143 Jaargang. S3ÏNSÖAG 24 JULI 1923 No. 4205 0 Csidóelte ©o u/ta-ttf DeABONNEMENTSPRIJSbedroagf bij vooruitbetaling Voor Leiden 13 cent per week 1 2.30 per kwartaal. Bij onze Agenten 20 cent per week I2.S0 per kwartaal. Franco por post I 2.35 per kwartaal. Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné'a vor- lirii"baar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd Zondagsblad 3 ct. Bil nummer SaesiaaS uit twea (siasSsn. fjiet gauw tevreden. De heer mr. C. P. M. Roinme wijclt in liet jongste nummer van „De R.-K. Werk gever" een artikel, waarin het Rapport- Barge „met veel waardeering" wordt be groet. Toch is mr. Romme nog niet geheel tevreden „Wij erkennen schrijft mr. Romme onder meer de juistheid van het stand punt der Commissie, waar zij, naast de vertegenwoordiging der arbeiders, boeren, middenstanders, vrouwen en vrijo beroe pen, nog een vijftal wezenlijk politiek-be- langstellenden met algemeen politiek in zicht in den verkiezingsraad zet. Maar eigenlijk moest dit niet behoeven te zijn. Want zijn er nog burgers naast de cultu- reele groepen, naast de landbouwers, de arbeiders, de grootindustrieelen, enz.? Is in een groepeering naar de maatschappelijke functie niet de gansche gemeenschap be grepen? Waarom dan daarnaast nog an dere vertegenwoordigers? Thans moet het, omdat aan het algemeen politiek inzicht van de standsvertegenwoordigers nog te veel mankeert. Geen verantwoordelijkheid dragend voor 's lands bestuur, hebben de sociale organisaties zich veelal te weinig georiënteerd in de richting van de alge- meene, alle groepen en alle belangen om vattende politiek. Maar met den last der verantwoordelijkheid moet dit wij heb ben er boven op gewezen veranderen; en de afzonderlijke dragers van het alge meen politiek inzicht, die de Commissie in den verkiezingsraad geplaatst wil zien, zijn daar, om de standsvertegenwoordigers tevens tot dragers van dat algemeene po litieke inzicht te maken. Wij beschouwen dus de bezetting van een vijftal zetels door personen buiten de standsvertegenwoordi- gers als een overgangsmaatregel. En wij leggen op dit karakter daarom zoo den na druk, omdat wij niet kunnen onderschrijf ven do tegenstelling, welke vaak gemaakt wordt tusschen de groepeering naar een zelfde beginsel en de groepeering naar een zelfde belang." Vrijgestelden zijn niet gauw tevreden—^ zegt men wel eens. Tot die niet-gauw tevredenen behoort ongetwijfeld mr. Romme; de Verkiezings raad moet niet voor 6/7 maar voor 7/7 uit vertegenwoordigers der sociale 'organi saties, als zoodanig, bestaan ver tegenwoordigers der politieke organisatie, als zoodanig, mogen er heelemaal niet in. Mr. Romme wil niet weten, zegt hij, van een tegenstelling tusschen- de groepeering naar eenzelfde beginsel en de groepeering naar eenzelfde belang. Prachtig-juist, in theorie. Maar in practijk ontbreekt er nog wel eens wat aan, wat mr. Romme wel zal willen toegeven zoo hij even inzich- zelf wil keeren. Over dien Verkiezingsraad is nog niet bet laatste woord gesproken, maar de wenscli des hoeren R zal, dunkt ons, wel goen aanhang vinden. Dit biad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen i Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN TEL. INT, 935 GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. il. DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Go wo no advor3©ntt!