Tweede Blad
n
Zaterdag 12 Mei 1923
BINNENLAND
Utij
3 S
zesde roomsche districts-dag
te gouda.
Door de federatie van R.-K. Propagan-
lacluba in den Statenkieskring Gouda,
serd op Hemelvaartsdag, te Gouda, in de
aal „Concordia", den Cden Roomschen
Jislriclendag gehouden.
De Eere-Voorzitter der federatie, de
ZeerEerw. heer P. Stroomer. deken van
Gouda, sprak het welkomstwoord en gaf
(en uiteenzetting van de beteekenis der
districtendagen.
De eerste spreker, Dr. L. N. Deckers,
|,d van de Tweede Kamer, verdedigde in
een helder en gedocumenteerd betoog het
,fleid der christelijke regeering.
De Wcleerw. Pater Borromaeus de Gree
a O.F.M., hield een rede over: „Hot
hoogste goed", in verband met de a.s.
neentcraadsverkiezing, dat te bereiken
door het voeren van een christelijke
politiek- Stemmen op no. 1 der Roomsche
üj8t is derhalve een dringende eisch.
In zijn slotwoord spoorde de geestelij
ke adviseur der federatie, de Weleerw.
teer P- J- de Roos, kapelaan te Gouda, de
iropagandisten aan, om hij de actie voor
Ie a.s. gemeenteraadsverkiezingen vóór
illes de liefde te betrachten.
Na een dankwoord van den Eere-Voor-
tiller ging de schitterend geslaagde 6e
toomscke Districts-dag uiteen, onder het
lingen van „Aan U, o Koning der eeuwen"
30 De 6 X 5-Actie niet dood!
De Perscommissie van het R.-K. Huie-
stings-Comité meldt ons:
Veertien dagen geleden publiceerden wij
f?n artikeltje, getiteld „De 6 X 5-actio
k dood?" Dat artikeltje was van de hand van
den zeereerw. heer Majoor Huijs. Wij ver-
a dippen daar geen geheim mee, want
edereen weet dat Majoor Huijs de ziel is
Itan deze nieuwe wijze van steunverleo-
aing. Dc afgeloopen veertien dagen hebben
km het antwoord gebracht op zijn vraag.
Neen, de 6 X 5-actie is _niet dood, z«
lejft! En ze leeft krachtig. Niet minder dan
iH 8 nieuwe giften van f 30 zijn door ons
intvangen, tot uit Leuven en Parijs toe!
[■latbeteekent, dat weer een kleine honderd
ffeensche families iedere maand een bij
stand zullen ontvangen, die in kronen om
gerekend werkelijk niet gering is.
Er zijn er onder die schenkers, die de
130 amper missen konden, maar ze graag
gaven voor hen, die zoo ontzaglijk veel
Maren moeten. Een zeer treffend voor-
leeld is dat hetwelk de Helmondsche po-
liliemannen gaven. Onder aanmoediging
ran hun" commissaris, den heer G. J. Lo
res, is een aantal leden van het politie-
lersoneel aldaar overeengekomen om we-
:elijks een bijdrage te storten tot steun
ier 6 X 5-actie. „Door mijn korps zal
naandelïjks 5 maal f 5 worden bijgedra-
Zgen", luidde de eerste brief. Maar het
eiste girobiljet, dat onze penningmeester
nking wees een bedrag aan van f 50, zoo-
lat de Helmondsche politiemannen dus de
indersteuning van 10 Weensche kinderen
mde 6 maanden op zich hebben ge-
i. Een prachtige daad van naasten-
efde, een schitterend voorbeeld, dat al-
in ter navolging moge worden gesteld.
r.-K. Maandagochtendblad.
Het Noord-Brabantsch Dagblad „Het
Huisgezin" zal a.s. Maandag het eerste
nummer uilgeven van het R.-K. Maandag
ochtendblad.
Wij wenscken deze kloeke onderneming
veel succes!
STADSNIEUWS
GEMEENTERAAD.
