14e Jaargang. MAANDAG 11 JUNI 1923 No. 4168 51>: ibcer. 3)e£cidóch^(2ou^Miï DeABONNEMENTSPRIJSbedraagt bij vooruitbetaling Voor Leiden 19 cent per week fi 2.50 per kwartaal. Bij onze Agenten 20 cent per week f2.60 per kwartaal. Franco per post fl 2.95 per kwartaal. Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver krijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd Zondagsblad 9 ct. Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN TEL. INT. 935 GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II. DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gewone advortenftLën 30 cent per regol* Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het s dubbele van het tarief berekend. Kleine adverleniiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en vee* huur, koop en verkoop fO.SQ. Dit nummer bestaat uit twee bBaden. BUITËNLAÜD De bezetting van het Ruhrgebied DE NIEUWE DUITSCHE NOTA. Een gezamenlijk antwoord der Geallieerden. Uit. Parijs wordt aan de „Soir" ge seind dat Frankrijk en België meer en meer overhellen naar het samenroepen van een conferentie der geallieerden, die dan maar liefst te Ostende of te Brussel zou moeten plaats hebben. Ook te Brussel acht men het thans niet onwaarschijnlijk, dat er een interge- allieerde bijeenkomst zal plaats vinden Ier bespreking van de kwestie der scha deloosstelling. Vermoedelijk zal men mor gen daaromtrent zekerheid hebben, aan gezien de Fransche gezant te Londen he den aan het Foreign Office een onderhoud jal hebben, dat waarschijnlijk op de aan gelegenheid een beslissenden invloed zal hebben. De gedachtenwisseling over do nieuwe Duitsche voorstellen tusschen de Fran- ;ehe en Belgische regeeringen worden Joortgezet. Er bestaat volledige overeen stemming. Frankrijk en België zouden gaarne zien, dat de geallieerden een col lectief antwoord aan Duitschland zonden, waarin zij zouden verklaren, -iedere be spreking over de Duitsche voorstellen .te «rcigereu, voordat het lijdelijk verzet in 'tiet Ruhrgebier is opgeheven. Poincaré heeft aan de Engelscho regee ?ing medegedeeld, dat Frankrijk vol gaarne aan een gemeenschappelijk ant- voord der geallieerden zal deelnemen. •£ulks zal echter afhankelijk moeten zijn Tan drie punten: 1. stopzetting van het öjdelijk verzet in het Rulirgebied; 2. ver 3et?mg van de voorgestelde ideo eener m/erflationale commissie van deskundigen welke strijdig is met het verdrag van Ver sailles, en 3. verwerping der door Duitsch tand aangeboden garanties, als zijnde waardeloos. De meening van den Britschen Minister van Handel. In een rede, door Sir Philip Lloyd- Sreame, den Britschen minister van Han iel, to Cardiff uitgesproken, verklaarde de minister ten aanzien van het zenden Tan een gemeenschappelijk antwoord door de geallieerden o.a. het volgende: „Hel belangrijkste vraagstuk, voor welks oplossing Europa zich op het «ogenblik geplaatst ziet, is de regeling van de kwestie der schadeloosstelling. Ik zou willen, zoowel in het belang van de geallieerden als van de wereld, dat men dezen keer er in zou slagen een gemeen schappelijk antwoord op de Duitsche nota op te stellen. Het gaat er om, vast te stellen, welk be drag Duitschland kan betalen en welke de beste wijze is, waarop dit bedrag kan worden geïnd. Ik ben er vanovertuigd, dat iedere Engelschman de kwestie van Frankrijks veiligheid even belangrijk "Jindt als die der schadeloosstelling. Met goeden wil aan beide kanten kunnen de geallieerden ongetwijfeld in zake het be drag der schadeloosstelling, do wijze van Frankrijk tot overeenstemming komen, «ndien deze overeenstemming wordt be reikt, zal men Duitschland ook kunnen Hopen aan de rechtmatige eischen