VRIJDAG 20 APRIL 1923 No. 4D26. P jjasoNNEMEHTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling loor Leiden 19 cent per week 12.50 per kwartaal- onze Agenten 20 cent per week S 2.60 per kwartaal- Jjflco per post 12.95 per kwartaal. [et Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné'a ver- rijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor- itbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd 9 ct. litzegd Bit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zos- ea Fe&sfdage* Bureaux: RAPENBURG No. 10 TELEFOON INTERC. 935 LEIDEN POSTBUS No. H. DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT Gewone advertenflën 30 cent per regel. Voor Ingezonden MededeeliDgen wordt bot s dubbele van het tarief berekend. r Kfetao advertentlën, van ten hoogste 30 woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, hnur en ver huur, koop en verkoop IO.50. oezetting van het Ruhrgebied fINANCIEELE TOESTAND VAN DUITSCHLAND. daling van de Mark. nieuwe daling van de Mark heeft 0 opwinding onder de speculanten redl lerlijn veroorzaakt. Toen het bleek, Rijksbank geen steun verleende, 50 op groote schaal en haastig dek- jankoopen uitgevoerd, waardoor de rloers tot 32000 steeg. De Rijksbank il besloten ditmaal niet in te grijpen wn voor haar geschikt oogenblik te afwachten. Natuurlijk is deze da- jh ramp voor alle firma's die inkoo- in het buitenland doen. Er wordt 1 scherpe critiek gehoord over Her den Minister van Financiën, wegens steunactie, welke aan de regeering iÜioen goudmark heeft gekost, zon- «langrijke resultaten op to leveren den anderen kant wordt er. op gewe- I ai BteunYerleening aan 't Ruhrgebied plijk zou zijn geweest, indien de koers op 30 of 40.000 had gestaan. JL verluidt, wordt van socialistische druk op de regeering geoefend om norraden buitenlandsche betaalmid- bewaren voor de onvermijdelijke ogen voor de schadevergoeding. De isten zouden dit van meer belang dan de stabilisatie van de !Mark, ie tweede plaats moet komen. Hbl. meldt, dat het directorium der .e Rijksbank gisteren zou bij eenko len einde een besluit te nemen over ieuwe methode, waardoor kan wor- lClstd pgetredcn tegen de wisselspeculatie Mark gesteund kan worden. Waar Maiëlijk i3 men van plan gebruik te ma- :1 dat an de gcldschaarschte, om aan de van de nog steers belangrijke wis- n wc rraden der Rijksbank, opnieuw te k bifenieeren. Rijksbank heeft, ten einde de Mark onen, voor eenige dagen reeds 100 akjee^n Goudmark naar de Zwitsersche Dale Bank gezonden en haar tegoed Engelsche Bank met 135 tot 200 en Goudmark versterkt. Ook 5 naar id. Bank gezonden wagons zilver wa- hetzelfde doel bestemd. De laat- moest de Rijksbank, ten gevol- d do grooter vraag naar buitenland- |J4j fissels, reeds 2 millioen pond ster- »P de markt werpen, om den dollar- peil te houden. Woensdag heb- door handel en industrie, als inde behoefte aan wissels, omstreeks illioen pd. st. aangemeld. Hierbij de internationale speculatie ten onjuist bericht, volgons hetwelk liische banken hun cliënten medege- ouden hebben, dat zij gerechtigd zijn buitenlandsche wissels in bui orfiül B^0 banken te beleggen, het pea- ten aanzien van de Mark in het hnd nieuw voedsel gaï, en ten slot- eok de Berlijnsche locale speculatie tot aankocpen, in de hoop op 'kist, overgegaan, doch moest zich voor aanzienlijke bedragen dekken hopende baisse-transacties. %bank kon aan den stroom van aan asaar buitenlandsche wissels geen ^d bieden en gaf haar steunactie, tt vaststellen der officieele koersen, ®P. zoodat de wisselspeculatie vrij Hl Rijksbank wijst er op, dat behalve Wdeviczen nog 25 millioen dollar üstbiljeiten ter beschikking zijn, om ut te oefenen op de wisselmarkt, a I bestaat het plan, om de credietver- r 'f V0.0r .