DONDERDAG 14 JUNI 1923
No. 4171
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
1Mi4e Jaargang.
Ai>«
'iq DfcABONNE?<flENT§PRMSbedraegt bij vooruitbetaling
hor Leiden 19 cent per week 1 2.50 per kwartaal.
Bij onze Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaal.
I Franco per post 1 2.95 per kwartaal.
I Set Geïllustreerd Zondagsblad ia voor de Abonné's ver-
bijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor-
uitbetaling. Aüonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd
HIP Zondagsblad 9 ct.
als
)g£ nummei1 tecsSaaS uct tv/eo
daden.
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen
TEL. INT. 935 GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II.
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advorSenISën 30 eend per regel*
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het
s dubbele van het tarief berekend. u
Kloïno advcrienliën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ver
huur, koop en verkoop IO.50.
BUITENLAND
32
ie bezetting van bet Ruhrgebied
De Engelsche Rcgeering en het
reparatieprobleem.
Baldwin heeft een voltallige vergade-
ag van het kabinet voorgezeten tot vcr-
iero bespreking van het vraagstuk der
reparaties. Men verwacht dat er geen
erklaring zal worden afgelegd over de
tngelsche politiek vóór de volgende week
)s algemeene meening is, dat het niet
loodzakelijk is, onmiddellijk een beslis
ing te nomen en dat men alle middelen
aanwenden moet om overeenstemming
inder de Geallieerden te bereiken over een
jeineenschappelijke gedragslijn.
Er heeft een levendig diplomatiek ver
teer plaats tusschen de Geallieerde hoofd
lieden. Daar Frankrijk de kwestie van
iet Duitsche lijdelijke verzet tot het voor
naamsto punt in het geding heeft ge
maakt, tracht Engeland nauwkeurig te
iet en te komen, wat Frankrijk bedoelt
aet de poging om een einde te maken aan
i passieven weerstand en of er in dit
zicht een gemeenschappelijke politiek
tworpen kan worden, die voor beide
bden bevredigend is.
ien wapenstilstand in Frankrijk mogelijk
jgeacht.
Het denkbeeld van een wapenstilstand,
if bestand in het Ruhrgebied wint zelfs,
ildus wordt aan het „ïïbld." gemeld, te
Parijs veld, daar men het geschikt acht
om het Britsche en Fransche standpunt
oader tot elkaar te brengen. Men doet
opmerken, dat niet de Franschen den
5 I strijd in het Ruhrgebied zijn begonnen,
g maar de Duitschers; dat de Franschen,
met een economische bezetting zijn aange
g gerangen, maar genoopt werden om het
militaire regiem te versterken, ten einde
zich te verdedigen tegen de sabotage en
invallen. Indien het mogelijk zou zijn
iet staken van deze sabotage en aansla-
jen te verkrijgen, zouden de Franschen
.arne terugkeeren tot de methoden van
ie eerste phase der Ruhrbezetting. Rest
ie vraag of de Engelschen als bemidde-
iars zullen willen dienen om bepaalde
raarborgen vast te stellen.
De beste wijze om Duitschland een wa
penstilstand op te leggen zou zijn, dat dg
Ir.gelschen er in toestemden eenige ba-
iljons naar het Ruhrgebied te sturen om
Fransch-Belgische troepen te helpen
lij liet verrichten van politiediensten. Dit
ion de Duitschers geruststellen, die een
definitieve scheiding van het Ruhrgebied
van het overige Duitsche Rijk vreezen.
Men gelooft thans er op te kunnen reke-
dat Londen zelf een combinatie zal
vinden, welke de mogelijkheid zal openen
in dien zin intergeallieerde onderhande
lingen te beginnen.
Strenge maatregelen.
et Ruhrgebied geïsoleerd?
Naar men t.eCoblonz uit goede bron ver*
noemt zullen dc Fransehen voor den tijd
van 1 maand het geheele vorkeer van het
onbezette naar het bezette gebied stilleg
gen, zocdat men uit Duitschland behalve
bewijsbaar zeer dringende gevallen
niet meer naar het bezette gebied zal kun
nen komen. Een dergelijke maatregel is
ook voor het vervoer van goederen in voor
bereiding, waardoor dus het Ruhrgebied
geheel en al van het vaderland zal zijn
afgesneden. Terzelfder tijd worden ook
andere bepalingen der bezettings
overheid verscherpt.