der ge allieerden te voldoen. Zijn de geallieerden daarentegen verdeeld, dan zal geen van Soze vraagstukken naar wensch worden opgelost. De Hollandsche advocaten in het bezet gebied. Bij zijn eerste optreden voor den Fran ïclien krijgsraad te Gastrop gelukte het •cn iïaagschen advocaat Donker Curtius ■'Idiis meldt de „Tel.", na een schitterend pleidooi de vrijspraak te bewerken van Heil mijnwerker Himmelmann, die be daagd was wegens aanval óp een Fran- ^ho wacht. Himmelmann werd in eer- 3o instantie tot 15 jaar gevangenisstraf ^roordeeld. Twee Fransche onderofficieren te Dortmund vermoord. Twee Fransche onderofficieren zijn Zaterdagavond in de straten van Dort- Ourxl vermoord. Volgens de eerste lezingen ontvangen °P het ministerie van oorlog te Parijs, fjn in den loop van een hevige botsing Duitsche burgers te Dortmund twee fransche adjudanten door revolverscho- sedood. De conferentie te Lausanne. Een bespreking van de geallieerde delegatieleden. Een spoedig e i ird o n o o d z a k e 1 i j k. Dp instructie yan hun regeeringen heb n do leiders der geallieerde delegaties Zaterdagmorgen een bijeenkomst gehou den om den toestand te bespreken. Zij constateerden do eenstemmigheid van de standpunten der regeeringen te Parijs, Rome en Londen betreffende den stand der onderhandelingen en de nood zakelijkheid om er zoo spoedig mogelijk een einde te maken. Uit Lausanne wordt gemeld: Do geal lieerden hebben Zaterdagavond besloten heden aan Ismed Pasja een soort ultima- turn te overhandigen om oen einde te ma ken aan de politiek der Turken, die de meest belangrijke vraagstukken op de lange baan willen schuiven. Het ultima tum zal o.m. betrekking hebben op de regeling der Oltomaauscho schuld. Do bijzondere vergadering van de geal lieerden met Ismed Pasja duurde twee uren en was niet zeer gunstig voor den vrede. De leiders der geallieerde delegaties de den echter op hun beurt de inzichten van hun regeeringen kennen waarin de laat ste instructies in wezen niets veranderd hebben en welke overeenkomen met de uiteenzettingen die de geallieerden steeds te Lausanno hebben gehandhaafd inzake de kwestie der coupons. Ismed Pasja bood gistermiddag aan nieuwe besprekingen met zijn experts to houden en daarna met de deskundigen der geallieerden. De ge allieerden zullen heden dan opnieuw be raadslagen met Ismed Pasja, hetgeen ver moedelijk wel ontspanning zal brengen. Bulgarije. EEN MILITAIRE STAATSGREEP. De regeering omvergeworpen cn de ministers gevangen genomen. Een onbloedige om- teling. Zaceraag werd uit Sofia gemeld: De regoering is omvergeworpen door den Bond van Reserve-officieren. Alle ministers zijn gevangengenomen. Er is een nieuwe regeering gevormd, waarin alle oppositiepartijen,behalve de com munisten, vertegenwoordigd zijn. Het is overal in het land rustig. Uit Sofia wordt nog gemeld, dat Vrij dagnacht om drie uur het kabinet-Stam- boelinski door de militairen ten val werd gebracht. Behalve de ministers, werden ook vele partijleiders en afgevaardigden in hechtenis genomen. Het nieuwe kabi net werd door prof. Sankof gevormd. De stad verkeert in staat van beleg. Patrouil les doorkruisen de straten. Het volk is geheel verrast door desze gebeurtenis, doch schijnt zich met den nieuwen toestand verzoend te hebben. Alles ging zoo snel en kalm in het werk, dat het nergen tot bloedvergieten kwam. De „Times"-correspondent te Sofia seinde Zaterdag 12.20 's nachts nog het volgende:. De Bulgaarsche regeering is afgezet door een coup d'état, welke Zaterdag door het leger werd uitgevoerd. In de vroe gere morgenuren werden alle leidende agrarische ministers en ambtenaren ge arresteerd en in de gevangenis onderge bracht. Dezo