ën 3Q cant per rogala Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het S dubbele van het tarief berekend. k KEo!ne adverïenSiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en vcr« huur, koop en verkoop^5 50. BUITEHaLfliaD De bezetting van het Roergebied Het Briischs onhverp-nota op de Duitscba nota. De voorloopige indruk te P a r ij s v r ij slecht. Het geheim van de Engelsche voorstel len blijft hier zorgvuldig bewaard, maar bet verschijnsel van diplomatieke door^ siepeling, dat zich in dergelijke gevallen pleegt voor te doen, maakt, dat men uit aanwijzingen in de Engelsche bladen zich een vrij goed denkbeeld van den inhoud kan vormen. De ontvangst daarvan in de pers is te Parijs vrij slecht. Do verschillende bladen waarin men doorgaans regeeriügsopinies ,^an' beloogen reeds nu, dat het zeer moeilijk zal zijn het hierover eens te worden. Erkend wordt, dat naar den vorm de Engelsche regeering het mogelijk ge daan schijnt te hebben om vriendelijk en voorkomend te zijn. Maar dat neemt niet weg, dat de voorstellen voor Frankrijk vrijwel onaannemelijk zijn. Een schatting op het oogenhlik van het Duitsche bela- mgsvermogen is dwaasheid, ook al ge schiedt ze niet door een autonome inter nationale commissie, maar door een aan te Commissie van Herstel ondergeschikte vergadering van deskundigen. Wat de rui hr kwestie betreft, Frankrijk en België mnnen onmogelijk afzien van den eiseb, (/a Podschland het lijdelijk verzet zal op geven en beginnen zal te betalen eer het uirgebied weer ontruimd wordt. De ge- c spun ten loopen dus nog altijd even- ^®er uiteen en er zullen lange besprekin gen noodig zijn om tot een vergelijk te ko- a D-D S u n s 0 ontvangst t r r.n s s e 1 en A m e r i k a. Belgie heeft de Britsche nota, vol gens den correspondent van de „Daily Te legraph" te Brussel, een goeden indruk gemaakt en men koestert de hoop, dat men bij- slot van rekening tot overeenstemming zal geraken. Het vooruitzicht de onder handelingen voort te zetten, waartoe de nota da gelegenheid biedt, wordt te Brus sel als een gunstig tecken beschouwd. In de Vereenigde Staten nemen de bla den aan, dat in het ontwerp-antwoord van de Britsche regeering oen internationale commissie van deskundigen wordt voor gesteld, welke (ot taak zou hebben de be talingscapaciteit van Duilschland na te gaan en vast te stellen. Volgens de bladen zou zulk een voorstel door de regeering te Washington gunstig beoordeeld worden, daar dit denkbeeld, zooals bekend, oor spronkelijk door staatssecretaris Hughes werd geopperd. De Londensche bladen werpen geen nieuw licht op den inhoud der Britsche nota. De „Times" geeft echter in een hoofdartikel een overzicht van de situatie. Het blad schrijft o.a.: „De Britsche regee ring heeft haar politiek onbeschroomd en met groote nauwkeurigheid vastgesteld, en nu er opnieuw stappen zijn gedaan, koes tert het publiek den wensch, dat deze stap pen zeer spoedig met succes zullen worden bekroond. De Britscho regeering heeft deze stap pen niet gedaan uit hoofde van prestige of eigenliefde, doch omdat de gevaren, welke uit de toestanden in Europa voortsprui ten, toenemen en het Britsche volk zich te dezen aanzien niet op zijn gemak gevoelt. Men ziet in Groot-Brittannië reikhalzend naar resultaten uit. Men wenscht, dat de kwestie van het herstel op een bree&ere basis zal komen te staan, waardoor een werkelijke oplossing mogelijk en waar schijnlijk zal worden. Hierdoor is de Britsche regeering ge noopt, opnieuw stappen te doen, waarop zij thans niet kan terugkomen. Integen deel, ze moet haar pogingen voortzetten en dit is de reden, waarom zij geen uit stel van behandeling der brandende kwes ties en 'gevolge van nuttelooze diplomatie ke vertragingen kan gedoogen. Het is zaak Duitschland, op dit oogenhlik, nu het nog tijd is, tot betaling der schadeloos stelling en herstel van de stabiliteit in Europa te verplichten. Er moet iets ge daan worden, en vlug".. De Fransche