^isselspeculatie, die in den '•ris 91 minder streng was ge- aiH» h, *^er to beperken, ii Kt r meldt het blad, dat het Rijkska- jto overleg met de directie der __A|. beeft besloten, de steunactie fLlÖ -/,TCK)r' *e zetten, Afgezien van lscho maatregelen hoeft men Lgmn®n bet oog op: le. oen ingrij- "«Perking der invoeren; 2e. de in- l .van een algemeene verplichting ^lezen-bezitters om volgens den ai den dag, dat de hiertoe noodige i l emnR wordt uitgevaardigd, i fl v aan deviezen aan te geven. 6lflaring en van Laeteyrie. RZie,heeft na zijn terugkeer uit "jJSrf verblaard. dat de finan- jvvan Duitschland verschrik- jiWt 18 Dit land •- -j- ;eroi BuilfJC ■en, soorlf bBAPi I-eÜt Tel$ gaf in het tweede tien- c.j u uj, Maart 1.599.537 millioen |(|l p.BiCen0' ierd<> Üental dagen Pmff 6611 bedrag van 101 U Vo°r hot tweede tiental da- GQ van 80 milliard voor eötal. Lastcyrie wees er op, dat de vlottende schuld van Duitschland van 1 Januari 1923 tot 31 Maart van dit jaar opliep van 1,611.048 millioen tot 6.601.142 millioen papieren marken. Na herinnerd to hebben aan het echec der uitgifte van een goudleening wees de minister op de dwaze uitgaven van Duitsch land in het Ruhrgebied. Honderden mil- liarden schadeloosstelling worden toege kend aan patroons en werklieden in het spoorwegbedrijf. De minister besloot met to zeggen, dat dit niet zoo voor onbepaalden tijd kan blij ven. Een dergelijke politiek leidt naar een zekere catastrofe. De minister verklaarde tenslotte, dat de Franschen, Belgen en Italianen vastbeslo ten zijn om te overwinnen, gelijk in 1918. Poincarc le Dusseldorf? Naar de „Telegraphcn Union" uit Ame- rikaansche bron verneemt, zou Poincaró in het strergste incognito te Dusseldorf zijn geweest, waar hij vergezeld van twee fninisters een inspectietocht heeft gedaan, en met de militaire autoriteiten bosprekin- gen zou hebben gehad. Daarbij moet Poincaré er op gewezen hebben, dat de Fransche Kamer binnen drie weken bijeenkomt en dan resultaten getoond moeten kunnen worden. Duitsch land moet dus voor dien tijd gecapituleerd hebben. In verband hiermede worden nieuwe verordeningen uitgevaardigd, om niet al leen beslag te leggen op alle openbare kas sen, doch ook op die, waarbij de mijneige naren belang hebben. Het onmiddellijke gevolg daarvan zal zijn, dat do werkloos heid zal toenemen, waardoor gemakkelijk botsingen kunnen ontstaan. Het zal de groote vraag zijn, of Duitschland dien druk nog 3 weken zal kunnen uithouden en of Duitschland ook financieel, nu de mark weder begint to dalen, niet zal in eenstorten. Het geheeïe bericht blijft natuurlijk voor rekening van genoemd nieuwsagent schap. Verklaringen van Le Trocquer. Minister le Trocguer heeft aan Havas verklaard, dat er thans 29 stations voor het winnen van cokes in het Ruhrgebied zijn opgericht. De ladingen worden steeds grooter, zoodat thans 12.000 ton per dag verkregen worden, zooals in 1922. De kolentransporten geschieden langs den Rijn en per spoor. De transporten voor liet leger en de transporten der herstel-kolen, alsmede de dienst der internationale treinen en het vervQer van reizigers en goederen zijn voortaan verzekerd. Werkloozenrelletjes. Te Mülhcim verschansten werkloozen, gewapend met oude geweren, zich in een wijk der stad, waar zij het heele verkeer belemmerden. Er hadden botsingen plaats met de po litie, die zonder succes de manifestanten