14a Jaargang.WOENSDAG 18 JOL8 1923 Wo. 4200 DeASONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling Voor Leiden 19 cent per week 12.50 per kwartaal. Bij onze Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaal. Franco per post 1 2.95 per kwartaal. Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver krijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ei, met Geïllustreerd Zondagsblad 9 ct. Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen .1. Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEiDEN TEL. INT. 935 GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II. DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAST: Gewone advertentlën 30 cent per regel* Voor Ingezonden Mededeelingen wordt bet S dubbele van bet tarief berekend. s Kleine adverientfën, van ten boogste 30 woorden, waarta betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, buur en ver buur, koop en verkoop 10.50. Dit nummep bestaat urt twee bladen. Over de coalitie. 't Is ons nog niet duidelijk, dat de Ka tholieken in de Prov. Staten van Noord- Holland de samenwerking met de twee an dere recbtsche partijen moesten verbreken, teneinde voor zichzelf de winst van één zetel te kunnen bebalen. Dat is ons nog niet volkomen duidelijk; en wij hopen, dat daarover het laatste woord nog niet is gesproken. Maar overdreven wordt er, zoo men hier in ziet: een verbreken van de coalitie. En een onverdiend verwijt richt de Standaard tot de Katholieken, als het blad in een ar tikel onder het opschrift „Merkteeken aan den wand" spreekt van „de gretigheid van e6n deel der Roomsch-Katholieken", die het „steeds moeilijker maken" zal de sa menwerking in stand te houden. „Het Centrum" schrijft naar aanleiding van deze uitlating: „Vanouds heeft onze partij getoond men denke aan de Kamerverkiezingen in vroeger jaren offers te kunnen brengen ter wille der coalitie; en dat zij ook in het heden haar specifieke wenschen niet op de «pits drijft, mag geacht worden bekend te In verschillende provipciën werd trou wens bij de jongste verkiezingen der Ge deputeerden door de Rechtsche partijen samengewerkt, zonder dat daarbij iets van de „gretigheid" de katholieken bleek. En wanneer de „Standaard" zich be klaagt over N.-Holland, dan zon daartegen over kunnen worden gewezen op Gelder land, waar zooals de „Gelderlander" uit eenzette de protestantsche groepen der Rechterzijde haar stemmen moeten hebben gekoppeld aan die der Linkerzijde, om aan deze laatste een Katholieken zetel toe te kennen. "Laat men dergelijke gebeurtenissen ech ter niet onevepredin ver trachten ze in 'b vervolg te voorkomen. Ze zijn meermalen slechts te beschouwen als een incident, een accident, een „per soonlijk feit." En laat men dus niet te veel generali- sceren en te snel de alarmklok luiden over de Recbtsche samenwerking." En zeer terecht merkt het blad. het vol gende op over de bestaansgrond van de Coalitie. ..De Coalitie is in ons land do natuur lijkste zaak. welke ziob denken laat, en daarom houdt men er aan vast, ten spijt van moeilijkheden en geschilpunten. In de omstandigheid, dat er niets kunsb- maties aan haar is, maar dat zij wortelt in de beginselen en behoeften, ligt een krachtige waarborg voor haar bestaan, waarvan geen persbeschouwing of kiesre geling het karakter zal kunnen verande ren, of het einde veroorzaken." V Een Iseq leven. Typeerend de leegheid van het modern- hedcnschen leven is hetgeen Couperus* vriend Henri Borel gisteren naar aanlei ding van diens dood in het liberale „Va derland" van en over hem schreef: Louis Couperus is dood, zullen ze zeg gen. Maar ik