BUITENLAND.
BINNENLAND.
]4e Jaargang.
donderdag is januari 1923
No. 4029
DeABONNEMEWTSFRIJSbedraagt bi] vooruitbetaling
Voor Leiden Ï9 cent per week II 2.50 per kwartaal*
Bij onze Agenten 20 cent per week 5 2.80 per kwartaal*
Franco per post «2.95 per kwartaal.
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor
uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd
Zondagsblad 9 ct.
Dit Had verschijnt elkon dag uitgezonderd Zoo- ea Feestdagen 1.
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
TELEFOON 1NTERC. 935 POSTBUS No. M.
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gowona adverionSSën 30 cs»i pw regaL
Vöor Ingebonden MededeelingAn wordt het
n dubbele vsn het tari«f berekend.
Kleine adveHeatiëa, van t«n hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur cn ver
huur, koop cn verkoop «0.5Q.
Dit nummer bestaat uit twee bladen
V Leidens burgemeester.
Op het Soc. Dean. Congres heeft de heer
v. Eek, de leider der Leidsche Soc. Demo
cratische Raadsfractie, wederom het aan
vaarden van wethouderszetels door Soc.-
Democraten bestreden.
En hij zeide daarbij o.a. dit (wij 'citee-
ren letterlijk een verslag uit „Het Volk"):
„Ik erken, dat onze wethouders wel
eens wat tot stand hebben gebracht
voor het proletariaat.
Maar van beteokenis is het niet.
In den oorlogstijd was de distribu
tie te Leiden beter geregeld dan in
eenige gemeente waar wij in het da-
gel ijksch bestuur zitten".
Een eeresaluut aan B. en W. van Lei
den; in 't bijzonder aan den burgemees
ter. die met de distributie was belast.
Tevens... een erkenning van het demo-
gogische optreden van de S. D. A. P., die
in den oorlogstijd óók op de distributie
te Leiden heeft gemopperd en deze fel
heeft becritiseerd l En nu ziilk een waar
deering!
V Een bisschop gevraagd.
Een vreemde titel!
Maar toch niet alleen gekozen om de
aandacht te trekken doch wezenlijk in
verband met de laa'ste regels uit het vol
gende citaat:
„Het is nu eenmaal de vloek van een
groote partij, dat daarin zoo vaak uit
het oog verloren wordt, dat men een
voorhoede, een centrum en een ach
terhoede moet hebben, en dat zonder
het ernstig willen van deze drie om
het leger bijeen te houden, men den
zekeren ondergang tegemoet gaat.
..Nu heeft de Katholieke partij
vóór. tenminste wat de eenheid be
treft, dat het woerd der hisschonnan
voor iederen wezenlijken Ka hollek be
slissend is. Waar blijft toch de libe
rale bisschop, zij het dan ook zonder
ring of staf, die door zijn geestelijk
overwicht en organiseerend talent, de
eenheid in de vrijzinnige gelederen
herstelt?"
Het bovenstaande is ontleend aan een
artikel van „Het Vaderland", over de ver-
deldheid in de liberale partij.
In de eerste alinea wordt zoo terecht er
op gewezen, dat er in n e partij ver
scheiden e stroomingen kunnen
zijn afwijkende meeningen kunnen
heerschen.
En wat de tweede alinea betreft heel
ad rem merkt naar aanleiding daarvan
„De Tijd" van gisteren kort-krachtig op:
Na de geringschattende wijze, waar
op in de liberale pers over het optro-
treden v,an het Episcopaat bij de
jongste verkiezingen is geschreven,,
spreekt dezo verzuchting van het li
berale „Vade :and" boekdeelen.
En die boekdeelen mogen worden gele
zen!
De bezetting van het Ruhrgebied
DE MILITAIRE OPERATIES
GEëINDIGD.
Maarschalk Pétain naar
hot Ruhrgebied.
Officiëcl wordt uit Dusseldorp gemeld:
Do militaire operatics zijn ten einde ge
voerd. Generaal Degoutte heeft een twee
tal dagorders tot de Belgische en Fran-
sche legers gericht In het noorden hebben
de Belgische troepen zich bij de Fransche
troepen aangesloten. Zij hebben een linie
bezet, gelegen langs den spoorweg van
Worhalle naar Water. Ook hebben de Bel
gische troepen zich aangesloten bij de
Eranscho bezettingstroepen aan de brugge-
hoofden to Dusseldorp.