poogde te verstrooien. Er zijn drie dooden en verscheidene gewonden. To Essen deden zich soortgelijke feiten voor. Verscheidene duizenden werkloozen manifesteerden vóór het raadhuis om een verhooging der werkloosheidsuilkeering te eischen. Een delegatie werd door den burgemees ter ontvangen die verklaarde, geen enkele beslissing te kunnen nemen zonder advies to vragen aan de rijksregeering. De werkloozen trokken zich daarop te rug naar de voorstad Altenessen, waar zij zich achter barricades verstelden, verkla rende, dat zij de beslissing der regeering te Berlijn zouden afwachten. Naar de „Köln. Volksztg." over de ge beurtenissen te Mülheim aan de Ruhr meldt, kwam het in de middaguren tenge volge van buitensporigheden van het ge peupel tot formeele straatgevechten. Er vormde zich uit do weinig politiebeambten die niet uitgewezen zijn, een „Selbst- schutz". De rustverstoorders hadden op auto's en dergelijke barricaden opgericht. Aan beide zijden werd met oud schroot en jachtgeweren geschoten. Ook in Recklinghausen liep een talrijk gepeupel te hoop uit het bezette en onbe zette gebied. Do toestand te Dortmund is in verband met de betoogingen der werkloozen zoer critiek. In den voormiddag trokken de demonstranten naar het raadhuis en om singelden het gebouw. In de straten der binnenstand, welke door de betoogers be zet zijn, wordt voortdurend geschoten. Ook op het raadhuis zijn schoten gelost Men heeft hier naar alle waarschijnlijk heid te doen met een putschpoging, die ondersteund wordt door een aantal mis dadigers. De Turksche kwestie. DE A.S. CONFERENTIE TE LAUSANNE Verklaringen van Ismet Pacha. Voor zijn vertrek naar Lausanne heeft Ismet Pacha aan journalisten verklaard, dat hij naar Lausanne ging met den op rechten wensch om een eervoHcn vrede te sluiten, die Turkije's positie on rechten zou waarborgen. Wij weigeren echter politie ke, juridische en economische slavernij. Ismet Pacha geloofde niet, dat de aan vaarding van het Chestervoorstel ernstigec invloed op de onderhandelingen zou heb ben. De Fransch-Turksche overeenkomst van 1914 moet veeleer worden beschouwd als een kwestie van civiel recht dan als een politieke en economische kwestie. VOLKENBON Ierland en de Volkenbond. Naar aanleiding van de uitnoodiging d«;r economische commissie van den Vol ksbond deelde de regeering van den Vrij slaat haar besluit mee om het lidmaat schap van den Volkenhond aan te vragen. Het wekte verwondering, toen de senaat met 16 tegen 10 stemmen de meening uitte, dat de regeering niets zou doen zon der toestemming van beide Huizen. Zoo wel de Senaat als het Dail zullen onge twijfeld in de gelegenheid worden gesteld de kwestie te hespreken. De vergadering van den Raad. De Raad van den Volkenhond nam Donderdagmorgen acte van de overeen komst, welke reeds bereikt is tusschen de gedelegeerden van Polen en Danzig be treffende verschillende kwesties, welke Danzig raken. Na den Griekschen gedelegeerde Kakla- manoa te hebben aangehoord, die deBul- gaarsch beschuldigingen bestreed met be trekking tot mishandeling der Bulgaar- sche bevolking in West-Thracië, droeg de Raad den Zweedschen vertegenwoordiger op in den loop dezer zilling daarover ver slag uit te brengen.. Besloten werd- tegen 15 November de tweede algemeene conferentie voor de verbindingswegen en het transitoverkeer bij oen te roepen. Des middags nam de Raad kennis van het rapport van Hyman/ over de bestrij ding van den handel i: -uwen en kin deren. De gedelegeerde te Genève van de na tionale regeering van Georgië richtte tot den Raad van den