KCidóchd 0Oil4<Mlt
jaargang.
MAANDAG 5 FEBRUARI 1923
No. 4053
SOMi-JEMENTSPRIJSbedraagt bij vooruitbetaling
Leiden 19 cent per week I 2.50 per kwartaal'
onze Agenten 20 cent per week f 2.60 per kwartaal-
ico per post 12.95 per kwartaal.
Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
ghaar tegen betaling van 50 et. per kwartaal, bij voor-
»etaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd
dagsblad 9 ct.
nusnmen bestaat uit twee
den.
W
IJN
3 EE
ïoei
nen
he!
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
TELEFOON INTERC. 935 POSTBUS No. II.
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertentlën 30 cent per regel.
Voor Ingezonden Mededeeiingen wordt het
dubbele van het tarief berekend. u
Kleine advertentlën, van ten hoogste 30 wuorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ver
huur, koop en verkoop 10.50.
(tatenkieskring Gouda.
v een officieus bericht de offi-
mcdcdeeling hebben wij nog niet
volgorde der candidaten in den Sta
rring Gouda: 1. v. d. Weijden, 2.
joffraan, 3. jhr. mr. von Fisenne.
lid van God. Staten jhr. von
ie zal dus in de Prov. Staten waar-
mllijk worden herkozen door een over-
van stemmen? Er is tenminste allo
dat de kiesdeeler niet ten volle drie-
wordt behaald. Bij de vorige verkie-
el'ik WK de olgorde: von Fisenne, van
>lle{pnd, v. d. Weijden. (Na het overlij-
an den1 lieer van Leefland is dr. Iloff-
ikozcn).
lil mag vrijelijk worden geconstateerd,
|i| heer von Fisenne naar de 3de
e j is geschoven ondanks den uilge-
"a wensch van de over en over-
meerderheid der kiezers,
de gemeente Stompwijk wordt de
1 gegeven van de achterstelling van
ied. Staten-lid. En 't is waar, dat
in Stompwijk, ontstemd over een
van Ged. Staten daar ter plaat-
jhr. von Fisenne maar weinig
recn<?n heeft gegeven,
d ii r het had niet mogelijk moeten zijn,
ko paar honderd kiezers den uitge-
f 1|en wil van een vèèl grooter aantal
erlijt, jeglementair stemmende kie-
an onwaarde maakt,
bcgrijpe ons: Niemand kan be-
hebben tegen no. 1 of tegen no. 2
lijst Maar deze heeren zelf zul-
il betreuren, dat zij vóór den heer
'isenne zijn geplaatst geworden. En
t ten slotte, laten, we maar een-
zeggen, zoo dwaas is de massa
fezers heeft het niet zóó gewild,
laarom zocke men niet op de eerste
de schuld van dezen uitslag in
rijk (do kiezers daar waren toch
a of to vrij om te stemmen, zooals zij
|Q nlden), maar men legge de schuld
fir olilieke leiders in den Statenkies-
Gouda, die de kiezers zulk een
rH;| methode hebben voorgelegd. Wij
eerlijk zeggen, niet te welen, wie
pe vooral de leiding hebben geger
laar wij hopen, en wij mogèn, dunkt
iichen, dat zij zullen erkennen, een
Piul verkeerde voorlichting te lieb-
ischonken.
dc Kamerverkiezing is dezelfde
nethode gevolgd, hoewel er toen te-
(vooral ook door de locale kiesver.
i) tegen geageerd was. En er zijn
geen „ongelukken" gebeurd wat
iken was aau. het feit, dat de kiezers
wal betreft no. 1 (mr. .Kooien) ho-
111 in in keuze waren, terwijl bij de
candidaten de voorkeur heel
uiteenliep.
