Jaargang. iet !f* ZATERDAG 5 MEI 1923 No. 403? DeABONNEP^ENTSFRUSbecfraagt bij vooruitbetaling Voor Leiden 19 cent per week fl 2.50 per kwartaal- Bij onze Agenten 20 cent per week f 2.60 per kwartaal- Franco per post 12.95 per kwartaaL Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver krijgbaar tegen betaling van 50 ct. por kwartaal, bij voor uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd Zondagsblad 9 ct. Dit biad verschijnt eiken das uitgezonderd Zen- en Feestdagen II. Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN TELEFOON INTERC. 935 POSTBUS No. H. DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gowone advertentiën 30 csnf por rogot Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het s dubbele van het tarief berekend. z Klelln© advertentiën, yan ten hoogste.30 woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en vépJ huur, koop en verkoop f0.50. DAM git nummer bestaat uit vijf bladen, waaronde? bet Geil* lustpcerd Zondagblad. ■I! iver| al v?L 1 vo» itcem, t, i hel IQtt', l1( es 2 55 tl 14 d 14 Koffi: M f4.51 ilaafi en Yan 4 EE, Raadsverkiezingen. In enkele plaatsen uit onze omgeving is er al gestemd: In L;sse, Sassenheim, "War mond. Héél mooi is 't in geen dezer plaatsen geweest. Het aantal katholieke stemmen is min of meer achteruitgegaan. In Warmond waren bij de jongste Sta tenverkiezing uitgebracht 556, nu 490. In Sassenheim resp. 716 en 674. Te Lisse resp. 1389 en 1354. (Hier werkt ook vooral het feit, dat er-, zoovele voor keurstemmen zijn uitgebracht, niet mede, over den uitslag verblijd te zijn). Er is gestemd volgens de oude kiezers lijst; dus het aantal katholieke kiezers van zal niet zooveel afwijken van dat bij do Statenverkiezing; waarschijnlijk wa ren er nu meerdere. Wij kunnen niet genoeg herhalen, dat ook bij de verkiezing voor een gemeente raad moet worden gestemdprinci pieel Als in de gemeenten, waar de gemeen teraadsverkiezing nog moet plaats hebben, een propagandist een katholiek mocht te genkomen, die zegt, bezwaren te hebben, om te stemmen op de Roómsche lijst, om dat die lijst er hem niet naar den zin uit ziet, hij antwoordde dan: Dat do tijd om te praten over de samen stelling van de lijst nu voorhij is! Indien inderdaad die lijst niet goed is, dan zal de practijk zulks uitwijzen, en dan kan volgende keer bij de candidaat- stelling met allo recht en reden een har- •dje meepraten, indien hij nu zijn plicht doet, indien hij nu door middel van zijn stembiljet toont voor alles te willen zijnprincipieel! Waarlijk, onze tegenstanders s^en ook ia den s tembus-uitslag bij een gemeente- laadsverkiezing een princiepen-uitspraak. Zij besluiten uit een voor de Katholiek niet gnnstigen uitslag tot een nederlaag niet toor persónen maar voor ons beginsel.... tn daarop bouwen zij verdere conclusies. Alleen deze overweging moest on3 reeds toldoende zijn. om te stemmen: Koomsch, organisatorisch-Roomsch aïï gii schrijven over de Raadsverkie zingen willen wij ïriar even wijzen op een treurig inderdaad: treurTg~— ver schijnsel, dat zich dezer dagen heeft voor gedaan wat betreft de socialistische can- jjy didaien vo r den gemeenteraad. In Leiden is vooral op aandrang van de Soc.