Ï4e Jaargang,
63INSDAU 26 JUNI 1923?
tV'O. 4'iÖ1
DeABONNEMENTSPRUSbedraagt bi] vooruitbetaling
Voor Leiden 13 cent per weck 12,50 per kwartaaL
Bij onze Agenten 20 cent per week S2.6Ö per kwartaal.
Franco per po3t 1 2oö5 per kwartaaL
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor
uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd
Zondagsblad 9 ct.
Dit biad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feesidagon
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
TEL. INT. 935 GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. IL
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Oewono advorSentüën 3Q con! per rsgclt
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het
dubbele van het tarief berekend.
Kleins adverSenSSSn, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ver
huur, koop en verkoop IO.50.
Di£ numntsB* bestaat uit twee
bSaden.
Zij, die zich per Juli a.s. op
~De Leidsche Courant" wensehen
te abonneeren, ontvangen de voor
dien tijd verschijnende nummers
gratis.
BUITENLAND
De bezetting van het Roergebied
Het optreden der bezetting.
Rosen gearresteerd.
De bekende duikboot-kapitein Rosen,
die tijdens den oorlog met de croote duik
boot „Deutschland" don ODzienbarenden
tocht naar New-York volbracht en die
thans in Sterkrade woonachtig is, is aldaar
door Belgische miltairen gearresteerd en
volgens een mededeeling van het Duitsche
Roode Kruis schandelijk behandeld, om
dat de Belgen aan de juistheid zijner me
dedeelingen betreffende zijn identiteit
meenden te moeten twijfelen.
Het Duitsche Roodo Kruis heeft de re
sultaten van het onderzoek aan het hoofd
bestuur van het Roode Kruis medegedeeld
Noodlottige vernissinaen.
In den nacht van 22 on 23 Juni is een
kapitein van het 67e regiment infanterie
door een noodlottig toeval door pen Fran-
schen schildwacht doodgeschoten. De ka
pitein deed de ronde op het station Bor-
nig bij Gastrop: een sergeant die hem
vergezelde, werd gewond. In d onzelf den
nacht werd een soldaat van hot 40e regi
ment infanterie door een eewoerschot van
een post te Kalkum, ten Noorden van Dus
seldorp, door een soldaat van hetzelfde
regiment doodelijk getroffen.
De conferentie te Lausanne.
Een acccord in zake de schadeloosstelling
Het financieelo comité der conferentie
behandelde gisteren enkele financieele
verdragsbepalingen van secundaire betee-
kenis, waaromtrent te voren in principe
overeenstemming was bereikt. Het stelde
den definiteven tekst op van art. 57, dat
do kwestie der indemniteiten en schade
vergoeding regelt.
Art 57 van het ontwerp-verdrag zegt
thans ongeveer:
Turkije en de uitnoodigende mogendhe
den doen afstand van alle eischen betref
fende verliezen en schade onder den titel
reperaties, behalve wat de aanpassing der
vroegere geallieerde concessies in Turkije
betreft. Turkije doet afstand van alle rech
ten op de goudvoorraden dio door de ver
dragen van Versailles en Trianon aan de
geallieerden werden overgedragen. De be
stuursraad van de Dettes Ottomanes wordt
van iedere verplichting tot inlosssing van
het sedert 1915 door de Turksche regee
ring uitgegeven papiergeld -vrijgesteld en
do Turken doen afstand van den eisch tot
terugbetaling van de som aan de Engel-
sc.be industrie betaald voor de beide later
niet geleverde oorlogsschepen, welke in
den aanvang van den oorlog door de En-
golsche regeeringen in beslag genomen
werden.
Daarmede is dus de regeling van het
reparatievraagstuk afgeloopen.
Heden zou het politieke comité een zit
ting houden en tot een besluit trachten t«
komen in zake de kleine nog overgebleven
vraagstukken.
Duitschland.
Een bloedige botsing te Eisiehen.