Een terdoodveroor-
d e 1 i n g.
Uit Mannheim wordt aan de „Vossische
Zeitung" gemeld, dat de Fransche krijgs
raad te Mainz den ingenieur Goergesvan
de Badische Anilin- und Sodafabrieken
te Ludwigshafen ter dood heeft veroor
deeld. Goesges werd kort geleden gearres
leerd. Hij werd ervan beschuldigd daden
van sabotage te hebben verricht op spoor
lijnen in de Palts.
Hot Krup p-p r o c e s.
Uit Dusseldorp wordt aan de „Vossi
sche Zeitung" gemeld: Voor den Fran
schen krijgsraad te Dusseldorp werd gis
teren in hooger beroep het proces tegen
het lid van den bedrijfsraad der firma
Krupp, Miiller, behandeld. Na een zitting
van ongoveer drie uur, werd het vonnis
Seveld. Müller werd tot zeven maanden
gevangenisstraf veroordeeld. In eerste in
stantie was hij tot zes maanden gevan
genisstraf veroordeeld.
bo arbeiders vóór vol
houden van het 1 ij del ij k
verzet.
De Deutsche Bergwerkzeitung stelt
huilen twijfel dat de arbeiders, indien de
puitsche regeering zou bevelen het ver
zet op te geven, aan dit bevel geen gevolg
zouden geven.
De Fè-ansche onderofficieren te Dortmund
niei vermGord?
Do Kolnische Zeitung verneemt uit Dort
mund, dat steeds duidelijker blijkt, dat
de twee Fransche onderofficieren niet
door Duitschers en ook niet door eigen
manschappen vermoord zijn, doch elkaar
doodschoten. Men heeft vastgesteld, dat
beide Franschen om een meisje, roode
Erna genaamd, op weg van een café naar
de kazerne twist kregen en de wapens op
elkaar richtten. Roode Erna en twee an
deren bevinden zich nog in Fransche hech
tenis.
De zeven burgers welke Maandag door
de Franschen zijn gedood, zullen morgen
plechtig begraven worden. Het gemeente
bestuur en alle arbeidersorganisaties zul
len vertegenwoordigd zijn. De staat van
beleg wordt in alle scherpte gehandhaafd.
De levensmiddelenvoorziening begint
spaak te loopen, aangezien de kooplie
den wegens den onzekeren toestand
haast niets meer ter markt brengen. In
het kantoor van de Rijksbank werd door
de Franschen een milliard mark buitge
maakt.
Paniek cp de Beriijnsche Bsurs.
De onverzettelijke houding van Poin-
caré zoomede de jongste gebeurtenissen
in het Ruhrgebied hebben op de Beriijn
sche beurs een buitengewoon ernstigen in
vloei! gehad die zich uitte in een heftige
opdrijving der koersen. De mark was gis
teren zoo goed als onverkoopbaar, doch
er waren zeer velen die zich in het bezit
van buitenlandsclie betaalmiddelen wilden
stellen. Daardoor liep de dollarkoers, die
officieel 99.000 noteerde, in het vrije ver
keer tot boven de 100.000 en gelijktijdig
trad een hausse in voor zoo goed als alle
effecten.
Ds confersniie ta Lausanns.
De slotzitting.
Op verzoek van het secretariaat der
Conferentie to Lausanne heeft de Bonds
raad Schcurer, president van den Zwit-
serschen Bond, afgevaardigd om de plech
tige onderteekening van den vrede met
Turkije, die tegen 20 of 21 dezer maand
verwacht wordt, te presideeren.
België.
Oud-minister Wauters over da
Ruhr-politiek.
In de Kamer werd gisteren het debat
over de begrooting van buitenlandsche
zaken voortgezet.
De socialistische oud-minister Wauters,
blijkbaar van oordeel, aldus do Bruss. re
dacteur van „De Msbd.", dat de rede, welke
zijn collega. Vandervelde tegen do Ruhr-
poliliek der regeering heeft uitgesproken,
nog niet fel genoog was, richtte een nieu
wen bijzonder scherpen aanval tegen de
regcering.
