jaargang.
VRUOAG 9 MAART 1923
tvo. 4-081
S)e £ek?belve (Sou^ont
iljl; [et
eABONNEMENTSFRKlS bedraagt bij vooruitbetaling
Leiden 19 cent per week 12.50 per kwartaal»
nze Agenten 20 cent per week I 2.60 per kwartaal*
tenco per post 2.95 per kwartaal,
et Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver-
•j baar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor
tbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd
jndagsblad 9 ct.
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- ea Feestdagen
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
TELEFOON INTERC. 935 POSTBUS No. H.
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT
Gewono advorfentiên 30 cenl per regel.
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het
u dubbele van het tarief berekend.
Kleine adverientiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ver
huur, koop en verkoop IÓ.50.
su nummer bestaat uit tweo
laden»
lïftij
"juTTEKLflMD
De]
i Ui
-ent:-
r dt
bezetting van het Ruhrgebied
Engeland cn Frankrijk.
'Heuler verneemt: Terwijl het niet waar
J' dat er een formeel Britseh protest
Frankrijk gericht is in verband met
bezetting door Franschen van stukken
nd»ebied -tusschen de bruggenhoofden
i den Rijn, heeft de Britscho regeoring
odelinge vertoogen aan Frankrijk ge
kt waarin zij uiteenzet, dat er ernstig
rcrief is veroorzaakt aan de Britsche
ïoritPilen in Rijnland door de Fran-
he actie waardoor de Britsche bezet-
jszonc 'geheel wordt omsingeld. Er
rdt nadruk op gelegd, dat de Britsche
jog commissarissen voor Rijnland geen
namen aan liet besluit der Fransche
Belgische leden der hooge commissie,
liet gezag in dit gebied aanvaardden
ook de verantwoordelijkheid voor de
ictic afwezen.
Verklaringen van Louchour.
„iter Loucheur verklaarde van mee
ig te zijn, dat Frankrijk in zijn Ruhr-
b volkomen gelijk had en dat er bin
twee maanden van Duitsche zijde on-
rbandclingen zullen worden aangebo-
l
paluurlijk is het Ruhrgebied voor
lokrijk geenszins een politiek doel en
_r (e blijven komt bij de Fransche re-
[ring evenmin op als het plan -hem, Lou
ir, door Duitsche bladen in de schoe-
geschovcn, dat hij de geheele Ruhr-
[usti'ic in zijn macht wiil brengen, of
Frankrijk de eerste plaats in de me
lt [nijverheid wil verzekeren,
p. i Het spreekt vanzelf, dat deze taak te
jiot is dan dat een verstandig mensch
aai'3 raau kan denken.
euslotte zeide hij, dat de toestand wel
is, doch voor hét eind "van liét
de wereldvrede zal .blijken te zijn
iekerd,
Amerika cu de bezetting.
- Naar uit Washington wordt gemeld,
:slr?'eft de regeering der Vereenigde Staten
j cc inlergeallieerde commissie fiange-
e jj\ ongen op toewijzing van een gelijk deel
som, welko door de Duitscliers voor
onderhoud van de bezettingstroepen
n den Rijn werd betaald en er de ver-
aring aan toegevoegd, dat de Vereenig-
Staten op liun recht zullen blijven
|H. N. verneemt uit Londen
[In het Lagerhuis is meegedeeld, dat
lorloopig door de Commissie van Her
tel nog geenerlei stappen zijn gedaan
oor do uitbetaling der Amerikaansche
izeltingskosten aan den Rijn.
Iraal
lei-
Killtf
België.
UTGEBREID COMPLOT DER
COMMUNISTEN ONTDEKT.