Jdp verkiezing in den.Statenkieskring
was echter to voren reeds vast, te
niet alléén louter de mogelijkheid
9 indertijd bij de Kamerverkiezing),
zelfs de groote waarschijnlijkheid,
mis zou loopen, wanneer men deze
slem-methode zou volgen. Over
algemeen toch wilde men alle
if! tredende Statenleden herkie-
ME hef lid van Ged. Staten had echter
nfoodanig eenige tegenstanders ge-
En deze tegenstanders zouden, a 1
m den z ij - nog zoo n'n
Jne minderheid, den heer von
kunnen „wippen", 't Was te
ird.fien: zoo klaar als de dag. Als b.v.
f ^00 kiezers er 975 zouden stem-
'P de heeren von Fisenne. v. d. Weij-
e Hoffman, met de klaarblijkelijke
deze volgorde te behouden, dan
dc 25 andere kiezers, door alleen
Jromcn op de twee laatstgenoemden en
P tol-candidaat. den beer von Fisenne
achteren schuiven. En zoo is"'t dan
|ePr f e i t c 1 ij k geschiedl
hebben gemeend dezen verkiczings-
1 in den Stafenkieskring Gouda zoo
e'en belichten, opdat naar buiten
de waarheid wat in dit bijzonder
°ok voor de eer onzer partij niet
Wbg 1st
riet
k|,
9 f li
96
iee
Lini
NI
itatenkieskring Leiden.
^olhaat vian de derde stemming
L ^^tiove oandidatenlijst dn den.
'ftbieskrmg Ledden is nog niet be-
^aa 1UQt vrij groote waaraehijnlijk-
-ggen, dat er in dezen. Stabenikiea-
i! ti me^ nicer nlan twee leden
lvuT° gekozende overige vier
iTd Z 6a ^^chijnlijk liet niet
n Pkwitsvervangera brengen.
v P t^t' a^3 -N"0- 1 Is herkozen de
D ir -D'iV' d- Moe'r> 2 de heer
Balvers.
&r P^iaafsvei'vanger a is afzori-
ode vo^ns ecn strict eerlijke
Je stemmingen zijn geëindigd en
geen invloed meer kunnen nit-
do on-keuze (waarvan wi.
ons als redactie van een Katholiek begdur
selblad. waar 't mogelijk is onthouden)
nu moet ter wille juist van ons Katholiek
beginsel in de politiek worden gewezen
op een propaganda, welke is gevoerd vóór
de verkiezing Van No. 1. Er is toen n.1.
vlak voor den stemmingsdag een circu
laire verspreid ter bestrijding van do oan-
didatuur-v. d. Meer. In die niet getee-
kende circulaire werden twee andere
candidaten aanbevolen, de heeren J. H.
M. Balvers en C. G. J. Alkercjade (Noord-
wijk.) De heer Balvers heeft-, naar ons is
medegedeeld, de verspreiding dezer cir
culaire voor 'n deel weten te verhinderen,
terwijl ook de uitslag in Hillegooi heeft
•bewezen, dat de heer Balvers en zijn
vrienden met zulk 'n soort propaganda niet
waren, gediend, 't Heeft ons verwonderd
en 't is ons tegengevallen, dat dc heer
Alkemade te Noordwijk niet openlijk
heeft verklaard, op een dergelijken vrien
dendienst allerminst gesteld te zijnzijn
Candida tuur niet door ondergrond sch ge
morrel te willen zien. bevorderd.
Ondergrondsch gemorrel toeh was die
circulaire. En dan doelen wij alleen maar
op het enkele feit der verschijning van
deze circulaire, afgegezien van den inhoud
In de vergaderingen toeh was ruim
schoots gelegenheid geweest was
gereede^ aanleiding gegeven, om naar
voren te brengen, wat men in die circu
laire schreef. Wij onderschrijven dan ook
volkomen do meening van de Volks
krant, die als naschrift op een ingezon
den stuk ter bestrijding van de Candida-
tuur v. d. Meer opmerkte:
„In de bestaande kiezersorgamsaties
kunnen al deze dingen besproken wor
den. De zusterorganisaties in den Kring,
zijn dat nu allemaal maar sukkelaairsters,
die zoo maar klakkeloos iemand oandi-
daa-t stellen? Gezonde en gegronde be
zwaren worden zeker in overweging ge
nomen. 't Wil er bij <j,ns niet in, dat er in
die Hesvereenigingen geen miaunen ge
noeg met haar op de tanden zouden ge
vonden worden".
Zeer juist gezegd Als er moet weiden
opgekomen voor wat eerlijk en waar is,
als er „gezonde en gegronde bezwaren"
moeten worden geuit waarom dan niet
in de Iriesvereenigingen. Zijn die kiesver-
eenigingen dan alle „sukkelaarstets"?