Het speelveld op het Raamland.
In de Raadsvergadering van 2 Januari
1922 werd voorloopig een bedrag van
f 16000 ter beschikking van B. en W. ge
steld voor den aanleg van een speelveld op
het Raamland ten behoeve van Hoogere
Burgerschool voor Jongens en het Gymna
sium, welk werk, gelijk bekend is, in af
wijking van de gebruikelijke wijze van
uitvoering in eigen beheer door werkloozen
is uitgevoerd.
Thans, nu. het sportterrein, wat den
eigenlijken aanleg betreft, voltooid is,
blijkt, dat de totale kosten hebben bedra
gen f 31.919.31^, zijnde rond f 16000 meer,
dan daarvoor voorloopig was toegestaan,
Dat de aanleg van het sportterrein de
gemeente zoo belangrijk veel meer heeft
gekost, dan bij een normale wijze van uit
voering het geval geweest zou zijn, is een
noodzakelijk uitvloeisel van de bij dien
aanleg gevolgde werkmethode, doch de
overschrijding van de raming mag niette
min niet voor de volle 100 c/« op rekening
van de werkverschaffing gesteld worden.
Bij de uitvoering hebben zich namelijk
eenige onvoorziene omstandigheden voor
gedaan, die tot prijsverhooging hebben
geleid, terwijl daarenboven de eigenlijke
aanleg van het speelveld gevolgd is door
de afwerking en de verbetering van het
bezode oppervlak, waarop bij de begroo
ting niet was gerekend. De deswege ge-
dano uitgaven moetën dus van het kosten-
bedrag worden afgetrokken, wil men een
juiste vergelijking kunnen maken tus-
schen de resultaten van de veronderstelde
en de feitelijke wijze van uitvoering. Er
blijkt dan, dat de kosten van uitvoering
zonder de bedoelde uitgaven f 26509.26
hebben bedragen, d.i. f 10509.26 of 66
meer, dan de aanvankelijk toegestane som,
zoodat deze vermeerdering van kosten
mitsdien aan de bij dit werk gevolgde
werkwijze is toe te schrijven.
In verhouding tot de som, waarvoor het
speelterrein onder normale omstandighe
den gemaakt had kunnen worden, is ook
laatstgenoemd bedrag der werkelijke kos
ten nog zeer hoog, doch tegenover dit gel
delijk nadeel staat, dat dit werk waar
van de uitvoering in de eerste plaats is
beschouwd uit een oogpunt van werkver
schaffing en waarvan de opzet derhalve
niet is geweest om naar een zoo goedkoop
mogelijke uitvoering te streven, maar om
aan vele handen werk te verschaffen 1
inderdaad aan het doel, dat er mede werd
beoogd, heeft beantwoord. Het was daar-»
bij onvermijdelijk, dat vaak op eene op
zichzelf onproductieve wijze werd gewerkt,
waardoor vorliooging van kosten niet kon
uitblijven.
Alvorens het terrein in allen deele als
bespeelbaar kan worden beschouwd, zul
len er nog enkele bijkomende werkzaam
heden aan moeten worden verricht. Zoo
kan de bestaande prikkeldraad-afschei
ding niet behouden blijven; zij is niet al
leen gevaarlijk voor de gebruikers van het
veld, maar ook ondoelmatig, aangezien
ballen en andere voorwerpen, die er tegen
aan worden geworpen, terstond worden
beschadigd. De beste afschering is een net
van gevlochten ijzerdraad tusschen ijzeren
stijlen, zooals ook het sportterrein aan den
MIRJA.
eerste bedrijf praeludeert in een
sonaard van verwachting. Jeftha, de over
vaar op de Ammonieten, Israel's be-
V hjder, wordt in de hoofdstad Maspha
gewacht. Er is verwachting in allerlei
Eiiaseeringen: bloesemend van blijheid of
«armoedig wrokkend, zegenend of ver-
wekeml, maar steeds verwachting. Nie-
^<1 laat Jeftha's komst onverschillig.
naam van den held, die aan den kop
1 het zegevierend leger in aantocht is,
No 5 !Üf ^°.or rï® ducht, als een belofte of een
«eming, op een ondergrpnd. van fees-
n dijk gerucht: het opgetogen volk, dat
.u oprit naar den triumphator.