Hij begon met als zijn overtuiging uit
te spreken, dat do Ruhr-bezetting reeds
lang tevoren vaststond en niet het gevolg
was van het in gebreke blijven van
Duitschland.
Het is nu vijf maanden, dat gij ginder
als heer en meester regeert, aldus spr.,
en wat hebt gij bereikt? Gij hebt de na
tionalistische hartstochten van Duitsch
land opnieuw opgewekt en het commu
nisme in bloei doen toenemen. Voor de
bezetting in December 1922 ontvingt gij
35.000 ton kolen per maand voor niets,
nu krijgt gij volgens uw eigen verklaring
slechts 25,000 ton kolen en dan nog tegen
veel geld. Want het is een feit, dat de
Ruhrbezetting ons land ontzaglijke som
men kost.
Minister Jaspar: De Pvuhrbezetting kost
ods niets! (Opschudding).
Socialistische stemmen: Wie betaalt dan
voor ons? Krijgt gij het geld langs om-.
wegen?
Wauters: Gij bevindt u in een wanhopige
situatie. Op Mussolini, die niet van verraad
afkeerig bleek, moogt gij niet rekenen.
Hebt gij niet gehoord, dat hij niet zoo he8l
lang geleden verklaarde, geen hegemonie
in Europa te dulden? Past op voor hem!
In Engeland hebt gij de labour- en de
liberale partij tegen uw avonturenpolitiek
gekant. Reeds wilde Engeland tengevolgo
van uw optreden zijn bezettingstroepen
van den Rijn terugtrekken en Amerika
heeft definitief zijn troepen naar huis ge
haald, op het oogenblik, dat gij met Frank
rijk zijt opgerukt. Bemerkt gij dan niet,
dat wij totaal geïsoleerd zijn?
Jaspar: Dat is niet de schuld van België!
(Lawaai).
Wauters: Gij hebt Engeland en Amerika
noodig en gij breekt onze relaties met die
machtige landen af. Is dat een verstandige
politiek? Gij vraagt mij, waarom wij
eigenlijk in de Ruhr zijn, Niet omJDuitsch-
land tot onmiddellijke betaling te dwingen,
want dat is onmogelijk en trouwens gij
hebt in Januari j.l. de Duitsche voorstel
len niet eens willen afwachten. Gij zorgt
ervoor, dat de industrieelen van de Ruhr en
hun banken de bechtste steunen zijn van
de Beriijnsche regeering. Daarbij komt
nog, dat gij zelf niet eens weet, hoeveel
gij van Duitschland wilt betaald krijgen.
En zelfs indien Duitschland zou willen
betalen zouden wij, Delgen, er nog geen
voordeel uit halen, want Frankrijk, waar
de politiek van het nationale bloc nog maar
slechts enkel maanden Je leven heeft (iets
waarmede gij voor de toekomst rekening
moet houden) zal die betalingen tegenwer
ken! Waarom? Maar is het u dan ontgaan,
dat do reactionairo beweging in Beieren
door Frankrijk gesteund wordt en dat een
Fransch kolonel voor die beweging millioe-
non francs uitbetaalt? Ziet gij dan niet,
dat de Fransche industrie voor altijd de
hand wil leggen op de Duitsche Schwer-
industrie? Hebt gij dan nog niet hooren
spreken van het Rijnseparatisme, dat door
Frankrijk bevorderd wordt en weet gij
dan niet, dat Frankrijk do separatisten
Berton en Smeets betaalt, zooals de Duit
schers gedurende den oorlog bij ons de
verraders van den raad van Vlaanderen
betaalde? (Hevig lawaai).
Katholieke stemmen: Dat is niet het
zelfde!