Wij hebben de bewuste circulaire even
willen memoreeren. omdat de Katholieke
pers den principieelen plicht lieeft
om de ontaarding van de politiek tegen
te gaan, te trachten onze politiek waar
lijk Katholiek te houden
Zooals gezegd, is er voor No. 1 en No. 2
gestemd volgens een strict- eerlijke
methode.
Voor de vier volgende candidaten ia
er gestemd zooals in den -Hfeateiikiesikriiig
Gouda voor héél de lijst. Do uitslag is
nog niet bekend. Maar een „verrassing''
is o. i. niet buiten gesloten eensdeels
tengevolge van do stenrmebhocle-, onder-
deeds ('t m o o t helaas worden gesigna
leerd) tengevolge van trucs
BUITENLAND
De bezetting van bet Ruhrgebied
EEN NIEUWE MISLUKKING.
Geen onder.tee kening van
het vredesverdra.g.
Do dag van gisteren was geheel gewijd
aan besprekingen lusseken de geallieer
den onderling of met do Turken samen.
In den loop van den middag werd de
stemming echter hoo langer hoe ongunsti
ger. In hun antwoord namen do Turken
de meeste voorstellen aan, doch inzake de
kwestie der juslilieele capitulaties weiger
de Ismet Pasja iedcro concessie.
De geallieerden poogden daarna nog tot
een vergelijk lo komen en droegen Bom-
pard op met. Ismct Pasja to confereeren,
doch ook deze poging mislukte, zoodat de
delegaties de onmogelijkheid constateer
den om de besprekingen voort to zetten.
Zij besloten Lausanne te Verlaten. Curzon
en de overige leden der Britsche lega
tie vertrokken gisteravond en zullen he
den nog in Londen zijn.
Na deze conferentie een nieuwe om
weer te mislukken?
DE MORATORIUM-WEIGERING
GEHANDHAAFD.
De commissie van herstel lieoft met
drie stemmen vóór cn één onthouding be
sloten haar besluit om Duitschland het
moratorium te weigeren en den staat van
betalingen van Mei 1921 van kracht te
doen worden, te handhaven.
Eveneens blijft het in Juli vaslgésleldn
program inzako de levering van hout
voor het jaar 1923 gehandhaafd.
Do Britsche gedelegeerde onthield zich
van stemming.
EEN DUITSCHE NOTA AAN DE C. v. II.
De diplomatieke medewerker van Ha-
vas verneemt, dat de Duitsche regeering
aan de C. v. H. een nota heeft gericht,
waarin zij protesteert tegen de beslissing
der Commissie om geen moratorium toe
te staan en den betalingsstaat van Mei
1921 weer van kracht te verklaren. De
nota dringt er op aan, dat de G. v. H.
overeenkomstig de bepalingen van het
vredesverdag overgaat tot een nieuwe
schatting van do betalingscapaciteit van
Duitschland.
Deze nota van Duilschland is de eerste
poging van Duitschland sedert de bezet
ting van het Ruhrgebied om de onderhan
delingen te hervatten, welke waren on-
derboken ton gevolge van het feit, dat de
diplomatieke betrekkingen tusschen
Duitschland eenerzijds en Frankrijk en
België anderzijds, feitelijk hebben opge
houden te bestaan.
Een verklaring van Cu no.
De rijkskanselier, dr. Cuno, heeft in een
samenkomst met de fractieleiders om
trent den toestand in liet Ruhrgebied liet
volgende verklaard:
Het is onwaarschijnlijk dat Engeland of
Amerika in het huidige fjtadium eenigen
stap ten gunste van Duitschland zullen
ondernemen. Do rcgeerïng zal alles doen
om den arbeiders hun loonen le verzeke
ren en de lcvenpmicldelenvóoïzicninghaar'
gewonen gang te doen hebben. De door
de regeering gevoerde politiek is ver
klaarde de rijkskanselier de „eenig-
juiste" en de „eenig-mogelijke".
Voorts sprak dr. Cuno alle geruchten
omtrent een onceniglieid in het kabinet
legen. Hij verklaarde, dat integendeel
alle leden van het rijkskabinet ten aan
zien van alle voornaamste vraagstukken
homogeen zijn.