weet wel beter: Louis Cou perus is uit dit leven tot een ander leven overgegaan, hij heeft zijn lichaam verla ten, zijn lichaam, dat bij evenzoo soigneer de als zijn taal, en dat nu vergaan zal, zooals men zegt, maar bet is alleen een vrij worden van los geworden atomen. Men moet mij nooit komen vertellen dat iemand dood is, want ik zou niet meer kunnen leven, als ik aan zooiets als dood geloofde. De fijne, naar schoonheid hunkerende ziel van Couperus dood, 't is immers te absurd, zij leeft nu vrijer en reëeler dan ooit te voren, en al de schoonheid en teederheid en fijnheid, dio in haar was, is nog in haar en met haar mede gegaan. Couperus' sen sitieve, gracieuze, nerveuze lichaam ligt nu wat men noemt levenloos, hij is er uit gegleden, zooals men uit een gewaad glijdt dat men aflegt, en wij kunnen hem thans evenmin zien als wij hem ooit voor zijn zoogenaamde sterven konden zien, want zien wij ooit den eigenlijken, innerlijken mensch? Immers nooit! Alleen zijn lichaam zien wij Voor de aohterblijvenden is het treurig, o hoe treurig, niet meer bij hem te kunnen komen, niet meer zijn stem te hooren, zijn gracieuze gebaar te zien, maar dat het voor hem treurig is, geloof ik allerminst. Dij zal zich vrij voelen en gelukkig, zoo dra hij zich weer bewust wordt, en ik denk niet, dat hij het leven terug zal wen schen. Want deze man, dien men ten onrechte o® zijn sensibiliteit en nervositeit en sub tielheid en vrouwelijke zachtheid wel eens geaffecteerd dacht, was in waarheid: een levensmoede. Het laatste, geestige feuille ton in het „Vaderland" over de nuttelooze verspilling van ons leven was voorafge gaan, een paar maanden geleden, door een gesprek, dat ik met hem in „Bellevue" had, en waarin hij mij zeide„Is 't niet affreus, Borel, iederen morgen weer hetzelfde: bad nemen, scheren, schoon ondergoed, schoe nen aantrekken, kopje thee, broodjes, kl maar door, &1 maar door Ja 't is „affreus", iederen dag weer opnieuw een rijk-begaafden geest te la ten ondergaan in het zich uitleven in een instincten-bestaan En vreeselijk is het inderdaad: vreeselijk, er aan te denken, dat deze grootmeester van den modernen roman, deze taalvirtuoos bij uitnemendheid, een groot deel van het hem door God geschon ken leven heeft besteed aan het schrijven van sensueele, voluptueuse, verderfelijke lectuur Dies irae, dies illaWij herhalen wat wij gisteren schreven: Gods Rechtvaardig heid moge hem barmhartig zijn.... In het hierboven geciteerde artikel van Henri Borel treft ons het mijmeren over 't voortbestaan na den dood. Zeer terecht zegt hij, dat er een voortbestaan moet zijnmaar hij laat het bij wat vage en onbestemde gevoelensdoet niet de stap naar de waarheid. Ja het leven van het moderne heiden dom is leeg! SUiTEBiL&MÖ De bezetting van liet Roergebied De spanning fusschen Engeland en Frankrijk. Meer optimisme te Londen. De avondbladen te Londen uiten zich optimistischer over den politieken toestand dan zij sinds lang gedaan hebben. Van dit grooter optimisme in de beoordeeling van de ontwikkeling der zaken waren trouwens wed«_eagi8tCTen, ondank Ook de meer gematigde toon, welke de Fransche pers thans aanslaat, trekt te Londen de aandacht en het optimisme wordt nog versterkt door de commentaren der New-Yorkscho ochtendbladen, die vrij algemeen de verwachting uitspreken, dat een bevredigende oplossing van het her- stelvraagstuk zal worden gevonden. Er bestaat alle reden om te gelooven, dat Frankrijk het ontwerp der Britsche nota afwacht .met het voornemen het de meest nauwgezette aandacht te schenken, en eiken begaanbaren weg in te slaan, welke naar