3)e £elcbclve ©ou^omt
4e Jaargang.
VRIJDAG 27 APRIL 1923
Bureaux: RAPENBURG No.
K) - LEIDEN
buitehlamp
ubt pe
No. 4032
I^BONNEMERTSFRÖSbeifraagt felj vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week f 2.50 per kwartaal-
ij onze Agenten 20 cent per week I 2.GO per kwartaal,
franco per post 12.95 per kwartaal,
fjet Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor
afbetaling- Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd
Zondagsblad 9 ct.
Ut nuitimei* Bsestaat uit iwea
jliden.
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zm- en
TELEFOON iNTERC. 935
POSTBUS No.
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAQTl
Gewon. adverientlSn SO cent pst
Voor Ingezonden Mededeelingsn wordt het
a dubbele Tan het tarief berekend. r
Kleine edverlenUën, van ten hoogste SO woorden, waarfh
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ve>
huur, koop en verkoop 10.50.
Kiel de juiste verhouding.
Onder „Binnenland" (2o blad) liebben
opgenomen hot verslag eener verga-
ig van de Voreeniging van Baden van
In dat, ons door een persbureau toege
ven verslag trof ons een passage op
zeer. onaangename wijze,
fjj lezen daar nl., dab de voorzitter
>t leedwezen" moest „vaststellen, dat
igenwoordig herhaaldelijk onjuiste bo
eten over de uitvoering der sociale ver
worden verspreid." I>at is ook
jerdaad iets bedroevends voor allen, die
wel meenen met de sociale wetgeving,
is de schuldige daarvan?Onmid-
llijk achter den geciteerden zin volgt
aanduiding, en wel in dezen zin:
)e Minister van Arbeid zelf is dus
aan die verspreiding van onjuiste
ichtenaldus de voorzitter van ge
ilde Verceniging van Baden van Ar-
dafc nu de juiste verhouding, waarin
voorzitter van een Baad van Arbeid
it- staan tot zijn onmiddellijken chef,
Minister van Arbeid.
Vaar de Minister dezer (lagen heeft
Segedeeld in de Memorie van Ant-
ird le Kamer, dat de administratiekos-
der Raden van" Arbeid 6 millioen gul
jaar bedragen, kan spr. mededee-
dat de gezamenlijke administratie-
'en over 1922 bedroegen f4.262.000.—
o i het bedrag door den Minister genoemd
jfé i eenvoudig de kosten, der geneeskun-
[a behandeling van de wet inbegrepen.
ll/j ndoor wordt aan bet. volk een onjuist
111 gegeven, aangezien de kosten van
geneeskundige uitvoering betreffen een
te voordeelen van de wet voor
rcrzekerdcn.
houden niet van kruiperige onder-
eid; en een ieder kan zijn mccnïng
(-9 jen en zijn critiek uitoefenen, doch op
?cnde wijze. En wat onpassend zon
O/li, in de verhouding tusschen bijv. een
iien kantoorklerk en' diens directeur,
natuurlijk zelfs uitnemend zijn
/I meer 't betreft resp. voorz. van Baad
u/li Arbeid en Minister. Maar feitelijk
UrH hier, naar ons inzicht, in de laatstge-
mie verhouding iets onpassend ge-
ipcn.
en dergelijke bemerking, als in - de be
lle Amsfcerdamsche vergadering ge-
d niet den vorm van scherpe
hek op den bewindsman, op den Mi-
mogen aannemen. Dab is o.i. ver-
'egenc, die warm voelen Voor sociale
inkering, mogen toch ook niet andere
8 sociale dingen vergeten!
p bezetting van het Ruhrgebied
De besprekingen ie Berlijn.