re ge e r i n g wil niet naar Den Haag. De Daily Express verneemt uit Parijs, dat de Fransche regeering stellig het Britsche voorstel zal verwerpen, om de kwestie van de wettigheid van de Ruhr- bezetting voor het Haagsche hof te bren gen. Een onderzoek van Duitschland's be- taalkracht door een lichaam, dat de com missie van herstel benoeant, zou misschien aangenomen worden. Een Duitsche repliek op Poincaré's rede. In een bespreking van Poincaré's rede betoogt het W.B., - hoe ieder deskundige weet, dat de onzichtbare verwoesting in Duitsc.hland aangericht veel grooter is dan de zichtbare in Frankrijk. De gevol gen n.l. van de hongerblokkade, de ontbe ringen, de ondergang van den midden stand, de ondervoeding van millioenen kin deren, de vernieling van Duitschland's fi- nancieele kracht enz., zijn door Engelsche en Amerikaansche deskundigen vastgesteld Het Duitsche streven om de productie zoo goed mogelijk op de been te houden, moest ook door de tegenpartij worden ge waardeerd, daar dit een voorwaarde is voor het naleven der herstelverplichtingen Het verzet van Poincaré tegen een duide lijke vaststelling van Duitschland's ver plichtingen, hetgeen een voorwaarde be- teekont voor Duitschland's vermogen om te betalen, doet de werkelijke bedoelingen van den Franschen premier zien, n.L Duitschland duurzaam onder de knie te houden. Het Duitsche aanbod van 7 Juni beteekent de eensgezinde wil van regeering en economische kringen om het uiterste te betalen. Tegenover de geweldige lasten, welke Duitschland bereid is op zich te ne men, is Poincaré's verwijzing naar de mo gelijkheid van een Duitsche économische hegemonio zinloos. Be Intcrnaüonals en de Ruhrkwesiis. Tom Shaw naar het Ruhr gebied afgevaardigd Op Easton Lodge, het buitenverblijf, dat als bureau der Britsche Labour Party dient, werd eergister een bijeenkomst ge houden van vertegenwoordigers der so cialistische Internationale. Aanwezig wa ren Léon Blum (Frankrijk), Adolph Braun (Duitschland), Vandervelde (België), Mac Donald, Tom Shaw en Henderson (Brit- tannië). Henderson was voorzitter. De vergadering besprak den internationalen toestand en de houding door de partijen in de verschillende landen aan te nemen. De conferentie sprak zich uit ten gunste van een wisseling van nota's en meenin gen tusschen de geallieerde regeeringen ten aanzien der Ruhrbezetting enz. Voorts werd besloten Tom Shaw te verzoeken het Ruhrgcbied te bezoeken en verslag uit te brengen over de maatregelen, die ge nomen moeten worden om het vraagstuk op te lossen. De conferentie te Lausanne. Joego-Slavië zal het verdrag niet teekencn. In tegenstelling met Roemenië zal Joego slavië het verdrag niet onderteekenen, daar het enkele economische en finan- cieele clausules er van niet kan aanvaar den. Er zal aan het verdrag een protocol wórden toegevoegd, dat de mogelijkheid van onderhandelingen met Joego-Slavië, gevolgd door onderteekening, openlaat. Een Turksch-Pocisch ivriendschapsverdrag Gistermiddag teekeöclen do Turkscho en Poolsche delegaties te "Lausanne een vriend schapsverdrag en een handelsverdrag, waardoor de landen zich wederzijds de rechten van meest begunstigde natie toe kennen voor den duur van een jaar. Duitschland. Opstand in een gevangenis. Een groot tumult. In do staatsgevangenis te Moabit in de I.ehrterstrasse is in den vorigen nacht op roer uitgebroken, In een zaal van de afdee- ling, waar de gevangenen, wier geestver mogens geschokt zijn, zijn ondergebracht, begonnen op een blijkbaar van te voren overeengekomen tecken, de gevangenen al les kort en klein te slaan. Deze afdeeling is in een zijvleugel van het gebouw geves tigd. Op het