Alle afgevaardigden verklaarden met de
politiek van den rijkskanselier in te stem
men.
Llovd George over dc Fransclie actie in
het Ruhrgebied.
De fundeering der
schulden.
Zaterdagmorgen is Lloyd Geórge met
zijn echtgenoot© aan boord van het sloom
schip „Kashgar" van zijn vacantiereis
teruggekeerd en tegen 4, ur te Londen
aangekomen. Beiden zagen er uitstekend
uit en waren gebruind door de zon; I.loyd
George beschreef de afgeloopen reis als
de eerste werkelijke vacantiereis In de
laatste 17 jaar.
Toen hij, na zijn couranten in het ho
tel gelezen te hebben, door een "persman
werd ondervraagd, zeide hij o.a.: De za
ken in Euorpa staan er slecht voor. Het
is moeilijk te zeggen, of uit dit alles nog
oorlog komen zal. Duitschland is zoowol
economisch als politiek op den slechten
weg.
Verder sprekende over de Fransc-he ac
tie in de Ruhr zeide hij: Ik denk er dit
van, dat een daad is van de grootste krank
zinnigheid en een geheel verkeerde- weg
om het. hers tel probleem.' tot een oplossing
te brengen, Het is een zekere weg om in
het geheel geen herstelbetalingen te krij
gen, denk ik.
Het zal enorm veel verdere moeilijkhe
den verwekken voor de geheele wereld,
waaraan ik bijna niet durf denken.
DE KWESTIES WILNA EN ALBANIË.
Zaterdag hield de Raad van den Vol
kenhond zijn laatste zitting. Het volgende
communiqué werd hiervan uitgegeven:
Aan Polen en Li lanen is een laatste
aanmaning gericht om een afbakcnings-
lijn vast to. stellen in de neutraio zone
van de streek van Wilna, waarbij beide
regeeringen do bevoegdheid zullen heb
ben, liun administraties onder te bren
gen in een deel van de neutrale zone, aan
gewezen door de afbakeningslijn, welke
van voorloopogen aard blijft. Bijzonderhe
den omtrent de afbakeningslijn zijn nog
niet openhaar gemaakt.
De Poolsche vertegenwoordiger ver
klaarde, dat hij 'iet voorstel aannam, do
Lithausche, dat hij dit niet kon doen.
De Raad stelde vast dat, als een aan
maning van den Raad wordt anvaard door
één van de partijen, en verworpen door
de andere, deze geen toevlucht tot ge
weld kan nemen zonder zich schuldig te
maken aan schending van het Volken
bondsverdrag.
Wat betreft, de Duitsche minderheden
in Polen, de Raad zal daaromlrent het
advies inwinnen van hot Permanent In
ternationaal Gerechtshof.
Wat betreft Albanië zal de Raad den ge-
zantenraad vragen, over te gaan tot een
spoedige demilitarisatie van de Grieksch-
Albaanscho grens in de streek van Ko-
ritza.
Eindelijk ging de Raad over tot dc be
noeming van plaatsvervangende leden van
verschillende gemengde arbittfagc-recht-
banken.
De volgende bijeenkomst zal in April
worden gehouden.
De Raad heeft de kwestie van het her
stel niet besproken, aangezien deze niet
officieel bij hen aanhangig is gemaakt.
Li tanen kan niet voldoen aan de eischen
der geallieerden.
Een B.T.A.-bericht uit Kovno meldt,
dat volgens het Litausche nieuwsagent
schap de Litausche regeering zelfs met
den besten wil niet in staat, zal zijn to
voldoen, aan de eischen der geallieerden
(betreffende de ontruiming van Memel).
Ei^eland.
De Iersche kwestie.
Do Valera onver z o e n 1 ij k.
In een onderhoud met een correspon-
leidde tot een hevig gevecht, waarbij oe
Vadcra, dat een vrede welko gebaseerd
zou zijn op het „zoogenaamde" verdrag
van G December 1921 onmogelijk zou zijn
Dc Ierscho republikeinen, vervolgde Dc
Valera, zullen er nimmer in toestemmen,
Ierlands nationale onafhankelijkheid en
souvereimteit prijs te geven. Dat staat
vast. Zij zullen tot hst laatste toe vechten
tegen elke direct of indirect buitenlandsch
gezag, dat zich aan. hen wil opdringen.