-Dem. Raadsfractie van den Gemeen teraad een tapverbod ingevoerd. Met 14 tegen 12 stemmen werd tot de (invoering van een tapverbod besloten en onder de voorstanders waren alle aan wezige Soc ia al-democraten. Maar nu zijn de vergunninghouders in Weging gekomen, en hebben aan alle Candida ten een schrijven gericht met ,do fflededeeling, dat alleen zij, die verklaren de intrekking van het tapverbod te willen bevorderen, op hun steun kunnen reke- Blijven ijveren voor liet tapverbod kan w be teekenen verlies van volksgunst. Vjii l-tran-d ding voor menschen die al- jd de tribune in het oog houden. En van de door de S. D. A. P. gestelde Ndidaten hebben er nu reeds zes ver- Haard als Raadslid te zullen ijveren of Mcroerken voor opheffing van het tap- verbodEn onder die zes zijn er, die bot verlc-den jaar mee hebben ingevoerd en die liefc blijkbaar eens waren met mr. van A die toen de alcohol ook in een kleine en® el be id een kersengif noemde, enz. Wij zijn geen voorstanders van het tap- verbod. Maar wij zijn er van overtuigd, dat °°k zelfs de meest verwoede tegenstander vm het tapverbod die kiezersvrees van de D. A. P.'sche lieeren candidaten te Lel- ea zal afkeuren en belachen. Wijf ook" elet, eini] tal ert, in# .fhtl! (Vtfll jok! aken: [tiling petffl-1: HilgTEKLasaO le bezetting van het Ruhrgebied HOUDING VAN ENGELAND. Verklaringen van Lord Gurzon. EöQ belangrijke verklaring, omtrent den tevens de eerste van een lid 'f ^Htsche regeering, sedert de Duitsche ^stellen te Londen bekend zijn is door Tr, Hurzon, den minister van buiten- i clie zaken in een korte rede, die hij jfgtf511 Politieke vergadering hield, afgc- erkonde, dat er zware wolken hin- Hiu(| Veu cen^raal Europa. Sonnnigen Lil611 ^sschien van oordeel zijn, dat die l'en in ^et Se*ieel niet waren opgetrök IiIaOz1 gebeurtenissen van de laat- l«e a uur. Daarop zou ik ten antwoord willen ge ven, zeide Curzon, dat geen snelle en plot- selingen oplossing mogelijk is in een toe stand, die zoo ingewikkeld is als deze. Wat mij betreft, is iedere stap welkom, al is hij nog zoo gering en bijna onmerk baar, als bjj maar lijkt op vooruitgang. Ik denk er niet aan den toestand als hopeloos te beschouwen. De Engelsche re geering is in geregelde gedachten-wisse ling met Frankrijk. Of het aanbod van Duitsckland goed of slecht is, is een kwestie, die ons allen aan gaat en wij zullen dézen moeilijken toe stand alleen te boven komen door eensge zind optreden. Als de Duitsehcrs vernemen, dat de raadgevingen, de beslissing en het optre den van alle groote mogendheden eenslui dend een eensgezind zijn, zullen de kansen op succes belangrijk stijgen". Reuter verneemt, dat gisteren geen ka binetsraad heeft plaats gehad, in verband met de Duitsche nota. Blijkbaar wenscht de Britsche regeering de Duitsche voor stellen tegelijk met het Fransche ant woord te onderzoeken. Het is bijna zeker, dat Engeland de Duitsche nota zal beantwoorden, al was het alleen maar voor den vorm, maar dit antwoord zal eerst gezonden worden, na raadpleging der bondgenooten. Alles hangt af van Parijs. Het lijkt waarschijnlijk, dat de Britsche regeermg de verdere ontwikkeling der dingen, als mede het resultaat van de gedachtenwis- seling tusschen de betrokken partijen, zal afwachten, alvorens te beslissen, welke gedragslijn te volgen. Berlijn heeft nog hoop. In verhand met de door lord Gurzon afgelegde verklaringen, volgens welke deze den toestand nog niet. hopeloos in ziet en verwacht, dat door een gemeen schappelijk optreden der mogendheden Duitschland voor hesluiten zal worden ge steld, welke meer gewicht in de schaal leg gen, vernemen wij, dat ook cte Duitsche re geering, vqoral na de laatste Fransche commentaren, welke te Berlijn ontvangen zijn, evenmin den moed geheel heeft laten varen. De houding van Italië. In politieke kringen te Rome lieerecht de meening, dat de Italiaansche regeering voornemens is, aan Duitschland nadere in lichtingen te vragen ter zake van de jong ste herstel-nota. HET KRUPP-PROCES. Het Knïpp^proces "is Met militaire