Te Eisleben had Zondag een bloedig ge
vocht plaats tusschen leden van de orga
nisatie „Stahlhelm" en communisten. De
-Stahlhelm vierde een feest, waaraan de
leden van de afdeelingen uit verschillende
steden der provincie Saksen als gasten
deelnamen. Tegelijkertijd had een
rakvercenigingsfeest onder leiding van
een der communisten plaats. De politie
iiam voorzorgsmaatregelen op groote
schaal om excessen te voorkomen.
Beide partijen hielden optochten, die
zonder incidenten verliepen. Niemand
dacht meer aan gewelddaden, aldus het
,Hbld.'\ toen plotseling honderd met
knuppels en gummistokken gewapende
Tonimunisten een jeugdafdceling van de
-Stahlhelm uit Hallo aanvielen. Een der
langevallenen kreeg een messteek in het
-ichaam en moest naar het ziekenhuis
worden vervoerd, drie anderen werden
ian het hoofd gewond. Bij den strijd, die
daarop ontstond, rokenden de leden van
de Stahlhelm uit Halle op een. vreeselijlce
■manier met de communisten af: negen de
zer laalsten werden gedood, 19 anderen
zwaar gewond.
Volgens een later ontvangen bericht 3ou
slechts één communist zijn gedood en
negen gewond.
Een schietpartij te Stettin.
Zaterdagavond vierde de organisatie
Jungsturm te Stettin feest. Links-radicale
elementen poogden de zaal binnen te drin
gen, waarop een handgemeen ontstond,
waarbij vele schoten vielen. Drie der aan-
vallendo communisten werden getroffen,
waarvan één doodelijk. Ook van de Jung
sturm werden velo leden gekwetst.
Engeland.
Geen verkoop van de West-Indische
eilanden.
In het Lagerhuis werd gisteren den pre
mier de vraag gesteld,of hij er kennis van
droeg, dat in Amerika een groot deel der
openbare meening het afstaan van Britsch
W-est-Indië ter voldoening of gedeeltelij
ke voldoening der Britsche schuld aan
Amerika gunstig gestemd is. Voorts werd
gevraagd, of Baldwin dienaangaande met
de Amerikaanscho regcering van gedach
ten heeft gewisseld en, zoo ja, of de Brit
sche premier het aanvaarden van een der
gelijk voorstel in overweging zou nemen.
Baldwin antwoordde, dat hij 't geheel
eens was met het antwoord, door den
voormaligen Britschen premier, Lloyd
George, op een soortgelijke vraag gegeven,
namelijk, dat het allerminst in de bedoe
ling van do Britsche regeering ligt een
deel van de Britsche bezittingen, welke
ook, welker bevolking loyaal is en trotsch
op haar betrekkingen lot het Britsche
„Rijk, te versjacheren of te verkoopen.
De behandeling der Britsche reizigers
in Amerika.
Onlangs zijn in het Lagerhuis tal van
vTagen gesteld in verband met de behan
deling van Britsche reizigers, die in New-
York aankomen en op Ellis-eiland worden
vastgehouden.
In zijn antwoord op twee vragen over
dit onderwerp zeide McNeill, onderstaats
secretaris van buitenlandsche zaken,
gisteren, dat daar elke waarbprg ont
breekt, dat onschuldige reizigers niet aan
zulk een onwaardige behandeling zullen
worden blootgesteld, het eenige middel
voor Britsche onderdanen is zich er van
te onthouden naar de Vereenigdo Staten
te gaan. Met het oog op de ongunstige er
varingen van tal van andere Britsche on
derdanen, kan hun slechts worden gead
viseerd om zorgvuldig te overleggen of
hun gaan naar de Ver. Staten werkelijk
noodig is en er van af te zien indien de
noodzakelijkheid daartoe niet bestaat
Albanië.
De opstand gedempt.
Uit Albanië wordt gemeld, dat de on
lusten met het uiteendrijven der opstan
delingen zijn geëindigd. Dg regeerings-
troepen hebben een aantal dorpen in
brand gestoken. De leider der opstandelin
gen, Prcnk Jokoe, is, naar het „Hbld."
meldt, gesneuveld.
Spanje;
De terreur der Syndicalisten.
De toestand te Barcelona blijft voor de
regeering nog steeds een bron van ern
stige bezorgdheid.
Eiken dag spitst zich het conflict toe.
