DINSDAG 24 APRIL 1923
No. 402»
14e Jaarpang.
Pe'SOt^r<IE?.ïE?s.,TSPF!J&b©draegt bij vooruitbetaling
Voer Leiden f9 cent per week 2.50 per kwartaal-
Bij onze Agenten 20 cent per week f 2.60 per kwartaal-
Franco per post 2.95 per kwartaaL
get Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor
uitbetaling. Afzonderlijke nummeTs 5 ct., met Geïllustreerd
9 ct.
Kt blad varschijnt DtUen dag uitgeïmdspd Ze»- es Feestdagen
Bureaux: RAPENBURG No. K> - LEIDEN
TELEFOON INTERC. 935 POSTBUS No. H
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
öovvone advertentlön 30 oont per regeL
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt bet
s dubbele van het tarief berekend. r
KJqIsï© sdverlenilör, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, htrar en vein
huur, koop en verkoop f 0.50.
lit numsiten* bestaat uit twee
bladen.
dUITEHLAMkA
Ml
rut
EIDl
(i bezetting van !;et Rubrgabied
een kentering aanstaande?
Do redevoering van
G u r z o n.
Vellicht heeft de rede van lord Gurzon
de eerste schrede gezet naar een
onderhandelingen tusschen het groo-
te Duitsche en Fransche land.
Van een zijde, die haar inlichtingen
invaar uit de onmiddellijke omgeving
lui sn Rosenberg heeft, wordt gezegd, dat
rijksregeering stelselmatig een aantal
gen zal hebben te overwegen, die zich
r|^ ja zelf voordoen, zoodra men besloten
i eelt te voldoen aan de aansporing, die
SCt' Hd Curzon tot de Duitsche regeering
'beft telt gericht.
Dan is in de eerste plaats de vraag of
iiitschland de eerste zal zijn, die spreekt
ïeoretisch is daar veel tegen in te bren-
£0, in het bijzonder dat Duitschland's
sle voorstel niet is aangehoord en
daarna het onrecht van de Ruhrbe-
tting heeft ondergaan. Evenwel heeft
zich niet als moreel scheidsrech-
maar slechts als practisch bemidde-
1 opgeworpen. De opvatting van
a(sch-nationale zijde als zoude men
lull een soort val te doen hebben, die
ïplea -pzon in overeenstemming met Frank-
eL-ii |i voor Duitschland heeft opgezet, is
1 llig onjuist. Het is dus practisch om
letali: e( |e blijven staan op de volgorde, die
i het Duitsche rechtsgevoel de juis-
zijn geweest. De tweede vraag is
Igens dezelfde bron of Duitschland
der kan gaan dan het voorstel Berg
C, gelijk Gurzon blijkbaar verwacht
moeilijker is de derde vraag, of
bobJaad op aio-h tjj uftT ZOU K Imn
gen, dat het college van deskundigen',
voor oogen zweefde, zal wor
i vervangen door een college van en-
te-autoriteiten. Hier zou op zijn minst
sten worden verlangd dat ook Amori-
r eo Engeland in zulk een college zou-
ii zijn vertegenwoordigd.
Omtrent de vierde kwestie, de demili-
ijalie van het Rijnland, heeft Duitsch
aan zijn bereidwilligheid geen twij-
ïlaten, mits ook aan de andere zijde
de grens een strook hetzelfde lot on-
dnde. In een opzicht zou Duitschland
Ier in alle geval op zijn stuk moeten
ten staan: dat is dat de ontruiming
bet Ruhrgebied bij deze onderhande-
^sm>n n'et als pand mag gelden.
belet niet de aanvaarding van het
stel van Curzon.
rijkskanselier zal heden of morgen
ia houding: ten aanzien van de rede van
0011 bekend maken. Er staan hiervoor
1311' i?we?en open: óf een officieele verkla-
tdoor middel van het Wolffbureau, óf
r«le van den rijkskanseb'er, of den
van buitenlandsche zaken, óf
pen het waarschijnlijkst is een nota
l'et alleen aan de Entente-mogend he-
engeren zin, maar aan alle onder-
'törs van het Verslag van Versail-
wn worden gezonden.
