ie Jaargang. ZATERDAG 28 JULI 1923 No. 4209 e£eidjohe0ou/tarit ABONNEMENTSPRIJS bodraegt bij vooruit&stefinQ r Lciclen 19 cent per week f 2.50 per kwartaal, onzo Agenten 20 cent per week f2.60 per kwartaal. Snco per post I 2.95 per kwartaal. Geïllustreerd Zondagsblad ïs voor de Abonné'a ver- baar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor ging. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd tdagsblad 9 ct. Dit b!ad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen II. Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN TEL. INT. 935 GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. iL DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Ge wo no adverientiên 30 cent per regel* Voor Ingezonden Mcdedeelingen wordt het s dubbele van het tarief berekend. u Kleine advertentie??, van ten hoogste 30 woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ver huur, koop en verkoop f 0.50. tjt raMfwsweo* Bisstaat uit vies* SI|£iï, waar'osides1 Sset Geifl* streerd Zosadsagsfeted. Ie Eerste Kamer. Eerste Kamer is nu voor het eerst izen door de Stalen der verschillende fiueies volgens het stelsel der Even- ge Vertegenwoordiging, e stembusuitslag toont ons, dat de zinnig-hemocratische Bond en de S. p. over d? geheele linie, met uitzonde- van de groep Noord-Holland en sland, waar daarvan geen winst te rachten was, een accoord hadden ge- a omtrent lijstverbinding of stemmen- draclit, waardoor aan de Vrij-Dem. zetel in Zuid-Holland ten deel viel, ijl zij uit eigen kracht niet hadden kun- Iverwerven, en de S.B.A.P. in de beide pre groepen op een extra-zetel beslag st te leggen. De Katholieken moesten de gevolgen n de combinatie Vrijzinnig-Democra- 1-S.D.A.P. ondervinden. Toch had Jks niet, althans niet in die mate, het ge- Behoeven te zijn De zetel, dien de Ka- Beke Statenleden van Utrecht voor me- &r SteenbergheEngeringh hadden jmd, zou niet verloren zijn gegaan, alle Katholieke Statenleden dier incie op post hadden kunnen zijn en door'een klaarblijkelijke vergissing Katholieke stem van onwaarde moest [en verklaard. oor Zuid-Hollf.nd zou, ware niet bur ster van der "Weijden van Nieuw- door ernstige ziekte verhinderd ge- t, een loting hebben moeten uitmaken in derde Katholiek dan wel een derde revolutionair voor een zetel in aan- ;ïng moest komen. Door van haar men er twee aan de vrijzinnig-demo- in af te staan, hielp de S.D.A.P. dezen m een restzetel, die voor de' Ka- eken- scheen weggelegd, en waarop Steger zou hebben plaats genomen, meerderheid van de rechtsche par- ji de Eerste Kamer is geslonken van tot 31-19. gelukkig. int 't was e>en onnatuurlijk groote lerkeid; uitvloeisel van het rneer- eidsstelsel, dat in de oude Kieswet neergelegd. it nieuwe kiesstelsel der Evenredige sgenwoordiging dat ook z'n fouten t! heeft de rechterzijde toch óók cfcf een meerderheid, en een, die wij ïatnurlijke meerderheid zouden kun- noeineu al is ze dan ook niet ma- itisch natuurgetrouw voort- ind uit de werkelijke verhoudingen Nederlandsche volk. V/a ar het am gaat. wij de critiek op de voorstellen van rappor t-Barge overwegen, dan valt e voör negentig procent neer op den althans naar onze ferkiezingsraad iels b.v. vinden wij ingebracht tegen nelljode van politiek advies geven [rdat de Kiesvereenigingen hebben "en. Sr- geen overwegende bezwaren, inziens, tegen de stemtechniek ?e daarmede noodzakelijke samen e vrijheid voor liet indienen van lijsten" door leden van de R.