De transportarbeiders-staking met haar
complicaties is thans zooverre uitgebreid,
dat de geheelo industrie to Barcelona en
omgeving is lamgelegd. De syndicalisten
schijnen sterk georganiseerd en volgen
wederom hun oude taktiek, om n.l. de ge
heele organisatie, voor wie zij tusschen-
beide komen te overheerschen. Bij firma's
waar door onderkruipers arbeid wordt
verricht, mag niet worden gewerkt. Ver
schillende firma's maken nu gebruik van
de met militairen ingestelde transport
diensten. De syndicalisten hebben evenwel
doen weten, dat zij een lijst van op derge
lijke wijze handelende firma's zullen aan
leggen en dat zij hun maatregelen zullen
nemen. Dat dit geen ijdelo woorden zijn,
wijzen de jongste berichten uit, volgens
welke in de afgeloopen week twee bekende
werkgevers zijn doodgeschoten.
In een opzicht is er vooruitgang te be
speuren: het opruimen van het vuil in de
straten der industrie-stad door vrijwilli
ge en militaire arbeiders. Meer dan 8000
ten vuil, dat zich in de straten had opge
hoopt, is nu verwijderd en in zee gewor
pen.
Amerika.
Do drankwet
De commissaris belast met de uitvoe
ring van de drankwet, Haynes, heeft een
uiteenzetting gegeven, waarom de regee
ring van de Ver. Staten de schepen, die
op onwettige wijze sterkedrank aan boord
hebben, niet in beslag neemt en de gezag
voerders arresteert, zooals bepaald in de
Volsteadact. Hij zeidc: In de eerste plaats
zijn de dranken openlijk binnen de Ame-
rikaansche territoriale wateren gebracht,
ten einde te doen uitmaken, of zij voor
medicinale doeleinden kunnen worden ge
bruikt. Het is daarom alleen noodzakelijk
de aanwezigheid van het voorwerp in
kwestie, n.L de dranken vast te stellen.
Ton tweede wil het prohibition-departe-
ment optreden op een wijze, welke zoo
min mogelijk belemmerend werk als be
staanbaar is met een behoorlijke toepas
sing van de wet en waarbij complicaties
worden vermeden, welke eventueel ern
stig zouden kunnen zijn.
Geen reden voor Engeland
om te protesteer© n.
In het Lagerhuis vroeg Lord Gurzon
of de zegels op do alcoholvoorraden van
de „Berengia" en de „Olympic" waren
aangebracht met goedkeuring der Britsche
regcering en of het verbreken van deze
zegels door Amerikaanscho ambtenaren
binnen de territoriale wateren door de
Britsche regeering was erkend.
Baldwin verklaarde in zijn antwoord,
dat de zegels niet in de territoriale wate
ren kunnen worden verbroken, maar dat
zij overigons geenszins onschendbaar zijn
Buitenlandsche douane-zogels worden ge
woonlijk in de Britsche wateren verbro
ken, indien de noodzakelijkheid zich voor
doet, zoodat de Britsche regeering daar
om geen reden heeft om te protestoeren
wanneer Britsche doaune-zegels door
Amerikaanscho douane-ambtenaren bin
nen de Amerikaanscho wateren worden
verbroken.
China.
Een treincverval op den Zuid-
Pilantéjoerijschen spoorweg.
Hoovers hebben op 22 dezer op den Zuid
Mantsjoerijschen spoorweg bij Sjihlis een
trein aangehouden. Zij plunderden de
passagiers uit, die zij met revolvers in be
dwang hielden. Daarna maakten zij zich
uit de voeten, nadat zij den Japanschen
conducteur en enkele Chineesche reizigers
ernstig hadden gewond.
De toestand ondragelijk.
Uit Washington wordt gemeld:
De Amerikaanscho Kamer van Koop
handel te Sjanghai deelde 13 dezer aan
den Amerikaanschen minister van buiten
landsclie zaken Hughes mede, dat de toe
standen aldaar ondragelijk zijn. Dit is
niet alleen nadeelig voor het Amerikaan-
sche prestige, doch eveneens voor de
Amerikaanscho handelsbelangen. De Ka
mer van Koophandel te Sjanghai verlangt
derhalve bescherming der Amerikaanscho
belangen, opschorting der gimsten door
de conferentie te Washington aan China
verleend, afdanking en ontwapening van
Chineesche troepen, het stellen onder bui-
tenlandscb toezicht van de Chineesche fi
nanciën en verkeersmiddelen.