Tengevolge van een gehouden confe
ctie tusschen procureur generaal Ser--
)is en den minister van justitie, is een
istructie geopend tegen de leiders van
o communistische partij in België. Gis
borgen zijn door alle Belgische par
en huiszoekingen gehouden,
pit dc in beslag genomen stukken blijkt
do communistische partij in voortdu
wde betrekking stond met een centraal
rgoan te Berlijn dat middelen had ver-
oliafl voor het organiseeren van een
|otestbe\vcging tegen de bezetting van
to Ruhr. Voorts, dat de Belgische com-
lunistische partij aan Berlijn zeer gede-
aiHeerde inlichtingen verschaft over de
rganisatie van de rechtspleging, het be-
llllr> het leger, het hooger onderwijs en
r economische instellingen in België, dab
a partij de jongste staking in de lcolen-
"jncn had aangestookt en ook de bewe-
Van de „Chevaliers du travail".
rf Waren 47 mandaten Lot huiszoeking
j'eCKcvcn, waarvan 40 veranderd zijn in
randaten tot in hechtenis-ncming.
L er. de gearresteerden bevinden zich
penosdene vrouwen en verder Jacque-
Overstraeten, Mathieu en
|^en dezer dagen ingesteld onderzoek
bnri rCOlls- aan^d'ing gegeven tot de ver
lip pSt?llin8' dat de jongste stakingen in
or'nago door in België vertoevende
r,;'Tisten waren georganiseerd. Het
lp. ®rU9scl vernam, dat het hier
a»;., aai' complot betrof tegen do voilig-
vaa den staat,
,Jn.tal vari aanhoudingen, gedaante
lenf5 v T wcrPen' Charleroi en
Uon-i ^.Sescliriften en een lijvige cor-
Be n-fn 2ijn in beslaS genomen.
Oorm7nf- 0udenon ontvingen hun geld
)p iipnG- uit Dnitsc-hland en Rusland
idol; van bet strafwet-
IreiVf *,a Repassing, dat met straf be-
^'IC een complot tegen de veilig
laa "on staat smeedt
li
Dc achturige werkdag.
Do afdeelingen der Belgische Kamer
hebben met groote meerderheid het voor
stel verworpen, strekkende om de toe
passing van de wet op den achturigen
werkdag uit te stellen.
Duitschland.
Do putscli-planncn in Beieren.
Van bevoegde zijde wordt uit München
medegedeeld, dat men in toonaangevende
politieke kringen de feiten, die tot de
jongste arrestaties hebben geleid, niet
ernstig opneemt.
De gearresteerden staan buiten het po
litieke leven en behooren tot artistieke
kringen. Zij zouden voor de verleiding
van Fransche aanbiedingen zijn bezweken
Het officieuse Beiersehe Corresponden
tiebureau deelt'nog mede, dat het bericht,
volgens hetwelk in verband met de ont
dekte samenzwering tegen den Beierschen
staat ook graaf Bol-hmer de vroegere
voorzitter van den Beierschen landdag,
zou gearresteerd zijn, niet in overeen
stemming is met de feit-eo.
Daarentegen is het juist, dat 'de betrok
kenen wel naar do losscheuring van
Beieren van het- rijk hadden gestreefd.
Het ging daarbij, naar bet schijnt-, om
een eventueele neutraliteit van Beieren,
ingeval Noord-Duitschland bolsjewistisch
zou worden.
Echter kan vastgesteld worden, dat
achter deze geheime bewering geen be
langrijke politieke personen of organisa
ties staan.
De ontdekking der Samenzwering beeft
verder nog. naar aan de ..Tel." wordt ge
meld, geleid tot het in beslag nemen van
een 'zending geschut, welke, naar be
weerd werd, bestemd was voor een aan
den bedenenloop van den Donau gelegen
staat (men bedoelde biermede Hongarije)
maar inderdaad in Beieren gelost moest
worden. Onder de gearresteerden bevindt
zich ook de bekende rectionair, de pri
vaat-docent dr. Ruge u't Heidelberg^
Mislukking van de jaarmarkt te Leipzig.
Ofschoon de tijd, dien de Leipziger
jaarmarkt zou duren nog niet.is verstre
ken, kan men zeggen, aldus het „Illbd",
dat zij reeds» zoo goed als geëindigd is.
