14e Jaargang. WOENSDAG 13 JUNi 3923 No. 4170 DeABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling Voor Loidcn 19 cent per weck f2.50 per kwartaal. Bij onze Agenten. 20 cent per week 9 2.60 per kwartaal. Franco per post f 2.95 per kwartaal. Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver krijgbaar tegen betaling van 50 ct per kwartaal, bij voor uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd Zondagsblad 9 ct. Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zen- en Feestdagen Bureaux: RAPENBURG Mo. 10 - LEIDEN TEL. INT. 935 GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. IL DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gewona advertonliën 30 cant per regelt! Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het s dubbele van het tarief berekend. s Kleine advertenSiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin; betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ver-! huur, koop en verkoop 90.50. Oi$ raw bot eases* besSaa4 wSS dls^i© bladen. 7 Niet de weg. Er is in Leiden nogal oppositie tegen, de zakelijke belasting op het bedrijf. Een oppositie, die gegrond kan worden geacht, althans verklaarbaar is. Maar de w ij z e, waarop de oppositie zich uit, is niet altijd even Bympathiek. Men overdrijft vaak ja we mogen wel zeggen: drijft en dreint soms om z'n 7in te krijgen. Zoo hebben wij gisteren afgedrukt een adres aan den Leidschen Gemeenteraad gezonden door de Leidsche Ver. van In- dus trieelen, bepleitende de intrekking der verordening tot heffing eener zakelijke be lasting op het bedrijf. En dat nu nog maar kort geleden de Eaad op advies van B.enW. heeft besloten, do verordening zij 't dan verbeterd te handhaven. Hu adresseert men weer bij eenzelfde samenstelling van het collego van B. en ,W. en van den Haad. Zoo de adresseerondo vereeniging rnemt een zekere „standing" te moeten ophouden dan had ze o. i. zulk een daad niet mogen stellen. B. en \V. en de Baad kunnen natuurlijk aan dat adres geen aandacht schenken. Dat is niet de weg! 8UITEIILAIID De bezetting van liet Ruhrgsbied DE NIEUWE DUITSCHE NOTA. De beraadslagingen te Londen. Er bestaat reden, om aan te nemen, dat do beslissing der Engelsche regeering inzake de Duitsche nota nog eanige dagen op zich zal doen wachten, omdat Enge land er prijs op stelt, alvorens zich in eenig opzicht te binden, nauwkeurig te weten, welke plannen Frankrijk heeft en of het mogelijk zal zijn overeenstemming te bereiken. De berichten in de Parijsche bladen over het „negatief resultaat der besprekingen in den Engelschen minis terraad" kunnen dus wel als voorbarig bestempeld worden. De besprekingen tusschcn Parijs en Londen worden voortgezet en hebben in hoofdzaak ten doel, .vast tè stellen of Frankrijk evenals Engeland werkelijk schadevergoeding wil, dan wel of Parijs ten opzichte van Duitschland andere doeleinden nastreeft. In den Engelschen kabinetsraad zijn nog geenerlei beslissingen genomen. Het is de eerste maal, dat een voltallige kabinets raad sedert het tot stand komen van het nieuwe ministerie, zich uitvoerig heeft bezig gehouden met het vraagstuk der schadevergoeding; zorgvuldig wordt het onderzoek van den toestand voortgezet. Inmiddels wisselen do geallieerde re- geeringen van gedachten en daar er nog geen officieele gezichtspunten zijn ge opend omtrent den toestand zijn alle be richten omtrent defintieve beslissingen en standpunten der Britsche regeering ongegrond te beschouwen. In een hoofdartikel onder den titel: „Het Ruhrdilemma" zegt do „Evening Standard": Er is nooit ccnigo algemeene neiging geweest in Engeland en zij