besprekingen van de rijksregeering
Men antwoord op de rede van Gur-
nog niet ten einde gebracht, zoo-
omtrent inhoud en vorm van dit ant-
nog niets bepaalds kan worden ge
iwgeeringskringen worden de ge-
«hen over een direct Duitsch aanbod
Mig vermeden. Men is zeer terug-
Ook al zou a.s. Zaterdag een
!®he nota aan de geallieerden worden
Mt, dan zou de publicatie eerst later
®eden, omdat Zondag wel Fransche,
ow ■j.5rrgeen Engelsche bladeh uitkomen en
'Msclie critiek voor de EngeMchen
filiatie gevaarlijk zou kunnen maken
f berichten, dat de rijksregeering zich
Maar -r,
zitting van Donderdag uitvoerig
M antwoord aan de geallieerden
llllli Sin8, gehouden, zijn volgens het
Uhr Ahendbl." onjuist. Slechts de
do aangelegenheden werden bespro
dö besprekingen tusschen
ign 'Manselier en de partijleiders, de-
»eü'i h^en,eerst over enkele dagen plaats
ji L.'D,. aar de rijksregeering zelf nog
- 'J if! an. V0Grt ©n de rijkskanselier
J^arbjleiders met een vast omlijnd
,il komen.
dk'4 j„tiT-erga^eran^ van den rijksbond der
'il zac^1 e8n besliste garan-
'fl^[e>d verklaard en ch voor een
l# hnT aanbod uitgesproken.
,m pflö jjii "e iiTeL" wordt nog gemeld, dat de
Pi i&h ^nfour van het Duitsche ge-
ti.Londen, die de laatste dagen
iaS M v vert©efde, naar Londen is te-
C sn °m aan den L)uitschen gezant
amer» medecleelingen der rijks
fepte
^Prekin:
'gen der regeering met per-
^onomische en politieke krin-
voortgezet, zoodat nauwelijks
verwacht kan worden, dat de beantwoor
ding van Curzon's rede in den vorm van
een nota vóór het begin der volgende week
zal plaats hebben.
Nieuwe verordeningen der
Rijnlandcommissie.
Volgens een nieuwe verordening van de
Rijnlandcommissie kunnen de indus-
trieelen of andere personen, die weigeren
de bevelen der intergeallieerde missie van
toezicht over de fabrieken en mijnen tot
levering van kolen en cokes te gehoorza
men, gestraft worden met ten hoogste
vijf jaar gevangenis. De bevelen tot leve
ring, reeds vóór de publicatie dezer veror
dening ontvangen, moeten binnen de vijf
dagen worden uitgevoerd, zoo niet dan
zullen dezelfde straffen worden toege
past. Deze bepalingen betreffen ook ieder,
die op eenige wijze de uitvoering der be
stellingen belemmert of vertraagt.
De hooge commissie voor het Rijnland
heeft besloten, dat voortaan de doodstraf
zal worden toegepast op personen, die op
heelerdaad worden betrapt bij liet sabo-
teeren van spoorwegen.
Om de fraudes te onderdrukken heeft
de intergeallieerde Rijnland-commissie
een aantal wegen vastgesteld, waarlangs
het verkeer met niet-bezet Duitschland
moet plaats hebben.
Verder bepaalde de commissie, dat in-
dustrieelen of andere personen, die wei
geren aan bevelen tot levering van kolen
of cokes, door de intergeallieerde contro
le-commissie gegeven, te voldoen, met ge
vangenisstraf tot vijf jaar kunnen gestraft
worden.
Leverings-bevelen van voor het van
kracht worden dezer verordening moeten
binnen vijf dagen uitgevoerd worden.
Dezelfde straffen gelden ook voor per
sonen, die de uitvoering der leveringen be
lemrneren of vertragen.
Generaal Degoutte heeft een bevel uit
gevaardigd, waarbij bet verboden wordt
voortaan nog alcohol in het bezette ge-
Lied van Duitsehland binnén te brengen.
Een rede van Loucheur,
Belga uit Rijssel:
Het woord voerend over den wederop
bouw van de verwoeste gewesten, in den
departementalen raad van het Hoorder de
parlement^ zeide Loucheur dat Frankrijk
tot nog toe ongeveer 50 milliard heeft uit
gegeven voor den wederopbouw, terwijl
het van Duitschland nog niets heeft ont
vangen. Hij voegde er aan toe, dat de
meeste der Engelscbe staatslieden, die hij
onlangs gesproken heeft, hem zeiden, dat
zij als zij zich in het geval van Frankrijk
bevonden, evenmin zouden wijken. Lou
cheur zen: Duitschland hoopt ons af te
matten door zijn weerstand, de algemeeno
houding door zijn weerstand, de algemee-
ne houding der Fransche bevolking zal
het in dit opzicht echter alle hoop ontne
men.