Wauters: Wilt gij tot een oplossing
komen, dan moet ontegenzeggelijk met de
Duitschers onderhandeld worden, niet over
een fantastisch cijfei van 132 milliard,
zelfs niet over een in 36 jaar afbetaalbare
som van 50 milliard goudmark. Dan moet
gij naar formules zoeken voor internatio
nale leeningen op garanties. Dan moet gij
het geallieerde bloc herstellen en het trac-
taat van Versailles veranderen (hevige
protesten bij de nationalisten), Frankrijk
heeft niet alleen gezegd, dat het niet met
de Duitschers wil onderhandelen, zoolang,
wat men te Parijs noemt, de passieve
tegenstand in Duitschland duurt, maar
dat het in die omstandigheden zelfs niet
met de geallieerden wil praten! Voelt gij
de beteekenis daarvan? Ik durf hopen, dat
minister Jaspa? niet met deze .zienswijze
instemt.
Jaspar: knikt ontkennend.
Wauters eindigt zijn rede met er op aan
te dringen, dat een oort wapenstilstand
aan de Ruhr zal geschapen worden, om de
beido partijen in staat te stellen te onder
handelen, anders dan onder bedreiging
van bajonetten.
Heden zal het debat over do begrooting
van buitenlandsche zaken beëindigd wor
den.
Frankrijk.
Cachin en de communisten van rechts
vervolging cntslagen.
De rechter van instructie, aan wien de
dossiers betreffende den aanslag!, tegen
de binnen- en buitenlandsche veiligheid
van den staat en opwekking tot moord en
ongehoorzaamheid zijn toegezonden, nadat
het Hooggerechtshof zich onbevoegd had
verklaard, heeft een beslissing getroffen,
die zegt, dat de gewraakte feiten geen an
dere misdaad of overtreding vormen dan
die, welke het onderwerp waren van het
besluit van het hooggerechtshof; daarom
ontslaat hij van rechtsvervolging Marcel
Cachin en al de andere beschuldigden in
de zaak van de samenzwering.
Engeland.
Hei einde van hei geschil met Rusland.
De Britsche regecring stelt in haar ant
woord op de jongste Russische nota met
voldoening vast, dat de Sovjet-regeering
zich in de toekomst van vijandige propa
ganda zal onthouden. Engeland verbindt
zicli om geen steun te verleenen aan plan
nen tegen de Sovjetregeering, welke Rus
sische onderdanen buiten Rusland moch
ten smeden.
Bulgarije.
NA DE REVOLUTIE.
Een kroonraad te Belgrado.
Koninf Alexander is te Belgrado gear
riveerd. Pasjits en Nintsjits hebben ver
slag uitgebracht over den toestand in Bul
garije. Tegen gisteravond was een kroon
raad belegd. De burgeroorlog zou zich tot
een groot gedeelte van Bulgarije uitbrei
den. Teodorof, de Bulgaarsche gezant te
Belgrado, is afgezet.
Volgens de bladen heeft Alexandrof, de
leider der Macedonische comitadjis, de
hoofdrol gespeeld in de revolutionnaire
beweging.
Het Bulgaarsche telegraaf agentschap
verklaart echter gemachtigd te zijn dit
bericht formeel tegen te spreken. Er be
staat geenerlei verband tusschen het Ma
cedonische bendewezen en de beweging,
welke Stamboelinski ten val bracht.
Het lot van Stamboelinski.
Volgens tot heden ontvangen berichten
is Stamboelinski nog steeds in vrijheid. De
„Voss. Zeitung" verneemt echter uit Wee-
non, dat volgens aldaai? uit Sofia ontvan
gen berichten, drie der voornaamste aan
hangers van Stamboelinski bij het uit
breken der revolutie door de militairen ge
dood zijn, n.l. do burgemoester van Sofia
Kram Popof, de directeur van het bureau
voor den algemeenen arbeidsplicht en
voormalig chef van do geheime politie Stoll
Stephanof en de minister voor de spoor
wegen Ncdelko Athanassof. Stephanof zou
in een kelder, waarin hij gevlucht was,
gevangen genomen en vervolgens gedood
zijn.
Spanje;
Een bloedige arrestatie.
In een laan in het centrum der stad
Saragossa, waar zich veel voorbijgangers
bevonden, losten twee personen, die door
de politie vervolgd werden, een vijftiental
revolverschoten. Zij wondden tweo wan
delaars en een agent doodelijk. Onder he
vig verzet werden zij aangehouden.
Palestina.
Herbert Samuel in veiligheid.