Ëasitesifi. ëepïchien
Spoorwegongeluk.
10 dooden, 40 gewonden.
Uit New-York wordt gemeld: Gisteren
middag zijn zes personen gedood en veer
tig gewond, toen twee wagens van den
luchtspoorweg in een straat in het drukke
Brooklijn-district neervielen. Volgens oog
getuigen is het ongeluk veroorzaakt, door
dat er een as brak.
Een nieuw bericht uit Ncw-York meldt,
dat het aantal dooden bij bet ongeval 10
zon bedragen. Het ongeval had plaats bij
het viaduct tusschen de Fifth en de Flat-
busch Avenue.
De uitbarsting van den Etna.
Een wolkbreuk boven het
geteisterde gebied.
Volgens do laatste mededeelingen uit de
geteisterde gebieden namen de erupties van
den Etna af. Op den achtsten dag echter
brak een hevige wolkbreuk los. Enorme
massa's water vielen op de nog steeds roo-
kende kraters en berghellingen. Het geraas
en gedonder deden denken aan een her-
nieuwe aardbeving. Overal stak een sterke
storm op.
Prof. Barbagallo slaagde erin het waar-
neemstation op den Etna te bereiken. Het
gebouw is grootendeels ingestort; de vloe
ren zijn gesprongen; de buitenmuur i3
oveneons ingestort, terwijl ook de instru
menten zwaar beschadigd zijn. Deze be
schadiging heeft niets uitstaande met de
erupties, doch is toe te schrijven aan de
plotselinge aardschokken. Professor Bar
bagallo is ervan overtuigd, dat de sedert
1S18 uitgedoofde krater ook heeft gewerkt.
De geleerde heeft bovendien 15 nieuwe ope
ningen in den krater vastgesteld, waaruit
do lava stroomt.
Hevige koude in Noord-ltalië.
„Le Journal" verneemt uit Rome, dat
•bijna alle vee dat reeds naar het hoogge
bergte gedreven was, van honger en koude
is omgekomen. De schade wordt geschat op
millioenen lire.
Ernstig ongeluk in Denver.
Summer Curtis, de vertegenwoordiger van
het republikeinscho nationale comité, die
Harding vergezelt op zijn reis naar het
Westen, is gisteren met den automobiel,
waarmee hij een tochtje door de bergen
maakte, in een kloof gevallen. Hij werd on
middellijk gedood, do chauffeur stierf eeni
ge uren na hem, terwijl twee hem vergezel
lende journalisten ernstig gewond werden.
Harding en zijn echtgenoote waren te
Denver gebleven, waar zij een bezoek aan
het Ziekenhuis brachten.
Een brutale overval te Berlijn.
Zaterdagnacht heeft een ui torst brutale
roof plaats gebad in de gasfabriek te Char-
lottenburg. Des avonds tegen 11 uur dron
gen gemaskerde en met revolvers gewapen
de roovers de portiersloge binnen cn namen
de loonkas, die een bedrag van 22 millioen
mark bevatte, met zich mede. Dit geld had
de portier der gasfabriek klaarliggen, om
daarmede de loonen van de nachtploeg te
betalen. De daders wisten te ontkomen zon
der 'herkend te worden.
BINNENLAND
Steun aan de Hanzebanken.
Hot wetsontwerp.
De Algem. R.-K. Werkgeversvcreeniging
heeft aan de Tweedo Kamer een adres
gezonden, waarin aangedrongen wordt op
aanneming van het ontwerp van wet tot
wijziging van Hoofdstuk VIIB der staats
begrooting van het dienstjaar 1923, ter
voorziening in do uitgaven, voortvloeien
de uit de maatregelen, welke door het
rijk, in verband met do moeilijkheden,
waarin do Hanze-Credietbanken verkee-
ren, zijn getroffen.