Hef optreden der Communisten.
De groote vakbonden in het Ruhrgebied
hebben een manifest laten verschijnen,
waarin zij he.t communistische plan eener
algemeene werkstaking afkeuren.
Een communisten-congres.
Gisteren is een door de communisten
bijeengeroepen radencongres te Essen,
zoo wordt, aan het Hbld," geseind, begon
nen. De deelnemers zijn bijna uitsluitend
communisten en syndicalisten. Onder de
communisten in het Ruhrgebied komt in
den laatsten tijd het streven aan den dag,
de arbeiders door het blijk geven van een
anü-Fransche gezindheid, te winnen en
in de eerste plaats de sociaal-democraten
door vijandigheid tegenover de Franschen
te overtroeven. Deze bedoeling is in de
resoluties van het communistische raden-
congres duidelijk te herkennen. Elke sa
menwerking' met de Franschen wordt
met beslistheid van de hand gewezen. Tot
de .Fransche en Belgische soldaten werd
een beroep gericht.
De hoofdrol in de verklaringen op het
radencongres te Essen speelde de kwestie
van de huisbrandkolen. Zooals men weet,
hebben de mijnwerkers het recht, een deel
der gedolven kolen als loon in natura voor
eigen gebruik te houden. Het Fransche
oppercommando heeft echter aan dit
recht de voorwaarde verbonden, dat de
mijnwerkers verlof tot afhalen der kolen
moeten vragen aan de Franschen. De
communistische resolutie verbiedt den
aanhangers der partij,ditverlof aan do
Franschen te VTagen. Daar de arbeiders
dan zonder kolen zouden Mijven, worden
zij aangespoord, zonder verlof de kolen te
halen, en verder wordt geëischt, dat als
demonstratie tegen het Fransche militai
risme ook in de mijnen, die nog niet be
zet zijn, de productie zal worden stopge-
zet.De communistische resolutie zegt: Het
zou be teekenen Poincarê ondersteunen,
wanneer er kolen werden gedolven, die de
Franschen zouden kunnen weghalen. Zoo
als men ziet, beteekent deze resolutie een
poging om de algemeene staking te ont
ketenen.
De Turksche kwestie.
DE CONFERENTIE TE LAUSANNE.
Drie successen voor de
Turken.
De medewerker van het „Hbld.". G. Ny-
pels seint uit München, dat de Turksche
delegatie te Lausanne hein mededeelde,
dat het resultaat van de Donderdag ge
voerde besprekingen in het economisch
comité buitengewoon verheugend voor
haar is, daar do Geallieerden op drie zeer
belangrijke punten van de Turksche
eischen hebben toegegeven, lo. dat het
Duitsche bezit door de Turken niet ten
behoeve van de schadevergoedingen voor
de Geallieerden behoeft te worden geliiwi-
deerd; 2o. dat Angora de verdragen en
concessies sedert den wapenstilstand door
de regeering van den sultan aan de Geal
lieerden geschonken, niet behoeft te erken
nen; 3o. dat Turkije geen cent oorlogs
schadevergoeding of herstel behoeft te
betalen.
Oostenrijk
Verhcoging der werkloasheidsullkeeringen
Nadat de sociaal-democraten in den
Oostenrijkschen Nationolen Raad sedert
eenigen tijd obstructie gevoerd hadden in
verband met de "kwestie der werkloozen-
uitkeering, is thans een compromis tot
stand gekomen, krachtens hetwelk voort
aan deze uitkeeringen met 10 precent wor
den verhoogd.
De duurte te Weenen is belangrijk toe
genomen. D^ prijzen van alle levensmid
delen zijn gestegen.
Engeland.
Dreigend conflict in de iföijn-industrie.
Een ernstige toestand dreigt de kolen
mijnen-industrie in verband met de onte
vredenheid der mijnwerkers over de lage
loonen.
Op een conferentie, gasteren gehouden,
hebben mijneigenaars "gthveigerd de mini-
mum-loonen overeenkomstig de onder
houdskosten op te voeren. Zij vroegen den
mijnwerkers wederom over te gaan tot
den 8-urigen werkdag. De mijnwerkers
weigerden echter elke verlaging van den
werktijd.