'rt Engelsche schadevergcedingspian.
pUoo8 uit Londen:
wr de pers alhier wordt opnieuw be
uling aan den dag gelegd in het.
e schadeloosstellingsplan, hetwelk
Mieerden in Januari werd voorge-
nadat Lord Gurzon er pa3 gewag'van
•«t heeft. Men is algemeen va 11
dat de wijze, waarop het oorspron-
werd ingediend, heeft bijgedragen
•'miskenning van de verdiensten wel-
e had. Ofschoon Curzon duidelijk
7 heeft, dat er niets aan het
*as Sokomen, hetwelk er op wees,
gunstiger zou worden ontvangen,
42,
,he|
u*.het opnieuw te berde werd ge-
- deelde hij eveneens mede, dat de
n? niet van haar voorstellen was
hat- n!-,0m>n cn voe?^e er Lij: „Het is
til H.??!inS l® dat de
en 'n bijzonderheden onverander-
neergelegd en dat wij niet be-
iü wa.t wii natuurlijk zijn de
nHen dienaangaando to hervatten'
VrtiI Id '00s'18'd in het Ruhrgebied.
•Ic« I be,e„ ^on(lag j.l. te Barmen buiten
1# (4 dl ^Lied gehouden vergadering
L, 8araenwerking tusschen de vak-
Oifn"en en werkloozen bespro-
bet p bijeenkomst waren 37 steden
"uhrgebied - vertegenwoordigd
i. a'?evaardigden. Er werd een re-
l <STn0men' waar*n goedgekeurd
de vakvereenigingen de leiding
op zich "nemen,
tyebn yan wcrkloozen, dat voor het
5®Horp h'\bnSeSte^' Za' Z^n Z0t0^ te
d tei van de incidenten te
i. j. ad de communistische organi-
°umimd een betooging' op touw
gezet. De sprekers maanden de werkloozen
tot kalmte aan.
Op een bijeenkomst der vakorganisaties
te Dusseldorp werd aan de werkloozen een
zelfde raad gegeven.
Volgens officieel© Duitsche statistieken
waren er op 14 April te Essen 5299 werlc
loozen. In de week van 7 tot 14 April
werd voor de werkloozen te Essen een
bedrag van 167 mililoen mark of onge
veer 100.000 franc gestort.
De bezetiingskosten.
Wolff uit Berlijn:
In de huishoudelijke commissie van den
rijksdag is door de regeering, in ant
woord op een vraag van Schulz Bromberg
CDuitsch-nationaal) naaf het besluit der
geallieerden tot beperking van de bezet-
tingskosten tot een maximum bedrag, ge
antwoord, dat de overeenkomst vap 11
Maart 19^2 de sommen door Duitschland
voor de bezettingskosten aan België, En
geland en Frankrijk te betalen van 1 Mei
1922 af, met uitsluiting der uitgaven uit
hoofde van artt. 8 tot 12 der Ri.inlandover
eenkomst, op 220 millioen goudmark per
jaar heeft vastgesteld.
Met optreden der Franschen.
Naar do bladen uit Wessel vernemen,
is de uit Holland komende melktrein mot
de acht toegevoegde wagons margarine
aangehouden. De trein was in den avond
nog niet vrijgelaten.
Het proces tegen. Krupp.
Uit Essen meldt -men, dat het proces
tfgen de Krupp-directie opnieuw is ver
daagd cn waarschijnlijk pas op 2 Mei zal
beginnen.
Spoorwegongeluk bij Weiskirchcn.
Zaterdag is een passagierstrein bij' Weis
kirchen door een goederentrein aangerer
den. Er zijn drie personen gedood, n.l. de
hoofdconducfeur en twee soldaten.
Een treinbotsing te Essen.
oy net rangeerstation tusschen" Essen-
Ccntraalstation en Kray-Nord heeft een
botsing plaats gehad tusschen twee Fran
sche treinen. Het traject is versperd. Dc
materieele schade moet belangrijk zijn.
„Tel"
De Tur' sche kwestie.
DE NIEUWE CONFERENTIE TE
LAUSANNE.
De vertegenwoordigers van de ter vre
desconferentie uitnoodigende mogendhe
den hebben in den loop van de eerste zit
ting het program en de werkwijze der
nieuwe onderhandelingen uitgewerkt.