oogenhlik vertoeven er onge veer 40 gevangenen, de meesten ter obser^ vatie. Dit oproer moet reeds langen tijd voor bereid zijn geweest. Het geschreeuw en gejoel van de gevangenen werd op andere afdeelingen gehoord, welke daarop even eens legen hun bewakers opstonden en de zen overmanden. Onmiddellijk werden er krachtige maat regelen genomen. Al "het aanwezige perso neel begaf zich naar de bedreigde afdee lingen en met de uiterste moeite en de in spanning van alle krachten gelukte het, clen opstand te bedwingen. De belhamels, ongeveer 10 in getal, werden-in cellen op gesloten. Door het tumult vernam het personeel van het in de nabijheid zijnde Lehxter BaJinhof, dat er in de gevangenis oproer uitgebroken was. Onmiddellijk werd de politie gewaarschuwd, die spoedig ter plaatse was. De Katholiekendag naar Munster. Er worden pogingen in het werk gesteld den afgelasten Katholiekendag alsnog te houden, maar te Munster in plaats van te Keulen. DuurtereHeijes te Gleiwitz. Ook hier zijn opstootjes wegens de duur te der levensmiddelen voorgekomen. Voor verschillende winkels ontstonden opstoot- tjes, daar men de winkeliers wilde dwingen de prijzen der levensmiddelen te verlagen. Vele winkeliers gaven, om erger te voor komen, aan den eisch gehoor. Oostenrijk. De spoorwegmannan. Ee n C h r.-s ociale overwinning. In de „Reichspost" publiceert afgevaar digde Franz Haider een artikel over do overwinning der katholieke spoorwegman- hen bij hel kiezen van een vertróuwens- raad behaald. In de personeel-commissie en do centraio commissie hebben nu 97 officieel gekozen katholieken zitting geno men, d. w. z. een versterking van hun aan tal met rond honderd procent. Bijzonder verheugend is dit feit, wan neer men weet, welken invloed de sociaal democraten na de proclamatie der repu bliek tot in den laats ton tijd bezaten. So ciaal-democraat was in deze organisatie 't parool. Met alle geoorloofde en ongeoorloofde middelen hebben de rooden hun macht pogen te behouden en te versterken. Do spoorwegmannen waren nagenoeg gedwon gen om lid der socialistische organisatie te zijn, wilden zij in hun positie niet be dreigd worden. „Geen wonder," zoo schrijft Ilaide, „dat bij het kiezen van den vortrou- wensraad in 1919 de rooden een enorme meerderheid behaalden en de Christelijk- socialo vakvereeniging slechts zes mannen kon afvaardigen. Dat do jongste verkiezingen belangrijk waren, getuige de opkomst der stemgerech tigde leden. Niet minder dan 93 pCt. van hen liecft gestemd zelfs in gemeenten, welke de socialisten voor onneembare roo- do stellingen hielden, werden christelijk- sociale vertegenwoordigers gekozen." Engeland. De bootwerkcFsstakïng. D'o officinale leiders uitgescholden. De uittarting hunner leiders 'door de Londensche bootwerkers bereikte gisteren haar hoogtepunt toen een vergadering van 5000 hunner weigerde te luisteren naar den raad van de bekende leiders Goling eri Bevin. De bootwerkers scholden hun offi cieel© leiders uit, verlieten daarop ordelijk de vergaderzaal, de leiders in de ledige zaal achterlatend. Rusland. De godsdienst in Sovjet-Rusland. De volkscommissarissen van Justitie en Binnenlandsche Zaken hebben aan de uit voerende comité's der verschillende gouver nementen een instructie gezonden, waarin aan godsdienstige genootschappen gelijke rechten worden toegekend als aan andere vereenigingen, behalve dat zij er geen eigendommen op na mogen houden en niet worden beschouwd als rechtspersonen. De preventieve censuur op preeken wordt op geheven, mits zij zich bepalen tot zuiver re- ligieuse onderwerpen. Hot is den autori teiten verboden bepaalde godsdienstige richtingen ten koste van andere te bevoor- deelen. De Ver. Stalen erkennen Sovjet-Rusland niet. In een aan Gompers gerichlen brief zegt de secretaris van staat, Hughes, dat de erkenning van Rusland door de Vor- eenigde Staten niet kan plaats hebben, zoolang Ruslands leiders voortgaan, zoo wel in binnen- als buitenland, een geest van vernietiging te toonen. Bulgarije. Eigenaardige Roode Kruis-Arbeid. 