No. 4030
4e Jaargang.
WOENSDAG 25 APRIL 1923
£cicbe4ve Sou/fca/nt
te4S0WN£r*?EMT3PHrjSb©c?r£ag£ bij voortJitbGiafing
foor Leiden 19 cent per week S2,50 per kwartaal-
jj onze Agenten 20 cent per week fl 2<,60 per kwartaal-
franco per post 12=95 per kwartaal,
get Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver-
Mjgbaar tegen betaling van 50 ct per kwartaal, bij voor
uitbetaling. Afzonderlijke nummers S ct., met Geïllustreerd
Kt Wad verschijnt efèen dag uitgaroaterd Zen- ga Faeeidaget
Ct.
Bureaux: RAPENBURG No. 10
TELEFOON iNTERC. 935
-ï-
LEIDEN
POSTBUS No. W.
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewon» advertentiën 90 confi par regel.
Voer Ingezonden Mededeelingen wordt bet
s dubbele van het tarief berekend. r
l&telfi© $3dtferl&ts£l3&v van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ver
huur, koop en verkoop fiO.SO.
Dit nummep fozsiaaZ us2 twee
iladen.
De verkiezingen.
De Statenverkiezingen zijn weer verge-
£n de tijd is daar, dat weer aan nieuwen
►ad gedacht kan worden.
E«n nieuwe slag staat voor de deur.
[eeds is de dag van den strijd in alle ge-
sceaten bepaald en over enkele weken
!e(t overal de gemeenteraadverkiezing
bats. i
Over de personen, die in den Baad
komen, we bedoelen over de
Ie op de lijst, is, naar we wel
zeggen, vrijwel beslist, 't Is en
[t ons onverklaarbaar, dat zich betrek
zoo weinig overigens verstandige
sichen in de kiesvereenigingen voor
toch zoo belangrijke zaak interessee-
Haar dit terloops; dat is nu niet meer
de orde.
De beslissing zal nu gaan over de vraag:
eveel rechtschen, hoeveel katholieken
don gemeenteraad.
Deze beslissing is toch waarlijk wel een
«de voorbereiding waard, zoo dat alle
achten naar voren kómen en uit den
jd gehaald wordt wat er uit te halen
jïïar dan moeten we beginnen bij het
allo persoonlijke dingen dienen nu
kant gezet en onkel en alleen aan <36
zaak gedacht. De strijd in den boe-
der kiesvereenigingen is gestreden en
katholiek denkt nu alleen nog aan de
llolieke zaak. Gevoeligheden zullen wel
overal zijn gewekt; zelfs zullen hier
daar wel ongerechtigheden zijn voorge-
Maar daar mag thkns niet aan
licht worden. Onder Katholieken denkt
er niet aan, door kleine óf groote per-
alijkheden het groot© algemeen belang
ide te laten lijden.
Hen staan klaar voor den gemeen
telijken strijd van de aanstaande
•Bezingen. -
flUITEMLAMP
bezetting van het Ruhrgebied
DE NADERENDE BESLISSING.
Een Duitsch aanbod
verwacht,
teen meldden wij reeds, hoe ver-
iende teekenen er op wezen, dat er
andering in den huidigen stand van
in op komst is. De Duitsche regeering
voor een beslissenden stap.
Apn lot heden is er echter nog niets defini-
bekend. De Berlijnsche avondbladen
H»; Hen, dat de Duitsche regeering de be-
voortzet van den toestand ge-
apen door de redevoering van Lord
irAMs Kon
«star
rijksregeering heeft, zooals de bla-
met nadruk betoogen, de uiteenzettin-
ran Curzon niet als een aanbod tot
ka middeling opgevat Zij is dan ook niet
raemens zich tot één mogendheid in
'bijzonder te richten.
wordt gemeld, dat een tot in bij-
ffeiheden uitgewerkt plan der Duitsche
mische kringen omtrent de techni-
mtvoering der garantiën reeds is
feld. Overigens waarschuwt men
fkroegde zijde tegen een overdreven
">me, daar aan de verdere ontwik
der onderhandelingen nog niet te
'latten moeilijkheden in den weg
g Duitsche gezant te Londen, Sthamer,
J Maandagmiddag een bezoek aan
Idepartement van buitenlandsche zaken
L
fj «Vorwarts" ziet in dit bezoek de
van een beslissenden stap
regeering. Op het oogen-
schijnt deze te aarzelen ten aanzien
l» vraag, of zij in haar voorstel een
[HF cijfer zal noemen.