Niet alleen hebben alle exposanten bun
stands reeds gesloten, maar bet overgroo
le deel der koopers heeft Leipzig' reeds
verlaten. De prijzen waren te hoog. In
vele gevallen waren zij hooger dan de
wereldmarktprijzen. Het resultaat is dan
ook weinig bevredigend; slechts weinig
takken van industrie kregen goedé or-
tlers. De meeste exposanten ontvingen in
het geheel geen bestellingen.
Frankrijk.
Het vlootprogramnia.
De minister van marine heeft in de
Kamer verklaard, dat het vlootprogram-
ma, -opgesteld in overeenstemming met
het verdrag van Washington, wel 175.000
ton aan pantserschepen voorziet, maar
dat Frankrijk er geen zal bouwen, ten-
eerste omdat het type nog niet vast
staat, ten tweede omdat de Fransche fi
nanciën het niet veroorloven en ten der
de, omdat Frankrijk een vredelievende
politiek voert.
De Kamer heeft op voorstel van den
minister besloten de werven van Guerig-
ny, die voor den bouw van pantsersche
pen dienden, op to heffen.
Engeland.
Begrootingen.
De toe-lichting op de legcrbegrooting
toont eene vermindering aan van meer
dan acht millioen pond sterling tegenover
verleden jaar. De toelichting zegt dat de
begrooting is opgemaakt in de veronder
stelling dat het vlootverdrag van Washing
ton door allo onderteekenende mogendhe
den zal worden gcratifieerd.
De marinebegrooting voor 1923—24
wijst een totaal aan van 58 mil-liocn pond
sterling, tegenover 65 voor 1922—23 en 83J
voor 1921-22. Er is dus een verminde
ring van zeven millioen vergeleken met
het ten einde loopende jaar, en van 25J
millioen vergeleken bij het vorige jaar.
De begrooting 1923—24 voor de lucht
vaart bedraagt 12 millioen, dat is meer
dan een millioen meer dan voor 1922—23
Britsch-lndië
En staking op Ceylon.
Een staking, die reeds sedert veertien
dagen duurt en 15.000 man omvat, n.l. de
koelies van den regeerings-spoorweg-
dienst, toont geen tcekenen van verflau
wing. Er wordt sterk gewerkt met schrik
aanjaging, terwijl de stakers blijkbaar
onder den invloed van onruststokers
staan. Dit is de eerste groote staking op
Ceylon, Het bunkeren lijdt ernstig onder
de staking, zoodat verscheidene schepen
zijp opgelegd.
China.
Kabinetscrisis.
Het kabinet is afgetreden, voorname-
lijd, omdat het weigert, den wensch van
Woe-pei-foe in te willigen, om diens par
tijgangers tot gouverneurs van de pro
vincies Focjen en Kwantoeng te benoe
men.
Mr. M. J. C. N. KOLKMAN.
Mr. Kolkman, oud-Minister, lid der
Tweede Kamer, viert heden zijn zeven-
stigen verjaardag.
Mr. Kolkman is nog als in de kracht
van zijn leven!
Hij is in en buiten het parlement nog
een onzer beste krachten.
Hij is een onversaagd strijder voor het
goed recht der Katholieken een strij
der, geacht en bemind ook bij de princi-
pieeele tegenstanders.
Mr. Kolkman de hartelijke gelukwen-
ochen
Moge God hem, den Roomsclien strijder,
den fieren en edelen ridder van de goede
zaak, nog langen tijd sparen!
BiMMEBELAMD
Koninklijke Besluiten.
Bij Kon. Besl. is aan A. Seret, op zijn
verzoek, met ingang van 1 Mei 1923, een
eervol ont9lag verleend als burgemeester
der gemeente Heemskerk;
is benoemd tot: burgemeester der ge
meente Borculo jhir. R. R. L. de Muralt;
burgemeester der gemeente Arcen en
Velden P. H. Gubbels; burgemeester der
gemeente Sc-himmert J. H. Bogman,
De Rijksfinanciën.
De goudwaarde van den gulden
gunstig geacht.