Het nationaal mijnwerkers-congres,
waarop de locncrisis zal behandeld wor
den, heeft 30 Mei plaats.
Amerika.
De staking der Havenarbeiders
te New-York.
De staking der transportarbeiders in de
havens welke Woensdagmiddag begon
aanleiding van de eischen der arbeiders
in zake loonsverhooging en invoering van
de eischen der arbeiders in zako loonsver
hooging en invoering van den achturigen
werkdag, heeft te New-York tot dusver
weinig uitwerking. In de andere Oostelij
ke havens veroorzaakt zij eenig ongerief.
In de havens aan den Stillen Oceaan heb
ben slechts weinig arbeiders het werk
neergelegd.
ËSSISIgililLüiÉb
Radio-verbinding IndiêNederland.
Opening op 5 Mei
'Aneta seint uit Weltevreden:
De landvoogd opent 5 Mei de radiover
binding IndiëNederland met het afzen
den van een telegram aan de Koningin.
Het conflict in de Rofterdamsche haven
haven geëindigd.
Het conflict in de Rotterdamsche haven
is gisteren geëindigd. De stakers hebben
zich dien morgen aan de kantoren voor
aanneming op den St. Jobsweg en aan de
Maashaven gemeld, zijn aangenomen en
dadelijk aan het werk gegaan.
De ontslagen havenreservisten zijn niet
aangenomen.
Conferenties voor niet-Katholieken.
Men schrijft aan „De Tijd":
Zooals men weet, houden zich de Domini
canen bij het" geven van hun conferenties
voor niet-Katholieken streng aan de me
thode der Paulisten in Amerika. Zij laten
bij zulke voordrachten geen eigen geloofs-
genooten toe onder hun gehoor.
Na de bewering van den schrijver in de
„Groene", dat nl. de belangstelling voor
deze conferenties bij ,het niet-katholieke
publiek zienderwijze verminderde, is het
des te opmerkelijker, wat zich thans in
Haarlem voordoet. Daar is gebleken, dat
do Jozèfskerk, die ongeveer twaalf honderd
plaatsen bevat, te klein was voor het
groote aantal belangstellenden.
Men beeft naar een ruimer kerkgebouw
moeten uitzien en daarvoor de „St. Bavo"
gekozen. Toen Dinsdagavond de bekende
conferencier pater F. Otten, van Zwolle,
optrad, stond bij voor een auditorium van
meer dan driezuizend niet-Katholieken. Tot
in do uiterste hoeken was de kathedraal
gevuld met een gehoor, dat in odemlooze
stilte den spreker bijna anderhalf uur
volgde.
Na afloop waren er nog velen, die onder
leiding van plebaan Westerwoudt het
schoone kerkgebouw bezichtigden. Waarlijk
die avond was een groot succes en ee.i
duidelijk bewijs, dat de belangstelling in
deze voordrachten 'steeds vermeerdert.
De „Katholieke Illustratie", die on
der de tegenwoordige redactie haar abon
nementen-tal zag klimmen tot boven de
75,000, is vereerd met de inteekening van
het Koninklijk Huis-Archief.
STATEÜ»QEÜEÜA!&L
EERSTE KAMER.
Vergadering van gisteren.
De begroofcing voor Buitenlandsche Za
ken is gisteren afgehandeld en aangeno
men.
In zake het nieuwe Rijnvaart-regiem
deed de Minister in de gegeven omstandig
heden bevredigende mededeelingen. Overi
gens heeft Nederland tten deze te dulden
wat de machthebbers te Versailles hebben
gedecreteerd.
Voor een leerstoel ia het Nederlandse!!
aan de Sorbonne te Parijs is geen geld en
op de diplomatieke en consulaire verte
genwoordiging mag niet te veel bezuinigd
worden, aangezien wij het niet zoeken in
machtsmiddelen.
De kwestie-dr Tack kwam opnieuw ter
sprake. Prof. Anema noemde het kortweg
administratief onrecht en de Minister be
twistte natuurlijk, dat hier het asylrecht
geschonden was.