i passage van lord Gurzon's rede
m aan 't departement van buiten-
Fye zaken te Berlijn te kunnen aflei
p fat niet bepaald verwacht wordt, dat
leering zich zal vastleggen,
fatschijnlijk diende het door Stha-
Ifatt lord Curzon gebrachte bezoek
opheldering van dit belangrijke punt
Ingeland en hot v e r-
I_°ote Duitsch aanbod.
verneemt, dat men in bevoegde
11 te Londen hoopt, dat, ten gevol-
riüt fe^6 van Curzon over .bet Ruhr
de Duitsche regoering binnen-
a aanbod zal doen aan Frankrijk
lag8 regeling zijner reparatiever-
gen. üen hoopt, dat het Duitsche
^mogelijkheid zal bieden om
F te hervatten op het
e.. ar zij afgebroken zijn voor de
van de Ruhr door de Franschen
F op !f1131 ^voegde kringen den na-
fc,Engelsche regeering het
^!lii?Ul0emt' Euilschland zich
is Jtot Erankrijk moet richten.
°ver verwonderd, dat er in
Duitschland eon neiging bestaat om in
Gurzon's rede een uilnoodiging te lezen om
een voorstel tot Engeland te richten, ter
mededeeling aan Frankrijk.
De indruk van Curzon'a
rede in Italië.
Uit Rome wordt gemeld dat de publieke
opinie in Italië zeer is ingenomen met de
rede van Curzon.
Het nieuwe blad „Popoio" hoopt, -dat
Italië zich zal aansluiten bij de bemidde
ling, die Engeland op het oog heeft, ter
wijl de „Epoca" op de groote boteekenis
dier Engelsche bemiddeling wijst, doch
tevens vreest, dat Poincaré op het een
maal ingenomen standpunt zal blijven
staan.
Het „Giornale d'Italia" noemt het En
gelsche denkbéeld den eersten stap naar
de oplossing van het Fransch-Duitsche
conflict.
Werkloozenrellefje.
Gisternacht bestormde een bende werk
loozen de politiewacht aan de Essener
voorstad Katernberg, die gelegen is nabij
het beruchte Rotthausen, Het doel der
bestorming was zich van wapens mees
ter te maken, doch do opzet mislukte, Er
zijn een doode en een zwaargewonde.
Eènige raddraaiers werden gearresteerd.
De beambten van het stadhuis to Essen
vormden met het oog op do mogelijke aan
vallen op het Essener stadhuis een zelf-
weer. Zij barricadeerden allo uitgangen
van het stadhuis op één na.
Een Marokkaansch soldaat vermoord.
De „Expresse" meldt, dat Vrijdagmor
gen j.l. in de Belgische bezettingszone te
Kali een Marokkaansch soldaat door een
messteek in de borst werd vermoord. Een
drietal Duitschers werd in verband met
dezen moord gearresteerd.
Hetzelfde blad deelt mede, dat Vrijdag
avond de gendarmerie te Aken 14 huis
zoekingen in een restaurant verrichtte,
waar een communistische vergadering
werd verrast. Belangrijke documenten
zijn in beslag genomen. Er had een aan
tal arrestaties plaats, doch op zeven per
sonen werden allen weer vrijgelaten.
De Duitsche leveringen in natura.
De commissie van herstel heeft het to
taal der leveringen in natura over 1922
geplaatst op de creditzijde van Duitsch
land, berekend op 695.606.800 Mk. goud.
Het deel van Frankrijk is daarbij ge
schat op 209.064.100 Mk. goud. De aan-
deelen der andere mogendheden bedragen
respectievelijk Groot-Brittannië 167.851.700
Italië 107.-702.300. België 65.636.700, Grie
kenland 4.519.500, Joego-Slavië 116.882.500
Roemenië 14.582.700, Portugal 9.367.300.
Duitschland.
Een botsing in de Rijksdag.