T twee Ammonitische slaven in Jeftha'a
"is, vroegere heerschers door Jeftha on-
^orpen tot slavernij, leiden de hande-
in met een expose van den toestand,
jr tegelijk met een openbaring van de
9ndige gevoelens, die mokken en gis-
de door Jeftha geknechte heidenen.
'3 is de onbehouwen rebel, die op
r Ve Wecken van den opstand wacht,
Ll kromt zich bangelijk onder het
Ta.n ^en Joodschen dwingeland. Hun
W «rf1118 ,van vorwaehf.ing is: vlammend
ik C r- eü k*eeke vrees. De gevoelens van
ill »„am. 611 Tamar: minachtende spot en
p'eke vervoering.
«■Bi JV^^elde stemmingen botsen
in n tusschen den zoon en de dochter
(1i hn vrüeaf> het aristocratische stadshoofd
y. iV Jeftha is ook ihet middelpunt
4 11 ^ktgesprek, warin de resolute
nde# ür ?Gt baar vechtlustig karakter en
W Tobpn i heldenvereering vonken
to r te ketsen uit den sloomen, droo-
Vetf- PJ®» "werkeloozen Gersam.
uCCiijj uti» f® bbiR ongenaaktbaar voor haar
it dit1' do hÏÏ!?ain€ntï hi-* 81)01 cynisch en
'josrf w«pi, -?e op Jeftha, en geeft zijn le-
og van 1 Zi!3n doelloosheid een hou-
m hooghartigheid. Maar inderdaad
'DneSw?? b®kJemd en onzeker; zijn
!tus!ft r?acbt hunkert naar een doel-
iii I v,v dweept in stilte
reC 4»Sjaii.maar zijn liefde is nog niet
F Itn ÏLÏ slrijdbaarheid. Hij heeft een
1$ haen noo^ig' om tot bewustwording
i hlThtner,Wacb' op 7*ijn manier Jeftha:
W kart der verwachting is Mirja,
Jeftha's dochter. Voor haar is de ver
wachting veel inniger; ze bejubelt den
held, maar verlangt naar den Vader.
Ze is het argelooze kin dm eis je, dat even
gemakkelijk en even oprecht schreien kan
als lachen, lachen door haar treinen heen.
De stormachtige teederheid van haar ge
voelsleven, vol broze en breekbare jonk-
vrouwelijkheid, loopt grillig het hcele
gamma door van vreugde tot smart. Ze
danst en dartelt van uitgelaten blijdschap
om even later schreiend van medelijden
zich neer te buigen over het leed van haar
slaaf Mennith, en nog met betraande
oogen weer op te veeren in ongedwingba-
ren jubel over de komst van haar Vader.
Mirja moet de eerste zijn, die haar Va
der uit zijn eigen huis tegemoet komt. De
kinderliefde brengt Jeftha's roekelooze ge
lofle tot de verschrikkelijke consequentie:
Jehove vraagt dus van Jeftha zijn eigen
kind als offer.
Er springt een barst door het feestru
moer. Al het zachte, dat Mirja van haar
vader wist, vergaat voor de schrikwekken
do werkelijkheid: den dwingeland, die met
snijdende vinnigheid het tooneel leeg
striemt.
Het stadshoofd Oneas, die zijn opwach
ting kwam maken, wordt hondsch de deur
gewezen, de slaaf Chamos wordt wegge-
zweept, Gersam en Tamar, Mirja's kame
raden, bruusk afgewimpeld. Maar niet
zonder dat eerst in een kort woordduel
Gersam getuigenis heeft afgelegd van zijn
ontwakende mannelijkheid.