De Britsche hooge commissaris sir Her
bert Samuel, wiens escorte, zooals ge
meld, bij Ain-el-Melahah van uit een hin
derlaag werd overvallen, is, naar gemeld
wordt, zelf in veiligheid, Hij zal zijn reis
waarschijnlijk heden nog naar Haifa
voortzetten.
In totaal zijn bij den overval 4 Britsche
gendarmen gedood. Vernomen wordt nog,
dat deze aanval geen politieke beteekenis
heeft.
China.
Een staatsgreep verwacht.
Li Jocang Hoeng, de president van
China, in in verband met een bedreiging,
dat het Noordelijke leger Peking zou bin
nenrukken, tenzij hij zijn ambt neerlegt,
naar Tientsin vertrokken. Het schijnt, dat
er een staatsgreep op banden is. Deze zou
ten doel hébben Tsao Koen, die tot do na
tionalistische partij behoort, tot president
van Ohina te benoemen.
Amsrika.
Hst drankverbod.
Naar verluidt, zou do regeering bereid
zijn om aan buitenlandsche schepen toe
te staan, drankvoorraden, verzegeld in
Amerikaansche havens binnen te bren
gen, mits een internationale regeling wordt
getroffen, waarbij de grens, waarbinnen
de doorzoeking van schepen en inbeslag
neming van drank is toegestaan, wordt
gebracht van 3 mijl op 12 mijl buiten de
kust. 't Is nog niet bekend, hoever de re
geering is gegaan met het polsen van do
regeeringen van andere mogendheden,
wier scheepvaart zou worden getroffen, en
evenmin is van hoogerh'and verklaard,
hoe de Amerikaansche regeering het op
haar neerkomende deel van zulk een rege
ling zou uitvoeren, indien de andere mo
gendheden er mee zouden instemmen. In
bevoegde kringen wordt de meening uit
gesproken, dat de moeilijkheden het best
zijn op te lossen door verdragen, waarin
het achttiende amendement niet wordt
aangeroerd doch die zich beperken tot ds
Volsteadwet. Naar verluid is dit punt
reeds bij verscheidene Europeesche kan
selarijen ter sprake gebracht.
BIMIBE8BLAMP
Vragen van Kamerleden.
De Staat agent in r ij wielen.
Do heer Staalman richtte tot den Minis
ter van Waterstaat de volgende vragen:
Is de Minister bereid, naar aanleiding
van het dd. 5 Juni jl. gegeven antwoord op
de vragen van den heer Staalman alsnog
omtrent de volgende punten inlichtingen te
verstrekken
lo. Welk percentage van de opbrengst
komt aan den tusschenliandel ten goed, in
dien door diens tusschenkomst de rijwiel-
fabriek aan een ambtenaar van de poste
rijen, telegrafie en telefonie levert en hoe
wordt deze provisie uitbetaald 1
2o. Welke controle wordt toegepast ter
voorkoming dat d© 200 aan de ambtenaren
geleverd© rijwielen inderdaad in hun bezit
blijven en niet door hen aan anderen
worden overgedaan?
3o. Is de Minister bereid te bevorderen,
dat ook andere leveranciers op dezelfde
wijze rijwielen kunnen leveren aan de hier
boven bedoelde ambtenaren?
4o. Zoo neen, welke motieven hebben dan
gegolden om con fabriek boven elke ande
re te bevoordeelen?
5o. Is de Minister voornemens ook ten
aanzien van andere artikelen dan rijwielen
een soortgelijke regeling te bevorderen?
De derde Arbeidscontroleur.
De he eren Vliegen en Hermens hebben
een amendement ingediend op het ontwerp
van wet tot verhooging en aanvulling van
het hoofdstuk Waterstaat der Staatsbe-
grooting 1923, om f 2975 uit t-e trekken voor
de benoeming van den derden arbeidscon
troleur, wiens aanstelling in het voornemen
heeft gelegen, doch waarvan de minister af
zag.
HET VC9RNMBSSTE NIEUWS»
BUITENLAND.
De verdere besprekingen tusschen En
geland en Frankrijk over de Duitsche nota
zullen mogelijk tet een wapenstilstand
leiden.
Isoieering van het Ruhrgebied; een ter-i
doadveroordeeiing; paniek op de Beriijn
sche beurs.