Bij de behandeling van het wetsontwerp
betreffende de vrijheid van vereeniging en
vergadering is het gistermiddag in den
Rijksdag tot een botsing gekomen tusschen
sociaal-democraten en de burgerlijke par
tijen. De socialisten verklaarden'dat zij 't
wetsontwerp en de vermoedelijke uitwer
king daarvan als zoo gevaarlijk be
schouwden, dat zij de behandeling met
alle hun ten dienste staande parlemen
taire middelen zullen trachten te verhin
deren. Zij verlieten den Rijksdag, zoodat
er niet genoeg leden meer aanwezig wa
ren. Bovendien verklaarden zij zoo noodig
ook heden deze tactiek voort te zetten, ten
einde de verdere behandeling onmogelijk
te maken. Daar de burgerlijke partijen
harerzijds evenmin geneigd zijn toe te
geven en althans do tweede lezing willen
voltooien, dreigt volkomen stilstand.
De Groothertog van Saksen-Wetmar. t
Wolff seint uit Weimar, dat Wilhelm
Ernst, de voormalige Groothertog van Sak-
sen-Weimar, in den nacht van Maandag
op Dinsdag te Heinrichsau in Silezië aan
de gevolgen van een longontsteking ge
storven is.
Wilhelm Ernst werd in 1870 genoren;
in 1901, na den dood van zijn grootvader
Karei Alexander, werd hij regeerend
vorst. Zijn grootmoeder, Prinses Sophie,
was een dochter van Koning Willem II,
een tante dus van Koningin Wilhelmina.
Ex-Groothertugip Louise van Baden, f
De Duitsche bladen melden het plot
selinge overlijden van ex-groothertogin
Louise van Baden. Geen barer familielo
den was aan haar sterfbed tegenwoordig.
Engeland.
Gevangenen ontsnapt
Reuter meldt uit Dublin: Een en zeven
tig gevangenen zijn door een tunnel, die
ze hadden uitgegraven, uit de gevangenis
van Curragh ontsnapt. Eenigen zijn weer
gevat.
Italië.
Aftreden van vier Kabineïsieden.
Mussolini heeft het ontslag van vier
leden van het kabinet, welke tot do partiio
popolari bekooren, aanvaard.
Bulgarije.
Een overwinning der regeringspartij.
De algemeene verkiczir ,,en van de So-
branja in Bulgarije zijn geëindigd met een
volkomen overwinning van de agrariërs,
de partij van Stambiliiski. Van de 246 ze
tels veroverde do agrarische partij er
205. Do overige 41 zetels vielen ten deel
aan do socialisten (2), de communisten en
het bloc der burgerlijke partijen. De libe
ralen hebben niet één zetel kunnen be
machtigen.
Japan.
Geen landing van Japansche troepen
in Siberië.
Het departement van oorlog te Tokio
ontkent, dat er Japansche troepen zouden
geland zijn te Alexaudrofsk op het vaste
land van Siberië. Er bevindt zich volgens
de verklaring van het departement in Si
berië geen enkele Japansche soldaat.
Amerika.
De Pan-Amerikaanscfyg^onferentis.
De voorgestelde
vlootbcperking.
Op een bijeenkomst van de bewape
ningscommissie der Pan-Amerikaansche
conferentie, welke thans te Santiago (Chi
li) gehouden wordt, heeft de Braziliaan-
scke delegatie voorgesteld de bewapening
ter zee, wat groote oorlogsschepen aan
gaat te beperken lot 80.000 ton. Voor de
bewapening aan kleinere oorlogsbodems
wordt geen limiet vastgesteld. Chili wil
het eerstgenoemde cijfer nog wel verlagen,
mits ook Brazilien Argentinië daarin
toestemmen.
Argentinië stelde voor de bewapening
vast te stellen op een maximum van 55.000
ton aan groote oorlogsbodems, 25,000 ton
aan kleinere vaartuigen en 15.000 ton aan
duikbooten.
Na eenig debat werd een subcommissie
benoemd" van marinë-eXpêi £sr ten einde" de
zaak verder te onderzoeken en een regeling
te vinden.
Een algemeene staking in de haven van
New-York geproclameerd.
De „Marine Transportworkers Industrial
Union" heeft tegen heden een algemeene
staking in de haven van New-York gepro
clameerd.
jjlMMEHLftwifa
Koninklijke Besluiten.
