden
afgelegd. Die ministerieele verklaring zal
in helderder en beslissender termen ver
vat zijn dan de laatst afgelegde. Er zal
de teleurstelling in worden neergelegd,
die de Engelsche regeering gevoelt bij het
lezen der Fransche en Belgische antwoor
den.
De besprekingen ;n hei Engelsche kabinet
Er zou daar een mee-
n i n g s v e r's c h i 1 heerschen.
De geallieerde antwoorden op de Brit
sche ontwerp-not'a werden gisteren
grondig besproken in oen bijeenkomst van
het kabinet, welke 2i uur duurde en gis
teravond in het parlementsgebouw zou
worden voortgezet. Omtrent de gevoerde
beraadslagingen wordt natuurlijk niets uit
gelaten en alle berichten daaromtrent be
vatten niet meer dan gissingen, welke
weinig waarde hebben voor een beoordee
ling van bet standpunt der Britsche re
geering.
Zoo werd ook gisteren
van oen rnoon in <r=verschil m den boezem
van het kabinet. Een der persagentschap
pen meldde, reden te hebben te gelooven,
dat een invloedrijke en beduidende minder
heid, zoo al niet een werkelijke meerder
heid, reeds tot de conclusie is gekomen.
dat bet voeren van verdere corresponden
tie met de Fransche regeering nutteloos
is en dat het Britsche ontwerp-antwoord
aan Duitschland openbaar gemaakt dient
te warden.
Daarentegen is er een gematigde rich
ting, zoo verklaart hetzelfde agentschap
verder, welke van oordeel is, dat de offi-
cieele houding van het Britsche kabinet
te voren dient te worden medegedeeld aan
de Fransche regeering, en aan deze de be
slissing moet worden overgelaten, of zij
daarop al dan niet zal antwoorden.
Dergelijke praatjes verdienen weinig
geloof, eenvoudig omdat er hoegenaamd
niets uitlekt, van hetgeen er in den kabi
netsraad voorvalt.
Parijs in afwachting.
Beduchtheid in zaken-
kringen.
In afwachtiug -van de beslissing van de
Britsche regeering betwijfelt men te Pa
rijs of Baldwin de gang van zaken wil
overhaasten en do Duitscho regeering een
afzonderlijk antwoord wil geven; omdat
Baldwin rekening zal moeten houden met
de zwakte van het kabinet Guno, dat wel
dra zou kunnen vallen, zal hij geduld
moeten oefenen.Daarontegen verwacht men
een offensief van de Lcndensche city,
waar men door een campagne tegen de
Fransche en Belgische frank een druk
zal trachten te oefenen; maar tegenmaat
regelen zijn reeds voorbereid.
De mogelijkheid dat de Britsche regee
ring do oneenigheid met de Franschen
zou doen toenemen, wordt hier met droef
heid onder het oog gezien. Do „Echo de
Paris" bezweert do Engelschen liever de
bezetting van het Ruhrgebied als een vol
dongen feit te aanvaarden, in welk geval
de Fransche regeering deze zou kunnen
trachten te verzoenen met de Britsche be
langen.
De „Journóo industrielle", het orgaan
van de invloedrijke zakenlieden, schrijft,
dat een breuk met Engeland, waardoor de
werkloosheid in Engeland zou toenemen
vele nadeelen voor de Fransche belangen
tengevolge zou hebben. Men moet niet on
derzoeken of Engeland gelijk of onge
lijk heeft; wij zijn geen rechters; wat ge
daan moet worden is de belangen in even
wicht brengen.
Sancties opgeheven.
De „Köln. Ztg." meldt uit Gladbeck, 'dat
de commandeerende generaal der Belgische
bezettingslroepen alle speciale sancties
naar aanleiding van het voorval op do
brug bij Hochfeld heeft opgeheven. Dit
geldt met name voor liet spoorwegverkeer
in het district Gladbeck.
In de Engelsche zone mogen de café's
weer tot 10 uur 's avonds geopend blijven
België.
De Militaire Diensttijd.
Hot regeeringsontwerp
ook door den Senaat
aangonomen.
De Senaat beëindigde gisteravond de
debatten over het militaire wetsontwerp,
hetwelk reeds door de Kamer was aange
nomen.
De socialisten hebben getracht obstruc
tie te voeren, doch do liberalen en de ka
tholieken hebben hierop niet gereageerd.
Het socialistisch verstel tot invoering
van een militairen diensttijd van zes maan
den werd ten slotte verworpen met 91 te
gen 48 stemmen.