Het volgend plan werd aangenomen: Er
zullen gevormd worden, drie comité's, men
zal ze niet meer commissie noemen, wel
ke term te plechtig kan voorkomen, noch
sub-commissies, want gevolmachtigden
zullen hen presideeren.
Het eerste comité zal worden voorgeze
ten door sir Horace Rumbold en zal zich
bezighouden met de politieke clausules
van het verdrag alsook het juridisch
statuut van Turkije.
Het tweede comité wordt gepresideerd
door generaal Pelle en zal zijn arbeid uit
strekken over de financieele en sanitaire
bepalingen.
Het derde comité, aan het hoofd waar
van Montagna zal staan, zal. speciaal de
economi-regime van Turkije behandelen,
gen, behandelen.
Ismet Pacha keurde hot werkplan goed.
Duitschland.
Prins Alfred von Salm-Salm t
In Anholt is gisteren overleden prins
Alfred von Salm-Salm. Hij bereikte den
leeftijd van 78 jaar. Sedert 1908 bestuur
de hij dit vorstendom. In het Oostenrijk-
sche leger kwam hij op 17-jarigen leef
tijd en maakte zich als officier in den oor
log tegen Denemarken verdienstelijk. De
overledene stond bekend als een ijverig
beoefenaar der geschiedkunde. Ook was
hij vice-president van het vroegere Prui
sische Heerenhuis, waarin hij bij voor
keur de belangen van den landbouwstand
verdedigde.
Frankrijk.
Rede van Poincaré.
Het woord voerende in de openingszit-
ting van den departementalen raad van
de Maas hield Poincaró zich bijna uit
sluitend met de binnenlandsche politiek
bezig. Hij verklaarde, dat de dringende
nood van het herstel der verwoeste ge
westen meer dan ooit zoo op binnen-
landsch als op buitenlandsch gebied iedere
persoonlijke of avontuurlijke politiek den
pas afsnijdt. Hij besluit zijn rede met
deze woorden:
„De verbonden, die de oorlog nauwer
aangehaald heeft, ongeschonden houden;
ze eerlijk uitvoeren in het gemeenschap
pelijk belang en in een geest van volko
men gelijkheid; Duitschland eindelijk
brengen tot het bewustzijn zijnor verant
woordelijkheid, de nakoning zijner ver
plichtingen; zonder bemiddeling van wien
ook, van Duitschland de volledige vergoe
ding onzer schade verkrigen, als de voor
naams te voorwaarde van ons spoedig en
volledig financieele her,lel en van den
Europeeschen wederopbaiw; bestendige
waarborgen verwerven fegen nieuwe inval
len, als de onmisbare voorwaarde van al
gemeen en vrede en rust; dit is de taak die
wij te vervullen hebben en die wij niet
zullen verwaarloozen".
Dc staking der naaistertjes.
De „Ghambre Syndicaje de Couture" te
Parijs heeft met het oogop de eischender
stakers de uitsluiting geproclameerd.
Rusland
De anti-kerkelijke campagne der Sovjets.
Naar wordt vernomen heeft de Russi
sche regeering haar geloofsvervolgingen
thans ook uitgebreid tot Georgië, waar een
groot aantal Katholieken en hun pries
ters moet zijn gevangen genomen. De So
vjet-autoriteiten hebben er voorts talrijke
kerken gesloten en zij weigeren er de ver
tegenwoordigers van den Heiligen Stoel
in toe te laten.
Een aanval op oen trein.
Volgens een telegram uit Moskou werd
17 dezer een trein, die van Kief naar
Odessa onderweg was, door een gewapen
de bende aangevallen. Deze wist den
trein tot stilstand te brengen en beroofde
de reizigers. De sovjet-ambtenaren, welke
zij in den trein aantroffen, schoten zij
dood.
De opvolger van Lenin.
Naar uit betrouwbaro bron wordt ge
meld, is onlangs op een gecombineerde
vergadering van het centraal-comitó der
communistische partij en van de All-
Russische céntrale uitvoerende commissie
de kwestie van den opvolger van Lenin
ter sprake gekomen.
drukken, welke hij bij zijn jongste bezoek
aan verschillende gedeelten van Rusland
en bij zijn gesprekken met de boeren had
opgedaan, baseerde, deelde mede, dat alk^.
poging om een jood aan het hoofd der
sovjet-regeering te plaatsen, noodlottig
zou zijn. Al de steun, welken do sovjet-
regccring nog onder boeren bezat, was te
danken aan den magischen naam van
Ilitch (Lenin).