een gezamenlijke actie kan leiden. De rede van Poincaré. Een Duitsche persstem. De rede van Poincaré te Senlis bevat zelfs niet het geringste spoor eener nieuwe gedachte en zij had dus best achterwege kunnen blijven, zegt de „Vorwarts". Be schouwd als antwoord op de redo van Baldwin is zij van zuiver negatieven aard De verlengde verkeersafsluiting. De maatregelen nog verse h'o r p t. In verhand met de verlenging van de verkeersafsluiting, die volgens de laatste bepaling op 25 Juli om 12 uur 's nachts en niet op 16 Juli, zooals oorspronkelijk was bekend gemaakt, zal worden opge heven, zijn de afsluitingsmaatregelen nog aanmerkelijk verscherpt, zoodat het ver keer lusschen het bezette en het onbezette gebied bijna volkomen is opgehouden. De reizigers, die gisteren, in de verwach ting, dat de afsluiting zou worden opge heven, over Vohwinkel verder trachtten te komen, zijn allen teruggestuurd. Dit was ook het geval, wanneer zij in het bezit waren van een bewijs van de verschillen de bezottingsautoriteiten. Daar komt bij, dat de verkeersmpeilijkheden nog zijn toe genomen, doordat in het district Duis burg de opheffing der sancties, voor zoo ver zij op het verkeer betrekking hebben, geweigerd is, terwijl bovendien nog de trams en lokaaltreinen met niet meer dan één motor- en één volg wagen mogen rijden en de dienstregeling zóó moet zijn inge richt, dat zij niet uitgebreider is dan het vorige jaar. Daardoor wil men do bevol king dwingen, meer dan tot dusver van de treinen der Fransch-Belgische spoorweg- regie gebruik te maken. Do uitwerking van de verkeersafsluiting op do industrie is noodlottig; de eene fabriek na de andere moet worden stopge zet, en de schaarschte aan artikelen door de afsluiting doet de prijzen van dag tot dag stijgen. De toestand op de levensmid delenmarkt, met name van suiker, wordt nog ernstiger door de grooto inbeslagne mingen in de Nederrijnsche suikerfabrie ken. Er zijn daar voorraden van 100,000 zakken in beslag genomen. Een Engelsch oo'rdeel. De Keulsche correspondent van de „Ti mes" meldt aan zijn blad, dat do verlen ging van de afsluiting van het Roerge bied niet alleen bij de bevolking groote ontsteltenis heeft veroorzaakt, doch ook de Engelsche absoluut overrompelde, aange zien zij door hun bondgenooten van dezen maatregel volkomen onkundig waren gela ten. Reeds van den aanvang af was deze verkeersafsluiting den Engelschen onsym pathiek. „Het stelde onze loyaliteit jegens de Franschcn op een zware proef, dat wij dezen maatregel in onze zone moesten toe passen." De verontwaardiging over den aanslag bij Duisburg was evenwel mee oorzaak, dat het er toch van kwam. „De verlenging van de verkeersafslui ting verraste de Engelsche autoriteiten volkomen, en het feit, dat opnieuw op onze medewerking werd gerekend, stelde ons voornemen om de Franschen niet tegen te werken in hun optreden in het bezette gebied wel op een zeer zware proef. Deze verlenging as in het oog der En gelschen des te afkeurenswaardiger, nu er hoegenaamd geen motief voor wordt opgegeven. Van niet officieele personen had do cor respondent wel het een en ander over de „vermoedelijke oorzaken" vernomen. Niet geheel onaannemelijk lijkt dezen correspondent het Duitsche vermoeden, dat een en ander in verband staat met de se paratistische beweging. Hij schrijft al thans: „Zonder hierover een definitief oordeel uit te spreken, dient te worden geconsta teerd, dat inderdaad zoowel Dorten als Smeets een levendige bedrijvigheid aan den dag leggen. Smeets heeft zijn mannen geheel opnieuw georganiseerd met het oog op „directe actie". Beide groepen