Bij Kon. Besluit is J. P. Vemer, op ver
zoek, eervol ontslag verleend als notaris
te G roenlo.
Wijziging van de Dienstplichtwet
Ingediend is een wetsontwerp tot wijzi
ging van de Dienstplichtwet. Het beoogt
den duur der eerste oefening bij het wa
pen der cavalerie van 18 maanden terug
te brengen op 15, tot welken maatregel de
Regeering meent niet te moeten overgaan
zonder dat de in art 32 der Dienstplicht
wet bepaalde maximale duur voor de ca
valerie vermindering heeft ondergaan.
Blijkens de Memorie van Toelichting is
het hij nadere overweging van het vraag
stuk van den oefentijd bij de cavalerie ge-
wenscht gebleken dien oefentijd een
maand langer to stellen dan aanvankelijk
werd gedacht. Hierdoor worden bezwaren
welke aan de verkorting van den oefentijd
verbonden zijn, in belangrijke mate ver
minderd.
In geval van aanvaarding van hot ont
werp zal bij behoud van het tweeploegen-
stelsel, evenals thans, de mogelijkheid be
slaan om te voldoen aan den eisch, dat de
recrutcn gedurende het eerste half jaar
van hun verblijf onder de wapenen hun
opleiding ongestoord kunnen voortzetten.
In het volgende tijdperk van negen maan
den van dat verblijf zal gedurende de eer
ste drie maanden over het overeenkom
stige lichtingsgedeelte van het vorige jaar
kunnen worden beschikt, welk lichtings
gedeelte dan geheel is afgericht. Na om
mekomst van die maanden, zullen de man
schappen af en toe moeten deelnemen aan
wacht- en andere diensten die voor him
verdere opleiding weinig nuttig effect heb
ben. Gezorgd zal echter worden voor een
zoo ver mogelijk gaande beperking van
het getal dagen, waarop de manschappen
aan hun verdere opleiding worden ont
trokken. De voornaamste maatregel in de
ze richting is gelegen in verhooging van
het contingentsaandeel voor de cavalerie
met 200 man, waardoor mede voor eiken
man het getal niet voor de opleiding be
schikbare dagen belangrijk zal dalen.
Is uit het vorenstaande de slotsom te
trekken, dat langs den aangewezen weg
verkorting van de eerste oefening bij do
cavalerie toelaatbaar mag worden geacht,
uit maatschappelijke en geldelijke over
wegingen verdient de maatregel aanbe
veling. In de eerste plaats zal de druk,
dien de militaire dienstvervulling op de
bevolking legt, in totaal eenigermate ver
minderen, maar ook de ongelijkheid van
dxuk door het verschil in eerste oefentijd
bij de verschillende wapens minder groot
worden.
Ten aanzien der geldelijke overwegingen
wordt opgemerkt, dat de 200 man, met
welk het contingentsaandeel der cavalerie
zal worden verhoogd, gevonden zullen wor
den door een gelijke vermindering van het
aandeel der bereden artillerie. Voor deze
200 man treedt dan een verlenging van de
eerste oefening in van 3 maanden. Hier
tegenover staat evenwel een vermindering
van 3 maanden voor het 1000 man sterke
contingentsaandeel der cavalerie van
thans. De kostenberekening van een en
ander wijst een besparing aan van onge
veer f 150.000.
Wijziging Land- cn Tuinbouw-
ongevallenwel 1922.
De Commissie van Rapporteurs over
bovengenoemd wetsontwerp heeft voorge
steld, het ontwerp opnieuw in de afdee-
lingen te onderzoeken.
Bij de Memorie van Antwoord toch is
een Nota van Wijziging gevoegd, waarbij
in een groot aantal artikelen den Land- en
Tuinbouwongevallenwet 1922 niet onbe
langrijke wijzigingen worden voorgesteld.
Deze wijzigingen betreffen rechlspcrsoon-
i f lijkheid bezittende vereenigingen, bereke
ning van het dagloon, samenloop van ver
zekeringsplichtige bedrijven en andere
onderwerpen.
De Commissie is van oordeel, dat deze
wijzigingen, die met de vorige, bij het
ontwerp voorgesteld, niet in verband
staand, voor zoodanig gewicht zijn, dat
een nieuwe overweging in de afdeeling
wenschelijk is.