be staat ook thans niet om het Duitsche verzet aan te moedigen, cn als Frankrijk overigens bereid zou zijn, te confereeren, beslaat er geen werkelijk bezwaar tegen, om Duitschland een nadrukkelijke vin gerwijzing to geven. Doch wij zijn van meening, dat daar iets tegenover behoort te staan. Als Duitschland den raad krijgt van Engelsche zijde, zijn verzet tegen Frankrijk te staken, behoort dit to ge schieden met de zekerheid dat Frankrijk zijnerzijds ook zijn strenge maatregelen zal staken en terug zal keeren tot do „on zichtbare" bezetting, dio oorspronkelijk was bedoeld. Het lijdelijk verzet. H. N. verneemt uit Berlijn: De eiscb, door de Franscken gesteld, dat Duitschland den passieven tegen stand zal laten varen, zou moeten betee- kenen dat de toestand van voor 11 Janu ari hersteld wordt. Frankrijk en België hebben echter hij het stellen van dezen eisch in het geheel niet aangegeven, dat ook zij bereid zijn den status cpio te her- stollen en daarom is voor Duitschland aan inwililging van dezen eische niet te (lonken. Indien Duitschland alle veror deningen zou terugtrekken, zou dit beteo kenen dat het zijn laatste wapen prijs geeft, terwijl de leiders der vakvereeni- gingen enz., die den tcgenshtand georga niseerd hebben, dan alle gezag zouden ver liezen. Vóór Frankrijk dus zijn wil, om tot een vergelijk to komen, heeft kenbaar gemaakt, is aan !t opgeven van den pas sieven tegenstand niet te denken. Dat de il om bij dezen tegenstand te volharden nog steeds ongebroken is, bewijzen de be richten uit Munster en Elberfeld over de ontvangst van den rijkskanselier, die te Mimster een deputatie van het spoorweg personeel uit het bezette gebied en te El berfeld vertegenwoordigers van verschil lende gemeentebesturen, vakvereenigingen cn organisaties ontving, die allen censtem mig hun vasten wil te kennen gaven, om den strijd onverzwakt voort to zetten. Guno over het 1 ij del ij k verzet. Piijkskaaselier Guno heeft te Karls ruhe een redo gehouden, waarin hij zich ten aanzien van de kwestie van het lijde lijk verzet in het Ruhrgcbied ais volgt uitdrukte: Het geheele volk is vast besloten den weg verder te betreden welke de Duit sche regeering sedert den elfden Januari van dit jaar heeft gevolgd. Het lijdelijk verzet, dat eenmaal is begonnen, moet thans ook worden doorgezet. De wensch •daartoo komt uit hot volk zelf en spruit voort uit liefde tot de vrijheid en uit lief de voor het Duitsche land. 'Wij zijn ons de groote verantwoorde lijkheid bewust welke op ons berust, wan neer wij voortgaan dezen weg te bewan delen. Wij willen onze actie echter niet zoo maar opgeven. Wij willen, dat deze kwestie overeenkomstig het recht een op lossing zal vinden: De regecriag en de pariijen uit den Rijksdag kennen geen compromis waar het betreft de toekomst der grensgebieden van het Duitsche rijk „Er zal voor een Duitscher, die zijn kinderen een vrij Duitschland wil nala ten, niets anders overblijven, dan de vreemde macht een vastberaden „Neen!" too to roepen", aldus Guno. „Dit „neen" is niet alleen door de Duitsche regee ring uitgesproken, doch door het geheele Duitsche volk. Alle partijen in het bezet te gebied en met hen de geheele bevolking van dit gebied scharen zich te dezer zake achter de regeering. Niemand denkt er aan, het vaderland in den steek te laten. Allen zijn vastbesloten den weg, sinds 11 Januari ji. door de Rijksregeering be treden, te vervolgen". Met een oproep, in de komende moeilij ke dagen de eendracht te bewaren, be sloot de Rijkskanselier zijn rede. De moorden te Dortmund. Over het doodschieten van de 6 in woners van Dortmund_ zijn thans, aldus do „N. R. Grt." een reeks van getuigen gehoord. Toen aan het stadsbestuur Zon dagmiddag om 12 uur werd medegedeeld, dat de staat van beleg was afgekondigd, wees het er onmiddellijk op dat een tijdig bekend maken daarvan niet meer moge lijk was, in 't bijzonder omdat er duizen den Dortmunders buitenaf waren en pas 's avonds laat terugkwamen. Het stads bestuur deed wat het kon om do afkon diging van den staat van beleg bekend te maken. Om 9 uur 's avonds begonnen de Franscken met het schoonvegen van de straten. De voorbijgangers werden bij troepen gearresteerd, er werd bij hen naar wapens gezocht en zij werden met geweerkolven nar de wacht gedreven, waar zij in nauwe kamers den nacht moesten doorbrengen. Ook 's nachts ston den zij aan mishandelingen bloot. Op den Suedwall, waar tal van Zon- dagsmenschen naar de stad terugkeerden, joeg een troepeuafdeeling met vele offi cieren de menigte voor zich uit. De mi- litairen sloegen blindelings crop los, en een officier schoot met zijn revolver. Toen er een man doodelijk getroffen was, be val bij aan anderen, het lijk op te tillen cn naar de plaats te dragen, waar den vorigen nacht de beide doodgeschoten Franschen gevonden waren. Later schoot diezelfde officier nog een. Duitscher dood De Fransche generaal to Dortmund heeft in een gesprek verklaard, dat hij deze ge beurtenissen betreurde, maar dat zij door de opwinding van de troepen waren te verklaren. Nieuwe douane-regeling. Overeenkomstig de beslissingen, door de Fransche en de Belgische regeering te Brussel getroffen, heeft de hoogo inter- gcallieerde commissie gisteren In sloten, een nieuwe douane-regeling uit te vaardi gen, waarbij de producten, afkomstig uit het niet-bezette Duitschland en binnen komend in de bezette gebieden, aan een uitzonderingsregime worden onderwor pen, waarbij rechten moeten betaald wor den, gelijk aan 25 van die, welko in de inlergeallieerde douane-tarieven zijn vast gesteld. Sabotage In het bezette gebied. Belga seint uit Dusseldorp dat er door bet geheele bezette gebied een toename valt te constatecren in de daden van sabo tage, evenwel zonder ernstige gevolgen, Hoofdzakelijk worden telegraafdraden doorgesneden en bommen op de spoorwe gen tot ontploffing gebracht. België. Vandervelde over de Ruhrpolitiek. In de Kamer begon gisteren de bespre king over do begrooting van buitenland- scbe zaken. Do eerste spreker was de so cialistische leider Vandervelde, die een scherpen uitval deed tegen de Ruhr-poli- tiek der regeering. Hij herhaalde zijn reeds vroeger uilgesproken opvatting, dat men Duitschland, om het de herstellingen te doen betalen, niet voor onbepaald en tijd aan een economische slavernij mag over leveren. Waarom, zoo roept spr. vervol gens uit, hebt gij niet toegeslagen toen von Brockdorff destijds namens Duitsch land voorstelde de schuld op 100 milliard te bepalen? Eerst hebt gij 300 milliard goudmark gevraagd, daarna hebt go dien eisch teruggebracht tot 132 milliard, tot 64 milliard, tot 62 milliard goudmark. Maar begrijpt gij dan niet, dat dit ge sjacher do openbare opinie irriteert. Een liberaal lid onderbreekt: Het plan van Frankfort is een copio van het plan Poincaré. Vandervelde: Waarom hebt gij ons te' Brussel en Parijs voor verraders geschol den, toen wij tot overeenstemming kwa men over een dergelijk plan, dat niet door ons van Poincaré, doch door Poincaré van ons gecopieerd is? Vandervelde vervolgde: De Ruhrbezet- ting is een grove en misschien onherstel bare fout. Zij ruïneert Duitschland en kost bovendien veel geld aan Frankrijk en mee hebben bereikt. Poincaré