Volkenbond een oproep ten gunste van zijn door de bolsjewieken bezet en geteisterd gebied. Engeland. De lersche kwestie. Een aanval op Mgr. Luzïo. Het bekende „Freeman's Journal" be vatte Woensdag een scherp artikel tegen den pauselijken afgezant mgr. Luzio, dat waarschijnlijk door de regeering van den Vrijstaat is geïnspireerd. Daarin wordt Luzio verweten, dat zijn aanwezigheid in Ierland eon nieuwe scheuring onder de partijen dreigt te doen ontstaan. Het conflict in den scheepsbouw. Dreigende ontslag van 120.000 arbeiders. De federatie der werkgevers in den schepsbouw, heeft besloten per 30 April alle ketelmakers, loodgieters en schrijn werkers, die op werkplaatsen aan de Tyne, welke bij de federatie zijn aangesloten, werkzaam zijn, te ontslaan, indien de voor waarden betreffende de overeenkomst, in zake het overwerk en den nachtdienst niet worden aanvaard. 120.000 arbeiders zouden daardoor getroffen worden. Een Engelsch—Fransch conclicL Reuter uit Londen: Het embargo door Frankrijk gelegd op den uitvoer van Engelsche granaten uit Frankrijk, heeft aanleiding gegeven tot een krachtig Engelsch protest, In het La gerhuis verklaarde Mc. Neill, dat Enge land reeds weken geleden geprobeerd heeft vrijlating te verkrijgen. Dat de uit voer is vrijgelaten voor Italië en België en niet voor Engeland, is een inbreuk op do FranschEngelsche overeenkomst van 1882. Mc. Neill voegde er aan toe: Het spijt mij te moeten verklaren, dat de Fran sche regeering in haar antwoord wel tracht zicht te rechtvaardigen, maar de dringende kwestie betreffende de grana ten voorbijgaat, waaraan de Engelsche re geering juist buitengewoon veel belang hecht Italië. Arrestatie van Anarchisten. Do „Messagero" verneemt uit Milaan, dat eenige afdeelingen der fascistische militie er in geslaagd zijn, de voornaam ste leiders der vereeniging van de „zwarte mantels", welke kort geleden door com munistische en anarchistische elementen is opgericht, in handen van de justitie tf stellen. Deze vereeniging had ten doel, te Milaan en in de provincie terroristische aanslagen te organiseeren. Rusland. De toestand van Lenin. Naar uit Moskou aan het „HhltL" wordt gemeld, is de toestand van Lenin verer gerd. EBj is niet alleen verlamd, maar lijdt ook aan suikerziekte. De wond aan zijn hals tengevolge van den aanslag kan zich dientengevolge niet sluiten. Hij is niet meer tot werken in staat en bevindt zich af en toe in een toestand, waarbij zijn geest omneveld is. Als Lenins opvolgers worden genoemd: Rikof en Stalin. BimiiEMLAiiaD Koninklijke besluiten. Bij K. B. is benoemd tot burgemeester der gemeente Heumen W. G. F. G. van 't Hullenaar, secretaris dier gemeente; tot burgemeester dar gemeente Ridder kerk P. L. de Gaay Fortman, met toeken ning van gelijktijdig eervol ontslag als burgemeester der gemeente Bunschoten. Bij K. B. is benoemd tot directeur van liet post- en telegraafkantoor te Naarden H. Addens, thans in gelijke betrekking te Egmond-aan-Zee. Bij K. B. zjin benoemd tot directeur van het telegraafkantoor te Haarlem M. T. van Ler, thans adjunct-directeur bij den dienst der telegrafie; tot directeur van het postkanttoor te Zwolle S. Beumée, thans directeur van het post- en tele graafkantoor te Zierikzee; tot directeur van het postkantoor te Deventer J. R. A. H. Schiltz, thans directeur van het post en telegraafkantoor te Ommen; en is be noemd tot adjunct-directeur bij den dienst der posterijen B. Boogaart, thans hoofd commies der posterijen. De stemplicht. w Vragen van het Kamerlid Col ij n. Do heer H. Golijn, lid van de Tweede