coup d'état heeft geleid tot de vorming van een burgerlijk coalitie kabinet met prof. Sankof als premier. Prof. Sankof had een audiëntie bij ko ning Boris in het Vrenya-paleis nabij So fia. Tot nu toe is de revolutie zonder bloedvergieten verloopen en telefonische berichten uit alle voorname provincieste den melden, dat overal rust heerscht. De grootste geheimzinnigheid bestaat er even wel omtrent het lot van Stamboulinski, die sedert eenigen tijd in zijn geboorte dorp Slovoitsa in Centraal-Bulgarije ver toefde. Omtrent hem loopcoi tegenstrijdi ge berichten. Sommige berichten zeggen, dat hij gevangen is genomen, andere, dat hij vermoord is, weer andere, dat hij ge vlucht is. Do nieuwe minister van Binnenland- sche Zaken, generaal Roussef verklaarde aan den correspondent: „Wij hebben deze revolutie onderno men, omdat do politiek der agrariërs voor Bulgarije noodlottig is. Onze politiek zal een politiek van vrede zijn en op geener lei wijze tegen eenigen nabuurstaat ge richt zijn. Wij zullen onze uiterste best doen om bloedvergieten te voorkomen en wij hopen, dat Bulgarije binnenkort zijn voorspoed van voor den oorlog opnieuw zal kunnen bereiken. Ons optreden heeft niets te maken met de Macedonische auto nomisten en is een zuivere Bulgaarsche actie". De correspondent zegt, dat de merk waardigste bijzonderheid omtrent de re volutie do geheimzinnigheid is. waarmede zij werd uitgevoerd. Niemand buiten de hoofdaanvoerders, zooals Sankof en Rous sef, wist, wat ei* gebeuren zou en wanneer het gebeuren zou. Vrijdag te' middernacht was alles nog rustig. Om 4 uur Zaterdag morgen waren de leden van het kabinet- Slambouliuski allen in do gevangenis en stond Sofia onder het bewind van de mi litaire partij. Do koning, die zich aanvankelijk aar zelend getoond schijnt te hebben en over- •bluft was door de plotselinge gebeurte nissen, heeft er Zaterdagmorgen in toege stemd een oekase te teekenen, waarbij het nieuwe kabinet als volgt wordt sa mengesteld: Prof. Sankof, premier en ad interim Oorlog. Generaal Roussef, Bin- nenlandsche Zaken. Theodorof, Finan ciën. Kazakof, Verkeerswezen. Smylof, Justitie. Bobotsjefski, HandeL Slojants- jef, Openbare Werken. Prof. Molof, Land bouw en ad interim Onderwijs. Prof. Sankof, generaal Roussef en prof Molof behooren niet tot een politieke par tij, terwijl de overige ministers radicalen, liberalen en democraten zijn. Uit politiek oogpunt kan men het kabinet alleen kwa- lificeeren door te zeggen, dat het een bour geois-regeering is. De „Times'-correspondent zegt voorts, dat hij de arrestatie van den vroegeren minister van Vwweerswezen Atanasof hoeft bijgewoond. De menigte trachtte den minister te lynchen. Een sterke militaire macht belette haar daarin. Het is nog niet mogelijk, de verdere ontwikkeling der gebeurtenissen te voor spellen, maar de wijze, waarop de coup d'état is uitgevoerd, schijnt aan te too- nen, dat de organisatoren bekwame en vastberaden mannen zijn. De toestand wordt langzamerhand dui delijk. Het schijnt, dat generaal Lazarof, een reserve-officier, die de eerste divisie gedurende den Europeeschen oorlog aan voerde en die president is van den bond van' reserve-officieren, en kolonel Vulkof, chef van den topografischen dienst van het ministerie van Oorlog, verantwoorde lijk zijn voor de organisatie van don staatsgreep. Zij en hun vrienden waren hittere tegenstanders van de onwettige politiek, die volgens hun meening door Stamboulinski gevoerd werd. Met de hulp van verscheidene hooggeplaatste officieren organiseerden zij daarom den coup d'état, waarvan de datum aan niet meer dan drie of vier personen bekend was. Spanje. De begrafenis van Kardinaal