beroe men er zich op, en naar ik meen niet ge heel ten onrechte, dat zij den laatsten tijd zeer in ledenaantal zijn vooruitgegaan. De arbeiders beginnen tegenover dit separatis tische drijven een steeds agressiever hou ding aan te nemen. Een separatistische putsch, onmiddellijk gevolgd door een bot sing met de groote meerderheid der ar beiders beschouwt men hier dan ook als een der gevaren, welke Duitschland in de naaste toekomst bedreigen." „D? MppyWSi}1 Lausanne- ggteeken5.. D|nsdaS Gisteravond had een voltallige vergade ring der vredesconferentie plaats, waar alle overeenkomsten tusschen Geallieerden en Turken* geregistreerd en bevestigd zijn. Dc onderteekening van het vredesverdrag is op Dinsdag 24 Ju3i bepaald. Duitschland. Duitschland en de Volkenbond. Een actie voor aansluiting. De actie voor aansluiting van Duitsch land bij den Volkenbond gaat steeds door. Na graaf Bernstorff hield in „Die Welt am Montag" von Gerlach een langademig plei dooi voor een zoodanige toetreding, ter wijl gisteren Theodor Wolff er een lans voor brak in het „Berliner Tageblatt". Wolff gaf wel toe, dat deze stap met groote vernederingen gepaard gaat, om van andere meer tastbare belemmeringen niet te spreken, maar hij acht het in het geheel geen bezwaar, deze vernederingen op den koop toe te slikken, daar gevoels- politiek voor hem uit den booze is. Voor gisteravond was er weer een groote meeting belegd, waar generaal von Deim- ler, professor Wallenstein en dr. Hans Si mons over hetzelfde onderwerp het woord zouden voeren, terwijl er een brief aan de Duitsche liga voor menschenrechten voor gelezen zou worden, waarin Nansen zijn meening er over kenbaar maakt. De ontvluchting van Ehrhardt. Een prins es gearresteerd. Naar aanleiding van de resultaten van het onderzoek inzake de ontvluchting van Ehrhardt zijn een aantal ambtenaren, ver bonden aan de gevangenis te Leipzig, ge arresteerd, onder verdenking van bij de ontsnapping behulpzaam te zijn geweest. Te München is in verband met Ehr- hardts ontvluchting prinses Margarete von Hohenlohe-Oehringen aangehouden, die indertijd aan Ehrhardt huisvesting heeft verleend. Engeland. Een proces tegen de „Morning Post". S ensati oneele mededeel in gen Gisteren werd voor de rechtbank te Lon den een klacht behandeld, door lord Alfred Douglas, wegens beleediging tegen de „Morning Post" ingediend. Deze zaak is het gevolg van een brief van een redacteur van een Joodsch blad, waarin geprotes teerd werd tegen Lord Douglas' aanval op de Joden. Dit proces schijnt onverwacht een onge wone politieke beteekenis te zullen krijgen, doordat sensationeel© mededeelingen wer den gedaan omtrent financieele transacties van Joden gedurende den oorlog. Lord Douglas beschuldigt een toenmalig lid van het kabinet een valsch rapport te hebben opgesteld omtrent den slag bij Jutland, waardoor de koers aan de effec tenbeurs omlaag ging. Met dit lid wordt bedoeld Winston Churchill. Staking in de hayens van den lerschen Vrijstaat. Eergisteren is in alle havens van den Vrijstaat het werk stilgelegd als protest tegen loonsverlaging. Er staken 5000 bootwerkers, waardoor 4000 wagenvoerders werkloos gemaakt worden. De staking der Londertsche dokwerkers. De toestand in verband met de staking van de Londensche dokwerkers wordt voortdurend ernstiger. Er bestaat volgens de „Daily Tel." geen kans op oen onmid dellijke hervatting van den arbeid, of schoon krachtige bemiddelingspogingen van meer dan een zijde worden angewend Het totaal aantal stakers in de haven van Londen bedraagt thans 50.000 tot 60.000, hetgeen bijna twee maal zooveel is als de