Na een uitvoerige discussie werd beslo
ten een commissie van 40 te benoemen,
teneinde een rapport over deze zaak op te
stellen.
Zwitserland.
Afschaffing van den Bakkersnachtarbeid.
Het congres van de Internationale der
arbeiders in het levensmiddelen- en drank
bedrijf te Bazel heeft een resolutie aange
nomen, waarin verklaard wordt, dat het
volstrekt noodzakelijk is, dat de nachtar
beid in de bakkerijen wordt afgeschaft.
Italië.
Uit Tripoli.
Drie Italiaanscho troepenafdeelingen
hebben Zaterdag Agedebra het hoofdkwar
tier van den Emir der Senoessies bezet en
achtervolgen krachtig dienst troepen. De
Italianen hadden 4 dooden en 26 gewon
den; de verliezen van den vijand zijn nog
onbekend, doch schijnen zwaar te zijn. Na
de bezetting van Agedebra heeft de gou
verneur van Gyrenaïca den broeder van
den Emir de ontbinding beteekend van
alle overeenkomsten en allo voorrechten,
toegestaan aan de Senoessis.
Amerika.
Een internationale politieconferentie.
Te New-York wordt binnenkort weder
om, evenals verleden jaar, een interna
tionale politieconferentie gehouden, welke
ongeveer een week zal duren en waaraan
zal worden deelgenomen door Frankrijk,
Duitschland, Engeland, Italië, Spanje en
andere Europeesche landen. Engeland zal
er vertegenwoordigd worden door den Lon
denschen hoofdcommissaris van politie,
Sir William Horwood.
eigiüEiaLfliitiy
Koninklijke besluiten.
Bij K. B. is aan den directeur van het
post- en telegraafkantoor 'te Koog-Zaan
dijk, J. G. J. Bulling, op zijn verzoek eer
vol ontslag verleend, zulks in verband met
de omstandigheid, dat hem het voorne
men was medegedeeld om de inrichting
van zijn dienstvak zoodanig tte verande
ren, dat zijn werkzaamheden overbodig
zullen worden;
is aan den hoofdcommies der posterijen
J. Warnaars Jz., op zijn verzoek eervol
ontslag verleend, zulks in verband met de
omstandigheid, dat hem het voornemen
is medegedeeld, om de inrichting van
zijn dienstvak als zoodanig te veranderen,
dat zijn werkzaamheden overbodig zul
len worden.
Scherper actie tegen geheime branderijen.
Een wetsontwerp.
Er is een wetsontwerp ingediend tot
herziening der bepalingen nopens de op
sporingsbevoegdheid met betrekking tot de
v/et, houdende nadere bepalingen tot ver
zekering van den accijns op het gedistil
leerd.
De toeneming van de vervaardiging bin
nenslands van gedistilleerd in geheime
branderijen, welke de voornaamste aan
leiding is geweest tot de wet van 19 Mei
1922, maakt, naar meer en meer blijkt,
een intensief toezicht over het geheele rijk,
met name ook op het platteland, noodig.
De dienst der accijnzen behoeft den steun'
van rijks- en gemeentepolitie en de Mi
nister van Financiën is dan ook reeds in
overleg getredenmet zijn ambtgenooten
van Justitie en van Binnenlandsche Zaken
en Landbouw.
Bedoelde ambtenaren van politie zullen
echter bij de vervulling van die taak deze
belemmering ondervinden dat hun ter zake
van de wet geen zelfstandige öpspofings-
bevoegdheid toekomt. Het onderhavige
ontwerp is dienende de politie ten deze
met volledige bevoegdheid toe te rusten
Het doet dit door eenige artikelen der Al-
gemeene Wet van 25 Augustus 1822 op
nieuw vast te stellen.
Bescherming van de snoek.