Dan blijven achter Jeftha en Mirja: of
feraar en offerande. Mirja wil troosten en
getroost worden, ze zoekt den Vader.
Jeftha wil geen Vader, maar Offeraar zijn
en windt zich met sprongen op tot een
waanzin van gevoelloosheid. Eerst na zich
geforceerd te hebben tot den oppersten
hoogmoed, vindt hij den moed tot de be
kentenis van zijn gelofte. En stort dan in
een tot enkel Vader, beklagenswaardig
rampzalig. Naast elkaar liggen Jeftha en
Mirja, niet als offeraar en offer, maar als
Vader en kind. Mirja aanvaardt den dood,
gelaten, haast blijmoedig. Maar het is een
heel voorloopige offervaardigheid, bijna
een kinderlijk© luchthartigheid. Haar ster
vensbercidheid zal nog smartelijk moeten
rijpen, door bittere beproevingen heen.
Nu zegt ze haar kinderlijk fiat, omdat ze
Zoeterwoudscken Singel is afgerasterd. De
kosten van een dergelijke omheining rond
om het geheele veld, ter lengte van 250
M., komen op ongeveer f3000. Voorts is
het noodig ten dienste van de leerlingen
van Hoogere Burgerschool en Gymnasium
een houten loods in te richten als berg
plaats voor speelmateriaal, welke loods te
vens eenige kleerkasten, een W.G. en een
eenvoudige waschinrichting kan bevatten.
De kosten van een en ander worden be
groot op rond f 2500.
Alles bijeengenomen zullen de kosten
van het sportterrein derhalve bedragen
f31.919.31i f 3.000 f 2500.—
f 37.419.31$ of, in ronde som, f 37.500.—,
van welk bedrag door den Raad intusschen
reeds f 16000.—beschikbaar ia gesteld. De
betrokken begrootingspost zal dus nog
met een som van f 21.500.—* moeten wor
den verhoogd.
Vergunning voor motorschuiten.
De Commissaris van Politie vestigde er
de aandacht van B. en W. op, dat er in
de laatste jaren des zomers gelegenheid
wordt geboden, met name door onderne
mers van motorschuiten, om tegen gerin
gen prijs vaartochtjes naar Katwijk,
Noordwijk, enz. of rondvaarten over de
meren le maken. Vooral in de vacantia
wordt daarvan, zooals te hegrijpen is, door
moeders met kinderen een druk gebruik
gemaakt. Nu zou hier niets tegen zijn,
ware het niet, dat aan de gevaren, welke
een te vol geladen vaartuig voor de pas
sagiers oplevert, door de ondernemers
van de hierbedoelde vervoermiddelen blijk
baar niet altijd voldoende aandacht wordt
geschonken. Meermalen toch wordt met
dergelijke, veelal voor goederenvervoer be
stemde, vaartuigen een naar verhouding
zeer groot aantal personen voor het mee-
rendeel kinderen vervoerd. Het behoeft
geen betoog, dat de kans op ongelukken
onder die omstandigheden allesbehalve
denkbeeldig is en dat bijv. het omslaan
van zulk een vaartuig de ernstige gevolgen
met zich zoude sleepen. Waar nu ten aan
zien van het hierbedoelde personenvervoer
de ondernemer niet aan wettelijke voor
schriften ter verzekering van de veiligheid
der opvarenden is gebonden, bestaat er
r.aar onze meening wel aanleiding, om bij
plaatselijke verordening te dezer zake
maatregelen te nemen om het gevaar voor
ongevallen zooveel mogelijk te voorkomen
B. en W. hebben daartoe eene bepaling
ontworpen, als artikel 25bis in de verorde
ning op de Wateren in te lasschen, vol
gens welke het verboden is zonder vergun
ning van Burgemeesters en Wethouders in
de openbare wateren een vaartuig te ge
bruiken of te doen gebruiken tot het tegen
betaling of eenige andere vergoeding ver
voeren van personen. Aan de vereischte
vergunning knunen Burgemeester en Wet
houders krachtens genoemde verordening
voorwaarden verbinden, welke in dit ge
val uiteraard op de veiligheid van de rei
zigers heirekking zullen hebben, met na
me op de deugdelijkheid en den diepgang
van het betrokken vaartuig, alsmede op
liet voorkomen van overboord-vallen van
kinderen.