Uit München wordt aan het „Hbld."
geseind
Het zuiver militair karakter van de gan-
sche actie in het Ruhrgebied blijkt het
best uit het bericht, dat maarschalk Pé
tain, in begeleiding van zijn chef van den
staf, generaal Burat, in het hoofdkwartier
van den opperbevelhebber van het Rijnlc-
ger te Dusseldorf is aangekomen en zich
Dinsdag naar het Ruhrgebied heeft bege
ven.
DE KOLEN LEVER ANTI ES.
De toestand in het nieliw bezette gebied
ia gisteren csnigszins veranderd, doordat
de Fransclie bczetlings-overhcid de con
trole op het kolenvervoer, welke zij beslo
ten had in te voeren en die Dinsdag reeds
op een paar stations begonnen was, nu,
■weer heeft stopgezet. De maatregel is ab
soluut ondoelmatig gebleken cn zou ten
slotte geen ander gevolg gehad hebben
dan een groote verwarring in het trans
portwezen. De kolen ver/.ondingen, zijn
gisteren als in gewonen tijd geschied.
De kolen zijn naar de industrieele onder
nemingen van het Roergebied zelf en naar
het onbezette gebied gevoerd. Naar Frank
rijk en België ia er geen enkele wagon
gegaan.
Er is reeds een groote vermindering der
productie te constateeren. Mijnonderne
mingen, die vroeger 12 13.000 ton pro
duceerden zien htm productie dalen tot
7000 h, 8000 ton.
Fritz Thyssen en dio andore vertegen
woordigers van mijnmaotschappijen wer
den gisteren ontboden om voor den gene-
ralen staf van het bruggehoofd DusBeldorf
te verschijnen.
In opdracht van generaal Degoutte ver
klaarde generaal Simon, dat zij, indien zij
in hun afwijkende houding volhardden,
onmiddellijk gerechtelijk zouden worden
vervolgd.
Alle heeren verklaarden desgevraagd
evenwel, dat zij op het door hen ingeno
men standpunt moesten blijven staan.
Tot nog toe zijn er geen dwangmaatre
gelen tegen de mijneigenaars en hun ver
tegenwoordigers genomen. Zij hebben
evenwel een uitvoerig antwoord laten ver
schijnen op het bevel, dat zij van de be
zettingsoverheid gekregen hebben. In dit
antwoord wordt de uitvoering van het be
vel geweigerd op grond van het Dmtsche
staatsrecht, ..het wapenstilstandsverdrag,
het Vredesverdrag, de overeenkomst betref
fende het beheer van het bezette gebied,
van het internationale recht en het Fran
sche landsrecht. De mijneigenaars wijzen
er op, dat do regeering te Bei lijn hun uit
drukkelijk en onder bedreiging met gevan
genisstraf verboden heeft de. opgevorderde
kolen te leveren. Zij staan dus voor een
geval van overmacht, waarin ook volgens
het Fransche recht iedere aansprakelijk
heid vervalt. Niemand kan er overigens toe
gedwongen worden landvorraad te plegen.
Dit stuk is opgesteld door den advocaat
dr. Grimm. Deze is ook in Frankrijk zeer
bekend; gedurende den oorlog heeft hij
een aantal Noord-Fransche industrieelen,
tfïe geweigerd naclden voor aen Dezetr.ec
te werken, verdedigd en slaagde er in som
migen hunner door de Duitsche rechters
te doen vrijspreken.
Het Christelijke verhond van mijnwer
kers heeft eveneens een brief gezonden
aan den Franschen commandant waarin
het o.m. zegt, dat er alleen in oorlogstijd
door de burgerlijke bevolking aan militaire
bevelen dient gehoorzaamd te worden en
dat men de arbeiders er in geen geval zal
kunnen toe brengen tegen de Berlijnsche
rogeering en tegen hunne werkgevers ten
voordeelo van de Fransche militaire over
heid te handelen.
Een brief van dsn regeerlngs-president
van Dusseldorp.