-K. ïreenjging. Verkieziugsraad daar rollen de iron tegen aan, van sommige zijden zóó groot, dat die heele Raad er begint te wankelen. Maarals k er dan wat anders voor in de plaats 'ten, zooals „De Tijd" dezer dagen pde, dan wenschen anderen ook dat heel gauw om te. kegelen, uilen we misschien niet in pr in- 9 moeten - vasthouden aan het be- 5 kle, en trachten een Verkiezingsraad lettellen uit de politieke organisatie de kiesvereenigingen, dus: een rt college als nu het Bondsbestuur En daarop dan planten do vele, onze bescheiden meening, zoo kond practische denkbeelden uit fPPort-Barge?.Wij onderstreepen: Ïri«cipe en soort daarmede te D gevend dat er wol iels veranderd wordenmaar lidb? scliien heeft men dezsn gedachten- 0ök gevolgd in do Commissie-Darge t e n slotte gekomen met deze on Verkiezingsraad daar de fP"° n*c|s beters kon vinden.-.En aat, dat er tot nu toe ook buiten de ^oic ook nog niets beters is gevon- BUITENLAHSD 'ketting van liet Roergebied i. Fransche antwoord. 'U-oinaticke medewerker van de -^Br^stcr Gazette" verneemt, dat het Franscho antwoord op de naar, Parijs ge zonden mededeeling de volgende week naar Londen zal worden gestuurd. Het Fransche antwoord zal in denzelf den vorm zijn ingekleed ats de Engelsche mcdedeelingen. Het zal bestaan uit een verklarende nota en een ontwerp-ant- woord op het Duitsche aanbod, zoodat de Britsche regeering een duidelijk denkbeeld zal kunnen krijgen van Poincaré's stand punt ten aanziea van de Duitsche voorstel len. Men hoopt natuurlijk, dat de nota's uit Parijs en Brussel tot een eenstemmig ant woord aan Duifschland zullen leiden.Maar indien het waar is, dal ToiDcaré zijn in zichten niet gewijzigd lieeft en vastbeslo ten is niet met Duitschland in discussie te treden, alvorens het onvoorwaardelijk afziet van den passieven tegenstand en dab hij weigert elk plan te overwegen be treffende het onderzoekeu van de Duitsche betalings-capaciteit door een commissie van deskundigen, dan zal een overeenstem ming tusschen Parijs en Londen niet na der zijn gekömen. Volgens het Brilsche standpunt is er iets meer noodig dan een bloote verzeke ring, dat de dwang in het Ruhrgebled ge wijzigd zal worden om vrede te brengen aan liet bezette gebied. Wanneer Frank rijk blijft volhouden, dat de eenige ma nier, om herstel te krijgen, bestaat in de permanente bezetting van het Ruhrgebied, tot de bemalingen zijn geschied en dat het to dien einde noodzakelijk is een commis sie in te stellen-tot controle over de spoor wegen en tot exploitatie der industrieën, dan schijnt het meeningsverschil onover brugbaar. Volgens de Britsche opvatting zou zulk een controle-commissie haar doel niet kunnen hereiken, ofschoon zulk een controle over de Duitsche financiën, welke door Duitschland zou worden .aanvaard, wehschelijk zou kimnen zijn. Het schijnt, dat Frankrijk vastbesloten is de methode om Duitschland tot betalen te dwingen, voort te zetten, terwijl Enge land met Duitschland tot overeenstem ming wil geraken en het een aansporing wil geven om te betalen. Een botsing tus schen de fundamenteele opvattinger} zal dus waarschijnlijk zijn. Indien het Fransche antwoord zich in de aangegeven richting mocht bewegen, dan zal het Britsche kabinet moeten beslis sen, of het onder deze omstandigheden de moeite waard is de discussie voort te zet ten, in do hoop tot een vergelijk te komen, of dat het met het oog op het gevaar eener economische ineenstorting van Duitsch land in de naaste toekomst verstandiger zal zijn Frankrijk op de meest vriend schappelijke wijze mede te