In de Memorie van Antwoord op het
voorl. verslag der Eerste Kamer in zake
de Staatsbegrooting herinnert de minis
ter er aan, dat onder het voorbehoud dat
omtrent den afloop van den dienst 1922
nog slechts uiterst weinig to zeggen viel,
hij in de jongste mil li oenennota als zijn
meening te kennen gaf, dat het tekort op
den gewonen dienst voor dat jaar, na af
trek van een bijdrage van het leening-
fonds van f 15,'i millioen, omstreeks f 34
a f35 millioen zou bodragen Do sedert
dien verschenen middelen sta ten geven in
derdaad oeh niet onaanzienlijko stijging
der middelen A—F le zien. De in 1922
ontvangen bedragen overschrijden do to
taio raming van dat jaar met pl.m.
f21.168.000. Voor de inkomstenbelasting
bedroeg die overschrijding ruim 44 mil
lioen. Intusschon is do som, welke uit
hoofde van deze belasting in 1922 in
:s Rijks schatkist vloeide, abnormaal
hoog als gevolg van do invoering van het
systeem der voorloopigo aanslagen en van
de vermindering van den achterstand bij
do heffing. Het overgroot© deel der zoo
even bedoeldo som betreft het belasting
jaar 1921/1922.
Dat het vermijden van depreciatie be
proefd moet worden, niet door hot nala
ten van nuttige uitgaven, maar door to
zorgen, dat do gewone uitgaven worden
gedekt door do gewone inkomsten, js
slechts gedeeltelijk juist. To zorgen, dat
de gewono uitgaven worden gedekt door
do gewone inkomsten, is in d-o huidïgo
omstandigheden alleen mogelijk door het
nalaten ook van nuttige uitgaven.
Dat do goudwaarde van den 'gulden op
dit ©ogenblik gunstig is, neemt het gevaar
niet weg, hetwelk in ouzo topzware vlot
tend© schuld voor do gaafheid van den
gulden zal blijken gelegen to zijn op het
©ogenblik, dat do bekende zeer bijzondere
omstandigheden alleen mogelijk door he\
betrekkelijk gemakkelijk doen financie
ren, baro werking zullen verliezen.
Do minister meent, dat het op het
©ogenblik onvoorzichtig zou zijn hot te
kort op den gewonen dienst 1922 lager
dan 25 millioen to schatten, bij welk cij
fer dan gerekend is op een bijdrage uit
het leeningfonds van f 15 Yi millioen.
Voor het dienstjaar 1923 is, volgons de
thans bekende gegevens, het tekort van
den gewonen dienst, na aftrek van een
bijdrage van 10 miilicen uit het leening
fonds, te ramen op f 37.597.274.62, dat
van den buitengewonen dienst op
f 109.530.308,92 en dat van den crisis
dienst op f 5.828,700.
De minister betreurt het, dat de begroo
ting bij eenige leden den indruk heeft ge
wekt, dat de Regeering in den gulden een
afgod gaat zien, op wiens altaar offers
moeten worden gebracht.
De Woningbouw.
Staking van het verleen|en
vo,n premiën aan het
einde van dit jaar.
In zijn Memorie van Antwoord op de
algemeen© beschouwingen van do S'taats -
begroeting voor 1923, deelt de minister 't
volgende omtrent den woningbouw mede
Beperking van de voorschotten voor wo
ningbouw is noodzakelijk. Het streven der
regeering om den woningbouw aan het
particulier initiatief over te laten, is dan
de bedoeling van den wetgever. De regee
ring houdt sleehts in zoover vast aan het
6telsel van premiën, dat zij dit jaar nog
premiën toekent voor het bouwen van
eenvoudige abeiderswoningen. Zoodra het
daarvoor uitgetrokken bedrag van f9 mil
lioen zal zijn uitgeput, cn in ieder geval
met het einde van het loopende jaar, zal
het verleenen van premiën gestaakt wor
den. Hypotheek wordt niet meer gege
ven. De regeerdng kan niet prijsgeven
liaar standpunt, dat de gemeenten het
risioo van de hypothecaire voorschotten
dragen. Het Rijk heeft dc premies geheel
voor zijn rekening genomen, en de lasten
zouden anders al te onevenredig verdeeld
worden. Van 1905 tot het einde van 1922
zijn krachtens de Woningwet bouwvoor-
schoitfcen toegekend tot een 'totaal bedrag
van rond f 673.004.050. Er is geen reden om
niet te verwachten, dat die voorschotten
op de daarvoor bepaalde tijdstippen, d.
w.z. jaarlijks, door storting van de annuï
teiten, zullen worden terugbetaald.