Oud-Minister Wauters over de Ruhr-
poliiiek der Beriijnsche regeering.
De Engelsch—Russische nota-wisseling
naar genoegen beëindigd.
Sir Herbert Samuel in veiligheid.
BINNENLAND.
Verschenen is het prac-advies van den
Hoogen Raad van Arbeid inzake herzie
ning Sociale Verzekering.
De R.-K. Universiteit. Inlichtïngs-Com-
missïe.
In het Georganiseerd Overleg te Am
sterdam is de 48-urige werkweek aan
vaard.
Bij de Infanterie zijn 2S3 sergeanten in
categorie C gerangschikt (onmiddellijk
met wachtgeid).
LEIDEN.
Nationaal concours- voor zang en rnaziak
OMGEVING.
Gemeenteraad Nocrdwijkerkoui: Per
centage H.G. is van 2 c>'° gebracht op 1-;
autobussen en middenstand.
Gemeenteraad Katwijk: Gemeenteraad
cordra Ontvanger. Zondagsrust en zedelijk
heid aan de duinsn.
Regeeringsjubi'eum der Koningin.
Officieele dankdag.
Naar „De Stand." verneemt meet bij di
Regeoring het voornemen bestaan, ter gele»
genbeid van het Regeeringsjubileum van
de Koningin, op 31 Augustus a.s. een offi-
cieelen dankdag uit tc schrijven.
De 1 Mei-clag te Zaanaam.
Door een zestal raadsleden der burger
lijke partijen is o. a. op het aanhangige
ambtenaren- en werkliedenreglement een
amendement ingediend, waardoor de 1 Mei
dag als erkende feestdag wordt geschrapt,
en de algemeen erkende Christelijke feest
dagen weer in eere worden hersteld.
Ned. Banketbakkers Vej^cnfnlng-
Te Utrecht is gisteren de 3Sste jaarlijk-
sche algemeene vergadering van de Neder-
landsche Banketbakkers Vcreeniging aan
gevangen, onder voorzitterschap van den
heer W. C. van Breda, uit Den Helder.
De voorzitter deelde mede, dat de regee
ring garant is voor de aflossing en rente
van het kapitaal, benoodigd voor de vak
school.
Aangenomen werd een tweede voorstel
tot het aangaan van een geldleening van
f 55.800, benoodigd voor het bouwkapitaal
der op te richten vakschool, tegen een reu-
tetypo van ten hoogste 6 pet. pari.
Voor de bepaling der loonen worden drie
loonklassen gesteld. In de eerste loon-
klasse worden gerekend dc gemeenten Am
sterdam, Rotterdam, Den Haag, Haarlem
en Utrecht. Tot de tweede alle gemecni-eit
met een grooter aantal inwoners dan
20.000, ook .de gemeenten met kleiner aan
tal inwoners welke onmiddellijk grenzen
aan gemeenten tot de eerste of de tweede
loonklasso behoorend; tot de derde Icon-
klasso alle overige gemeenten.
STATEH-eEHEHML
TWEEDE KAMER.
Vergadering van gisteren.
1 nt erpella tie-M archant
Minister De Graaf zag bij zijn debat
met den Gouverneur van Suriname en den
heer Marchant de Rechtsche .koloniale
specialiteiten aan zijn zijde. De hoeren
Colijn en Febor wezen erop, dat de Gou
verneur geen juist inzicht heeft in dc juiste
verhoudingen. Suriname heeft geen feite
lijke autonomie, slechts „een kern van
autonomie", zooals de heer Feber het
noemde. En dit is het noodwendig gevolg
van de financieel© afhankelijkheid der ko
lonie van het moederland. De heer Feoer
noemde Suriname „armlastig"; de heer
Colijn sprak van „een curator". Het
moederland draagt jaarlijks 4 millioen bij
in de Surinaamsche koloniale huishouding
oftewel 40 gulden per inwoner. En waar
de toestand zoo is, is het noodzakelijk eit
gerechtvaardigd, dat Nederland ingrijpt,
ook in details, in de koloniale begroeting;
en is het dan ook gewcnscht, dat daarbij
de gevoeligheid der kolonie wordt o:itz:ca