deelen,dat voor Engeland de tijd gekomen is zijn eigen antwoord aan Duitschland te zenden. Dc intergealiieerde onderhandelingen. Het Fransche en het* Belgische a'n t w o o r d Maandag gereed. Frankrijk en België beëindigden de ge- daclitenwisseling over de Engelsche nota en kwamen tot volledige overeenstemming om opnieuw to verklaren, dat geen enkele onderhandeling met Duitschland mogelijk is voor de opheffing van het lijdelijk ver zet en dat de onlruimng van het bezette gebied slechts zal plaats hebben, wanneer Duitschland voldoende betalingen doet. Zij kwamen ook lot overeenstemming om trent hetgeen gedaan moet worden in ver band met de Engelsche voorstellen, waar bij Poincaré zich zelfs vereenigde met ze kere Belgische argumenten. Poincaré stel de bet antwoord op voor Frankrijk, Jas- par voor België; zij zullen elkaar den tekst voorleggen tor nadere bespreking. Maandag zullen de antwoorden gereed zijn. Waarschijnlijk zal Poincaré de vol gende week een conferentie hebben met Jaspar en Theunis, terwijl hij over een tiental dagen te Parijs een onderhoud zal hebben met lord Curzon, als die in Frank rijk komt om een kuur te doen. Het verkeer tusschen het bezette en het onbezette gebied. Volgens de „Frankf. Ztg." is de grens tusschen het bezette en onbezette ge bied alleen overdag geopend. Van 8 uur nam. tot 5 uur voorm. blijft de afsluiting gehandhaafd. De gisting onc'cr de extremisten. Elke demonstralie op 2 9 Juli in het Ruhr gebied verbefden. De communistische organisaties van 't Ruhrgebied hadden bekend gemaakt, dat zij, legen het verbod van den Pruisischen minister van binnenlandsche zaken in, op 29 Juli toch zouden demons t^-eeren. Thans hebben de Fransche en Belgische bezët- tingsautoriteiten elke demonstratie ver boden en bekend gemaakt, dat zij alle samenscholingen zullen verhinderen. Gratie voor Gorges. Generaal Degoulle heeft den pauselijken afgezant, mgr. Testa, die in naam van don ,Paus gratie had gevraagd voor den ter dood veroordeelden ingenieur Gorges, me degedeeld, dat dit verzoek is ingewilligd. België. De Gentsche Hooyeschool. Het regeeringsontwerp ook door de Kamer aangenomen. De Kamer heeft gisteravond om 7 uur de besprekingen over het reeds door den Senaat aangenomen regeeringsontwerp in zake de Gentsche Hoogeschool beëindigd. Eerst werd met 108 tegen 56 stemmen en 7 onthoudingen een voorstel vam een socialistischen afgevaardigde- verworpen, waarbij werd geëischt het houden van een referendum in de Vlaamsclie provincies over de al of niet handhaving van de Fransche Hoogeschool te Gent. Vervolgens nam de Kamer met 87 tegen 75 stemmen en 8 onthoudingen het ge noemde regeeringsontwerp aan, waardoor dus inderdaad van de Gentscbe Hooge school een ^weetallige onderwijsinrichting wordt gemaakt. Duitschland. De anti-Fascistische betoogingen afgetast. De Rote Fahne deelde gisteravond me de, dat de communistische partij haar plan, Zondag groote antifascistische be toogingen te houden, heeft opgegeven. In plaats daarvan zouden gisteravond in ver schillende zalen protestvergaderingen tegen de regeeringsmaatregelen worden gehouden, tefwijl de Zondag geheel aan propagandawerk zal worden gewijd. De regeeringsmaatregelen blijven evenwel volkomen van kracht aangezien men niet weet in hoever de communisten en hun aanhangers zich zullen houden aan het parool van het bestuur. Aangaande de vergaderingen van-gister avond wordt nader gemeld, dat zij alle' zeer druk bezocht waren. In alle verga deringen werd een motie aangenomen, waarin de regeering wordt verweten, dat zij door haar verbod van de anti-fascisti sche demonstraties de fascisten aanmoe digt. De rust werd nergens varstctosd. Een dringende waarschuwing betreffende te Berlijn dreigende gevaren tengevolge van het tekort aan voedsel. De Berlijnsche gemeenteraad behandel de eergistermiddag een dringend voorstel van de sociaal-democratische fractie om van de regeering te eischen, dat zij on middellijk maatregelen zal nemen in ver band met den noodtoestand der bevolking. Het soc.