punctualiteit verschenen gistermorgen om 9 uur in de groote zaal van het Maarshcen Gasthaus te Werden dc leden van het Fransche krijgsgevecht. De zaal was slechts matig met publiek bezet, want Werden is naar alle zijden mi litair afgesloten. Slechts inwoners van Werden en houders van bijzondere voor het proces geldige kaarten worden door gelaten. In de zitting van den krijgsraad, die in de zaak der Krupp-directeuren oordeel zal vellen, heeft de algemeene verdediger der beklaagden, dr. Grimm protest aaoge- teek'ènd tegen de competentie van dezen krijgsraad, die zich evenwel na een dis cussie in de raadkamer van meer dan een uur wel compentent verklaarde. Als eerste getuige moest Dr. Krüpp von Bohlen-Halbach verschijnen. Hij deelde mede, dat hij van zijn vertrek uit de fa briek als gewoonlijk kennis bad gegeven aan de garage, zoodat hij omtrent de ver dere gebeurtenissen geen persoonlijke op helderingen kon gev.en. Zijn verhoor om trent verschillende punten duurde omtrent een groot uur. Daarna werd de directeur der fabriek Bruhn gehoord. Deze verklaarde te weten, dat do sirenen in werking zouden worden gesteld ingeval de fabriek door de Fran- schen werd bezet. Ik wist echter niet, dat dit zou geschieden volgens een afspraak Op de gang ontmoette ik echter den direc teur Schrapler, die mij zeide, dat de si renen volgens een afspraak, welke tus- schen den bedrijfsraad en den directeur Kunz was getroffen, in werking werden gesteld. De arbeiders waren bij den di recteur geweest en men kon toen niet an ders doen dan de sirenen in werking stel len. De directeur Har twig verklaarde op een vraag van den president dat het in wer king stellen der sirenen als een teeken voor de stopzetting: van het werk moest worden beschouwd. Van die afspraak had hij door directeur Schrapler kennis ge kregen. Men deelde hem mede, dat lus- schen de arbeiders eenerzijds een overeen komst was getroffen de sirenen te laten werken, om zoodoende door de stopzetting van liet werk te kunnen demonstreer en te gen een bezetting. Ten laatste werd geboord de arbeider Müiler, die als woordvoerder van den be drijfsraad is opgetreden toen de Fransclien de garage bezetten. De Fransche officier, die het bevel tot schieten gegeven heeft, Durieux* legde hem ten laste, dat hij de menigte tot ver zet heeft aangespoord. Dit wordt door Müiler ten stelligste ont kend. Hij zegt, dat liij het geheele inci dent van het begin tot bet einde heeft bij gewoond, en dat het slechts aan zijn op treden to danken is. dat de orde zoo wei nig word verstoord. -Hij heeft zijn leven op het spel gezet, want zelfs toen er doo- den en gewonden op het plein voor de fa briek lagen, heeft liij nog getracht kalmee rend op het volk te werken. Daarna werd de zitting tot hedenoch tend acht uur verdaagd. - - - - Duitschland. Herrie in den Pruisischen Landdag. In don Pruisisch én Landdag poogden, na de stemming over de motie van wan trouwen cler Duitsch-nationalen. tegen mi nister Severing, die met 248 tegen 79 stemmen verworpen werd, de communis ten een verklaring af te leggen, volgens welke hun fractie de motie van wantrou wen der Duitsch-nationalen eveneens ver worpen had. Achtereenvolgens verklaarden de vice- president dr. Porsch en later de president Leinert, dat zij een verklaring van de communistische fracvie niet zouden toela ten. In verband daarmede ontstond er een hoogst opgewonden debat, waarbij de sociaal-democraten en communisten el kaar ernstige beleedigingen .oevoegden. Toen de communistische afgevaardigde Kat? den sociaal-democraten van zijn tri bune af gemeene scheldwoorden toe schreeuwde, riep