De bovenbedoelde bepaling zal niet van
toei^assing zijn op de vaartuigen, welke
reeds ingevolge de wet op de openbare
middelen van vervoer onderworpen zijn
aan voorschriften tot verzekering van de
veiligheid der passagiers, terwijl ook plei-
zierjachten e.d. in eigen gebruik buiten de
verordening zullen vallen, aangezien het
nieuwe artikel spreekt van het „tegen be
taling" vervoeren van personen.
Volksbondsnïeuws.
Een goed lid bezoekt de vergadering
en het bestuur zorgt, dat deze actueel
zijn
Dat werkelijk dit laatste het geval is met
do ledenvergadering op Vrijdag 18 Mei,
mogo blijken uit het volgende:
Behalve de gewone huishoudelijke zaken,
zal verslag worden uitgebracht van de
Centrale Raadsvergadering. Als punt van
bespreking komt dan aan de orde 't Ency-
cliekfeest te Wassenaar, te houden op 27
Mei.
Het bestuur stelt zich voor een boottocht
te organiseeren, waaraan tegen een kleine
vergoeding kan worden deelgenomen.
Voorts zullen er eenige autobussen op
Wassenaar rijden tegen een extra-laag
tarief, terwijl het bestuur de hoop koes
tert, dat er ook een flinke fietstocht zal
worden gehouden.
Dan zullen eenige zeer belangrijke me-
dedeelingen worden gedaan inzake de zie-
kenhuisverpleging. Daar dezer dagen dit
punt wederom aan de orde is gekomen,
is het zeker van groot belang, dat de le
den opkomen om met het bestuur deze
zaak grondig te bespreken.
Voorts zijn er nog pogingen in het werk
gesteld om de aantrekkelijkheid dezer
vergaderingen te verhoogen, waarop, zoo
dezo een gunstige uitslag mocht hebben,
een nadere mededeeling zal volgen.
Wanneer men deze punten beziet, zal
men moeten toegeven, dat het bestuur
heeft gezorgd voor een actueele agenda.
En wat zullen do leden doen
UIT DE D^DEVING
BODEGRAVEN.
Te water. Dezer dagen geraakte het
zoontje van de wed. M. in een onbewaakt
oogenblik in den Rijn. De Heine was reeds
naar het midden van- den feijn afgedreven
en werd met groote moeite gered."
KATWIJK AAN DEN RIJN.
Bloemenhandel. 1 Tengevolge van het
koude weer is de aanvoer der verschillen
de soorten bloemen aanmerkelijk kleiner
dan v. week. De prijzen zijn hierdoor aan
merkelijk opgeloopen. Voor sommige soor
ten worden beste prijzen betaald. B.v. Le
lietjes der Dalen gaan tot f 1.50 per 100.
'Goede Darwintulpen brengen ruim f 2 per"
100 op, terwijl Pyrethrums gaan tot f 4
per 100. De eerste Pioenen gaan van f 5 tot
f G.50 per 100. De prijzen zullen wel eeni
ge dagen zoo' blijven.
LANGERAAR.
Brand. Een begin van brand is ont
staan bij zekeren J. S., die 'n nachtlampje
brandde, hetwelk in de nabijheid van een
ledikant was geplaatst. De vlam kwam in
aanraking met een deken. Gelukkig was
een der" bewoners tijdig uit den slaap ont
waakt, waardoor erger werd voorkomen, en
de brand bijtijds door de bewoners werd
gebluscht.
Een mooie groei. Sedert de gehouden
propaganda vergadering voor den Land- en
Tuinbouwbond werd de afd. met ruim 150
leden vermeerderd.
NOORDWIJK.