-dem. raadslid Herz toonde met voorbeelden aan, dat do verkeerde econo mische en valuta-politiek der regeering- Cuno het Duitsche volk in zulk een ernsti- gen toestand heeft gebracht, dat het nau welijks erger kan warden. De regeering heeft tot nu toe niets gedaan, zeide hij, om den steeds^toenemenden nood tegen te gaan. Te Berlijn zijn duizenden mcnscheu do wanhoop nabij. De winkels zijn voor een deel reeds gesloten, voor een ander deel zoo goed 'als uitverkocht. Er is geen brood, geen groente, er zijn geen aard appelen. Er heescht 'n 'gespannen atmos feer in de stad. Indien do regeering de volledige ineenstorting wil verhinderen, in dien zij niet de gebeurtenissen wil be leven, die in -Brcslau. zijn voorgekomen, dan moet zij onmiddellijk ingrijpen, Van het lot van Berlijn hangt het lot van Duitschland af. Wanneer het oproer in Berlijn begint, dan zal liet beslissende uur Voor het geheele land gekomen zijn. Burgemeester Ritter deelde mede, dat het gemeentebestuur -in den laatsten tijd de re- geeringsautoriteiten op den ernst van den toestand beeft gewezen. Gisteren zou een deputatie van het gemeentebestuur naar den rijkskanselier gaan om hem den ver- schrikkelijken toestand van do voedsel voorziening to Berlijn uiteen te zetten en hem op de eventueele gevolgen te wijzen, die deze nood toestand zou kunnen hebben. Bij de stemming sloot zich de geheele gemeenteraad eenstemmig bij hot sociaal democratische voorstel aan. Een schrijven der Saksische regeering. Demogelijkheid van een burgeroorlog. De Saksische regeering beeft een schrij ven gericht tot de Rijksregeering, waarin zij haar meening uiteenzet, ten aanzien van de op 8 Juli gepubliceerde verklaring dezer laatste inzake de mogelijkheid van een burgeroorlog. Do Saksische regeering komt vooral op legen do verklaring, dat de Rijksregeering er naar streeft met Saksen en Thuringcn in het belang der kalme ontwikkeling van do binnenlandsee toestanden overleg te plegen. De verklaring, zegt zijv beeft te Bicsden groote verbazing gewekt en do Saksische regeering vraagt, of daarmee bedoeld is, dat Saksen en Thuringcn spe ciaal toezicht öoodig hebben, dan wèl of daarin de bewering ligt opgesloten, dat in Saksen de toestanden zoodanige vormen hebben aangenomen, dat van Saksen uit een burgeroorlog dreigt. Be Saksische re geering vraagt de Rijksregeering of dit do beteekenis van haar toenmalige verklaring was en wat haar heeft geleid lot het aan nemen eener dergelijke houding jegens dc Saksische Regeering. De Balkan. Een crisis? In weerwil van verschillende officieele tegenspraken blijven de geruchten aan houden omtrent een dreigende crisis op den Balkan, Naar het heet, zouden Kroa tië, Macedonië en Montenegro plan heb ben zich aan de overheersching van Bel grado te onttrekken om zich onafhanke lijk te maken. Do geruchten spreken ver der van een dreigende revolutie in Zuid- Slavië. En men beweert dat zoowel Enge land als Italië voorzorgsmaatregelen tref fen door vlootafdeelingen