heeft resultaten mee hebben bereikt. Poincaré niet veel haast, om de Ruhr te ver laten en dat is zeer verdacht. Wij hebben nu te beraadslagen over oen nieu we Duitsche nota, welke echte waarborgen bevat, die weliswaar nog niet voldoende zijn, maar toch een basis kunnen vormen voor het openen der onderhandelingen. Zullen de vier geallieerde landen deze nota collectief beantwoorden? Ik hoop, het, maar ik begrijp niet goed de houding der bezettende mogendheden, die niet met Engeland en Italië willen praten, zoolang do Ruhr voortduurt wal zij noemen de passievo Duitsche tegenstand. Guno kan zich toch niet blootvoets en met een koord om den hals bij u aandienen. Er is iets te bereiken, maar dan moet gij eerst in de Ruhr een wapenstilstand tot stand zien te brengen. Oud-minister Hijmans: Waar haalt gij die verklaring vandaan? Vandervelde: Het is de wensch der Duit sche socialisten, die de helft der Duitsche bevolking uilmaken en steeds op vrede aanstuurden. Jaspar: Dat is ongehoord. Lemonier (liberaal): Herinner u 1914! Stemmen: Er is maar een soort Duit- schers en deze is, zooals de rasgenooten van 1914! Housieaux (kath. Waal): Gij treedt op als de verdediger der Duitsche jonkers! Vandervelde: Het zal vermoedelijk niet zoo heel lang meer duren, meneer Jaspar, dat gij met den Duitschen socialist Breit- scheidt zult moeten onderhandelen! Stemmen: Gij maakt grappen! Vandervelde eindigt zijn herhaaldelijk onderbroken rede met als zijn wensch uit te spreken, dat alle geallieerden zullen medewerken tot de eindelijke oplossing der zoo ingewikkelde herstelkwestie. Hierna hield minister Jaspar gedurende een uur een pleidooi ter verdediging. Hij trachtte te bewijzen, dat België geheel zich zelf is gebleven en geenszins van Frank rijk afhankelijk is, waarop de socialisti sche oud-minister Wauters interrumpeert mot do verklaring, dat Poincaré de man is, die alles op touw heeft gezet. Jaspar zet zijn uiteenzetting voort, ge heel in den trant van de reeds vroeger door hem uitgesproken redevoeringen be treffende de Ruhr. Ook hij sprak den wensch uit, dat ditmaaal een collectieve nota der geallieerden aan Duitschland zal worden gezonden. Het debat zal heden worden voortgezet. De Senaat en de Vlaamsche Hoogeschool. Belga uit Brussel: Do Senaat heeft de vorige zes artike len goedgekeurd van het ontwerp De Bro- queville over de Vlaamsche Hoogeschool met een meerderheid wisselende tusschen 1 en 3 stemmen. De Senaat heeft besloten Donderdag over de tweede lezing te stem men en zich uit te spreken over het ge heel van het ontwerp. Duitschland. 27 Deutsch-Vöikische leiders gearresteerd. Van 8 Juni af zijn, naar het „Hbld." meldt, te Maagdenburg 27 Deutsch-Völ- kischen, waaronder zes leden der rijks- weer, gearresteerd, die behoorden tot de leiders van het „Rijksweer-blok Ross- bach". Dit strekt zich uit over het gan- sche Rijk met uitzondering van Beieren cn is opgericht door luitenant-kolonel Rosshach, die zich op het oogcublik in hechtenis bevindt. De organisatie ver schafte militaire opleiding aan leden der nationale Verbande. Eenigen tijd geleden werd naar aan- leiding van -de ontdekking der betrek kingen tusschen de rijksweer en de recht sche Putschitsen een geheim veem opge richt, dat volgens de statuten tot taak had „verdacht schijnende lieden na te gaan, orraders en ongewenschte personen uit den weg to mimen". De documenten zijn in handen der „Oberreichsanwaltschaft" gesteld. Frankrijk. De strijd in Marokko. De groep Roeymiran viel den 9den den berg Boohhamoedje en het grootste deel van het Marmoecha-land aan. Niettegen staande do herhaalde