De Minister van Binnenl. Zaken en
Landbouw heeft een Commissie ingesteld,
aan welke wordt opgedragen van advies
te dienen over de vraag, voor welke wa
teren in ons land, ter uitvoering van het
bepaalde ia art. 5 van het Algemeen Vis-
scherijreglement voor de binnenwateren
1922, in het belang van de bescherming
van de snoek, het visschen met den hen
gel, geaasd met visch, gedurende een tus
schen 1 Juni en 31 October te bepalen
tijdvak zal zijn te verbieden,
-legenwoorcfigers van het visicherijhëdx!ff,
de heeren W. Oskamp, visscher te Zeg
veld, J. Schenk, visscher te Zevenhuizen,
als vertegenwoordigers van de hengel
sport, de hoeren J. van Wette, voorzitter
van den Algem. Hengelaarsbond te 's-Gra-
venhage, G. Roovers, secretaris van den
Algem. Zuid-Hcllandschén Hengelaars-
bond te 's-Gravenhage on tot plaatsver
vanger de heer J. Disselkoen, secretaris
van do Yereeniging tot veredeling van den
Nederlandschen vischstand te Amsterdam,
en als vertegenwoordiger van de visscherij-
inspectie de heer A. G. G. van Baren, via-
scherijconsulent te 's-Gravenhage.
Diocesaan Kruisverbond in hei
Bisdom Haarlem.
Aan het bijwonen der jaarvergade
ring te Ouderkerk op Maandag 4 Juni te
lli uur in het Vereenigingsgebouw, is
dit jaar een bijzondere aantrekkelijkheid
verbonden: een boottochtje op den Amatei
Te half elf vertrekt van Amsterdam een
extra-boot der maatschappij De Volhar
ding naar Ouderkerk a. d. Amstel; waar
we dan tijdig aankomen voor de vergade
ring.
To 10 uur kunnen de vertegenwoordi
gers van alle Kruisverbonden te Amster
dam zijn. Van het Centraal station moet
de tram worden genomen naar het Fre-
deriksplein (lijn 5 of lijn 11). Men is dan
in de onmiddellijke nabijheid van den Am
stel bij do Achtergracht, wiat de boot ligt
De tramrit duurt minsten/ 20 minuten,
dus moeten zij, die niet vroeger dan te 10
uur met den trein aankomen, onmiddel-
b'jk de tram nemen.
's Middags te 5 uur keert de extra-boot
naar Amsterdam terug.
Het Hoofdbestuur vertrouwt, dat deze
regeling ook vele niet-afgevaardigden zal
verlokken de vergadering bij te wonen.
De heeren J. G. Potharat en G. P.
Bon zijn herkozen als leden van het
Hoofdbestuur. Geen enkele afdeehng stel
de andere candidaten.
In de plaats van Dr. Gornelisse, die
ontslag nam, heeft het Hoofdbestuur be
noemd tot voorzitter der Jeugdcommissie
van het Diocesaan Kruisverbond den heer
H. B. van de Sande, Merkmanstraat 22,
Haarlem; en tot lid dier commissie in de
plaats van den Zeereerwaarden Pater J.
J. Proest O.P., die eveneens ontslag nam,
den Weleerwaarden heer M. J. v. d. Bnrg,
Crooswijksche weg 45, Rotterdam.
R.-K. Vrouwenbond in het bisdom
Haarlem.
De algemeene vergadering van den R.-
K. Vrouwenbond in het Haarlemsche
Diocees zal ditmaal te Amsterdam worden
gehouden en wel Woensdag a.s., des mor
gens te half twaalf in „Parkzicht".
Te voren zal te half elf uur in de kerk
van den H. Thomas van Aquine, aan het
Singel, een H. Mis worden opgedragen.
In de textielindustrie.
Uitsluiting aangekondigd.
De textielfabrikanten te Almelo hebben,
nu ten tweeden male bij vijf hunner wordt
HET VOORNAAMSTE HBEU^S.
Een geschil tusschen het R.-K. School
bestuur te Leiden en het Gemeentebestuur
voar Sed. Staten.
Aan Dr. Taverne, voorzitter van het R.-
K. Parochiaal Wees- en Oudeliedenhuis to
Leiden, is de onderscheiding „Pro Ecclesia
et Pontifice" verleend.
Ingediend is een wetsvoorstel dat scher
per actie tegen geheime branderij'en zal
mogelijk maken.