De politie. Zooals reeds medegedeeld,
is aan den Raad der Gemeente Noordwijk,
door de tien politieagenten alhier een
adres gericht, waaraan wij het volgende
ontleenen:
Geven met verschuldigden eerbied te
kennen de ondergeteekenden, allen agent
van Politie te Noordwijk,
dat zij met belangstelling kennis geno
men hebben van het besluit van den Ge
meenteraad van Noordwijk in zijn verga
dering van 27 April 1923, om geen gevolg
te geven aan hot verzoek van Ged. Staten,
om alsnog op de begrooting voor 1923 gel
den beschikbaar te stellen voor het aan
stellen van een Inspecteur en drie ageuten
van Politie;
dat het dientengevolge te verwachten Is,
dat het bestaande 'conflict tusschen 'den
Gemeenteraad eenerzijds en Ged. Staten,
resp. het Hoofd der Politie anderzijds slee--
pend zal worden gehouden tot bij tijd en
wijle een definitieye beslissing van do
kroon zal zijn uitgelokt;
dat deze aangelegenheid ondergeteeken
den koud zou kunnen laten, indien het hun
niet kort na Uw besluit van 29 April 1928
maar al te duidelijk was geworden, dat
zij en zij alleen van dit besluit do
dupe zullen worden;
dat hun toch spoedig daarna door den
Commissaris van Politie werd medege
deeld, dat nu de Gemeenteraad blijft wei
geren geld beschikbaar te stellen voor het
politie-personeel, dat voor de bewaking
van Noordwijk noodig is, en nu de defi
nitieve beslissing nog maanden kan uit
blijven, maatregelen dienen te worden ge
nomen om de noodige politiediensten tê
vervullen met het bestaande personeel en
dat het daarom noodzakelijk zal zijn niet
alleen de diensturen te verlengen, maar
ook althans gedurende het zomerseizoen
alle vrije- en verlofdagen in te trekken.
(Kan een Commissaris dat zoo maar doen?
Red. „L. Crt.").
dat ondergeteekenden naar aanleiding
daarvan -de vrijheid nemen Uwen Raad
mede te deelen, dat hun diensturen reeds
thans abnormaal lang zijn in verhouding
tot den werktijd van alle overige gemeen
te-ambtenaren en -beambten;
dat zij immers gemiddeld en zonder
verschil of het dag- of nachtdienst betreft
reeds nu 10% uur per etmaal dienst
moeten doen;
dat dus diensturen in bijzondere geval
len o. a. bij onderzoek van diefstal, ver
duistering, o'- chting, bedrieglijke bank
breuk, brandstichting, inbraken, verschil
lende zedenmisdrijven en dierenmishande
ling, hetgeen herhaaldelijk voorkomt, zelfs
belangrijk worden opgevoerd als bewijzen
waarvan ondergeteekenden de volgende
feiten van récenten datum in verbind met
een opzettelijke brandstichting vermelden:
Hier volgen dan eenige der bedoelde
feiten.
En na betoogd te hebben, dat een niet
te zware dienst van de politie in het belang
der gemeente is, besluiten adressanten:
Redenen waarom ondergeteekenden mee-
nen niet te mogen nalaten beleefd, doch
zeer dringend de medewerking van Uwen
Raad te vragen ten einde een houdbaren
toestand voor lien in het leven te rocpeD,
met het oog waarop zij Uwen Raad ver
zoeken:
of terug te komen op zijn besluit van
27 April' 1923 en alsnog op de begrooting
van 1923 beschikbaar te stellen de gelden,
noodig om het politiecorps op zulk een
sterkte te brengen, dat aan de agenten ook
bij voortduring geen overmatige dienst
tijden behoeven te worden opgelegd en hun
een behoorlijken rusttijd kan worden ver
zekerd;
of althans zulke maatregelen te nemen,
dat hangende de beslissing van do
Kroon behoorlijke toestanden op dit
gebied mogelijk zijn.
NOORQWIJKERHOUT.