Het geheele ontwerp, waarbij de dienst
tijd wordt bepaald op 12 maanden voor
de infanterie en 13 maanden voor de cava
lerie en de genie, alsmede de wetsbepa
ling, volgens welke de troepen twee maan
den extra zullen dienen zoolang de bezet
ting van het Ruhrgebied duurt, worden
ten slotte aangenomen met 82 stemmen
(der liberalen en katholieken) tegen 32
stemmen (socialisten) en 5 onthoudingen
van de christen-democraten.
De wet zal Zaterdag of Zondag in het
Staatsblad verschijnen.
Minister Dévèze's ontslagneming.
De minister van Nationale Verdediging,
Dévèze, die besloten had na de aanneming
van het militaire wetsontwerp zijn ont
slag in te dienen, zal dit Maandag a.s.
doen, daar hij Zaterdag en Zondag den
hertog van Aosta naar Dixmuiden en Luik
moet vergezellen, die aan deze beide ste
den het Italiaansche oorlogskruis zal aan
bieden. Als minister zal Dévèze voorloo-
pig worden vervangen door Forthomme,
den liberalen afgevaardigde voor Verviers
Duitschland.
De extremistischs agitatie.
Onlust D '•-* a
>»rscheiden plaatsëii- \-«ta het Sak
sisch Ertsgebergte, o.a. te Zwickau, zijn
de laatste dagen ernstig excessen voorge
vallen. De arbeiders dwongen de fabri
kanten met geweld tot bet verhoogen der
loonen. Zij, die weigerden, werden ernstig
mishandeld.
De Saksische regeering welke, naar
men weet, uit soc.-dem. en communisten
bestaat verklaarde in een polemiek te
gen den rijksminister van binnenL zaken,
dat de onlusten te Zwickau van geen be-
teekenis waren, doch gisteren is zij genood
zaakt te verklaren, dat zij een herhaling
der wanordelijkheden met alle middelen
zal verhinderen. Zij heeft reeds sterke af-
deelingen politie naar de betrokken distric
ten gezonden.
Straatbetocgingen te Emmerik.
Te Emmerik hadden gister straatbetoo-
gingen plaats als protest tegen het feit,
dat de levensmiddelenzaken een groot deel
van den dag gesleten zijn.
Rusland.
De actie van patriarch Tikhon.
Een aanval op den Paus,
Een particulier telegram uit Rome meldt
ons
'Volgens berichten uit Riga moet patri
arch Tikhon inderdaad een verklaring
van onderwerping aan de sovjets onder
teekend hebben, In dat document vraagt
do patriarch de regeering der sovjets om
vergeving, terwijl hij haar zijn steun toe
zegt voor de toekomst, met name wat be
treft de handhaving van den kerkelijken
dienst in de kerken van Moskou.
De patriarch heeft openlijk zijn onder
werping bevestigd en in een oproep aan
de orthodoxe geestelijkheid en het volk
spoort hij deze aan, niet de z.g. „levende
kerk" te volgen, maar trouw te blijven
aan het oude orthodoxe geloof.
In bladen en aanplakbiljetten worden
wederzij dsche beschuldigingen der beide
kerken hekend gemaakt
De anti-godsdienstige elementen in het
sovjetland verheugen zich over dezen
strijd, waarvan zij den ondergang van het
christianismo in Rusland verwachten.
De patriarch keert zijn actie zelfs tegen
den Paus, die zoo dikwerf Zijn belang
stelling voor den patriarch, tijdens diens
gevangenschap in de sovjet-kerkers, deed
blijken.
Rome, aldus de patriarch, zoekt met
allo middelen het katholicisme in te voe
ren in do kerk van Rusland. Hiertoe ge
bruikt het de hulp van de Poolscho re
geering. In Polen zijn reeds talrijke ortho
doxe kerken gesloten, do andere zullen
aan de katholieken worden overgedaan.
De patriarch Tikhon verklaart ten
slotte, dat de sovjet-regeering hem haar
steun belooft heeft legen de lovende kerk,
alsook tegen de Roomsch-Kalholieko Kerk.
Groote verontwaardiging
op het Vaticaan.
In Valicaan-kringen heerscht groote
verontwaardiging over de houding van den
1 Moskousclien patriarch Tichon, wien men
verwijt, dat hij, na door de hulp van liet
Vaticaan uit de gevangenis te zijn geko
men, in dienst van de bolsjewistische pro
paganda is getreden. De „Osservatore
Romano" publiceert 'n scherpo nota tegen
den patriarch.
Italië.
Een „incident" voor het Vaticaan.
Ongeoorloofde vrouwen-
kleeding.