Soldevila. De uitvaart van kardinaal Soldevila heeft Vrijdag met grootsche plechtigheden plaats gehad. Italië. „Republikeinsche" Fascisten gearresteerd. Uit Milaan wordt aan de „Vorwarts" gemeld, dat aldaar opzien is gebaard door de plotselingen arrestatie van ma joor Baseggio en verscheidene andere stichters dor fascistenbeweging, die eeni gen tijd geleden wegens meeningsverschil uit de partij zijn getreden. Onder de gearresteerden bevindt zich een voormalige redacteur van de „Popoio d'Italia", een vriend van den minister president. Zij hielden vaak geheime vergaderingen en voorden een tegen de regeeringspoli- tiek gerichte propaganda. Het optreden van Mussolini werd door hen gelaakt en zij beweerden, dat het fascisme ontstaan was, om de republiek en de dictatuur te verwezenlijken. Later heeft het deze idealen verraden, om op de monarchie te steunen. Met de nieuwe beweging wilde men van den minister-president den terugkeer tot de republikeinsche idealen verlangen en men kwam zelfs met de dreigementen voor den dag. Daar de beweging vertakkingen in an dere steden moet hebben werden ook te Rome huiszoekingen gedaan. De gearresteerden werden naar de ge vangenis gebracht, beschuldigd van sa menzwering tegen den staat. Te Serrara is de vroegere afgevaardig de Geatteli gearresteerd en naar Milaan gebracht. Er werden statuten gevonden voor oen nieuwe nationale waarvan de zetel te Milaan was. China. Staking der politie te Peking. De huitenlandsche legaties te Peking hebben medede'eling ontvangen van gene raal Feng Joe Hsoeang, militair inspec teur van de stelling der hoofstad, en ge neraal Wang Wei Tsjing, commandant van het garnizoen van Peking, dat zij beloven de verantwoordelijkheid te zullen dragen voor de handhaving van orde en rust in Peking gedurende de staking der stedelijke politie, die thans gaande is. ESaSINEüLAÜij De 43-urige arbeidsweek te Amsterdam. In een Zaterdagavond gehouden verga dering van de afd. Amsterdam van den Nederl. R.-K. Bond van Overheidsperso neel is, nadat het bestuur krachtig had aangedrongen op aanvaarding van het resultaat van het georganiseerd overleg inzake de 48-urige arbeidsweek, over deze kwestie opnieuw gestemd. Met een zeer groote meerderheid heeft de vergadering het vroeger genomen besluit tot verwer ping ongedaan gemaakt en dus besloten de 48-urige werkweek te aanvaarden. Koning Haakon. Precies te -halftien gisteravond passeer de te Vlissingen het Noorsche oorlogs schip „Eidsvold" met koning Haakon aan boord, komende van Antwerpen. Afs al- scheidsgroet werden 25 saluutschoten ge lost, De R.-K. Werkgevershond in het land bouwbedrijf te Achthuizen (Flakkee) heeft de bemiddeling van den R.-K. Bedrijfs- raad in het landbouwconflict van de hand gewezen, omdat hij samenwerkt met de neutrale landbouworganisaties in de an dere dorpen van Oost-Flakkee. Te Oolt- gcnsplaat hebben enkele werkgevers den looneisch van de stakende arbeiders (het loon gelijk aan dat van verleden jaar) in gewilligd. Bij die patroons zal het werk worden hervat. De gewone audiëntie van den minister van arbeid, handel en nijverheid zal Don derdag a.s. niet plaats hebben. 