De regeerings-president van Dusseldorp
heeft aan generaal Denvignes een brief ge
richt, waarin hij zegt, dat alle naar Dussel
dorp geroepen werkgevers en werknemers,
op een communist na, zeer versteld zijn
van do behandeling, dio zij van de zijde
van de bezettingsautoriteiten ondervonden
hebben. Zij hebben verklaard, dat zij bij
een nieuwe oproeping niet weder zullen
verschijnen.
De regeeriugspresident wijst er dan op,
dat het nog niet vaststaat, wie do 2.2 mil
liard papiermark zal betalen, d'e de vol
gende week verschuldigd is voor de loonen
der 550.000 mijnwerkers. Deze mijnwerkers
hebben geen kapitaal en geen levenamid-
delenvoorraad en zijn dus op hun loon
aangewezen. De voorraden aan graan en
levensmiddelen in de Roer reiken slechts
tot 15 Maart. Volgens mededeeling van
Nederlandsche groothandelaren zou het
buitenland, met- name Nederland en Cana
da, vanwege de tegenwoordige omstandig
heden, van levering van vleesch, vet, enz.
afzien. De president verzoekt dan dringend,
dat opgehouden zal worden met opvorde
ring van levensmiddelen en voeder, welke
opvorderingen in de laatste dagen toege
nomen waren. Dinsdag waren nog te Es
sen 600 centenaren stroo opgevorderd.
Tenslotte waarschuwt de president tegen
maatregelen, die het verkeer van het nieu
we bezette- met het onbezette gebied zou
den afsnijden.
Engelscho ingenieurs naar
het Roergebied.
Poincaré outving verschillende aanbie
dingen van Britsche ingenieurs en opzich
ters, die bereid zijn, mede te werken met
de geallieerde controle-commissie in het
Roergebied.
Poincaró verzocht Le Troequer van deze
aanbiedingen zoo ruim mogelijk gebruik te
maken.
Mussolini vraagt
inlichtingen.
Mussolini heeft nauwkeurig inlichtingen
verzocht omtrent het karakter en de betee-
kenis van de Roerbezetting en de bevoegd
heden der controle-commissie. Poincaré
zond den P aliaanschen premies een nota,
waarin hij hem op alle punten gerust stelL
DE DOMANIALE BOSSCHEN IN
BESLAG GENOMEN.
De Fransche, Belgische en Italiaanscho
regeeringen hebben gisteren bevel gege
ven, onmiddellijk over te gaan tot het
exploiteeren van de doinaniale bosschen
op den linker Rijnoever, als een sanctie
voor het door do Commissie van Herstel
op 26 Decombcr j.l. geconstateerde in ge
breke blijven van Duitschland wat be
treft de levering van hout.
Maatregelen der Duitsche rsgeering.
In den Rijksdag heeft voorzatter Loebe
gisteren eenige woorden gewijd aan de
nagedachtenis van den jongeling, die bij
de incidenten te Bochum door de Fran
schen is neergeschoten.
De voorzitter deelde vervolgens mede,
dat er een wetsontwerp is ingediend, het
welk aan de rijksregeering de volmacht
wil geven, allo noodige maatregelen ter
bestrijding van den economischen nood
té treffen. Dr Rijksdag zal onmiddellijk
van de getroffen maatregelen in kennfe
worden gesteld en heeft het recht, tot
het intrekken van deze maatregelen te
besluiten.
Van sociaal-democratische zijde werd
nu medegedeeld, dat de scciaal-democrati
sche partij die, haar handteekening eerst
onder dit wetsontwerp heeft gezet, deze
handteekening weer intrekt, omdat zij
bij nader inzicht onmogelijk aan een re
geering, die grootendeels op de Duitsche
Volkspartij steunt, dictatoriale volmacht
kan helpen verleenen. Deze verklaring
der sociaal-democraten verwekte heel
wat opschuding in de vergadering.
De conferentie te Lausanne
DE HOUDING DER TURKEN.
Aansporing tot meerderen
s p o. e d.
De correspondenten in Lausanne mel
den, dat er niet-officieele pogingen wor
den gedaan om do conference tot meer-
De Amerikaansche toehoorder Child
geeft zich in het bijzonder moeite om de
Turken te overtuigen, dat zijn regeering
de afwijzende houding van Turkije, wat
de capitulaties betreft, niet kan goedkeu
ren.