De opheffing der Rijkszucveüinspeciie is
in overweging.
De rede van Curzon. Ds Duitsche rijks
kanselier zal spoedig zijn houding ten aan
zien van deze rede bekend maken.
De werkloosheid in het Ruhrgebied.
De nieuwe confersntie van Lausanne.
De Godsdienstvervolging in Rusland
uitgebreid tot Georgië.
gestaakt, tegen Zaterdag de algemeene
uitsluiting aangekondigd.
De Zomertijd.
Het bestuur der Overijsselsche Larui-
bouwmaatschappij heeft aan haar afdee-
lingen geschreven:
Naar aanleiding van de ververping van
het wets-ontwerp-Braat inzake den zomer
tijd door ^de Eerste Kamer, geven wij u in
overweging teneinde de plattelandsbevol
king zoo weinig mogelijk hinder van deze
beslissing te doen ondervinden, te trach
ten, voor het platteland in uw omgeving
den ouden tijd gehandhaafd te doen blij
ven.
Dit kan, doordat de eigen organisaties
voor den landbouw, nis: coöperatieve zuï-
e§nn^i5jfei?Izivfn cc,Ö£cratieve aankoopvor-
Tevens zon door u bij de bevoegde autori
teiten er op kunnen worden aangedrongen
den schooltijd ook volgpns den zonnet'id
te regelen.
Op deze wijze worden de bezw:. a
den zomertijd wel niet geheel overwonnen,
maar toch tot bet bereikbare minimum
teruggebracht.
Kinderen naar ons land.
De Nederlandsche Centrale voor vacaa-
tiekinderen heeft 1.L Vrijdag weer 500 kiiw
deren, voornamelijk uit Essen, Bochum em
Gelsenkirchen over Bentheim naar Neder
land overgebracht. De volgende trein
wordt op 8 Mei verwacht. Op dien dag zai
tevens een terugtransport naar Drntsch-
land plaats hebben.
Het rapport der Vlootwetcommissie.
Verschenen is bot rapport der Vïoot-wet-
commissie, waarvan sar. R. J H.
voorzitter was en waarin o.a. Staatsraad
Struycken zitting had.
Na ernstig beraad acht de
dat opschorting der verdere uitvoering
rn do vlootplarmen t&ldat l?vt evenwicht
in de Staats- on ïidische financiën zal zijn
hersteld, niet kan worden aanvaard.
De Spoorwegen.
De ontvangsten der spoorwegen zijn ia
19££ bijna 10 millioen lager geweest dan
in 1081.
Invoerrecht op suikerhoudende
gecondenseerde melk.
Bij JL B. ia bepaald:
Het invoerrecht op suikerhoudende
condenseerde melk, ingevoerd in andera
dan luchtdichte verpakking, bedraagt pear
100 Kilogram: wanneer het suikergehalte
niet hooger is dan 40 ten hon
derd 10 gulden 80 ets., benevens f 0.27
voor elk percent of gedeelte van een per
cent, waarmee het suikergehalte 40 ten
honderd overtreft.
Bij invoer is de belanghebbendo ver
plicht in de aangifte Yoor elke partij van
verschillend gehalte afzonderlijk, de soort
der goederen naar de bovengemaakte on
derscheiding op te geven, met vermelding
van het suikergehalte, wanneer dit hoo
ger is dan 40 ten honderd.
Het is verboden het gehalte te laag 09
te geven.
Een verschil van niet meer dan een hoM
gehalte percent wordt ten deze niet aki
overtreding beschouwd.
Het staat belanghebbende echter vrij
het gehalte te zijnen kosto ambtelijk t»
doen bepalen. Voor iedere zoodanige ge-
haltebepalinwordt aan het Rijk een be
drag van twee gulden vergoed.
De regeling van de werkloosheidszorg.
De April-aflevering van het Tijdschrift#
van den Nederlandsche Werkloosheidslast
brengt de prae-advlezen, uitgebracht
de Nationale Vereeniging tegen de Werk
loosheid door mej. mr. E. O. van Dorft
prof. mr. W. A. Benger en dr. Emilo Ven!
viers, over de vraag: Worden de indirect
voordcelen, die een gevolg zijn van de ger