DONDERDAG 22 FEBRUARI f©28 No. 4068 Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN e Jaargang. e £eicbch& Sou/fca/nt ierABONNEMSNTSPniJSbedraagt bij vooruitbetaling )r Leiden 19 cent per week I 2050 per kwartaal- onze Agenten 20 cent per week f 2.60 per kwartaal» ranco per post 8 2.95 per kwartaal. D 'ij Iet Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver- rijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor- •Oki {(..betaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd ct. Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zen- en Feestdagen TELEFOON INTERC. 935 POSTBUS No. H. DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT Gewone advsrfenilën 3® cent per regel. Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het q dubbele van het tarief berekend. -j Kleine advertentlën. van ten hoogste 30 woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, buur en ver. buur, koop en verkoop fO.SO. it nummer bestaat uit twee laden. Principieel. 51 'l Is, nu wij zijn zijn midden in een tijd van ilitieko actie, d.w.z. actie .vóór de ver- Ma; czingen wat is het wonder-stil! ur, ct ondienstig hier even in het volle cht to zetten een fragment uit de rede, ior den lieer Van Wijnbergen bij de ngsto Staatsbcgrooting gehouden. f pit Katholieke Kamerlid zcide o.m.: 1 Vc Welnu, mcermalon is ook in bijcenkom- Firi ;ei\ onzer kiezers, waar de priiicipieele ar jlitiek behandeld werd, vóór alles er op iwezen, dat men in de eerste plaats ook i politiek terrein, op het terrein van m- et staatkundig leven, heeft te onthou- !n do eenvoudige waarheid, die elk ca- Vi chismus-kind bij ons reeds kent, de gaarheid, vermeld in den aaavang van catechismushoek, dat de mensch op rdc is om God te dienen en daardoor in n kemel te komen. Wie dat verstaat, grijpt, dat in de practischo politiek tal tal van vragen vrije kwesties zijn, aar dat het geen onverschillige zaak is welke richting iemand zijn stem uit- mgt; dat het geen onverschillige zaak de al of niet toenadering tot een be- alrie politieke partij; dat geen onver- Ga, ïilligo zaak is het versturen eener een- iiij, waardoor het doel"cener bepaalde rlij kan worden verijdeld. Degenen, die waarheid verstaan, welke in dat cen- udigc woord ligt opgesloten, moeten iten, dat omtrent deze vragen- de begin- !en 'hun voorschrijven hoe te handelen :huiidreigt hij af te wijken van de lijn, or die beginselen aangewezen, dan is t zeer zeker, mede voor de kerkelijke erheid recht en plicht daaraan te her- aeren, gelijk dan ook niet alleen nu, dt aar reeds herhaaldelijk is geschied. IV ij meen en. dat deze woorden, vrij van ka >k maar eenige overdrijving, nog wel ns" overweging verdienen. BUITENLAÜiD bezetting van het Ruhrgebied. GELSENKIRCHEN ONTRUIMD. Do toestand in het Ruhrgebied heeft, ilgens den correspondent van het „Acht ilr Abendblatt" te Essen, gisteren cchls in zooverre een belangrijke wij- ging ondergaan, dat de Franschen uit clsenkirchen weder zijn afgemarcheerd Sen kleinere afdeeling, welke nog het istkantoor bezet houdt, is achtergeble- in. [Verder hebben de Fransehen de sta- 'or'S hij Bockum en het goederenstation EE) au Herne ontruimd. Daarentegen heeft' t ij, hans aan alle controlcstations een uiterst n dj trengo doorzoeking van alle treinen en c' elfs van de trams plaats. De bagage der ju loizigcrs wordt streng gecontroleerd, ecjia Van de uit het bezette gebied komende worden aan het overgangsstation 129! locomotieven afgekoppeld en de trei len moeten wachten, tot zij door de loco- ncilieven uit het onbezette gebied wor- en afgehaald. Nader wordt gemeld, dat de Fransche Bj$ jjeiicraal het gemeentebestuur van Gel- enkirclien heeft medegedeeld, dat de nsl :r?ePcn afgetrokken zijn, omdat de 100 'j02 hiHioeu mark hocto was bijeengebracht j j-, in wel 87 millioen stedelijke en 13 mil ages '0Pn spoorweggcldcn. De vertegenwoordiger van het stadsbe- hiur protesteerdo krachtig tegen het op- beden der Franschen en vroeg vervol- lias naar liet lot der weggevoerde politie- iJ6ilBiauneu. Hierop werd medegedeeld, dat deze lo°r do Franschen als gijzelaars zullen porden gehouden, tot de werkelijke schul Mgo gevonden is. Een aanklacht tegen fin onbekende werd ingesteld. een verklaring van den RIJKSKANSELIER. -De rijkskanselier heeft in een persge- jprek met den corr. van de Pester Lloyd Waard, dat geen Duitsche regeering jji oogmerken der Fraiuscli-Belgische po- !ck' ':w- He Rijngrens en een volslagen .Al poinding van het Duitsche rijk kan dul ïC!r ^itschland zal met alle beschik- f paro middelen daartegen vechten, in de rcrthiging dat het, steunend op zijn F.ij£ fCclit en zijn vastberadenheid, moet ze- jivieren. Wanneer Duitschland's tegen- J met succes wordt bekroond, zal wm-r:VenweI zün medewerking aan den '\ii ri ei'°Pb°uw voortzetten en zich geens- ii j, J* ^trekken aan rechtmatige en icc# ag'ijke verplichtingen. EEN FRANSCH-BELGISCHE CONFERENTIE TE PARIJS. rni!?1?11 ïieeft Parijs een conferen- iennm,? waaraan o.a. werd deel- n Hoor Theunis en Poincaré, be nevens door de ministers van Financiën, Oorlog, Openbare Werken en van de Be vrijde Gebieden, en Foch. Ter sprake kwamen alle kwesties, die betrekking heb ben op de bezetting van het Ruhrgebied, zooals de uitvoervergunningen, de belas tingen, de geldtransporten en de to ne men maatregelen, indien de Duitsche sa botage mocht voortduren. Opnieuw ble ken de inzichten der Fransche en der Belgische regeering op alle punten vol komen overeen te stemmen. Ook de generaals Weygand en Buat namen aan de besprekingen deel. Do conferentie eindigdo om 6.45. Theu nis zal hedenochtend naar Brussel terug- keeren. België. De steun aan Oostenrijk. De Senaat heeft met een meerderheid vaD 90 stemmen do wet tot oeconomische steunverleening aan Oostenrijk aangeno men. Do liberaal Feron heeft het ont werp, dat een deelneming van België van 13 millioen franken goud voorziet, ver dedigd en, om de noodzakelijkheid aan te toonen, dat allo geallieerden aan do steunverleening meewerken, o.a. het ver slag van mr. Zimmerman, den commis saris-generaal aangehaald. Duitsehland. Do Engclsehe taal op do scholen. De Pruisische minister van onderwijs heeft de verschillende schoolbesturen machtiging gegeven te beslissen over voorstellen tot invoering van het Engelsch als eerste levende taal op het program in plaats van het Fransch. Engeland. Dc rebellie in Ierland. Ernstige ongeregeldheden. In Dublin hebben gisteren ernstige in cidenten plaats gehad. Opstandelingen deden een aanval op regeeringsgebouwen, het raadhuis, de Bank van Ierland en het douanekantoor. Zij slaagden erin, laatstgenoemd gebouw in brand te ste ken, waarbij vele kostbare documenten verloren gingen. Het gevecht tusschen de vrijstaat-troepen en de rebellen breidde zich uit tot Gollegegreon, het verkeers- centrum der stad. Overal in de drukke straten heerschte een paniek, terwijl de opstandelingen salvo's afgaven van de banken. In Nassaustreet waren duizenden samen gestroomd, o.a. vele vrouwen en kinderen die een schuilplaats- zochten. Een groot aantal burgers zijn gewond. De vrijstaters maakten een groot aan tal gevangenen, terwijl hun ook een auto mobiel in handen viel, waarin drie land mijnen door rebellen werden vervoerd. Deze