Men verneemt dat Child Curzon heeft
ondersteund, toen deze mededeelde, dat
een Turksche weigering om aangaande de
capitulaties tot een accoord te komen, ten_
gevolge zou hebben, dat noch Engeland,
noch Amerika aan de Turken financieele
ondersteuning zal geven, die voor de re
constructie van Turkije dringend noodig
is.
Men heeft den Turken duidelijk te ver
staan gegeven, dat de geallieerden bereid
zijn af to zien van de bestaande capitula
ties, doch dat ?ij gedurende een over-
gangs-tijd perk, waarin de Turksche
rechtpleging moet worden herzien, een
voorloopige justitieel* organisatie wen-
schan.
Iraetddels is er vooruitgang te bespeu
ren in het werk der sub-commissie, die
zich bezig houdt met de uitwisseling van
de bevolkingen. Het gealliecrdo plan voor
uitwisseling van gijzelaars, burgerlijke en
krijgsgevangenen, is door Grieken en Tur_
ken aangenomen en de desbetreffende
conventie zal binnen zeer kort worden ge-
leekend. Ook voor do uitwisseling van be
volking is een schema gevonden dat aan
stonds als bijzondere regeling, buiten het
algemeen tractaat omgaand, in werking
zal treden.
De correspondent van de „Daily News"
zegt., dat er besloten is, dat het eerste
schip Turken, uit Griekenland terug zal
brengen om dan Grieken uit den Levant
aan boord te nemen. Zoodra op die wijze
10.000 personen van elk der nationalitei
ten overgebracht zijn, blijven er nog
20.000 Grieken in Turksche banden tot
het algemeene vredesverdrag zal zijn ge
sloten.
De Grieken beginnen
te wanhopen.
Volgens (e Londen, ontvangen berichten
begint men in Athene steeds meer te wan
hopen aan ecnig succes der Conferentie
van Lausanne en men vreest, dat het tal
men der Turken aüeen moet dienen om
in den zon gewonnen tijd hun mobilisatie
in Thracië te voltooien. De eerste minis
ter Gonallas zeide in een redevocring.dat
deze Turksche wapening op zichzelf
reeds een casus brüi was en zeker als
zoodanig zou zijn opgevat, als de rogee
ring en het volk van Griekenland niet den
vrede wenschten oh liever nog, hoewel
met een bezwaard hart, den uitslag van
Lausanne afwachtten.
Duitschland.
De toestand in bet Menicljjebiod.
De Gezanten raad grijpt in
De Raad van Ambassadeurs heeft be
sloten. onmiddellijk een buitengewone
commissie naar Memel te zenden, die be
last zal zijn met de samenstelling van een
voorloopige rcgee.ring onder gezag der ge
allieerden. Te Kowno zullen bij de Litau-
sche regeering stappen, worden gedaan om
deze regeering te herinneren aan de zware
verantwoordelijkheid, welke op haar
rust. Voorts zal de Litausche regecring
worden uitgenoodigd, maatregelen te ne
men, opdat het gezag van bovengenoemde
commissie door de Litauers wordt er
kend.
Kolonel Trousson, die door den Raad
van Ambassadeurs naar Memel is gezon
den, is aldaar reeds aangekomen.
Spanje;
Winkels te Saragossa geplunderd.
Tc Saragossa, waar veel werkloosheid
hccrscht, hebben ernstige plunderingen
plaats gehad. Verscheidene kruideniers
winkels, waarin vetwaren en boter ver
kocht worden en schoenwinkels, zijn door
werkloozen stelselmatig geplunderd. In
kleine groepen begaven deze zich naar de
winkels en vroegen eerst om de door hen
gewcnschte levensmiddelen. Wanneer hun
deze werden geweigerd, namen zij wat zij
konden.krijgen. Ongeregeldheden kwamen
hierbij overigens niet voor en de politie
vergenoegde zich mei een houding van
lijdzaam toezien.
Hierover beklaagden zich de gedupeer
de winkeliers bij den gouverneur, op
wiens last de politie alsdan verdere plun
deringen belette.
De regeering heeft belangrijke sommen
gelds aan het gemeentebestuur gezonden
tot leniging van den nood. „Tel."