Italië.
Hevige gevechten in Tripoli.
De Italiaansche troepen in Tripoli zijn
een operatie begonnen met het doel de
effectieve bezetting van het land uit te
breiden en zich te verzekeren van liet
kustgebied tusschen Tripoli en Homs. De
aanval door drie colonnes uitgevoerd,
ne slaking ie een der uiterste machtsrnid-
Arabieren 300 dooden verloren, de Iia-
liannen twee dooden en tien gewonden.
Bulgarije.
Aanslag op Stambooliuski.
De Grazer Tagesposl meldt uit Sofia:
Toen Stamhboclinski, de Bulgaarsche mi
nister-president 1 Februari de Nationale
Vergadering verliet, pleegden vier perso
nen een aanslag op hem. De chauffeur
van Stamboelinski werd gedood; - zijn
knecht cn een politieagent werden zwaar
gewond. Stamboelinski aelf bleef onge
deerd.
Twee der daders werden gearresteerd.
Zij behooren tot dc comitadji-örganisalie
Tsjecho-Slowakije.
Teruggang der Communisten.
De Tsjecho-Slowakische communisti
sche partij houdt te Praag haar congres.
Uit de cijfers blijkt, dat de partij, die liet
vorige jaar 254.000 leden telde, er 122.000
verloor en thans nog 132.000 leden telt.
In den loop der debatten trad een op-
positicmeele beweging aan den dag, hoe
wel Moskou op eenheid had aangedron
gen. Smeral, die zich in hoofdzaak bezig
hield met de inzichten van de oppositie,
zeide, dat het onmogelijk was een revo
lutie op bevel te doen uitbreken of krach
tens een machtswoord een algemeeno sta
king te doen plaats hebben. Een algemee
no staking is eend er uiterste machtsmid
delen van het proletariaat, zeide hij, doch
vcreischt een zorgvuldige voorbereiding.
Do leider der oppositie, die zich tegen
Smeral keerde, werd door kreten uit de
vergadering gedwongen te zwijgen.
Buiienl. Berichten
Mijnramp in Zuid-Afrika.
Uit Johannesburg wordt bericht, dat
in de Simamijn een instorting heeft plaats
gehad, waardoor één Europeaan en 19
Kaffers werden bedolven. Zestien lijken
zijn reeds gevonden.
Het ongeluk werd veroorzaakt door een
aardschok.
De Kathedraal te Granada bestolen.
De „Times'-correspondeht te Madrid
meldtUit do Koninklijke Kapel van de
Kathedraal te Granada, waar de souverei-
nen Ferdinand en Isabella begraven lig
gen, zijn eenige zeer kostbaro voorwerpen
gestolen. De heiligscliennende dieven heb
ben het kruis op liet bovenste gedeelte
van het beroemde smeedijzeren hek om de
graftombe weggenomen, en dat voor oud
roest aan verschillende opkoopers ver
kocht.
Er is eon decreet uitgevaardigd, waarbij
de verkoop van kerkeigendommen met
een kunstwaarde verboden wordt.
Brand in een traankakerij.
De directie van d'b walvischjagerij Vc3fc-
fjord in Sandefjord ontving bericht uit
Zuid-Georgië dab op liaar landstation al
daar brand was uitgebroken, waardoor de
traankokerij en de afvalfabriek waren ver
nietigd, terwijl er weinig kans bestond ie» s
van het station tc behouden. Juist den dag
te voren was bericht ontvangen, dab er on
het station 36.000 vaten traan in voorraad
waren. Vermoedelijk zal do onderneming
tijdelijk moeten worden gestaakt bij ge
brek aan transportschepen met uitzonde
ring der tankbooten.
Zevende Roomsdio Studentendag.
De Unie van R.-K. ^lu.loi.i'-n-Yivceni-
gingen in Nederland heeft te UlivcUt haar
HET VOORNAAMSTE NIEUWS.
Bijzonderheden omtrent do afschaffing
van het Eugelsëho visum.
Nederland zal, volgens een mededceling
van het Ned. Carr-cspondentielnireau, ge
regeld van Duitsche steenkolen worden
voorzien.