ongeregeldheden worden beschouwd deel uit te maken van een algemeen plan, om de regeering en het publiek ervan to overtuigen, dat het republikeinsehe ele ment nog lang niet dood is ook al hebben een aantal rebellen tengevolge der ge proclameerde amnestie dc wapens inge leverd. Naar via Londen wordt gemeld, heeft een bende opstandelingen de woning van maarschalk French to Drumdoe geplun derd. Met paarden bespannen wagens hielden op een gegeven oogenblik stil en binnen een minimum tijd waren de voer tuigen met zilverwerk, waardevolle schil derijen, huisraad enz., alle9 dooreen, ge laden en verdwenen. Eenzelfde verwoes ting werd aangericht bij senator Leane, terwijl uit twee kasteelen te Comeragh eveneens het huisraad werd weggeroofd. Ten slotte is niet ver van Dublin de oude rebellenleider Lacey, die naar een vergadering ging, om de „vredespogin gen" te bespreken en die sinds kort als pacifist bekend stond aangevallen en ge dood. De oorlogspensioenen. Een verschrikkelijk beeld van den oorlogsgruwel. In het Lagerhuis had Dinsdag een dis cussie plaats over do oorlogspensioenen. Opmerkelijk was, dat aan dit debat werd deelgenomen door tweo leden, waarvan één in den oorlog beide beenen, en de an dere het gezicht had verloren. De minis ter van pensioenen majoor Tryon, zeide dat alles werd gedaan, wat mogelijk is, om den ongelukkigen slachtoffers van den oorlog zooveel mogelijk tegemoet te ko men. Hij wees op het feit dat 99 der mannelijke geëmployeerden van het mi nisterie bestond -uit oud-gedienden van wie men dus wel mag verwachten, dat zij sympathie hebben voor hun kameraden. Het ministerie doet wat het kan om zijn uitgaven te beperken, doch de bezuinigin gen komen nooit ten laste der pensioenen zelf, maar van de administratieve posten Deze zijn volgend jaar bijna een millioen pond lager. Als voorbeeld van het werk, dat zijn departement heeft te verrichten, zeide Tryon dat sedert d'cn wapenstilstand 60 millioen zijn uitgegeven voor medische behandeling van zieken en -Verwonden en voor ondersteuning van hun gezinnen tij dens den duur der behandeling. Op het oogenblik heeft het departement nog da gelijks te zorgen voor circa 25000 patiën ten in de hospitalen en voor circa 80.000 patiënten in klinieken en andere inrich tingen. De toekenning van blijvende pen sioenen geschiedt naar een maatstaf van circa 4000 per week. De medische dienst zet de behandeling voort zoolang er nog het minste uitzicht is op verbetering in den toestand der patiënten. De behande ling van patiënten, lijdend aan zenuw- of hersenaandoenigen blijft een punt van voortdurende zorg uitmaken voor hem zelf en voor den vertegenwoordiger der oud-gedienden. Daartoe staan hem 14 ze nuwhospitalen en een groot aantal dér- gelijke klinieken ter beschikking. De re sultaten der behandeling zijn zeer bevre digend. In een der hospitalen, waar de ergste gevallen worden behandeld, waren er vorig jaar van de 134 patiënten slechts 9 ongeneeslijk krankzinnig gebleken. Ver der waren er 68 als hersteld ontslagen en 12 overgebracht naar andere instellingen waar de patiënten kunnen worden opge leid voor het verrichten van bepaalde werkzaamheden. Polen Het Poolsch-Litauseh conflict. Leden der Britse he Missie gevangengenomen. Generaal Carton de Wiart en majoor Grant, leden van de Britsche missie in Warschau, werden Zondag in een kleine stad te Zuiden van Wilna bij hun onder zoek in de neutrale zone tusschen Li- tauon en Polen door de Litauers gearres teerd. Het schijnt, dat zij werden verge zeld door twee Poolsche officieren, die als tolken dienst deden. Dezë laatste wer den als krijgsgevangenen