3TJIPS1HEUWS HET LEIDSCH ZIEKENHUIS. Wij hebben onlangs overgenomen een artikel uit het „Vad." betreffende het Leidsche Ziekenhuis. Ter weerlegging daarvan schrijft nu de heer T. Dekker, ingenieur bij de Rijks- onderwijsgebouwen, bet volgende in ge noemd blad: In do eerste plaats dan wat uw cor respondent vermeldt over de financieele zijde der kwestie. De schilderachtige be schrijving van do nog niet alle van glas ramen voorziene gebouwen en van „het wild en woest tusschen de gebouwen op schietend gras", ga ik hier stilzwijgend voorbij. Om de duiten gaat het in de onder- worpelijke zaak wel in de eerste plaats. Niettegenstaande toch de ziekenhuisbouw te Leiden al ruim 10 jaar in behandeling is, cn de voorbereiding zonder eenige ge heimzinnigheid heeft plaats gehad, heeft men er tot voor kort, voor zoover mij be kend, in de pers of andere publieke ge schriften nagenoeg niet van gerept. Dat de kosten van het in 1912 opge maakt plan op ongeveer 5 millioen gulden werden geraamd, met inbegrip van die voor de niet tot het eigenlijke ziekenhuis behoorende laboratoria, is jaren lang be kend. Niemand heeft zich daaraan gestoo- ten. Men wist, of althans kon weten, wat men voor dien prijs, volgens de toen gel dende bouwkosten, zou krijgen. Oppositie van beteekenis is daartegen niet gevoerd; er mag dus worden aangenomen, dat men met het plan om in de, in vele opzichten onhoudbare toestanden in het Leidsche Ziekenhuis en ten aanzien van de onder wijsinrichtingen van de Medische Facul teit, afdoende verbetering te brengen en de wijze waarop zulks zou geschieden, vrede had. Wij verkeerden in welstand; wij waren in een rijken tijd. De uitgave van 5 mil lioen over een 8- of la-tel jaren te ver- déelen, was dus niet iets om over te val len, waar het gold oen noodzakelijke uit gave ten behoeve van onze oudste,- wijd vermaarde Leidsche Universiteit. Er be stond daar ook weinig reden voor. De kosten per bed de niet tot het zieken huis behoorende laboratoria buiten be schouwing latende en rekening houdende met de omstandigheden, dat een onder- wijsziekenhuis met het oog op de talrijke lokaliteiten voor college, laboratoria, poli klinieken, enz., ongeveer 1/4 maal zooveel kubieko ruimte vordert als een gewoon ziekenhuis waren geraamd op ongeveer f 3800, dat is minder dan voor verscheiden grootcre, in de eerste tien jaren onzer eeuw in het buitenland gebouwde zieken huizen betaald was. Dat men bij den bouw gerekend heeft op het zooveel mogelijk zelfstandig maken van alle afdeelingen en daarbij hot pavil- joenstclsel heeft toegepast, een stelsel, dat beter dan eenig ander de gelegenheid biedt in groeiende behoeften te voorzien, ook al zou dat tot wat hoogere exploitatiekosten aanleiding geven dan het volgen van een meer geconcentreerd stelsel ,was ook in overeenstemming met hetgeen bij talrijke Universiteitsziekenhuizen in Duitschland, Denemarken, Zwitserland enz. geschied is. Edoch, de tijden kunnen veranderen! Nauwelijks was men met den bouw begon nen of do wereldoorlog brak uit. Ten einde aan de bestaande en nog meer dreigende werkloosheid tegemoet te komen, is in die jaren toch de bouw voortgezet, niettegen staande do aanschaffing van materialen zeer groote moeilijkheden en zeer hooge kosten meebracht. Maar men had tusschen twee kwaden te kiezen en heeft de keuze gedaan, die men de beste aehlte. In de korte, na den oorlog ingetreden periode van schijnwelvaart, zijn de loonen gestegen tot een nooit gekende hoogte en eenmaal op dat pad gekomen, daarop gTOotendeels gebleven. Behalve het nu nog HET VOORNAAMSTE NIEUWS. BUITENLAND. In Bulgarije is -in den nacht van Vrij-- dag op Zaterdag een revolutie uitgebro- ken. De minister^ werden gevangengeno men en door andere vervangen. De bewe* ging verliep zonder bloedvergieten. Waarschijnlijk zal er een collectief ant woord der Geallieerden op de Duitscho nota worden verzonden. Oneenigheid in de fascistische partij; BINNENLAND. De a.s. vergadering van de Prov. Staten van Zuid-Holland. Subsidies; belastingen; uit te voeren werken. LEIDEN. Andermaal: Het Leidsch Ziekenhuis. OMGEVING. Ernstig auto-ongeluk onder Wassenaaf De gemeenieraad van Valkenburg be sloot een subsidie te verleenen aan d3Q autodienst