De Alg. Ned. Rond van Arbeiders in hei
bakkersbedrijf heeft de voorgestelde ar-
beidorsrcgeling afgewezen.
De stemming in den Statenkieskring
Goiuda voor de samenstelling van de Ka
tholieke lijst, beeft een „verrassing" ge«
bracht (zie driestar).
Overstrooming van Maas en Geul.
Dc Commissie van Horstel weigert een
mora tori imi aan Duitschland.
Do Conferentie te Lausanno mislukt.
Do laatste zitting van den Volkenl;omls-«
raad)
Een aanslag op den Bulgaarsehen mi
nister-president.
7den Roomschcn Studentendag gehouden.
Met oen H. Mis in de kapel van St. Joan
do Deo, opgedragen door den Unie-mode
rator Prof. P. Groenen, werd Zaterdag
begonnen. Door vele studenten werd deze
H. Mig bijgewoond, waaronder zij tot de
H. Tafel naderden.
In de ochtendvergadering leidde de stu
dent-spreker, de heer H. J. H. van Biichem
uit Leiden het onderwerp in van den stu
dentendag: „De Psyche van den heden-
daagsclicn Student".
's Middags hield dr. G. Brom een rede
In do plaats van prof. van Rooy, die ver
hinderd was.
Naar aanleiding van de rede van den
heer v. Buchem werden de volgende stel
lingen aangenomen.
lo. Het vurig temperament van den stu
dent, begunstigd door zijn vrijheid cn on
afhankelijkheid, brengt hem licht tot
uitersten, hetzij ten goede, hetzij ten
kwade;
2o. Het gebrek aan idealisme en de op
pervlakkigheid, die onzen tijd kenmerken
zijn ook onze studenten-maatschappij
binnengedrongen en brengen er een in
zinking.
3o. Het doel van een Katholieken stu
dent is in zich de Katholieke levensbe
schouwing zoo bewust cn veelzijdig moge
lijk te verdiepen cn zich dus ook ten
volle aan zijn vakstudio te wijden.
4o. Wordt al ong doen en laten door dit
dool bepaald, door iedo op oen wijze die
•het meest aan zijn aanleg beantwoordt,
dan zal de onderlinge waardeering lerug-
keeren cn samenwerking mogelijk maken
Aan het eind der vergadering* sprak de
Unie-rqodcralor, Prof. Groenen, nog een
hartelijk woord van opwekking, waarbij
hij den studenten wees op hun plicht en
hun voorhield het op deze vergadering
gehoorde in praclijk te brengen.
Om zeven uur had in restaurant Central
een gemeenschappelijke maaltijd plaats.
Gisteren werden een viertal huishoude
lijke vergaderingen gehouden, terwijl des
avonds een gezellig samenzijn den Studen.
ten-Unie-dag besloot.
R.-.K. Volkspartij.
Do af deeling Utrecht der R.-K. Volks
partij heeft een huishoudelijke vergade
ring gehouden, bijgewoond door onge
veer 60 leden, onder leiding van den heer
W. G. Selterer, die bij den aanvang der
bijeenkomst de volgende verklaring af
legde:
„Door onjuiste weergave in de persver
slagen van hot gesprokene in do oprich
tingsvergadering te Amsterdam i3 een
verkeerde indruk gewekt omtrenlt de
mccning. welke bij het hoofdbestuur
voorzit inzake de gehoorzaamheid aan
het kerkelijk gezag. Wij verklaren hier,
dat wij met kinderlijke gehoorzaamheid
ons onderwerpen aan de beslissingen van
de kerkelijke overheid".
Medegedeeld werd, dat de partij zal uit
komen met eigen candidaten voor de
Prov. Statenverkiezingen. Terwijl beslo
ten werd tot dc vorming van een propa-
gandaclub.
SPORT
VOETBAL.
Overzicht.
Twoo clubs hebben gisteren voor onmo
gelijk gedachto overwinningen gezorgd,
nl. Haarlem en Sparta.
De strijd om de leiding bracht een ge
lijk spel, het tiende van It. C. H., waar
door dc Hncingcli'.b dc leiding van H. B. S.
weer heeft overgenomen.
Feijenoord verminderde luiar kansen
door thuis nog wel een flink» nederlaag