Amerika.
De Amcrikaansch-Engelsche
besprekingen.
De Amcrikaansch-Engelsche besprekin
gen over de schuidenregcling schijnen een
betrekkelijk gunstig verloop te hebben.
Baldwin zal Zaterdag naar Londen ver
trekken om zijn instructies te vervolledi
gen. Verwacht wordt, dat hij spoedig naar
yt asumgiou /.at-t.
Koninklijke Besluiten.
Bij Kon. besluit van 16 dezer is eervol
ontslag verleend als Rijkskeurmecster in
bijzonderen dienst te: Roermond aan F.
A. L. Beel, te Roermond; Nijmegen aan
J. J. Meier, to Breda; Leiden aan M. Ver
kerk, te Delft; Wolvega aan J. H. de Boer,
te Steenwijk; Uithoorn aan A. de Ruiter,
te Mijdrecht: Haaksbergen aan J. Eshuis,
te Enschedé; Ommen aan G. Bulk, te Om
men; Hengelo (D.) aan G. van der Most,
to Hengelo (O.);
en zijn tot wederopzegging benoemd tot
Rijkskcurmeestcr in hijzonderen dienst:
dr. G. L. J. Gooren, directeur van den ge
meentelijken vleeschkeuringsdienst te
Tilburg; R. van Santen, adjunct- directeur
van het openbaar slachthuis te Nijmegen.
Congres over dc werkloosheidsverzekering
Gisterenmiddag is in het Völksgebouw
een congres gehouden van het N.V.V., R.
K.V., A.N.V. en het N.A.S., om den toe
stand der wo^ktoozenverzorging le be
spreken. De heeren Smulders (Riv.V.) en
S&wahuis (N.V.V.) hebben daar gesproken
cn een resolutie toegelicht.
Na de beide sprekers werd de volgende
resolutie aangenomen:
De vergadering van de Besturen van
Werklöozenkassen aangesloten bij hctNe-
derlandsch Verbond van Vakvereenigin-
gen; Bureau voor do R.-K. Vakorganisatie;
Algemeen Nederlandscli Vakverbond; Na
tionaal Arbeids-Scoretariaat; in vergade
ring bijeen op Woensdag 17 Januari -in
het Volksgebouw te 's-Gravenhage, van
oordcel. dat:
le. de huidige economische -crisis een
buitengewone werkloosheid tot gevolg
heeft;
2e. die werkloosheid oorzaak is, dat vele
arbeidersgezinnen roet ondergang worden
bedreigd;
3e. het noodzakelijk is te zorgen, dat heb
den arbeiders mogebjk gemaakt wordt de
zen moeilijken tijd door te komen, zonder
gevaar voor verlies van hun volle werk
kracht en zelfstandigheid;
Overwegende, dat:
a. bij de te nemen maatregelen ter voor
koming van verdere inzinking (ie werkloos
heidsverzekering een zeer belangrijke
plaats in neemt;
b. hot goed funclior.cercn van die verze
kering in groot gevaar wordt gebracht
door de maatregelen, welke van Rcgee-
ringszijde in den Iaatslcn tijd worden ge
troffen;
Geeft te kennen, dat voor het intact la
ten van de werkloosheidsverzekering be
langrijke veranderingen moeten komen in
de thans geldende bepalingen, met inacht
neming van het volgende:
I. door den Werkioosheidsraad voorge
stelde maatregelen, vervat in het door
dien Raad gezonden schrijven d.d. 31
Augustus 1922, toepawen, tneer speciaal
HET VOORNAAMSTE NIEUWS.
Op 1 Februari worden de prijzen der
spoorkaartjes voor afstamleo boven do
200 K.M. veriaagd.
Vergadering van Vakcc-ntralea iuzako do
Werkloosheidsverzekering.
Onderhandelingen in do Textielindustrie
Do Franscho militaire operaties in hcé
Ruhrgebied voorloopig geëindigd.
Maarschalk Pétain naar hot Ruhrgebied
Do onwankelbare heading der Duitsche
mijningenieurs.