Een merkwaardig „incident" heeft zich
dezer dagen voorgedaan bij het bezoek
van een aantal pelgrims aan het Vaticaan
Toen de pelgrims bij den ingang van de
pauselijke vertrekken gekomen waren, ver
scheen er een beambte van het Vaticaan,
die de vrouwelijke pelgrims in twee groe
pen verdeelde.
Daarna verklaarde hij, dat alleen één
der dames-groepen kon worden toegelaten
De uitgeslotenen, verrast en ontsteld over
dezen maatregel, moesten tot haar groote
teleurstelling ervaren, dat haar geen
audiëntie door den Paus kon worden ver
leend. De regels, voor zulk een audiëntie
vastgesteld, bepalen, dat dames daarop
hebben te verschijnen in behoorlijke
tot aan den hals gesloten kleeding.
Protesten en jammerklachten van som
mige dames hielpen niets; aan het regle
ment werd streng de hand gehouden. De
Zwitsersche garde hield den ingang naar
de Scale Clementina voor de afgewezenen
versperd.
Een paar der uitgesloten dames wisten
in den haast nog sluiers of stukken kant
machtig te worden, teneinde haar kleeding
te completeeren, maar velen moesten hui
ten het Vaticaan blijven.
Paus Pius XI wenscht, dat, aan de ze
digheid in klecding, zeker binnen de mu
ren van het pauselijk paleis, niets zal wor
den tekort gedaan, al is het ook maar tij-"
dens den korten duur etöner audiëntie.
V/aar door de kerkelijke overheden zoo
♦n-o-ATi de lage vrouwenkleeding wordt
ten qlls dames, die het Vati-
nen gelden voor anderen, wat betreft de
meest strenge toepassing der beginselen,
welke de zedigheid in de kleeding beheer
schen.
De „Zwarthemden"-reserve.
Uit een verslag van de onlangs te Rome
gehouden zitting van den grooten raad
der fascisten-partij blijkt, dat er een re
serve van 500.000 „zwarthernden" is ge
vormd, wier hoofdtaak zal zijn te beletten
dat de andere politieke partijen: volks
partij, socialisten, communisten enz. tegen
Mussolini en zijn aanhang oppositie zou
den voeren.
De groote raad meende, aldus de overtui
ging van de groote meerderheid van het
Italiaansche volk, welke meerderheid pro
fascist is, in bescherming te moeten nemen
Amerika.
Een gebouw der I. W. W. te Hoboken
bestormd.
Gisteren is het gebouw van den Bond
van Transportarbeiders bij het Scheep
vaartbedrijf, welke een afdeeling van de
„International Workers of the World'
vormt, voor den tweeden keer door een
woedende menigte bestormd. De roode
vlag, welke op het gebouw wapperde, word
neergehaald.
De immigratie in Augustus.
Het Ellis-eiland overvol.
Twaalf stoomschepen met te zamen
12,000 passagiers kwamen kort voor mid
dernacht in de haven aan.
De immigratiedienst deelde mede, dat hij
niet zou toestaan, dat het Ellis-eiland over
vol zou worden. Wanneer de capaciteit is
bereikt, moeten de passagiers aan boord
blijven totdat er aan land ruimte is.
Henry Ford 60 jaar.'
Geen candidatuur
voor het presidentschap.
Henry Ford, de bekende automobielen-
koning, die reeds als de toekomstige pre
sident der Ver. Staten is gedoodverf en in
plaats van Rockefeller nu als de „rijkste
man der wereld" wordt bestempeld, heeft
onder groote belangstelling zijn 60sten
verjaardag gevierd.
Hij ontving namelijk stapels gelukwen-
schen en velen begroetten hem als den
aanstaanden president.
Aan lastige vragers, die Ford wilden
polsen over zijn voornemens betreffende
het al of niet als candidaat deelnemen
aan do eerstkomende presidentieelo cam
pagne, weigerde bij uitsluitsel te geven.
Hij geloofde intusschen, dat het leven van
fabrikant hem meer zou aantrekken.
Tegenover een man van „Collier's
Weekly" is Ford intusschen positiever ge
weest in zijn verklaringen omtrent zijn
mogelijke candidatuur voor het president
schap. - -
Hij verzekerde pertinent, dat hij het
„baantjo" van president niet ambieert en
geen candidatuur daarvoor aanvaardt.
„De natie heeft een politieken leider noo-
dig" verklaarde hij en als zoodanig achtte
hij zich minder geschikt.
KET V03HKAA31STE N0EUW5.
BUITENLAND.