vorige week. De Arbeiderspartij en de socialisatie. Het Lagerhuis heeft gisterenavond een beslist oordeel uitgesproken over de motie der Arbeiderspartij om over te gaan tot geleidelijke afschaffing van het kapitalis tische stelsel en vervanging er van door een maatschappelijk en industrieel systeem, gebaseerd op staatseigendom en democratische controle van de middelen van productie en verdeeling. Het is reeds vier maanden geleden, dat deze socialisti sche motie aan de orde was. Maar de over laden agenda had verdere bespreking, die niet alleen academische waarde bezat on mogelijk gemaakt. Het resultaat van de stemming was zoo als men verwachtte. De Arbeiderspartij bracht al hare leden op 19 na in het vuur, maar de liberale en regeeringstroepen stemden tegen, zoodat de motie met 363 tegen 121 stemmen werd verworpen. Oostenrijk. Belangrijke vermindering der werkeloosheid in Oostenrijk. De minister voor sociale aangelegen heden deelt mede dat het aantal werke- dan 58.066 bedroeg, m ger&eei is het v/erkeloozencijfer reeds teruggeloo- pen tot 92 064, hetgeen in een tijdvak_van 5 maanden een vermindering van 75353 werkeloozen beteekent. Intusschen hebben in Ween en zelfs zóóveel werkeloozen eenig werk gevonden, dat zich thais slechts 42 000 bij do ondersteuningskas hebben aangemeld. Het werkeloosheidsvraagstuk in^ Oosten rijk gaat met rassclfc schreden 2ijn totale oplossing tegemoet. De Balkan. Een nieuwe koning van Albanië. Naar de bladen melden, is te Boekarest een zeer sterke beweging gaande om prins Nico laas van Roemenië tot koning van Al banië te laten uitroepen. In verband met de conferentie van de Kleine Entente in Sinaia zou deze beweging ontstaan zijn. Het fascisme in Zuid-Slavië. De minister van binnenlandsche zaken heeft op een interpellatie van ©en Duit- schen afgevaardigde over het optreden der Zuid-Slavische fascisten tegen de Duit- schers te Pettau, waarbij de Duitsche af gevaardigde Schauer zwaar gewond werd, medegedeeld, dat de daders tot nu toe niet ontdekt zijn. Mocht dit niet geschieden, dan zullen de leiders der Fascisten vrij heidsstraffen krijgen. Rusland. De valuta-politiek. De Tscherwonce als nieuwe rekeningseenheid. Zooals reeds eerder medegedeeld, is de Russische regeering eenigen tijd geleden overgegaan tot 't invoeren van een nieuwe geldeenheid, do „Tscherwonce", die een waardevaste rekeningseenheid vertegen woordigt, en een waarde heeft van 10 goudroebels, dat is dus omstreeks een Pond Sterling. Feitelijk heeft de Russi sche regeering naar do „N. Fr. Pr." in een beschouwing over do valuta-verhou dingen in Rusland opmerkt, hierdoor de Sovjetroebel niet officieel, maar wel prac- tisch, afgeschaft. "Wel drukt zij nog steeds Sovjetroebels, en bedient zij zich hiervan dus nog tot dekking van haar financieele behoeften. De Russische Staatsbank is ech ter, nadat de Tscherwonce tot rekenings eenheid was geproclameerd, begonnen, deze uit te geven. Volgens de statuten moe ten zij voor minstens 25 pGt door edele valuta of metaal, voor de rest door wissels gedekt zijn. In Mei waren ongeveer voor 90 millioen goudroehels aan deze Tscher- woncen in omloop. Een inwisseling tegen goud heeft niet plaats. Ook heeft men de Tscherwoncen nog niet tot wettig betaal middel verklaard, omdat men de Sovjet- roebel langzaam, doch indien mogelijk zonder paniek willen laten vervallen. De Tscherwoncen worden op de Moscousche beurs als wissels verhandeld. De Staats bank heeft rekening op Tscherwoncen en neemt overmakingen naar het buitenland HET VOORNAAMSTE NIEUViS. BUITENLAND. De spanning tusschen Ëügeland en Frankrijk. Meer opiiipisnie te Londen. De socialisatie door het Engelsche La gerhuis afgestemd. In Londen staken thans 50 69,000 havenarbeiders. BINNENLAND. Het Bisdom Haarlem neemt afscheid van het Klein-Seminarie „Hageveld" te Voerhout. De nieuwe bestemming der gebouwen. De minister van financiën heeft zijn ontslag-aanvrage ingediend. Het R.