Kamer, heeft aan den minister van justi tie de volgende vragen gesteld: I. Heeft de minister kennis genomen van het cijfer dergenen, die bij de jongste verkiezing niet voldaan hebben aan den door de wet voorgeschreven opkomst plicht? II. Ducht de minister niet, dat daaron der enkele honderdduizenden zullen zijn, tegen wie, krachtens het 2de lid van art. moeten worden ingesteld? III. Is de minister van oordeel, dat de rechterlijke macht in haar tegenwoordige samenstelling in staat is eenige honderd duizenden dezer overtredingen binnen een redelijk tijdsverloop te behandelen? IV. Indien het antwoord op de derde vraag ontkennend mocht luiden, is de minister dan niet van oordeel, dat tijdig maatregelen tot versterking der rechter lijke macht behooren te worden genomen, en is de minister voornemens tot het doen van voorstellen ter zake over te gaan? Ministeriëel schrijven. De minister van binnenl zaken heeft aan de burgemeesters verzocht, opgaaf te verstrekken van het aantal kiezers, om trent wie na de stemming in 1922 voor de Tweede Kamer bij den burgemeester de mededeoling van het stembureau is ontvangen, dat zij niet aan de stemming hebben deelgenomen, met vermelding voorts van wat naar aanleiding van de strafbepaling van art. 149 der Kieswet heeft plaats gevonden. Art 149 der Kieswet De heer H. Colijn, lid van de Tweede Kamer, heeft aan den Minister van. Bin- nenlaiidsche Zaken en Landbouw de vol gende vragen gesteld: I. Is het dei^ Minister bekend, dat door onderscheidene burgemeesters in het land op niet te rechtvaardigen wijze de hand gelicht wordt met de toepassing van het bepaalde bij art. 149 der Kieswet? bepaalde bij art. 149 der Kieswet? (Dit artikel legt den burgemeester den plicht op, om ieder, die niet heeft gestemd, uit te noodigen, zich voor hem op een door hem aangewezen ambtenaar te verant woorden ter zake van zijn verzuim). II. Is de Minister niet van oordeel, dat zulk een niet uitvoeren der wet door deze ambtenaren als volstrekt ontoelaatbaar moet worden beschouwd? III. Is de Minister bereid er voor te zor gen, dat alle burgemeesters in den vervol ge de betrokken wetsbepaling zullen na leven en kan er/bij eventueele verdere na latigheid, öp worden gerekend, dat tegen over do nalatigcn met de vereischte ge strengheid zal worden opgetreden? IV. Is de Minister bereid aan do Kamer mede te declen, in hoeveel gevallen vol daan is aan den cisch tot verzending van oproepingen als bedoeld in het late lid van art. 149 der Kieswet? „Do Zomertijd behouden!" De Kameroverzichtschrijver van het „Hbld." schrijft: „Do zomertijd behouden!', juichten bulle tins in Den Haag. Neen, de zomertijd is, voorloopig, voor 't grootste deel om hals gebracht. Het voorstel-Braat is afgestemdmaar mi nister Ruys heeft medegedeeld, dat, we gens de onzekere houding van het buiten land en omdat dc spoorwegen hun zomer- HET VOORLAAGSTE NIEUWS. De heer Colijn vraagt versterking van de rechterlijke macht ter bestraffing van de overtreders van den stemplicht. De pleidooien in zake het proces der Codro tegen den Staat om f3.130.000. De nieuwe daling van de Mark heeft te Berlijn groote opwinding veroorzaakt. Lasteyrie noemt den financieelen toe stand van Duitschland verschrikkelijk. Werkloozenreiletjes in verschillende plaatsen van het bezette gsbied. Een EngelschFransch conflict inzake het embargo door Frankrijk gelegd op den uitvoer van Engelsche granaten. Dreigend ontslag van 120.090 arbeiders in den Engclschen scheepsbouw. dienst niet eer in elkaar konden krijgen (spoorwegdirecties plegen al sincls jaren tel