een sociaal-democratisch afgevaardigde: „Haal den kerel naar be neden!" Op dit oogenblik kwam de officieele zaalwacht van de sociaal-democratische fractie in actie, wierp zich op den rede naar, sleurde hem van de tribune af en ranselde met de vuisten op hem in. An dere communistische en sociaal-democra tische afgevaardigden mengden zich in 't gevecht en v?om - en. bebloede koppen. Afgevaardigde Katz*is voor den tijd van veertien dagen geschorst. Hij weigerde de zaal te verlaten. Oostenrijk. Weigering van bemiddeling door Mr. Zimmerman? V. D. uit Praag d.d. 4 Mei: Volgens de „Prager Presse" heeft mr. Zimmerman, commissaris-geiieraal van den Volkenbond voor Oostenrijk, een verzoek afgewezen van den president van do Hongaarsche Nationale Bank Popouics om stappen te doen bij den Volkenbond ten gunste van een TmltcnianuSChe leening voor Hongarije, na het échec van de pogingen tot hor Vër»~ krijgen van een crediot in Zwitserland en Nederland. Hierover werden onderhandelingen ge voerd door Hongaarsche vertegenwoordi gers, welke ouderhandelingen echter zijn mislukt door het gebrek aan consolidatie in de binnen- en buïtenlandsche politiek van Hongarije. Engeland. De lersche kwestie. Twee rebellen geëxecuteerd Ofschoon de rebellen al sedert Maandag geen vinger meer tegen de regeering heb ben uilgestoken, beeft de regeering Woens dag te Enni« weer twee rebellen doen exe- cuteeren. Vrijstaattroepen, die naar bur gers in het bezit van wapens zochten, had Tien revolvers bij deze mannen gevonden, die bovendien een der soldaten doodden en vroeger, een verklaring hadden getee- kend, de wapens niet tegen den staat te zullen opvatten. Do regeeringstroepen zetten nog altijd hun speurtochten naar wapens en de be zitters van wapens voort. De rebellenlei ders hebben hun troepen order gegeven, zich daartegen in voorkomende gevallen te verzetten, zoodat het halfbestand elk oogenblik weer kan worden verbroken en ook De Valera zelf aan arrestatie bloot staat terwijl liij wacht op een antwoord op zijn vredesvoorstellen. Een dreigende branclweersiaking. Het honderd man sterke brandweer corps te Dublin heeft geweigerd een aan gekondigde loonsverlaging te aanvaarden en heeft met een staking gedreigd, die Za terdagavond begint. Het corps klaagt cr over, dat het 112 uren per week werkt, terwijl do gemeentewerken gemiddeld 48 uren werken. Amerika. Het Pan-Amerikaansch congres. De Pan-Amerik. conferentie is geëin digd. Alvorens uiteen te gaan, nam zij met algemeene stemmen een voorstel van de Ver. Staten aan, waarbij hét voeren van oorlog wordt veroordeeld en dat be oogt, al het mogelijke te doen verrichten, om te voorkomen, dat ook maar één land oorlogsschepen bouwt van meer dan 35.000 ton, en om te komen tot andere overeenkomsten, die ten doel hebben oor log to vermijden. Turkije Militaire strooptochten. Een officieel communiqué uit Angora deelt mede, dat Britsche bataljons, be staande uit Hindoes, Nestorianen, Arme niërs en Engelschen in het district Ro- wanduz militaire operalies verrichten. Het communiqué voegt er aan toe dat Ar meniërs en Nestorianen ruw jegens Kur- dische vrouwen optreden, terwijl Britsche vliegers dorpen en scholen vernielen. BigaWEWLflggB Het Regereeringsjubileum. Het is de wensch van H.M. de Koningin dat bij de plechtige herdenking van den dag, waarop H.M. 25 jaar geleden de re geering aanvaardde, de grootst mogelijke eenvoud worde betracht en de kosten lot de strikt noodige worden beperkt. In ver band hiermede wenscht H.M. zich dan ook te bepalen tot een bezoek aan de hoofdstad en zal zij daar Ier plaatse gelegenheid Igeven ook aan