aanvallen van 3000 krijgers van Ait-Tgehoechen op den linker vleugel en de geweldige terrein-moeilijk heden waarop de vijand strenge defensie ve organisaties, welke overweldigd moes ten worden, had aangelegd, werden alle doeleinden bereikt. De Fransche troepen deden een zeer moeilijk, doch schitterend werk en brach ten de vijand zware verliezen toe. Deze operatie bewerkte de onderwer ping van Desant-Abdallav en stelde de Franschen in staat de bronnen van de Seboe, de Guigse en de Eghrine open te Bulgarije. NA DE REVOLUTIE. De reconstructie van het kabinet. Uit Sofia wordt aan het „Berliner Ta- gcblatt" gemeld: De koning heeft de re constructie van het kabinet goedgekeurd. Sankof blijft president van den minister raad en beheert tevens het departement van eeredienst. Overste Walkof wordt mi nister van oorlog, de vroegere vleugel adjudant van den koning, overste Kal- fow, minister van buitenïandscho zaken. Hetzelfde blad verneemt uit Belgrado: Op het oogenblik zijn hier geen nieuwe be richten omtrent de revolutionaire gebeur tenissen in Bulgarije binnengekomen, daar het telegrafisch verkeer door do maatre gelen van de Bulgaarsche autoriteiten zeer- belemmerd wordt. De Joego-Slavischc regeering blijft bij het door haar genomen besluit, zich niet in de Bulgaarsche bin- nenlandsche aangelegenheden te mengen, doch zij zal eventueele pogingen, om het vredesverdrag te schenden, niet dulden De Bulgaarsche vertegenwoordiger te Parijs heeft aan do „Petit Parisien" mee gedeeld, dat de staatsgreep een gevolg is van Stamboelinski's dictatoriaal op treden. De voorloopige regeering-Sankof zal optreden na de verkiezingen voor de Sobranje. De Agrarische wetten zullen gehandhaafd blijven. Den communisten zal worden toegestaan, binnen de bepalin gen der wet, ook hun meening uit te spreken, maar elke bolsjewistische agita tie zal streng worden onderdrukt. Do Bul gaarsche regeering zal loyaal het verdrag van Neuilly naleven. Koning Alexander heeft wegens de ge beurtenissen in Bulgarije zijn verblijf in Roemenië onderbroken en wordt morgen te Belgrado terugverwacht. Het verblijf van StamfaoeSinski. Staamhoelinski bevindt zich met een wacht van 200 of 300 boeren in zijn ge boortedorp Slavowitza. De troepen hebben bet dorp omsingeld cn hebben Stamboe- linski tot Woensdagmorgen tijd gegeven, zich over te geven, om een bloedbad to voorkomen. Aanhangers van de omverge worpen Regeering veroorzaakten eenigo wanordelijkheden. De communisten te Plevna hebben zich togen de nieuwe re geering verklaard, doch het bestuur der communistische partij te Sofia zond hun een telgram met het bevel zich niet tegen do troepen to verzetten. Te Plevna is de orde hersteld. Servië. Een overeenkomst ir.et Ses-vië. Belga seint uit Belgrado dat tusschen Servië en Duitschland een overkomst is gesloten volgens welke in plaats van de in het verdag van Versailles voorgeschre ven reparatieleveringen in 't vervolg af gewerkte producten zullen worden gele verd. Rusland. Woelingen in het roede leger? Aan de Russische grens is, volgens be richten uit Riga, door de Sovjet-politie een delegatie uit Petrograd gevangen ge nomen, die op weg was om aan grootvorst Nicolaas te verzoeken zich tot opperbe velhebber van het Russische leger te pro- clameeren. Er.loopen geruchten, dat veel officie ren van het roode leger worden gearres teerd. Natuurlijk worden speciaal vroegere officieren van het tsaristische leger gevan gen gezet. Trotzki bereidt een groot plan, om n.l. alle niet-communistische officieren door communisten te vervangen. Palestina. Tegen hc-t Engelsche gezag. Reuter seint uit Londen: De Daily Mail verneemt uit Jerusalem, HET V0GRNAAK8STE NBEUWS. BUITENLAND. De beraadslagingen te Londen cn Pa rijs over de beantwoording der nieuwe Duitsche nota duren voort. Rijkskanselier Cuno over het lijdelijk verzót. De Belgische socialisten-leider over dl Ruhrpolitiek der Belgische regeering. De gevangenneming van Stambou'.insKY aanstaande? De Engelsche gouverneur van Pales tina door roovers in een hinderlaag ge lokt BINNENLAND. De Minister ovsr den invoer van schoen werk. Een wijziging van de forcnsenhciasting aanstaande. Een congres van „Herwonnen Levens-j kracht". LEIDEN. Jaarvergadering van de Maatschappij van Ned. Letterkunde. OMGEVING. Wij geven in een extra bijblad den drenst der autobussen. dat een compagnie der Engelsche gendar merie, dio Sir Herbert Samuel, dc-n En gelschen gouverneur van Palestina, op een reis door Noord-Palestina escorteer de, nabij do Syrische grens in een hin derlaag gevallen is. Tien mannen wer den gedood en drie gewond, waarvan er reeds éen overleed. Men vermoedt dat de aanvallers Be doeïenen. -uit Syrië vraren. In officieele kringen te Jerusalem is men zeer onge rust over het lot van Sir Herbert Sa muel, die even voor de aanval plaats bad, het Engelsche escorte verlaten bad om onder bescherming van Inlandsche gen darmen te kampeeren. van De beperking van invoer van schoenwerk. Op de vragen van liet lid van de Tweede Kamer, den heer Fleskens: 1. Is het den minister bekend, dal nog steeds groote hoeveelheden schoenwerk, hoofdzakelijk uit landen met lage valutt in ons land worden ingevoerd? 2. Acht de minister hc-t niet allerne d- zakelijkst om ten spoedigste die nviat- regelen te nemen, welke tot de nood;g in voerbeperking leiden? 3. Kan de minister 'de redenen m^de* deelen, waarom nog geen gebruik is ge^j maakt van de bevoegdheid, neergelegd in de Schoenenwet, om den invoer van schoen werk te beperken? 4. Kan de minister toezeggen, dat de daartoe noodige maatregelen ten spoedig ste in werking zullen treden? luidt het antwoord von den minister van arbeid, handel en nijverheid: 1. De eerste vraag wordt bevestigend beantwoord. 2. Reeds geruimen tijd is de onderge- teckende van do noodzakelijkheid van da spoedige totstandkoming van een invoer- beperkenden maatregel overtuigd. Hot wetsontwerp tot tijdelijke beperking van den invoer van schoenwerk werd dan ook reeds op 17 Februari 1923 bij de Tweede Kamer der Slaten-Generaal aanhangig gemaakt. Ofschoon zijnerzijds met de verdera voorbereiding de meest mogelijke spoed werd betracht getuige het korte tijds verloop, waarbinnen beantwoording van het Yoorloopig Verslag van beide Kamers plaats vond verkreeg het ontwerp eerst op 5 Mei j.L, derhalve ruim 2% maand na zijn indiening, kracht van wet. 3. Vóórdat tot uitvaarding van het ïn-i voerverbod kan worden overgegaan, moe-» ten de voorwaarden vaststaan, waarop ben perkte invoer van schoenwerk mogelijk zal zijn. Ingevolge artikel 2 der wet, ge schiedt vaststelling dier voorwaarden bij algemeencn maatregel van bestuur, nadat daarover een door de Kroon te benoemen commissie zal zijn gehoord. Na ontvangst van het advies dezer commissie, welke bij Koninklijk besluit van 8 Mei 1923 werd ingesteld, is aanstonds de voorbereiding van den algemeenen maatregel van be-- stuur ter hand genomen. Het_ ontwerp, daarvan is thans reeds eenigen tijd bij den Raad van State aanhangig. 4. Voor zoover zulks van den ondprgo* teekende afhangt, zal ook verder met do totstandkoming van den beoogden maat-», regel de meest mogelijke speed worden betracht.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1923 | | pagina 1