kens weer verrast te worden door de meest normale zaken zooals Paasch- en Kerst- misdrukte, hoeveel te meer dus door een Kamervotum!) de zomertijd niet voor 1 Juni zou kunnen worden ingevoerd. Zoodat wij dit jaar dien tijd juist dan zullen heb ben, wanneer de dagen toch al lang zijn en wij hem dus, voor levensgenot en bezuini ging, het minst noodig hebben. Waarlijk, de heer Braat kan, ondankn zijn nederlaag vrij tevreden zijn. Hij heeft, tot 1 Juni, d.w.z. voor minstens de helft van den tijd, den zomertijd geblokkeerd. In het Kameroverzicht van de „N. R. Crt." lezen we: Het tweede bedrijf van do Zomcr-ope- rette van den heer Biaat is dan gistere» roet de bekende ontknooping geëindigd. Da toehoorders hebben daarbij braaf gelachen en zoo kunnen wij den auteur nog dank baar zijn. De oude Statenzaal heeft ver moedelijk nooit zooveel uitbarstingen va* vroolijkheid gekend. Niemand nam den af loop ernstig op. Ook de heer Bra" t niet. I» het beste humeur werd'hij na de beslissiig te midden van zijn vrienden op het Binnen hof gefilmd. Men vond. hot al een aanmer kelijk succes, dat de actie zich tot in de Eerste Kamer had voortgeplant. Onverho len sprak men daarover zijn bewondering uit. Al was de aanval dan ook afgeslagen, had de groote kleine man niet zelf gezegd, dat men het volgende jaar dc poring zo» herhalen Aandrang op vroegere invoering. De heer Van der Waerden, lid van de Tweede Kamer, heeft aan den minister van binnenland sche zaken en landbouw de volgende vragen gesteld: 1. Acht de minister het, rekening hou dend met het internationaal spoorwegver keer, niet wenschelijk, dat de zomertijd wordt ingevoerd te gelijk met zijn invoe ring in Beigië en Engeland, dus op 22 April els.? 2. Indien hiertegen onoverkomelijke be zwaren rijzen, is de minister dan bereid mede te deelen, waarin die bestaan- 3. Is de minister bereid te bevor leren, indien de datum van 22 April onmogelijk is, dat de wet van 23 Maart 1918 StbL No. 165) zoo spoedig mogelijk woruo uit gevoerd? En tegen welken datum kan de invoering worden te gemoct gezien? Opruiing? Dr. Emile Verviers schijft in „Katho lieke Staatkunde", naar aanleiding van da vragen, die mr. Marchant aan den minis ter van justitie gestold heeft omtrent het al of niet opruiiende karakter van een eerder artikel van dr. Verviers in ditzelfde orgaan. Het zal ons benieuwen, schrijft hij, of de regeering op de vrjizinnige uitnoodi ging zal ingaan, en en poging zal do u oia de propaganda voor een betere Katholieke staatkunde te fnuiken. "Wij van onzen kant zijn vast besloten om een einde te maken aan dit stelsel, voor de bescherming waarvan men nu al de hulp van wetsartikeltjes meent te moe ten inroepen. Als gij, democraten, evenwol geen andere middelen meer tot uwe be schikking hebt, dan staat uwe zaak slecht. Wij voor ons persoonlijk hebben vaa het tegenwoordige stelsel nog geen nadeel ondervonden en de mcnschen van het te genwoordig stelsel hebben ons ook nog maar weinig kwaad gedaan. Doch zij be driegen het arme volk en hun stelsel be derft de karakters en de moraliteit van het openbaar leven. En nu ik mij eenmaal bewust geworden ben, dat de liefde mij als meer-ontwikkclde verplicht over de zaak der onmondige menigte to waken en <lat ik daarmede een Gode welgevallig werk doe, zal ik mij waarlijk niet laten afschrikken door dreigemennten met gerechtelijke ach tervolging. De gowraakte passages waren mij niet iiit de pen gevallen; ze waren goed over wogen en gaven mijn overtuiging weer. Na

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1923 | | pagina 1