Dc ir.tergeallieerde onderhandeling over
de Ruhrbezetiing. Weinig bevredigends
berichten uit Londen.
De houding van den Russischen pa
triarch Tikhon tegenover den Paus.
Bij het spoorwegongeluk nabij Kreien-
sen zijn geen Nederlanders gedood of ge
wond.
BINNENLAND.
Ernstig vliegongeval te Rotterdam.
Eenige radicale ideëen meend9 hij ech
ter te moeten ontvouwen, door zich te ver
klaren tegen arbeidersverenigingen, tegen
den toeslag aan ex-soldaten, tegen het ta
rief en de scheepvaart-subsidie, maar
sterk voor prohibitie.
H. M. DE KONINGIN-MOEDER.
Over eenige weken zullen wij vieren het
zilveren jubileum van H. M. de Koningin.
Des te meer reden om vandaag dankbaar
te herdenken den 66sten geboortedag van
H. M. de Koningin-Moeder.
Wij willen in herinnering bre ven Ie
oorden, waarmede Koningin Fm:' 0
Aug. 1898 aftrad van do hooge plaats;
sinds don dood van den Kon'
men, ten behoeve van de jongo Koningin,
die toe op 18-jarigen leeftijd den troon
aanvaardde. Zij sprak toen:
,In dagen van smart en rouw trad Ik
op als Regentes van het Koninkrijk, thanr
«haart zich het geheele volk in vreugd-a
om den troon zijner jonge Koningin. God
heeft mij in deze jaren gesteund, mijD
dierbaarste wensch is vervuld."
Woorden van eenvoud, plichtsbesef en
godsdienstzin
Rijwielen bij de Post.
Het protest van den Bond van Rijwiel
handelaren inzake de bekende leverings
kwestie van rijwielen aan ambtenaren bij
de P. en T. heeft tot resultaat gehad, dat
de administratie der P. en T. thans bij
dienstorder het personeel beeft doen we
ten, dat haar tusschenkoms voor de aan
schaffing van rijwielen zich in het vervolg
alleen zal bepalen tot rij widen welke uit
sluitend of mede voor den dienst benoo-
digd zijn.
yiTT ÖE OHiSGEVlHG
AALSMEER.
Gemeenteraad. In de gis Leien geaou-
den raadsvergadering werd besloten de
verordening tot regeling van het vervolg
onderwijs in te trekken, op grond, dat de
•hooge kosten, daaraan verbonden, in ver
band met het geringe aantal leerlingen,
dat eraan deelneemt, niet wettigen de cur
sussen in stand te houden. Voor het to
'houden kinderfeest ter herdenking van het
25-jarig Regeeringsjubileum van de ivo-
nigin, in September 1923, voteerde de Raad
behoudens goedkeuring van Gèd. Staten
f 2000.
WOERDEN.
Onderscheiding. Bij Kon. besluit van
21 Juli is toegekend de aan de orde van
Oranje-Nassau verbonden eeremedaille, in
brons, aan A. Compier, arbeider bij de
firma Vermeulen, scheepsbouwers, to Woer
den.
ZEGWAART.
Gemeenteraad. Gedeputeerde Staten
van Zuid-Holland hebben besloten, dat er
geen termen voor hun college bestaan om
J. D. P. van Duijvenbode van zijn lidmaat
schap van den raad vervallen te verklaren,
aangezien het loodgieters vak, waarvan in
deze 'kwestie sprake is, pas door hem is
aangezien het loodgicterswerk, waarvan in
reeds op 21 Mei te voren zijn ontslag als
lid van den Raad had. ingezonden.
SASSENHEIM.
Geslaagd. Te 's-Gravenhage slaagden
voor het M. U. L. O.-cxainen: Josina T-Ts-
selinuiden en C. Th. van Koningsbruggen,
beide leerlingen der R- K. M. U. L. O.-
Bohool ahier. Hoofd de heer J. O. Matae.
Gemeenteraad.
Aanwezig allo leden. V oorz. de Burge
meester.
Eenige ingekomen stukken t.w. goedge
keurde raadsbesluiten door Ged. Staten,
worden voor kennisgeving aangenomen.
Ingekomen is een dankbetuiging vaS
Mej. N. Pel voor hare benoeming als on
derwijzeres nuttige handworker, aan do O.
L. S. alhier. Tevens een Kon. Besluit tot
toestemming aan de graanmaalderij Ni©-
Icerk voor plaatsing motor in het noorde
lijk deel der maalderij met de daaraan
verbonden verplichtingen, fundoeriug enz.
i Een verzoek subsidie Fröbelschool wordt