ingezetenen van andere gemeenten aan hun gevoelens uiting te geven. Nederlanders naar Rome. Met de bijna 300 deelnemers uit Volks bondskringen aan de reis naar Rome zijn gisteren ter begeleiding meegegaan de Tweede Kamerleden de lieeren v. d. Bilt en Hermans. Do reis gaat over Duitsch land en Zwitserland cn zal 14 dagen duren. De Paus zal de reizigers ontvan gen, bij welke gelegenheid de heer Her mans de gevoelens van handwerkend Ne derland zal 'vertolken. B. en W. van Groningen zullen voor stellen het vermenigvuldigingscijfer voor den hoofdei ij ken omslag, van 3.4 te bren gen op ongeveer 2.4; een verlaging dus van ongeveer 30 pCt. Gemengde Berichten. Branden. Omstreeks 4 uur hedennacht werd dö Amsterdamsclie brandweer gealarmeerd voor een brand in oen boerderij, staande aan den Ringweg, in den grooten Y-pol der. De brandweer trok erheen met een stoomspuit en een Kieslich-spuit achter een transportwagen gespannen. Bij aan komst bleek, dat brand was uitgebroken in een berg van tarwe en andere granen, staande in de nabijheid van de 'boerderij van den landbouwer F. Dekker, die ook eigenaar van den graanberg is. Een -srhniur brandde eveneens af. De boerderij bleef bpbminPTTT^^n^-gnhgkend. Gisteravond ontstond brand m werkplaats van een thuiswerkenden si garenmaker te Breda. De brand was spoedig geblusckt. Tragisch was echter, dat de bewoner beneden stervende lag en onder overbrenging naar een ander pand den geest gaf. De kofferfabriek der firma Wielenga cn twee woningen op het Zuideind te Sneek zijn gisterenmiddag totaal uitgebrand. Alles is verzekerd. Door het omvallen van een pot teer, die op heb scliuurfornuis stond is te Ooster- veldsche Hoef de boerderij van den heer R., bewoond door het landbouwersgezin v. Rijk afgebrand. De schade bedraagt f 11.000. Zedenmisdrijf. Zondagavond reden een aantal jongelui per auto in Den Haag en namen toen twee twee Haagscke jongedames in hun auto mede. Op de Lange Klei onder Rijswijk zijn toen op die dames mishandelingen gepleegd, waarvan later bij de Haagsche politie aangifte is gedaan. Doordat het nummer van de auto be kend was, heeft de Delftschce politie gis teravond op verzoek van den Haagschen commissaris vijf jongelui gearresteerd, aan wié dit feit ten laste gelegd wordt. Onvoorzichtig. Te Eklen, bij Arnhem, is Woensdag bet dochtertje van den heer A., uit Huissen, uit een in volle vaart zijnde stoomtram ge vallen; het kind werd overreden en ge dood. Misdadige baldadigheid. Aangehouden is de 18-jarige J. B. O., uit Haaksbergen, die een hardsteenen paal had gelegd op de rails van den spoorweg BoekeloHengelo, waardoor ge vaar voor ontsporing ontstond. Do jon gen gaf als motief voor zijn daad op nieuwsgierigheid wat er gebeuren zou ais de trein op do paal liep. Berooving in Den Haag. Te 's-Gravenhage deed gisternacht een daar vertoevend Franschman aan twee agenten die surveilleerden op het Huy- genspark, aangifte dat hij in een percqel aldaar beroofd was van een portefeuille in houdende 14 biljetten van 5 Engelsche pon den elk. De agenten stelden dadelijk een onderzoek in, waarop de 38-jarige koop man Nathan J. van C. op de vlucht sloeg. HET UOORNA&R3STE NOEUttfSe Lord Curzon spreekt in een rede dt wenschelijkheid uit van een eensgezind optreden der geallieerden. Hei proces tegen de Krupp-directeure' Ernstige handtastelijkheden in d Pruisischen Landdag. Na een opwindende jacht wisten zij heïL op de Pletteriikade te grijpen. Hij bleek in het bezit te zijn van de gestolen porte feuille inhoudende het geld. Uit de woning werd nog in arrest gesteld de 22-jarige Martje P. die verdacht wordt van