Hcogers Tsxtielschco' tc Enschedé.
Uitbreiding.
De Hoogere Textielschool te Enschedé,
waar tot nu toe uitsluitend gelegenheid be
stond tot opleiding van textielfabrikanten
en bedrijfsleiders in de textielindustrie,
zal nu ook dienstbaar gemaakt worden
aan de opleiding der handelaren in manu
facturen zoodat deze zich op de school een
goed inzicht kunnen verschaffen in de
fabricage en de beoordeeling van de arti
kelen, die zij verhandelen.
De opleiding is éénjarig en wordt open
gesteld door bezitters van een einddiplo
ma H.B.S. 3 j. c., een Mulo-diploma enz.
Voor toelating van oudere personen wor
den faciliteiten toegestaan.
Zilverbons.
De minister van financiën brengt ter
algemeene kennis dat, ingevolge het Kon.
besluit van 13 Maart 1923 (St.bl. No. 70")
do ingetrokken zilverbons van f 2.50 (mo
del 1915), alsmede de ingetrokken zilver-
bons van f 1 (model 1916), alsnog tot en
met 31 December 1923 ter inwisseling
kun worden aangeboden ten kantore van
hot agentschap van het ministerie van
financiën te Amsterdam (Hecrengrachi
344/46).
Desverlangd kunnen de bona per post
aan bovenstaand adres worden gezonden
met duidelijke opgave van naam en adres
van den afzender. Ter bevordering vau
een spoedige afdoening zullen de inzen
ders goed doen bij de bons te voegen een
behoorlijk gefrankeerd en aan hen zelf
geadresseerd formulier van een postwis
sel of wel een behoorlijk gefrankeerd
stortingsformulier van den postchèque-
en girodienst, ten beloope van het bedrag
der door hen ingezonden zilverbons.
Uit het bovenstaande blijkt, dat de ge
legenheid tot inwisseling niet meer wordt
opengesteld ten aanzien van do ingetrok
ken zilverbons van f 1, f 2.50 en f 5 van
den ouden vorm (model 1914) en dat op
het oogenhlik nog alleen in omloop zijn do
zilverbons van f 1 en f 2.50 van het nieuw
ste type. Van de laatstbedoelde zilverbons,
welke dus niet behoeven te worden inge
wisseld, dragen de bons van f 1 de dag-
teekening van 1 Februari 1920, terwijl de
bons van f2.50 zijn gedagteekend 1 Juli
1918 of later. (St.-ct.)
Invoerrecht vleesch.
De Minister van Financiën brengt in
de „St.-Ct." ter kennis, dat de commis
sie van deskundigen voor het invoerrecht
op versch en gekoeld vleesch in hare ver
gadering van 23 dezer de in de wet van
19 Mei 1922 bedoelde prijscourant heeft
vastgesteld als volgt:
rund- en kalfsvleesch, versch of gekoeld
100 K.G. f105;
paarden- cn ander vleesch, versch of
gekoeld, 100 K. G. f60.
Gedurende de maand Juli 1923 zal
mitsdien het invoerrecht voor de hierbo
ven bedoelde vleesch soorten bedragen
10 percent van de hiervoor vermelde
waarden.
Hot vloekvcrböd ts Wijsnhrifcseradeel.
Ged. Staten van Friesland hebben den
gemeenteraad van "Wijmbritseradeel me
degedeeld, dat zij het door dien raad aan-
E1ET VOORNAAMSTE RIEUfd5.
BUITENLAND.
Op de Conferentie te Lausanne is een
accoord inzake de schadeloosstelling, be
reikt.
Bloedige botsingen tusschen communis
ten en leden van rechtsche organisaties I
Eisleben en Stetiin.
Geen verkoop der West-Indische eilan
den ter aflossing der Britsche schuld.
LEIDEN.
De gemeenteraad heeft de beslissing
over demping Levendaal uitgesteld.
In do vergadering van den Gemeente
raad wordt een langdurigs discussie ge
voerd over werkloozen-uitkeeringcn.
OMGEVING.