En het Departement van Buitenlandsche
Zaken is jegens de door de Regeering
zelf ingestelde! Bezuinigingscommissie
wel weinig heusch opgetreden, maar do
betrokken ambtenaren hadden het met an
dere zaken overdruk en er is toch veel
bezuinigd. Het lid der Bezuinigingscom-
missie, mr. Do Vos van Steenwïjk, klaag
de over de ondervonden bejegening en de
Minister kon kwalijk erkennen, dat er
ambtenaren zijn, die de heeren van de Be
zuinigingscommissie als lastige indringers
beschouwen.
ALPHEN AAN DEN FilJN.
R.-K. Zangvereeniging. Tot directeur
van de B.-K. gemengde Zangvereeniging
werd benoemd do beer Th. van Niekerk te
Leiden.
R.-K. Damvereeniging. Woensdag
avond had de prijsuitreiking plaats aan
de kampioenspelers der eerste en tweede
klasse van bovengenoemde vereeniging.
De prijzen, een verguld zilveren cn een
zilveren medaille, werden behaald door de
heeren H. Krumpelman en C. Straver.
HILLEGOM.
Vei ling. Gisteren werd op den tuin
van den heer B. A. van der Schoot door
Notaris A. Goldenberg alhier de jaarlijk-
sche bloembollen veiling gehouden ten
bate der St. Josephparochie en van de ar
men der beide kerken. De opbrengst was
pl.m. f 2500, ongeveer f 500 meer dan 't
vorig jaar. Het wiijst op de voortdurende
offervaardigheid der katholieken, doch
o.i. mede op de betere tijden die voor de
plaats en voor de streek aanbreken. Beide
feiten stemmen tot dankbaarheid.
NIEUWKOOP.
Gemeente-opzichter. In de gisteren
gehouden raadsvergadering is tot ge
meente-opzichter benoemd de heer F.
Pietersen te Noorden met 5 van de 7
stemmen, terwijl 1 stem werd uitgebracht
op den heer Stam en 1 op den heer P.
Bodegraven,
NOORDWIJK.
De duinen-kwestie.
Uit de geschiedenis van de interpellatie
aanvrage van den heer Yan Bavesteijn
in zake de aansluiting der Noordwijksche
duinen, valt weer eens te leeren, hoe
treurig het met de mentaliteit van som
mige politieke leijers /esteld is en hoe
eigenaardig met de waarheid wordt om
gesprongen als men de zaak waarom het
gaat niet dienen, doch politieke tegen
standers treffen wil.
Van een Kamerlid mag minstens ver
wacht worden, dat hij in 's lands ver
gaderzaal niet het woord voert over zaken
waarvan hij niets weet, en dat hij geen
interpellaties houdt over dingen, die hij
niet heeft onderzocht.
Blijkens verslagen in verschillende cou
ranten heeft de heer van Bavesteijn bij de
toelichting zijner interpellatie-aanvrage te
kennen gegeven, dat de tot standkoming
van de gedeeltelijke sluiting der duinen
te wijten was aan de actie van den Kath.
pastoor en den Kath. Commissaris van
Politie. Alleen in dit Heine onderdeel van
de rede van den heer v. B. staan twee be
sliste onwaarheden. Qp de eerste
HET VOORNAAMSTE NIEUWS.
Nieuwe verordeningen der Rijnland-
Commissie in hei bezette gebied.
De Communistisch agitatie in het Ruhr-<
gebied.
Turksche successen op de Conferentie
te Lausanne.
Dreigend conflict in de Engelsche mijn
industrie.
is de Commissaris van Politie alhier niet»
Katholiek of Katholiek geweest en op de
tweede plaats heeft de ZeerEerw. heer
Pastoor zijn eèrste kennir van de voor
genomen sluiting opgedaan uit het verslag
van den vergadering van den raad dezer
gemeente van 17 Februari j.l., waarin de
heer Krau, Communistinch lid van den
raad, aan den Voorzitter een vraag daar
omtrent stelde, terwijl de zaak zelf reeds
in voorbereiding is vanaf Mei 1922.
Een dergelijke wijze van behandeling
van zaken verhoogd Leusch niet niet hefc
prestige der Kamer.
VOORSCHOTEN.