De college-gelden aan de Universiteiten.
Verhooging der bedragen.
In de Memorie van Antwoord op het
Voodioopig Verslag der Eerste Kamer be
teffende de Onderwijsbegrooting 1923,
zegt de minister van Onderwijs, dat het
betoog, dat de collegegelden voor verhoo
ging ia aanmerking bekooren te komen,
met het inzicht der regcering strookt. Een
wetsontwerp, strekkende om in de thans
geldende bedragen verandering te bren
gen, is in gereedheid gebracht .en zal do
Sta ten-Generaal vermoedelijk eerlang be
reiken.
De Nijverheidsonderwijswet.
Technische herziening der
nieuwe s a 1 a r i s r e ge l i n g.
Bij het in werking treden der ISTijver-
heddsondorwijswet is een nieuwe salaris-
regeling van kracht geworden. De daarbij
geregelde salarissen zijn gewaarborgd, zoo
dat achter®talligheid niet meer mogelijk
is. Naar de minister van Onderwijs in zijn
Memorio van Antwoord op het Voorloopig
Verslag der Eerste Kamer betreffende do
OndeTwijsbogrooting 1923 meedeelt, is een
technische herziening de?<-.*• 1 ingthans
in bewerking, welke, -naar de minister
verwacht, spoedig zal kunnen verschijnen.
De tuinders.
Beschorming gevraagd.
De heer Braafc, lid van de Tweede Ka
mer, heeft aan den minister van binnen
hui'oho zaken en landbouw gevraagd:
Is het Zijne Excellentie bekend, dat in
het West land nog duizenden K.G. witlof
aanwezig zijn, welke do tuinders wegens
valuta-Goncurrentie der Belgische collega's
niet van de hand kunnen doen1?
Is Zijne Excellentie niet van oordeel,
dat, terwijl de regcering maatregelen
tracht te nemen om producenten van an-
doro lcvens-benocdigdhcden tegen die con
currentie le beschermen, onze tuinders
ook recht hierop hebben1?
Is Zijne Excellentie bereid stappen in
dio richting te doen?
Uit de meubelnijverhcid.
Stakingen?
Een - Woensdag gehouden conferentie
tusschen vertegenwoordigers van de werk
gevers-organisaties cn den R.-K. en Ohrist.
Bond, heeft, naar „Het Volk" meldt, geen
resultaat gehad. Waarschijnlijk zullen
Maandag a.e. den dag, waarop loonsver
laging ingaat in verschillende plaatsen
sbalcingen uitbreken.
Vrijv.illigo Ouderdomsverzekoring.
Naar men van bevoegde zijde verneemt,
zullen de tarieven van de sinds 1 Januari
j.l. in werking getreden uitbreiding der
Vrijwillige Ouderdömsverzekering thans
binnen enkele dagen door de Rijksverze
keringsbank worden bekend gemaakt.
HET VOORNAAMSTE NIEUWS.
Het tekort op do Staatsbegrooting 1923
valt te ramen op ƒ374 millioen voor ge
woon, 1694 millioen voor buitengewoon
en ƒ5.8 millioen voor crisisdienst.
GwL Staten van Gelderland liebbcn haar
beslissing omtrent do R.-K Universiteit
te Nijmegen verdaagd.
Protesten van de Britsche regcering te
gen dc bezetting door do Franschen van
do gebieden tusschen do bruggchoofdch
aan den Bijn.
Een uitgebreid communistisch complot
in België ontdekt.
Mislukking van de Leipziger Mcssc.
R<Kath. Universiteit.
Gedep. Stoa/ben van Gelderland hebben
verdaagd do beslissing over 't besluit van
den Raad van Nijmegen betreffende do
oparichting eener R.-K. Universiteit aldaar
Internationaal Tuinbouv/congres.