Dc Gczantcnraail stuurt een missie naar
het Memelgebied.
met betrekking tot de voorgestelde maat
regelen in zake werkloosheidsverzekering;
II. den eisch voor het betalen van de
wekelijksche bijdrage der leden van de
werkloozenkassen niet hooge>* te stollen
dan 0.75 pet. van het klasse-loon waarop
een bijslag van 200 pet. wordt gegeven,
terwijl den bonden vrijheid wordt gelaten,
orn wanneer de kassen op deze wijze niet
zouden kunnen functionneeren, de bij
drage tot 1 pet. van het klassflonn (<-. Vr"--
hoogen;
III. mogelijk maken, dat de uilkeerings-
duur op tenminste'54 dagen kan worden
gesteld;
IV. het uitkesriiigsbedrag vo°r gehuw
den en daarmede gelijk te stellen perso
nen op GO pet. en voor ongehywden on 40
pet. van het loon stellen;
V. bij gedeeltelijke w^-v n
zoodanige uitkering verstrekken, dat er
bij het gedeeltelijk verrichten van arbeid
belang blijft bestaan;
VI. een bij de wetklooshcids erzekering
aanpasser.de steunregeling treffen, waar-
ren;
besluit:
aan de besturen van bovengenoemde
Vakcentralen op te dragen 9en audiëntie
aan le vragen- II. H. Excellenties dc Mi
nisters van Arbeid, Brncnlandsche Zaken,
en Financiën, ten eirde te kunnen wijzen
op het dreigend gevaar, dat dc met zoo
veel moeite en offers tot stand gebrachte
werkloosheidsverzekering zal teniet gaan,
indien met de aangegeven wensclmn veen
rekening wordt gehouden;'
met alle geoorloofde middelen te pogen
de in deze resolutie kenbaar gemaakte
verlangens te doen toepassen;
deze resolutie te zenden aan de regee
ring, de leden van de Tweede Kamer der
Sta ten-Gen era al en aan de pers.
Uit de t'cxtiel-indiistric.
Nieuwe besprekingen te
wachten.
Binnenkort zullen dc besprekingen lus-
sclien do R.-K. Werk gov ersvereenigïng
en de besturen der toxfielarbeidersorgani-
satics hervat worden. Door de It-K.
Werkgcversverceniging weid besloten een
uniforme loonregeling in te voeren. De
voornaamste bepalingen waren:
1. de manimumloonen volgens liet col
lectief contract 1919 worden 5 pet.
verminderd
2. de uitbetaling der Christeiike feest
dagen geschiedt alleen aan gehuwden cn
kostwinners en wordt berekend naar de
minimumloonen;
3. het persoonlijk minimum wordt ver
vangen door een groepsminimiuu.
Toon bij de firma Peters te Deventer 2
Jan. dientengevolge een staking uitbrak,
werd door do arbcidorsbesturen met den
Raad voor staking en uitsluiting uit de
R.-K. W erkgeverc voreeni ging geconfe
reerd. Als gevolg daarvan is van werkge*
verszijdo voorgesteld:
1. Hot verschilpunt omtrent do ui tbc la-
ling dor Christelijke feestdagen door arbi
trage to laten boeli&son. Deze arbitrage
commissie, welko zal besta-an uit óéa ven
tegenwoordige!* dor werkgevers, óén dor
werknemers en een onpartijdig voorzitter,
zal dan hebben te bcslieeon hoe de uitbe
taling der Christelijke feestdagen zal wor
den geregeld gedurende bet tijdvak 25
Dec. 1922—31 Dcc. 1923;
2. do onderhandelingen met do besluroa
der arbeider&orgnnkalic* te liervatten
over ecu nieuwe loonovcreonkomst.
Tijdens deze onderhandelingen, die niet
langer dan 4 weken mogen duren, zullen
geen veranderingen in de thans geldende
loonsvoorwaarden mogon worden aange
bracht.
Verzoek om rogeoriags-
maatregelen.
Ingevolge beslui! eter hocrfolwumrsver
gadering van deu Nod. R.-K. Tertielnrbei-
dcrabond .Si. Lamborius" werd bet vol
gend telegram door het bestuur van dien
hond aan den Ministerraad verzonden:
„Het hoofdbestuur Nc-d. R.-K. Texliel-
arbeidersbond „SL LamborUis", overwo-
gende, den noodtoestand, waarin een deet