3 00 ar*r es.t a t ies. De Bulgaarsche autoriteiten vermoedden sedert geruimen tijd, dat de Roodo-Kruis- commissio van Sovjet-Rusland, die eind van het vorig jaar in Bulgarije kwam ter regeling van de repatrieering van de Rus sische vluchtelingen, zich veel bezig hield met het voeren van een gevaarlijke pro paganda. Hiervan zijn thans documentaire bewijzen ontdekt, met het gevolg, dat de regeering alle bureaux van de commissie heeft doen onderzoeken en alle leden der commissie in die bureaux onder arrest heeft gesteld, totdat zij naar Rusland zul len worden teruggezonden. De Ullsteindienst meldt uit Sofia: De Bulgaarsche regeering heeft circa 300 ver plegers van het Roode Kruis laten arres teren, daar zij, volgens den minister van binnenlandsche zaken, revolutionnaire agenten van Moskou zijn. Zij zouden wor den ondersteund door de aanhangers der vroegere regeering, en zouden te zamen met Bulgaarsche communisten, de revolu tie in Bulgarije voorbereiden. De bolsje wistische agenten zullen naar Rusland wor den teruggezonden. China. Een wanhopige toestand. De toestand in China is een tragi-come- die. Er is in de hoofdstad geen president van de republiek, geen premier, geen mi nister van financiën, noch van buiten- landsche Zaken. Slechts drie andere leden van het kabinet deelen bevelen uit. Hel parlement wil vergaderen, maar er worden geen zittingen gehouden, omdat het quo rum niet aanwezig is, terwijl de parle mentsleden overal naar iemand zoeken, die hun geld zou kunnen geven. Allo bronnen van staatsinkomsten zijn opgedroogd. Nie mand wil regeeren en zich blootstellen aan de eischen der troepen en politie, die sinds langen tijd geen gages hebben ontvangen. De financiën liepen totaal in de war. Te Peking vraagt men zich af, wanneer do troepen in die stad zullen binnenvallen, ten einde van de banken cn den koopmans stand do gelden voor levensonderhoud af te dwingen, of wel direct aan het plunde ren te slaan. In vele provincies vechten de troepen onderling. Opium is een bron van inkomsten voor de gouverneurs. Overal, in alle standen en kringen, gebruikt men thans opium. "Wet en orde bestaan niet meer en de ongehoorzaamheid aan de land wetten treedt in allo kringen en standen op. China gaat voor het oog der gehcele wereld ten onder,^""** gïüHEHL&ÜD Hei conflict aan Financiën. De Parijsche correspondent van het „ïlbld." seint: De hier verschijnende „Daily Mail" weet te vertellen, dat de beslissing van den Nederlandse''en ministerraad omtrent het vlootplan, dal minister De Geer deed heen gaan, 't gevolg is van een besluit der Brit sche regeering om! te Singapore een vloot- basis in te richten. Daarom acht thans de NedoiTandsche r'egcering onmiddellijke uit voering van het vlootplan noodzakelijk. Do communistische Kamerfractie heeft naar de „Tribune" meldt, aan de sociaal democratische Kamerfractie verzocht, op grond van art. 58 van het Eegl. van Orde van de Tweede Kamer in verband met de vloot-crisis te willen medewerken aan het bijeenroepen der Tweede Kamer". KET tfOÖKBSA&MSTE fêlEUWS. BUITENLAND. Het ontwerp-antwoord aan Duitschland. Do indruk tc Parijs is vrij slecht, tc Brus sel en in Arnerika vrij gunstig. Opstand in een Duitsche gevangenis. 