Onderwijs. Tot onderwijzeres aan do
R. Iv. Bijzondere School Sb. Jozef alhier,
is benoemd mej. C. Th. M. Visser.
WOERDEN.
Inbraak. In den nacht van Dinsdag
op Woensdag is ingebroken bij den vee
houder v. W. cn B. wonende Breeveld gem.
Woerden.
De dieven hebben medegenomen twee
nieuwe fietsen voorts verschillende siera
den waarvan enkele van de Duitsche dienst
bode, eenig geld en een biezenhoffertie.
Hoewel onze gemeenlepol lie spoedig eem
nauwgezet onderzoek instelde is van do
daders nog weinig spoor te vinden.
Aangehouden. Door de gemeentepoli-
weer haar Vader naast zich voelt, en zich
hij hem veilig voelt voor alles, óók voor
den dood.
Do volgende drie bedrijven hebben ach
tereenvolgens elk een der hoofdpersonen
als dominee-rende figuur; het tweede be
drijf Gersam, het derde Mirja, het vierde
Jeftha.
Door het tweede bedrijf heen voltrekt
zich de ontwikkeling van Gersam van man
tot intrigant, zooals hij in het eerste be
drijf van knaap tot man werd. Zijn liefde
voor Mirja is opgeschrikt uit zijn wezen-
looze verheerlijking, en van droom ge
worden vuur en daad. Hij is man gewor
den, en een ridderlijk man.Hij zal opstaan
tegen Jeftha, en Mirja het leven redden,
maar langs open wegen.
Daarom vervloekt hij fel zijn Vader,
Oneas, die met slinksche middelen slui
pend hetzelfde wil bereiken, en verzonnen
praatjes over Jeftha en Mirja als gif het
volk indruppelt. Gersam zal het anders
doen. Opgewonden van vedhtlust en bra-
vour, roept hij Jeftha rechtstreeks, nog
in oog, ter verantwoording, en vermeet
zich een meedoogenlooze aanklacht tegen
over hem. Doch juist dat, die krankzinni
ge durf, verteedert Jeftha's soldatennatuur
Er is bewondering in de edelmoedigheid
waarmee Jeftha den dapperen waaghals
van alle straf ontheft. Gersam ziet die
barmhartigheid heel anders: als een val-
sche klerneerende pose, om hem te kwet
sen. Hij wil man zijn, waagt als man het
vermetelste, en er wordt niet eens notitie
van hem genomen! Hij voelt zich vechten
in het luchtledige; en toch moét hij Mirja
redden. Het afscheid van Mirja, die twee
maanden naar de hergen gaat om zich
voor te bereiden op den dood, herinnert
hem deftiger aan zijn hoogste taak. En
als dan ook zijn zuster Tamar hem, den
held-van-heden, als den droomer-van-gis-
teren uitjouwt, is Gersam murw en intri
gant. Mirja redden, dat is zijn ridderlijke
droom; kruipen en sluipen, rebelleeren en
samenzweren, zijn onridderlijke weg.Voor
Oneas, aan wiens zijde Gersam zich met
tegenzin als helper schaart, zijn middel
èn doel onridderlijk. Hij wil Jeftha in een
hinderlaag vangen, enkel om hem ten val
te brengen, uit eigen baat. Oneas is het
type van den voornamen Jood, die in
Jeftha den barbaarschen basterd en den
rooverhoofdman ziet. Zijn aristocratisch
bloed v/rokt tegen den volksman, die met
democratische verachting de oude geslach
ten vertrapt. En zijn wrok vindt de on
edele list: hij zal in 't geheim het verzet
organiseeren van de slaven en van Is
rael's broederstammen tegen Jeftha.
In het derde bedrijf is het conflict ver
innerlijkt, en samengetrokken op de ziel
van Mirja.
Een adagio en een lamento van ziele-
vrede en zielestrijd.
Mirja, haast aan het einde van haar
tweemaandelijksch verblijf in de bergen,
voltooit haar inwendige worsteling met
den flood. Door de loutering van de smart
bereikt ze de haven van do gelatenheid.