-K. Spoorwegpersoneel en de her- classificatie. De invoer van afgesneden bloemen in België. vrij van provisie aan. De handelswereld heeft zich zeer snel van dit nieuwe reke- nings- en betalingsmiddel bediend, de cal culaties vinden heden algemeen niet meer in Sovjetroebels, doch in Tsche'^woncen plaats, waarbij de regeering 't vertrouwen in deze nieuwe valuta daardoor tracht te vermeerderen, dat zij haar deficit door nieuwe uitgifte van Sovjetroebels dekt, en het dus vermijdt. Tscherwcncen tegen schatkistwissels bij de Staatsbank op te nemen, Wel kunnen do groote Staatsbe drijven en trusts, die nog steeds het over wegende deel der Russische industrie con troleeren, credieten in Tscherwoncen op nemen. De Staatsbank verklaart echter, dat zij ook aan deze Staatsbedrijven oen crediet in Tscherwoncen slechts op streng commercieele basis verleent. De Russia-he regeering schijnt dus de breede kringen der bevolking ook verder door uitgifte van Sovjetroebels, dus door inflatie, te willen V,„4 ónnvmWit rrol-nTTI OP 7.0.1 houdbaar geworden is, waarop hij dan door de regeering eenvoudig zou worden opgegeven. Op dit tijdstip kan men dan de Tscherwonce-valuta, die men dntusscbent feitelijk heeft ingevoerd, tot wettig betaal middel verklaren, waarmode het valuta- probleem zou zijn opgelost evenw! op kosten der breede massa's, die Sovjet-» roebels bezitten, terwijl de nieuwe Rijken him activa in Tscherwoncen belegd zul'en hebben. - Amerika. 8 Flesschen brandewijn per man. Het departement van de schatkist te Washington heeft bekend gemaakt, welke hoeveelheden alcoholische dranken aan boord der schepen, well de Amerikaan- sche wateren binnenvaren, mogen worden toegelaten voor „medische doeleinden' Voor elk lid der bemanning persoonlijk elke honderd passagiers 4 flesschen b' an dewijn toegestaan, terwijl slechts oor elke honderd pasagiers 4 flesschen bran dewijn en 16 flesschen lichten wijn, r 8 flesschen zwaren wijn zijn toegestaan Naar wij hooren, hebben verscheid me passagiers gevraagd op de lijst der bom m-» ningen te mogen worden geplaatst. China. De treinroof van Linsjeng. De eischen der commissie uit he't diplomatieke corps. De commissie uit - het dipjiomatieke corps, die den treinroof van Linsjeng on-» derzocht, bracht hare besprekingen giste-; ren ten einde. Gemeld wordt, dat de com missie eischt ten eerste: een vergoeding va-n 8500 dollar voor eiken buitenland.-» schen gevangene, buiten en behalve de ver goeding der verliezen door elk persoonlijk geleden; ten tweede het ontslag van den Toesjoew te Sjantoeng alsmede der lagere ambtenaren; ten derde de organisatie van een spoorwegbewaking onder buitenland- sche officieren. Deze eischen zullen in de eerstvolgende volledige zitting van het diplomatieke corps woTden ingediend en indien' zij daar worden goedgekeurd, worden overhandigd aan het Ghineesche ministerie van buiten- landsche zaken. Buiienl. Ësrichien Mijngasontploffing in Spanje. "13 Arbeiders gedood. Tengevolge van mijngas-ontploffing in een mijn te Baltazara zijn 13 personen gedood. Zwavelbronnen bij Weenen. Do Weensohe correspondent van het „Hbld." schrijft: In Heiligenstadt, een voorstad van Wee nen, volgen de bewoners met spanning h^

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1923 | | pagina 1