Wijziging Wet cp de Personeels
Belasting.
In het verslag omtrent het wetsontwerp
tot wijziging bij de wet op de Personeela
Belasting 1896 wordt gevraag, of de mi
nister zou kunnen raededeelen, hoeveel de
belasting op biljarten in woningen tot
dusverre per jaar heeft opgebracht.
Spoorwegpersoneel.
Schriftelijk beantw. vragen.
Op de vraag van den heer Van Braam
beek betreffende de goedkeuring door de
Regeering van de wijziging der vergoe
ding voor het verblijf va,n spoorwegperso
neel huiten de standplaats, antwoordde
de Minister van Waterstaat:
De bedoelde goedkeuring is verleend, na
dat was gebleken, dat thans met geringere
vergoedingen volstaan kan worden dan
volgens de vorige regeling toegekend wer-
den.
De goedgekeurde wijziging spruit voort
uit een wenk, die uit de kringen van het
spoorwegpersoneel is gegeven ter bevorde
ring van bezuiniging. Zij strekt om een
einde to maken aan het ongewenschte feit,
dat een gedeelte van het personeel extra
inkomsten genoot, zonder dat daarvoor
naar evenredigheid arbeid wordt verricht
Het conflict In de steenindustriö.
Het standpunt van den Minister.
Op de vragen van den heer Hazevoet iu
zake de dreigende uitsluiting in de steen-
industrie heeft de minister van Arbeid als
volgt geantwoord:
Tot heden is door de bij het conflict in
de -steenindustrie betrokken partijen geen
bemiddeling van den minister verzocht.
Niettemin houdt hij zich op de hoogte van
het verloop van het conflict en heeft hij
met partijen reeds een bespreking gehou
den.
Van een belangrijke stagnatie in den
woningbouw door gedeeltelijken stilstand
der bakstcenproductie is vooreerst nog
geen sprake. De onverkochte voorraden
van de vorige campagne zijn zoo groot,
dat in de behoefte aan bouwsteenen voor-
geruimen tijd voorzien is.
Afgescheiden daarvan, acht de minister
het echter in het belang van allen, die bij
de baksteenindustrie betrokken zijn, dat
de bedrijfsvrede spoedig hersteld wordt.
Hij is steeds bereid een verzoek om bemid
deling in overweging tet nemen, doch
meent het initiatief voor het al of niet toe
passen van bemiddeling voorloopig nog
aan partijen te moeten overlaten. Wel
heeft de regeering voorstellen van par
tijen, die naar haar meening tot werk
hervatting kunnen leiden, met den mees
ten spoed in ernstige overweging genomen.
Invoerrecht vlcesch.
De Minister van Financiën brengt in do
„St.-C.rt." ter kennis, dat de commissie
van deskundigen voor het invoerrecht op
versch en gekoeld vlecsch in hare verga
dering van 23 dezer de in de wet van 19
Mei 1922 bedoelde prijscourant heeft vast
gesteld als volgt: rund- en kalfsvlecsch,
versch of gekoeld, 100 K.G. f 95, paarden-
en ander vleesch, versch of gekoeld, 1*30
K.G. f 55. Gedurende de maand Mei 1923
zal mitsdien het invoerrecht voor de hier
boven bedoelde vleeschsoorten bedragen
10 pCt. van de hiervoor vermelde waarden
Conflict in do Rottcrdamsche Haven.
Te Rotterdam zijn Mandag een 800 boot
werkers zoowel van den linker- al3 den
HET VGORKAAMSTE KSEU^S,
Ingediend is een wetsontwerp tot wij
ziging van de Dienstplichtwet, strekkende
om den eersten oefentijd van de cavalerie
terug ie brengen van achttien op vijftien
maanden. Besparing f150.000 per jaar.
Wijziging te wachten van het Burg.
Wetb. inzake het burgerlijk huwelijk?
Maandag komen opnieuw zaken be
treffende overtreding van het tapverbott
voor het Kantongerecht te Leiden; daar
over zal niet de waarnemend Kantonrech
ter, doch nu ds Kantonrechter zelf een be
slissing nemen.
In afwachting van de Duitsche voor
stellen.