H. M. de Koningin heeft, naar wij ver
nemen, het Bescherm vrouwschap aanvaard
van het Internationaal Tuinbouw congres,
dat van 17 tot 23 September a.s. te Am.
sterdam gehouden zal worden ter gelegen
heid van het vijftig-jarig bestaan der Ne*
derlandsche Maatschappij voor Tuinbouw
en Plantkunde.
De R.-K. Kiesvereeniging te Utrecht
In een gisteravond gehouden vergade
ring der R.-K. Kiesvereeniging te Utrecht
heeft een dor leden gevraagd, of het juist
is, dat de heer Swane. lid der N. K.
zich weder heeft opgegeven als oandidiaab-
lid voor de R.-K. kiesvereeniging. Van do
bestuurstafel werd medegedeeld, dat dit
zoo is, maar dat nog niet beslist is over
de toelating van den heer Swane. Men
zal echt oor vóór 12 Maart a.s. een beslis
sing nemen met het oog oip de vaststelling
van de candidatenl ijst voor den gemeen
teraad.
De heer R 'vir? 1'1 van den
Utrechtse-hen R;
Door cl en renaat der i.-'aS universi
teit te Utrecht zijn de volgende eere-doe-
toraten in de faculteit der wis- en natuur
kunde verleend: prof. E. Hertzsprung te
Leide,n, mei. Wilbrink te Cheribon on
prof. Max. Fleischer, te Berlijn.
Toen destijds voor de Rechtbank te
Rotterdam de zaak behandeld werd te
gen den hoofdopzichter M. H. van Tuin
dorp-Vreewijk, in verband met belang
rijke malversaties, getuigde de oud-direc
teur J. S., dat hij nooit den indruk had
gehad dat bekl. „knoeide". De rijks-ac
countantsdienst heeft, waar „Tuindorp"
groote 9teun van het Rijk ontving, een
nauwgezet onderzoek ingesteld. En ten
gevolge daarvan is thans ook do oud-di
recteur, J. S., naar het huis van bewaring
overgebracht.
Het stoomschip „Gooiland" van den
Kon. Holl. Lloyd is naar Duitschland ver
kocht. Het vaartuig is herdoopt in
„Harald".
Het College van Curatoren der Land-
bouw-hoogeschool te "Wageningen hepft
aan dc Wageningsche Studenten Debating
club de locslemming geweigerd om in de
hulpaula een lezing le doen houden over
„Het doel en wezen der vrijmetselarij."
Naar de „Tel." verneemt zou mr. dr.
E. van ICetwich Verschuur, burgemees
ter van Groningen ernstig in aanmerking
komen om tot burgemeester van Rotter
dam te worden bernrmd.
STATEK~OEf£ERA&L
TWEEDE KAMER.
Wijziging der Jachtwet.
Do heer W e i t k a m p (C.-H.) acht dca
gTorwlslaig van het ontwerp juist en vor-
eenigt zich met het ontwerp. Het groot©
belang van den landbouwer bij de ver
delging van het schadelijk wild, worab
door spr. nog eens geschetst. De jacht
acht spr. ©en oirbaar vermaak, maar er
moet geen nadeel voor de boeren uit
voortkomen.
Do heer Bic rem a (V.-B.) kan zicli
aansluiten bij hetgeen tor aanbeveling
van dit ontwerp is gezegd cn verklaart
ook dat z. i. dit voorstel oen flinko stap
in de goed© richting is. Hij vreest nieb
dat nu iedere boer met een geweer zal
wandelen.
De hoer Bakker (C.-H.) is ook in
genomen met dit ontwerp. Hij behandelt
eeni'ge detailpunten.
De heek Winterm ana (R-iv.)
juicht ook dit ontwerp toe, omdat dit
een einde maakt aan de ben adeeling der
belangen van de kleine luyden.
De heer Van Voorst tot Voorat
(R.-K.) acht het systeem der wet jniatt
mits goede schadeloosstelling voor de der
ving van het jacht recht wordt gegeven»
In het algemeen zal het jachtrooht wel