beschouwd. De Britsche officieren werden -onder mili taire bewaking naar ICowno gebracht, waar zij door den Britschen consul wer den herkend als de leden der Britsche missie, naar wie men ecnigen tijd tever geefs heeft gezocht. De Britsche officieren keeren thans naar Warschau terug. Zij zullen verslag uitbrengen over de - behandeling, die zij bij de Litauers hebben ondervonden. Generaal Carton de Wiart is een krijgg man met schitterende precedenten. Naar verluidt, is hij in zijn talrijke campagnes meer keeren gewond dan eenig ander soldaat. Tijden® den wereldoorlog was zijn on verschrokkenheid spreekwoordelijk ge worden aan het Westfront, waar hij het Victoria.-kruis kreeg- alsmede tal van an dere onderscheidingen. In dien oorlog liep hij nog achtmaal verwondingen op en verloor hij een zijner oogen en den lin kerarm. Engelsch protest. Do Engelsch© regeering heeft een zeer nadrukkelijk protest gericht aan de re- -geering van Litauen door bemiddeling van haar gezant te Londen, tegen het we derrechtelijk gevangen nemen van gene raal Carton de Wiart en majoor Gramt. Een nota der S o v j et-r egeeiri ng In een nota aan hot Litausche kabinet zegt de sovjet-regecring, dat zij, wijl zij ten zeerste belang heeft bij de handha ving van den vrede, hoopt, dat de Pool sche en Litausche regeeringen de moge lijkheid zullen openen om het geschil in der minne te regelen. De sovjet-regeering doet het aanbod, een stap te doen. hetzij alleen, hetzij met andere onpartijdige staten, om tot de handhaving van den vrede bij te dragen. De sovjet-regeering heeft in de nota nog verklaard, d;at zij zich ernstig be zorgd. maakt en dat de territoriale kwes ties, waarover de twist loopt, alleen tus schen de beide landen moeten geregeld worden volgens het verdrag van Riga, zonder inmenging van den Volkenbond, die in strijd met dat verdrag is. Turkije. Ismot-pasja over Frankrijk. Blijkens een telegram uit Angora heeft Isiïiet-pa9ja na een langdurig onderhoud tc hebben gehad met den Raad van Com missarissen over de mislukking van de Confer.entio van Lausanne, de volgende verklaring afgelegd aan de Commissie voor de Buitenlandscho aangelegenheden uit de Nationale Vergadering. Hij had al zijn best gedaan om met de delegaties der geallieerde mogendheden tot een vergelijk te komen; en hij had groote concessies gedaan. Echter had de onverzoenlijke houding van Frankrijk op financieclc en economische punten een opschorting der besprekingen veroor zaakt. 1-Iij was er echter van overtuigd dat Frankrijk zijn houding zou herzien, zoodra het inzag dat zijn ware belangen op het spel staan, Van het Vaticaan. Pausolijko hulp aan Hongarije. Twee tehuizen voor kinderen. Naar uit Boedapest gemeld wordt, heeft Zijne Heiligheid de Paus aldaar twee tehuizen voor kinderen doen oprich ten, waarvoor de H. Vader een som van 200.000 lire beschikbaar heeft gesteld. Vóór de opening dezer tehuizen droeg de vorst-primaat van Hongarije, kardi naal Csernoch, in tegenwoordigheid van talrijke autoriteiten, een plechtige H. Mis op. De officieele opening der tehuizen werd verricht door den pauselijken nuntius, mgr. Schioppa. Bij deze gelegenheid waren er ter ecre van den nuntius, die tevoren de honderd verpleegde kinderen bezocht had, fraaie versieringen aangebracht, waarbij de pauselijke vlag domineerde. De kinderen betuigden op hun naïeve wijze hun dankbaarheid aan den nuntius die, hoewel hun taal niet kennend, toch hun bedoelingen goed kon begrijpen. Een welkomstlied werd hem door de kinderen toegezongen en voorts werd hem door de kleinen een bouquet aangeboden De nuntius spoorde in een