In Engeland en Italië hoopt men op een
spoedige oplossing van het conflict
De Duitsche leveringen in natura over
1922.
De Kamerverkiezingen in Bulgarijn
brenger een marvin»» voor de regeo-
rino
Geschil tp ucn Duitechen Rijksdag ovëè
de vrijtafel- vaa vereeniging en vergade
ring.
rechter-Maasoever in staking gegaan one
dat 5 haven-reservisten, die hadden ge
weigerd zich te laten aannemen, na <ük
reeds eerder gedaan te hebben, waren ge
straft met verwijdering uit de havenrx
serve, terwijl de werkloozenuitkeering va*
25, die ook weigerden, waa verminderd1
met het bedrag, waarmede ze verminderd
zou zijn, indien zij dien dag hadden ge
werkt. Gisteren hebben nu op twee in dg
Rijnhaven liggende ealpetre-booten do
losse arbeiders het werk gestaaat, ea
eveneens op de aan loods San Francisco
liggende schepen Gaasterdijk en Edam
van de HollandAmerika-Lijn. De po
gingen, om ook aan de Wilhelminakad»
bij de HollandAmerika-Lijn het werk
stop te zetten, zijn mislukt. Vrijwel overal
zijn de vaste arbeiders aan het werk ge
bleven. Slechts twintig vaste arbeider»
van de Stuwadoorsmaatschappij Frans
Swarttouw en tien van Gornelis Swart-
touw zijn door de stakers tegengehouden
en konden dus niet aan het werk gaan.
Het bestuur van den Centralen Bond
van Tansportarbeiders wensebt geen lei
ding te geven aan deze staking, die nie4
langs organisatorischen weg is geprocla
meerd, In totaal staken pl.m. 1000 man.
Het Burgerlijk Huwelijk.
Mr. Bomans zeide gisteravond in een
voor de R.-K. Amsterdamsche Studenten-
vereeniging gehouden rede, o. m.:
Het Burgerlijk Wetboek gebiedt, dat
geen Kerkelijk huwelijk mag worden ge
sloten, alvorens het is ingeschreven in da
registers van den Burgerlijken Stand. Da
Kerk heeft het dogma van het huwelijk.
Zij heeft met den Burgerlijken Stand nieta
te maken. Haar recht is het, twee perso
nen in den echt te verbinden.
Toch heeft do R.-K. Kerk zich aan het
artikel uit het B. W. onderworpen. Maar
de Staat legde haar hiermede een dwang
op, welke in strijd was met een goede
verhouding tusschen Kerk en Staat.
Hier had de Staat oen concordaat moe
tenten voorstellen. De R.-K. kerk zou dan
gaarne bereid zijn geweest mede te wer
ken aan oen goeden Burgerlijken Stand,
b.v. door voor te stellen de priesters amb
tenaren van den Burgerlijken Stand ie
maken. Op die wijze bleef het recht de?
Kerk onaangetast en zou toch het belang
van den Burgerlijken Stand zijn behartigd
Mr. Bomans deelde mede, dat binnen
kort de Tweede Kamer een wetsvoorstel
zal bereiken, om het bedoelde artikel van
het Burgerlijk Wetboek in dien zin, ala
hij hier wenschelijk beeft genoemd, te
wijzigen, zoodat de fout, welke is over
genomen uit de Code Civil, thans kan
worden hersteld.
Dc gemeenteraadsverkiezing te
's-Gravenhage.
Weer geen candidate n-
1 ij a t e n ingediend.
Ook gisterenmiddag is bij de indiening
der candidatonlijsten voor de a.s. gemeea
teraadsverkiezingen weder door alle par
tijen het tot stand gekomen compromis
gevolgd. Evenals den vorigen keer, veer
tien dagen geleden, onthielden ock than»
de vertegenwoordigers der partijen, die
allen in Hollandais waren samengekomen,
zich van het indienen der lijsten, welke
zij uit zekerheid bij zich hadden, wan
neer toch nog onverhoopt een lijst niochl
worden ingediend.
Zooals bekend, is het bovongenoemdn
compromis tot stand gokomen uit een oog
punt van bezuiniging, n.l. om een dubbel®
verkiezing na de annexatie van de ge
meente Loosduinen te voorkomen.
Waar het betreffende wetsontwerp tot