Ged. Staten hebben aan Prov. Statsc
voorgesteld bij te dragen voer het herstg*
van den Zuidzijdschen weg te Bodegraver
genomen vloekverbod ter vernietiging aat.
de Kr oom hébben voorgedragen wegen*-
strijd met het algemeen belang.
Dezelfde gemeenteraad heeft, zooals he
kend, aan de regcering verzocht ce^
rijksvlcekverbod in lo voeTen on adhae-'
sicbetuiging van andere gemeenten ver
zocht. Van de gemeente Vlieland is daar*
bericht ontvangen, dat in die ge
meente nooit gevloekt wordt!
Prov. Staten van Zuid-Holland.
Gedep. Staten hebben aan de Staten ter
vaststelling in overwoging gegeven een
ontwerp-aigemeen reglement op overzet
veren in de provincie Zuid-Holland.
Gedcp. Staten stellen aan de Statcnver-
gadering voor:
Afwijzend te beschikken op het verzoek
van het bestuur der Ned. Herv. Gemeente
to Katwijk aan Zc-o om een bijdrage voor
do restauratie van Do Oude Kerk aldaar.
Aan de gemeente Bodegraven (onder be
paalde voorwaarden) in de kosten van re
constructie van den Zuidzijdschen weg met
uitzondering van het aan het Rijk toebehoo-
rendo gedeelte en van liet reeds bestrate
gedeelte in de kom van gemeldo gemeente
een bijdrage te verleenen van ldier kos
ten tot een maximum van f 1G.000.
Hen to machtigen, aan het bestuur vak
den R. K. Dioc. Tuindersbond in het Bis
dom Haarlem naar aanleiding van eer
door dezen Bond ingezonden adres, tc
doen kennen, dat geen termen, zijn gevon
den tot het verleenen van rechtstreek-
schen of middellijken, provincialen steun
ten behoeve van het tuindersbodrijf in deze
provincie.
Nog hebben Ged. Staten aan de Staten
vergadering een voorstel ingediend, strek
kende tot uitoefening van een verhaals
recht als bedoeld in art. 36, 4e lid der Pen
sioenwet 1922 op do nieuw aan te stellen
provinciale ambtenaren en werklieden.
Bij dit ontwerp-besluit wordt voorgesteld
te besluiten; op dc bezoldigingen der amb
tenaren en bedienden in dienst van de pro
vincie, voor zoover deze na 1 Juli 1923 zul
len worden aangesteld, zal jaarlijks worden
verhaald
a. ter verzekering van het ingevolge do
aangehaalde Pensioenwet toe te kennen
eigen pensioen drie ten honderd van den
pensioensgrondslag; en
b. ter verzekering van de ingevolge die
wet toe te kennen weduwen- en weezen-
pensioenen vijf eu een half ten honderd
van den pensioens-grondslag, beperkt tot
een maximum van f 3000.
De Koninklijke Familie naar Engeland.
Reuter seint ons uit Londen:
Koning George en koningin Marie zul
len zich Woensdagochtend naar hel sta
tion Victoria te Londen begeven om ko
ningin Wilhelmina en prins Hendrik tg
begroeten, die zich naar Rydali Hall,
Ambleside zullen begeven, waar zij voor
nemens zijn verscheidene weken in vol
komen incognito door to brengen.
Burgemcesier van Rotterdam.
Naar het „Centrum" verneemt kan
thans zeer binnenkort de benoeming vaa
een burgemeester van Rotterdam wor-s
den tegemoet gezien.
Naar het blad vernam heeft de Rogco*
Ting hare keus bepaald op een deT niet*
rechtsche candidaten.
Jhr. J. W. H. Bosch van
Gud-Ameliswcerd.
Jhr. J. W. H. Bosch van Oud-Amet
woerd heeft aan de R.-K. Statenclub t
Utrecht medegedeeld, oen nieuwe bcm h
ming tot lid der Eerste Kamer der S a
ten-Generaal niet te kunnen aannemen*
wegens de drukke werkzaamheden, ver*
bonden aan het Presidentschap der Ai*
rondissements-Rcchtbank te Utrecht.
Prov. Slatsn van N.-Hc-IIand.
Tot lid der Prov. Stalen van Noord*
Holland is gekozen verklaard in de plaatC