mede? plichtigheid. Het gevondene toegeëigend. Te Delft werden gearresteerd twee per sonen, die een sigarenkoker, inhoudende f 400, door een landbouwer uit Kethel op de markt te Delft verloren, zich hadden toegeëigend. Aangehouden. Door de politie te Zeist werd gearres teerd een militair uit liet vliegkamp Soes-ï terberg, die te Bosch en Duin een dienst bode aanrandde en haar met oneerbare be doelingen herhaaldelijk tegen den grond wierp, zonder evenwel, dank zij haar hevig verzet, in zijn opzet te slagen. Een maal bevrijd, bleek het meisje nog boven dien van haar portemonnaie te zijn be roofd. Verder wist de politie de hand te leg- vgen op een jongen Duilschor, die to Zeist op twee plaatsen inbrak eveneens in versckillendo dorpen "ge ving aan diefstal schuldig ma:;! Zonderlinge manieren. Tijdens de openingsvoorstelling van den' Circus Hermann Althoff te Haarlem heeft de monteur van dezen circus Donderdag avond moedwillig electrischen stroom ge zet op het prikkeldraad, dat diende om hot terrein aldaar af te zetten. Vele nieuws gierige kinderen, die den draad vasthiel den, kregen brandwonden aan beide han den. Door de politie is tegen den monteur proces-verbaal Vergiftiging van koeien. Bij de wed. v. d. O., te Oerle, zijn on der vreemde verschijnselen een paar melk-J koeien gestorven; een derde ligt op het uiterste. De beesten bloedden eerst een paar dagen uit den neus, wat plotseling erger wordt. Dr. Nyssen, de disfricts-veearts en de veearts uit Hapert, die de beesten onder zochten, konden de oorzaak van de ziekte nog niet vaststellen. Vermoed wordt, dal de oorzaak van de ziekte in het voedsel ligt. Daaromtrent wordt een nader ondcr- zoek ingesteld. C»!!;n "tonden. Ts Puiflijf (gem. Drutcn) wem 33? kleine ballon gevonden, die te Londen wat opgelaten bij gelegenheid van de huwe lijksvoltrekking van den hertog van York" met Lady Mary Elisabeth Bowes-Lyon. De portretten van dezen waren op den' ballon aangebracht. STflDSMBEUSMS Vereeniging „Voor Eer cn Deugd". In het begin van het jaar 1918 gaf Zijnf Doorluchtige Hoogwaardigheid de Bis schop van Haarlem openlijk den wensch te kennen, dat in Zijn bisdom zooveel mo gelijk afdeelingen van „Voor Eer 'eü Deugd" zouden worden opgericht. En wie het doel dier vereenigingen kent, zal zich daarover niet verwonderen. Wat toch is er schooner dan zelf de reinheid van zeden te beoefenen volgens staat eu stand, en ze door anderen in zijn omgeving zooveel mogelijk te doen beoefenen! Leiden had dien wensch van den Bis schop reeds voorkomen. In October 1917 werd hier en afdeeïing voor R. K. Vrou wen opgericht. Een groot aantal leden' sloot cr zich b:j aan, en weldra leidde de vereeniging een bloeiend leven. Door een samenloop yan omstandigheden echter begon de vereeniging sinds 1921 te - kwijnen en kon ten slotte weinig of nieW meer van zich laten hooren. Nu de omstandigheden gunstiger zijn' geworden, doen ondergeteekenden een be roep op alle leden, die zich destijds heb ben aangesloten, en verzoeken zij haar dringend, wederom krachtig mee te wer ken aan de herleving en den heropbloei der zoo schoone en waarlijk verheven ver eeniging. De gelegenheid daartoe zal v .- den gegeven op a.s. Vrijdag, 11 Mei. p dien dag zal 's avonds te kwart over acht een vergadering worden belegd in het pa tronaat St. Antonius achter de Harte- brugslcerk (ingang Maro), waarin de weder oprichting der vereeniging zal plaats heb ben, cn plannen voor de toekomst zullen" worden besproken. Het Bestuur hoopt erf vertrouwfc. da4i alle vroegere leden daar aanwezig zulleS1

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1923 | | pagina 1