toespraak dc hooggeplaatste aanwezige personen aan, ook andere armen in de stad te gedenken Mgr. Schioppa reikte daarna eigenhan dig kleederen en levensmiddelen aan.de arme" Hongaartjos uit. Ook de ouders der kinderen kregen levensmiddelen mede. BIMMEMI-AftlP DE BIOSCOOPWET. Het lot van de Bioscoopwet is nog niet -beslist. De eindstemming wordt eerst a.s. Donderdag gehouden. De ücansen op aanneming zijn ear, in den loop der behandeling, niet op verbeterd. De Stand-aard had al te kennen ge geven ons laat heb ontwerp nu -verder koud (na de verwerping van heb amende- iment-Hutigieirsij gemeentelijke bevoegdheid tot- verbod, op art. 1) en do Nederlan der had toen geschreven: voor do Christelijk-Hhtorischen zullen er nu we-1 heel veel betere bepalingen betreffende minderjarigen moeten komen om het voorstel voor hen niet verwerpelijk te doen wordten. Maar gisteren is een soort van brug, die de heer T i 1 a n u s had ge bouwd met een amendement waardoor een aanvullende -gemeentelijke keu ring zou worden gedoogd, ook nog ver worpen. (De Anti-Revo hi tionairen en Ohrist.-Hi-sboansch-en stemd'en met eeni-go Katholieken vóór). Alle andere amendementen werden eveneens verworpen (behalve een van den 'heer Deckers cm geen afzonderlijke keuring voor leeftijden beneden de 14 j-aa-r te maken). En zoo ligt het. ontwerp dus nu voor dó eindbeslissing klaar. (Wij willen vandaag volstaan meb dit resumé va-n het verslag der gisteren ge houden Kamerzitting. Van de Bioscoop weit zelf zullen we dezer dagen een uiteenzetting geven.) Tegen den Invoer van Buitenlandseh Schoenwerk. Gistermiddag had dó Commissie van Overleg voor de Scheen- en Lederindus trie, waarbij alle -organisaties in de Leder industrie, zoowel werkgevers als werk nemers, aangesloten zijn, een protestve-r- ga-dexing belegd in den Dierentuin. De groote z-aal was geheel met belanghebben den, vooral uit het Zuiden, gevuld. Do voorzitter, de heer H. Verlieyeni, wees er -in zijn openingswoord op -d-at met een invoerverbod van eohoenien a-lléén d-e stervende schoen- en lederindustrie nog niet gered is. Deze vergadering, ging hij voort, mo-go bewijzen dat wij alien recht hebben op y?ettelijke bescherming. De secretaris ,-cT»ekle mede, honderden telegrammen met sym-pat hielv^.-.ögbïgen te hebG-ï-n ontvangen. Dc Ministers van Bin- neinland-sohe Zaken, Financiën en Arbeid badd-en geschreven, dab zij zich niet kon den doen vertegenwoordigen. Rede Timmorman s. Allereerst sprak de heer B. Timmer mans, voorzitter van den R.-K. Bond van Sohoenfabri kanten. Spreker soliets to in korte trekken do schoen- en lederindustrie, waarin ruim 12.000 arbeiders werkzaam zijn. De schoenindustrie os een van de oudste in dustrieën in ons land. Het is niet _waar dat ze const in don oorlog ontstaan is. Zij heeft oude brieven cn heeft zich zoo ont wikkeld, dat zij wedijveren kan met heb buitenland. Thans is zij aan den rand van den af grond door de valut-aconcurrentio. Dit be wijze het volgende staatje van invoer: 1919 5.18-2.000 1920 f 11.355.000 1921 10.500.000 1922 11.236 000 Do uitvoer won in 1913 gelijk aan den invoer, ongeveer 1*4 millioen gulden, in 1922 was dc uitvoer nog ge-en twintigste van den invoer. HET VOORNAASHSTE NIEUWS. De Tweede Kamer, heeft de Bioscoop wet afgehandeld. Wijziging van het Wet boek van burgerlijke rechtsvordering. Een protcslvergadoring naar aanleiding van den toestand in de schoen- en leder industrie. Een adres aan de Tweede Kanier van de drie Haagsche huurconunissies ten aan zien van do voorgestelde herziening der Huurcommissiewet. Een opmerking van dc Noderl. Centrale vereenigng tot bestrijding