300 verplegers van het Roode Kruis in Bulgariie oearrestecrd.v^.. .'binnenland. De belemmeringen voor het auto-verkeer in Noord-Holland. (Binnenland, 2de blad) Hoe 't toegaat in de Communistische Partij in ons land (Binnenland, 2do blad) LEIDEN. Een nieuwe regeling van de sehoolgcSd- heffing. In Kamerkringen verzekerde men aan' heb „Hbld.", dat er, afgezien van de vraag of een bijeenroeping zou slagen, er niet op wordt gerekend, dat .de Tweede Kamer haar reces zal onderbreken voor een bij eenkomst, gewijd aan de crisis. Het ge bouw ligt trouwens héclemaal overhoop, dank zij de groote schoonmaak. A- - - -1 De R. K. Universiteit te Nijmegen. Een schrijven uit Rome aan H. H. D. D. H. II. de Bisschoppen van Nederland. Men seint uit Rome aan de ;,Msbd.": 'Aan H.HD.D.H.H. de Bisschoppen vaü Nederland is een schrijven gericht volgens hetwelk aan de theologische Faculteit van do R. K. Universiteit te Nijmegen door do' Congregatie voor do Semenaries en Univer siteiten onder zekere voorwaarden machti ging is gegeven, óm Academische graden" te verleeneii. 'v Z. H. de Paus heeft na ontvangst van het verslag van den Congregatie-Prefect dit besluit bekrachtigd, vertrouwend, dat do Universiteit, aan de waakzaamheid der Bisschoppen toevertrouwd, de meest over vloeiende vruchten zal afwerpen in trouv aan den "Apostolischen Stoel en in ijvei voor do Katholieke waarheden zal uit-- schitteren. Jubileumfeesten en ovsrwerkvergunning. Naar het „Centrum" verneemt, hoeft dé Minister van Arbeid zich tot de besturen! der vakcentralen gewend met de vraag, of er aanleiding is tot bet geven van een al gemeene ever werkvergunning tot bet inha len van verzuimden tijd, nu wellicht tal van werkgevers er toe zullen overgaan huö arbeiders vacantie te geven tijdens do feesten, welke zullen georganiseerd worden' in verband met het jubileum van de Ko ningin. De gewone audiëntie van den Minister van Onderwijs enz. zal Donderdag 26 Juli 2 en 9 Augustus a.s. niet plaats hebben. De gewone audiëntie van den Minis ter van Marine zal op Donderdag 28 Juli a.s. niet plaats hebben. H Te Apeldoorn"is overleden, 89 jaar oud, de heer R. O. van Manen, oud-* hoofdinspecteur-generaal van 's Rijka Waterstaat. De teraardebestelling is be paald op morgenmiddag te 's-Graven-i hage. f De 'directie der Nedcrl. Spoorwegen' heeft de Coop. Veroeniging van Spoorweg personeel voor allen, kennis gegeven, dat zij het tot nu toe door haar beschikbaar gestelde bedrijfskapitaal van pl.m. 1 mil- lioen gulden,*wenscht terug te brengen tot f 400,000 maximum. Het hoofdbestuur der vereoniging over weegt nu het vormen van een waarborg fonds met verplichte deelneming door allé leden, ten einde aan den wensch der direc tie te kunnen voldoen. De drukwerkenmagazijnen der Ned. Spoorwegen te Zwolle en Utrecht zullen lei' bezuiniging 1 Augustus worden opgeheven en vereenigd met het hoofdmagazijn te Tilburg. ""KERftMIEUBTS Zevenjaarlijksche Heiligdomsvaart te Maastricht. In den loop der vorige week zag Maaa- trichfc binnen zijn muren H.H. D.D. HJ±. Mgr. A. F. Diepen, bisschop van s-Herfco- genbcsch; mgr. A. P. Hopmans, bisschop van Breda; mgr. dr. Stractcr wij-bisschon van Aken, en mgr. A. J. Gallier, Issc, van Haarlem, benevens den Hoogeerw. heet Generaal der Krulshocron to St. Agatna en den Hoogeerw. heer Prelaat van Ooa- - lerhout, die in do St. Servaaskerlr eon Poll (ificale of rlochtigo Hoogmis opdroegen ell de H.H. Relieken der bcido hoofdkerken bezochten. - 1 Groote processies bezochten nog de stad, vaak was do toeloop van. geloovigen zoo groot dat een dubbele wacht do bezichti ging der Relieken in de St. Servas.axcrlc moest regelen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1923 | | pagina 1