samen te trek ken. Engeland zou Maltha als punt van bijeenkomst hebben aangewezen, terwijl Italië alle met verlof zijnde zeeofficieren zou hebben bevolen naar hun schepen te rug te keeren. iialië. He! conflict in de Volkspartij'. K a m e r 1 e d e nHit* de p a r t ij gezet. Do Nationale Raad der (Katholieke) Volkspartij heeft een resolutie aangenomen waarbij do afgevaardigden Mattei, Gentili, Martine en Vassalo, voormalig onderstaats secretaris in het kabiuet-Mussolini, uit de partij worden gezet. Zeven andere afgevaardigden, onder wie Gavazzoni, ex-minister van arbeid in het kabinet-Mussolini, die beschuldigd wor den gedurende zekeren tijd dezelfde gedragslijn te hebben gevolgd, als hun ge royeerde collega's, zijn uitgenoodigd bin nen 10 dagexl als Kamerlid te bedanken. De „Corriera d'Italia", die genoemde af gevaardigden steunt, houdt op het orgaan der Volkspartij te zijn. Sluiten!. Berichten Ontvluchting van een Amerikaanschen schoener. De bemanning van den Amertkaanschen schoener „Iskum", welke eenigen tijd ge leden bij Oost Kaap (Siberië) gevangen genomen werd, op be&chuldiging van over treding der Russische handelswetten, heeft do wachten overmand en in boeien geslo ten, waarna zij er in geslaagd is, den schoe ner behouden naar Nome te brengen. Een kleine overdrijving. In tegenstelling van vroegere berichten blijkt thans het aantal dooden ten gevolge van het spoorwegongeluk op de lijn Sofia- Warna acht te bedragen en het aantal ge wonden twintig. Vroegere berichten hadden schrikbarende cijfers genoemd. Er zouden maar even 103 docden en 300 gewonden zijn! HET VOORNAAMSTE NBEUWS. BUITENLAND. Dc Duitsche Communisten hebben van het houden van een anti-fascistcndag op Zondag a.s. afgezien. Het conflict in de Italiaansche (R.-K.) Volkspartij, Een crisis op den Balkan? BINNENLAND. Staatsraad Mr. Dr. Struycken is te 's-Gravenhage overleden. Vergadering van de Prov. Staf en van Zuid-Holland. De droogmaking van den Wssteinder plas. BiÜIIESgL&üe DE EERSTE KAMER. Er zijn gekozen, zooals wij reeds giste- ïen in een gedeelte onzer oplage hebben medegedeeld: 16 Rooinsch-Katholieken, 8 Anti-Revo lutionairen, 7 Christelijk-Historischen, to taal 31 rechtsche Eerste Kamerleden; 5 Vrijheidsbonders, 3 Vrijzinnig-Democra ten en 11 Sociaal-Democraten, totaal links 19. In do Frov. Staten van Zuid-Hol land werden uitgebracht 80 stemmen, waarvan 3 in blanco. Geldig 77 stemmen (stemwaarde 16,016), welke alle lijststem- men zijn. Hiervan verkreger Staatk. Ger. P. 2 (416); Christ.-Hist. Unie 11 (2283); Platteiandersbond 1 (208); Anti-Rev. P. 16 (3328); Vrijheidsbond 9 (1872; S.D.A.P. 18 (3744); R.-K. Staatspartij 15 (3120); Vrijz.-Dem. Bond 5 (1040). Afwezig waren de leden Gerrelson (C.- H.) en van der "Weyden (R.-K.) Nieuw gekozen loden. Katholieken: Jhr. Mr. A. F. O. van Sasse van Ysselt en P. W. de Jong v. d. Heuvel. Vrijheidsbonders: S. v. d. Bergh Jr., E. v. Kclwich Verschuur, inr. P. Rink on jhr. R. R. L. do Muralt. S.D.A.P. :H. H. van Kol, H. Polak, W. C. de Jonge, P. Moltmaker, E. Rugge, R. Stenhuis, Ch. G. Cramer en A. B. dc Zeeuw. In de nieuwe Kamer koeren niet t e r u g: Katholieken: Mr. V/. H. J. Th. van Basten Batenburg, Jhr.- Mr. J. W. M. Bosch van Oud-Ameliswoerd, Jhr. P. J. J". S. M. van der Boes de Willcbois, A. J. A. Gilissen, Di«. J. A. A. M. van Loon, Mr. A. J. M. Smits, Br. Alph. Steger. Anti-Revolutionairen: J. Douwes Jr., G. C. D. d.'Aumale van Hardenbrook van Hardenbroek, Mr. S. do Vries, Jhr. J. Beelacrls van Blokland on Mr. P. E. Briët. Vrijz.