der tuberculose in verband met het aanplanten van pla tanen op de plaats van gestorven ionen. Gelscnkirchcn weer door de Franschen ontruimd. besprekingen t© FranschBclgisehe Parijs. Het PoolschLitauscli conflict. Nieuwe wandaden der Ierschc rebellen. Reeds lang hebben veile bonden en Kamers van Koophandel de re-gcering op den noodtoestand attent gemaakt. Requesten en brieven zijn verzonden, tal rijke conferenties zijn gehouden en tot voor enkele dagen is de re-geering in ge breke gebleven maatregelen te nemen. En het is toch de plicht van de Re-peering cm haar onderdanen te beschermer. M-en z-egtde s-cho-en-en zullen duurder werden. Inderdaad. Maa-r de paar cen-ten, die de burgerij uitspaart op de buiten- Landsche schoenen, betaalt ze dubbel en dwars terug aan belasting voor de dui zenden guilders, die uitbeta-ald moeten w-orden aan de werkelooze arbeiders. Aan den huidiigen toe-s-tand willen w:j een-einde maken. Wij wrik" o.rbri-d voor onze a-rbeideTs. Spreker hoopte, dat cic ivamerleden vlug voort zouden maken met bet voorge stelde wetsontwerp. Re-do v. Loon.. Vervolgens sprak de heer G. v. Loon vice-vocrzdttor van den Bond van Leder- fabrikanten. Ook deze sprekeT gaf een koert hiisborischo overzicht over de ont wikkeling van de lederbewerking. Veertig jaar geleden waren er 750 looierijen, thans slechts 250. Maar door de evolutie der machine is de productie van deze 250 looierijen grooter. Ook vroeger was er concurrentie maar toen waren de produc tiekosten gelijk. Hu zijn wo overstroomd meb Amcrikaans-ch, Fransch, Duitsch en Oostenrijksoh leer, d-at door de valuta goedko-oper is. Do Nederlands-eb e indus trie i-s da-ar-do-or -genekt. Begin 1922 waren 70 pOt. deT lederbewerkers werlcelo-os. Do invoer van zool leder bedroeg in 1921 783.000 kg.. 1922 1.450.000 kg De uitvoer daarentegen bedroeg in 1921 1.338 000 kg., in 1922 447.000 kg. In totaal is onge veer 4 millioen kg. leder uit het buiten land ingevoerd, terwijl Nederland onge veer 5 5% millioen kg. n-oodig heeft. De Ne-derlandsche industrie is om dit kwantum te leveren Deze cijfers spreken vcor zichze.f. Ook wij gevoelen voor vermindering van pro ductiekost-en. Maar deze te verkrijgen door massa-import uit heb buitenland be schouwen wij als een pa-ardemi-d-del. Wij vragen de regeerin-g in te grijpen, nu heb bestaan van de Nederl-a ndsche leder industrie bedreigd wordt. Met een invoer verbod van schoenen alleen is de Neder- la.ndsohe industrie niet -geholpen De bui tenlanders zullen zich meb dubbele vlijt op dón invoer van leder --- Kamerleden Ter vergadering komen de Tweede Kamerledenvan Rijzewijk, Fles kens, Mir. van Rajckeversel en W intcrs-nions, 4iö meb luid appGa.ua begroet worden Het Kamerlid Fles kens spreekt. Ondanks het drukke werk in do Kamer, zegt spreker, zijn we toch liderheen go- komen em u te bewijzen, dat wij wetoa dab speciaal uw industrie in nood ver koelt, en dab niet alleen, maar ook dat wij zullen blijven strijden voor verbete ring daarin. Ook wij zijn niet tevreden mot heb wetsontwerp, dat alleen de schoenindus trie te hulp komt. Zoodra heb wetsont werp in de afdeelingen borm-t, zullen wij trachten ook beschermende bepalingen voor de lederindustrie te krijgen. (Dave rend applaus.) De Kamerleden verlaten do vergade ring en keeren terug naar de Tweedot Kamer. Motie. De secretaris leest daarna de volgend® motie voor: Do vergadering enz^ gezien heb ontwerp van wet tot tijdelijke beperking van den invoer va-n schoenwerk, dat thans aan dó Tweede Kamer der Staten Generaal is aangeboden

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1923 | | pagina 1