KatwijkLeiden. Het programma der 3-riaagsche jubi leumfeesten te Alphen a.d. Rijn. Een inzender over de St. Jerocn-pro- cessies naar Noordwijk. Beloog, 'dat, waar do kosten van alle in dlo tijdperken tot stand gebrachte bouwwer ken buitensporig zijn gestegen, dit ook het geval is geweest cn moest zijn met den bouw van het x\cademisch Ziekenhuis? En evenals de bouwkosten zijn gestegen, zul len door die geheel veranderde omstandig heden ook do exploitatiekosten veel hooger zijn, dan waarop bij het ontwerpen van het plan gerekend behoefde to worden. Dat dit onaangenaam is, zal ieder grif toe geven. Het is vrij wat gemakkelijker uit een goed voorziene schatkist b.v. óén mil lioen uit te geven, dan uit een berooide schatkist twee en een half of driemaal die som. En nu men voor dat geval is komen te staan door omstandigheden, waaraan de opzetters van de vroegere plannen zoo onschuldig zijn als pasgeboren kinderen, gaat een storm van verontwaardiging op in den lande over de nuttelooze geldver spilling en worden van allo kanten stee- nen opgeraapt om hen naar het hoofd te werpen. Uw correspondent acht oen van de rede nen van de hooge bouwkosten, dat men gebouwd heeft in eigen beheer. .Denkt men nu heusch, dat de zaak er anders voorgestaan zou hebben en dat men dien geldelijken tegenvaller had kunnen voorkomen, wanneer de bouw openbaar was aanbesteed? Weet men dan niet, dat ook bij openbare aanbesteding, jaarlijks da hoogstens te besteden sommen door de volksvertegenwoordiging worden toege staan, zoodat de voortgang van het werk niet veel sneller kon zijn geweest dan thans het geval is, dus men toch in de dure tijden was terecht gekomen! Meent de steller van het artikel dan, dat de nadeelige finan cieele gevolgen van de veranderde omstan digheden gedurende die jaren geheel door do betrokken aannemers zouden zijn ge dragen, in plaats van door het Rijk, dus het belastingbetalend publiek? Ik dacht dat het onnoodig zou zijn daarover nog te spreken cn dat men wel weten zou, hoe ge durende do oorlogsjaren de overheid de betrokkenen op ruime wijze is tegemoet gekomen wegens schade, door hen ten ge volge van buitengewono omstandigheden geleden. Maar enfin, over al die dingen wordt in den regel niet gedacht, wanneer alles goed gaat. Eerst wanneer men voor uitgaven komt te staan, die tegenvallen, wordt men onaangenaam geprikkeld en wreekt men zich op de ongeluklcigen, die daarin een rol hebben gespeeld. Zoo is het in de we reld altijd geweest en zoo zal het, zoolang er menschen bestaan, wel altijd blijven! Om nog even op de wijze van uitvoering terug te komen, zij hier vermeld, dat al heeft geen openbare aanbesteding plaats gevonden, toch alle belangrijke onderdoo ien van hol werk ondershands zijn aanbe steed, in den regel met scherpe concur rentie. Uw correspondent vindt aan het geheels bouwwerk eigenlijk niets goeds! De gc-kst® dingen zijn volgens hem uitgehaald. Bij een paar voorbeelden tot slaving van de dwaasheden" vergist hij zich ech ter of is verkeerd ingelicht, onder andere, waar hij beweert, dat bij een aantal van GOO bodden op logies voor slechts 150 ver pleegsters gerekend is. Er is n.L niet go- rekend op logies voor 150 verpleegsters, maar voor ruim 200, terwijl zonder hooge kosten gelegenheid tot aanmerkelijke uit breiding van het aantal bestaat. In menig particulier ziekenhuis doel men het cok zelfs in den tegenwoordigen tijd met min der verpleegsters dan 1 op de 3 bedden, in een academisch ziekenhuis moet men ech ter wel op een groolcr aantal rekenen, hoewel hot niet bepaald nodig is, dat allo verpleegsters inwonend zijn.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1923 | | pagina 1