-Dem.: Mr. H. L. Schünfcld. ^"x Tweede Kamer-vacature? Wanneer Jhr. Mr. A. F. O van Sasse van Ysselt zijn benoeming tot Eerste Ka merlid aanvaardt, komt zijn zetel in de Tweede Kamer vacant. Deze zal dan wor den bezet door den heer P. P, J. A. van der Putt. R.-K. Universiteit. Wij verwijzen naar een advertentie in dit nummer inzake dé inschrijving voor de R.-K. Universiteit. Ce Hanzebank te Den Bosch. Ontslag aan personeel De ,,'s-Hertogenb. Crt." verneemt, dat aan een overwegend deel- van het perso neel der Hanzebanken met ingang van 1 September a.s. ontslag is aangezegd. Er is op het oogenblik en ook in de vol gende mAand nog volop werk, in verband met het onderzoek der deskundigen der rechtbank, enz. Daarna echter zal een groot deel van het personeel overbodig blijken. Wanneer deze personen gehandhaafd bleven, zou dit geschieden ten kaste van de crediteuren. Echter zijn, zooals men weet, reorgani satieplannen in de pen. Mochten deze ver wezenlijkt worden, dan is het te verwach ten, dat diegenen van het personeel, die men geschikt en gewenscht ooi-deelt om in dienst te houden, alsnog bericht zullen ontvangen, dat zij niet met 1 September a.s. ontslagen zijn. De opzegging is dus een voorzorgsmaat regel. Verder verneemt het blad, dat aan geen enkele der directeuren, noch procuratie houders ontslag is aangezegd en dat door den genomen maatregel 135 personen (be ambten, wisselloopers, loopjongens, werk sters enz.) worden getroffeu. Er zijn slechts weinig gehuwden onder, daar men zooveel mogelijk bij het ontslag de on- gehuwden laat voorgaan. Onderzoek naar medezeggingschap van Journalisten. Prof. Mr. D. van Blom te Leiden heeft liet voorzitterschap aanvaard van de on langs door den Nederlandschen Journalis ten Kring ingestelde commissie van onder zoek naar de medezeggingschap van jour nalisten bij den voorgenomen verkoop van een dagblad en in de leiding van het dag blad als onderneming. Ned. Journalistenkring. Prof. mr. D. van Blom te Leiden lieeft het voorzitterschap aanvaard van do door den Ned. Journalistenkring ingestelde com missie van onderzoek naar de medezeg- gingsschap van journalisten bij verkoop van een dagblad en in de leiding van het dagblad als onderneming. Negende Diocesane KatSioliekendag in het Bisdcm Haarlem. Men schrijft ons uit Hoorn: De Negende Diocesane Katholiekendag zal dit jaar te Hoorn plaats hebben. 't Is bcgrijptlijk, dat een voor onze plaats en onze omgeving zoo belangrijk gebeuren, met dc grootste zorg wordt voor bereid. Het uitvoerend comité, bestaande uit ile heeren E. J. M. Stumpel te Hoorn, 'als voorzitter, kapelaan F. Cornet te Hoorn, J. Commandeur K.Az., te Wognum, C. Rood to Bovcnknrspel, C. v. d. Veer to Hoorn en C. J. B. Otte, Kerkstraat 10, Hoorn, ais secretaris, was zoo gelukkig de lloogccrw. Deken J. H. Smcclo te Hoorn bereid te vinden ats cere-voorziller op te treden, terwijl Mevrouw Bronsveld Vitringa to noorn, lid v. d. Tweede Ka mer, zïch oen benoeming tot eere-lid liet welgevallen. Door bet uitvoerend Comité werden be rends ingesteld oed* Commissie -voor Tors cn. Propaganda, en ren commissie van or de, terwijl ook box Bureau van bet Secre tariaat reeds werd geïnstalleerd. Door het algemeen Hoofdbestuur zijn do besturen der afdeeüngen als volgt sa mengesteld: Eerste afdeeling: Voorzitter do Z.Uerw. Heet Th. J. Giölen, lo Luljcbrook: leden: Ch. L. va:* do Bill to Heldor, V/. B. C. II.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1923 | | pagina 1