Slag op slag komt neer op haar gekneusde
ziel; en eerst uit de allerdiepste diepte der
menschelijke ellende ontbloeit de hemel-
sche vrede.
Tamar martelt met haar wildschuimend
levensverlangen. Mirja's broze berusting,
die nog niet geheel met het leven heeft af
gerekend.
Met haar roode begeerte naar levensge-
nieting en haar zeHzucht ontvluoht Ta
mar den schaduw van den dood, en laat
Mirja alleen achter.
Gersam komt, om Mirja te bewegen, de
vlucht te nemen. Hij vergeet zichzelf, en
verdwaasd door Mirja's standvastige wei
gering, ontlast hij al zijn angst en zijn
hoop in de grofste verwijten, en omsingelt
haar bevende ziel met schrikbeelden.
Haar beproeving klimt tot de climax.
Jeftha, die zijn dochter komt bezoeken,
betrapt den wegsnellenden Gersam, en
spreekt voor Mirja het verschrikkelijkste
vermoeden nit. Dat is Mirja's derde kruis-
val. Maar in'' die laatste opperste smart is
haar berusting gerijpt. Het hoogste leed
opent de Hemelpoort. Mirja is niet lan
ger van de aarde.
Een sfeer van bovenaardschen vrede
hangt om Mirja in de afscheidsscène vóór
het offer in het vierde bedrijf. Ze is de
triurnfeerende martelares, onaantastbaar
in haar vredige offervaardigheid, en pre
dikt haar boodschap van barmhartigheid.
Jeftha daarentegen wordt rusteloos
heen en weer geslingerd ia een tragischen
tweestrijd tusschen den Rechter en den
Vader.
Een priester komt nog eens trachten,
den Rechter van het offer af te houden,
maar Jeftha, in zijn trotsche ziel van na
ture geprikkeld door weerstand, zweept
zich zelf op tot een matelooze gewetens-
hoovaardij, een geweldigen hoogmoed.
Jeftha rechtstreeks de plaatsvervanger
van Jehovah op aarde, de belichaming
van Jehovah zelf onder de menschen!
Voor hem, den soldaat, is er geen verzoe
king mogelijk tusschen zijn geweten en
zijn zwaard. Maar van de hoogste opwin
ding stort hij neer tot de diepste ramp
zaligheid: de Vadersmart. En ten slotte
is het Mirja, die hem naar de Offerplaats
meevoert. Hij is enkel de gebroken Vader,
getuchtigd, gekromd onder den geesel van
den noodloltigheidsdwang in zijn borst.
Het vierde bedrijf eindigt in onzeker
heid.
Gersam, nadat hem Godslasterlijke con
cessies door de heidenen zijn afgedwongen
stelt zich aan het hoofd der opstanding,
om Mirja's offer te verhinderen.
Die poging faalt. Mirja is geofferd en
Gersam gevangen genomen. Tamar ver
dwaasde in haar vorstand en Jeftha ge
folterd door berouw.
Het vijfde bedrijf geeft de geestelijk#
oplossing van het conflict. Het is de mys
tieke triumf van Mirja, wier doodsurn op,
het achterplan van het tooneel als een
mysterieuze Derde den voortgang der ban
deling bewaakt, en de twee verdwaald#
zielen, Jeftha en Gersam, tot zichzelf en'
tot elkaar brengt. Stuk voor stuk wordt
hun hoogmoed vergruizeld: eerat die van
Jeftha, ten slotte die van Gersam.
En het slot van het drama brengt hoi
ootmoedig geknield gezamenlijk aan dca
voet van Mirja's doodsurn.
Mirja blijft tot het einde de bindend#
hoofdfiguur.
De triumf van den Ootmoed k hetgMi
telijk Leitmotiv van het spek Zooals Jel-
tha het drama besluit:
„Want Ootmoed is de eleatd yan hm
geluk",
BERNARD VERHOEVEN.