Gemeenteraadsverkiezing. Dc num
mering der lijsten vcor de a.s. gemeente
raadsverkiezing beeft plaats gehad. Inge
diend zijn vijf lijsten. De. lijsten zijn bij
loting genummerd als volgt: No. 1 de
B.-K. lijst 2 Anti-Bev„ 3 Vrijheidsbond,
4 Chr.-Hist., 5 Soc.-Dem- Arbeiderspartij.
WARMOND.
Gemeenteraadsverkiezing. Bij de
loting van do candidatenlijsten hebben
de Vrije lijst No. 1, die van Gemeente
belang No. 2a, die van de A.-R. No. 2b,
die van de Chr.-Hist. No. 2c, die van de
B.-K. lijst No. 3 verkregen
ZOETERMEER.
Gemeenteraad.
"Woensdagavond te 7 uur vergaderde da
raad dezer gemeente. Alle leden wareu
aanwezig. De Voorzitter opende op de
gebruikelijke wijze, waarna de notuleir
werden voorgelezen, welke onveren-lord
werden vastgesteld.
De notulen betroffen hoofdzakelijk het
onlangs door den Raad genomen besluit
om den Voorweg te voorzien van electri»
sche straatverlichting. Naar aanleiding
hiervan vraagt de heer Baxmeijer wat de
reden geweest is om dit besluit zoo vlug
ton nemen. (Genoemde heer B. heeft de
betreffende vergadering niet bijgewoond).
De Voorzitter zegt, dat dit gewenscht ge
acht werd in verband met verhooging der
koperprijzen. Door deze beslissing heeft
de gemeente minstens f 400 verdiend, daar
het vaststond, dat verdere prijsverlaging
niet zou geschieden. Tevoren heeft er een
vergadering met verschillende ingezetenen
plaats gevonden en zijn besprekingen ge
voerd met Delft.
De heer Baxmeijer stelt hiertegenover
de waterleidingvoorziening, waarover men
lang doende is en vindt, dat er to gauw 13
besloten. Het was van belang geweest in
dien er meer tijd aan gegeven was. Spr.
vraagt aan den Voorz. of de prijs goed
is geweest. De Voorz. antwoordt, dat dt»
heer Goldberg de prijs, door DeKt opge
geven, zeer billijk achtte. Bovendien heeft
de Raad een besluit genomen; de beslis
sing is dus gevallen.
Den heer Baxmeijer spijt het, dat hij de
betreffende vergadering niet heeft kunnen
bijwonen.
De Voorz. wijst er nog op, dat vele in
woners er op aandrongen. Het dorp heeft
goede verlichting; daar buiten niet, ter
wijl allen evenveel belasting betalen. Vóór
1 April moest beslist worden, wilde da
verlichting a.s. winter klaar zijn.
De heer Baxmeijer zegt, niet tegen da
verlichting te zijn. We hebben evenwel met
De.lft te maken en die zag er voordeel in.
Deze zaak is nimmer te voren rechtstreeks
in den Raad behandeld geworden. Spr.
blijft er bij, dat te vlug is beslotten. Men
zal zich niet overtuigd hebben, wat er b.v.
kan gebeuren, wanneer de wegen door ds
Provincie worden overgenomen. Nog-,
maals haalt spr. de waterleidingkwesti®
aan.
De Voorz. zegt, dat het bekend is. dat htf
de zaken zoo kalm mogelijk wil behande
len; zoo ook met de watervoorziening. Mea
verwijt mij wel eens, dat ik de zaken Ui
kalm behandeL Ik vind het vreemd, dat es
nu gezegd wordt dat er te vlug is afgewik
keld geworden. Dit is evenwel niet het go*
vaL De ingezetenen wenschten licht. N®
dien tijd is er meermalen over gesproken^
Spr. wijst op de f 10,000 belasting, welk
bedrag van den heer Stokvis zal worde®
ontvangen; hierop kon niet worden ger®«
kend. Nu kunnen de aanlegkosten daai«
van grootendeels betaald worden. De heetf
Goldberg heeft gezegd, dat de prijs goed*
koop was. Wat de overname betreft van 09
wegen door de Provincie, wil spr. opmew
ken, dat de weg niet zal verbreed wordeo.
doch wel verhard. Van de palen zal mefll
dus geen hinder hebben.
De heer Baxmeijer is het niet met den
Voorzitter eens. Spr. acht den heer Gold-i
