BUITENLAND.
BINNENLAND.
14e Jaargang.
ZATER&AG 13 JANUARI 1S23
No. 4025
DeABOMNEMENTSPRIJSbodraacjt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week 12.50 per kwartaal-
Bij onze Agenten 20 cent per week I 2.60 per kwartaal-
Franco per post 12.95 per kwartaal-
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor
uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd
Zondagsblad 9 ct.
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feesldagen II.
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
TELEFOON INTERC. 935 -:- POSTBUS No. II.
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertentiën 3D cent per regel-
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt liet
dubbele van het tarief berekend.
Kleine adverieniiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ver
huur, koop en verkoop f 0.50.
Dit nummer bestaat uit vier
bladen waaronder het Geil-
ustreerd Zondagsblad.
Bescherming.
De beste stuurlui staan aan wal.
Aan dit spreekwoord moet men denken,
als men sommige lieden zoo gemakkelijk
hoort rede'ïeeren over een der moeilijkste
vraagstukken, waarvoor onze regeering zich
de laatste jaren geplaatst ziet, nl. de vraag,
op welke wijze onze industrie tegen do
moordende buitenlandscho concurrentie to
beschermen. Tal van middelen: invoerbe-
lemmeringou, exportcredieten, directe steun
aan bepaalde takken van nijverheid enz.,
zijn aan de hand gedaan; voor een beslis
sing blijft de regeering echter weifelen. En
waarom? Omdat elk geneesmiddel niouwe
kwalen met zich dreigt te brengen. En om
dat de direct-belanghebbenden, de deskun
digen bij uitnemendheid het zelf bijna nooit
eens zijn over de vraag, welk geneesmid
del voor een bepaalde industrie moet wor
den aangewend. Dat-is al duidelijk uit de
korte communiqué's, die worden gegeven
van do conferenties tusschen vertegenwoor
digers der industrie en den Minister van
Arbeid.
Toch zal er iels gedaan moeten worden.
En de regeering zal ook iets doen, onge
twijfeld.
Zij is er blijkbaar van overtuigd, dat met
de uiterste voorzichtigheid geval voor ge-
>al behandeld moet worden; dat geen be-
-■a-ald systeem mag aanvaard, maar dat,
*:i de overtuiging, dat-alle maatregelen
.dechts een zeer tijdelijk karakter zullen
u ragen, gestreefd moet worden naar de beste
hulp aan iedere nooib'kiende industrie af
zonderlijk mot de kleinste hoeveelheid
slechte gevolgen.
Oe bezetting van het Ruhrgebied
BEZETTING VAN G ELSENKIRCHEN EN
KOCHUM.
Wolff uit Berlijn 12 dezer:
Naar do bladen melden, is gisteravond
Gclsenkirchen door de Fransclien bezet,
lieden verwacht men de bezetting' van
Bochum.
STOPZETTING VAN ALLE LEVERINGEN
DOOR DUITSCHLAND.
Naar de bladen vernemen, seinl Woiff
uit Berlijr, m de stopzetting der kolenic-
veranties thans uitgebreid tot alle presta
ties in nalura jegens de mogendheden die
aan de bezetting deelnemen. Ook de beta,
lingen in baar aan deze mogendheden zou
den stopgezet worden. De verrekeningsbe-
lalingcn vervallen niet vóór Juni a.s.
Het hoofdbestuur van de rijksspoorwe
gen, dat voor de verdeeling der kolen zorgt
is van Essen naa-e Elherfe'.d verhuisd. De
regeering heeft medegedeeld dat Duifsch-
land de door de Franschen gerequireerde
kolen niet zal betalen. Hef- douanekantoor
van Boc-hum is met het oog op de waar
schijnlijke bezetting van die plaats ook
verlegd.
De Fransche ingenieurs-commissie, aan
welker hoofd dezelfde ingenieur staat, die
al in Opper-Silezie de kolcnvcrdecling
heeft geleid, had Donderdag in Dusse!-
tdorp een bespreking met de vertegen
woordigers van het Bergbauamt verzocht;
do leidende persoonlijkheden waren ech
ter niet verschenen, maar hadden verte
genwoordigers gezonden.
Gister voormiddag vond in het stad
huis te Essen een bespreking plaats tus
schen de ingenieurs-commissie en de lei
dende persoonlijkheden der Roer-mijnar
beiders, waaraan ook de Dusseldorpsche
Tegeeringspresident deelnam. Men zegt,
dat de ingenieurscommissie geen verande
ring der icolenverieeling verlangt. Veeleer
zal het oude lcolenvcrdeelingsplan van het
kolensyndicaat gehandhaafd worde.n. waar
bï.i echter de leveringen voor hel. bezette
gebied en de hecsffeUevëringen het eerst
moeten plaats vinden.
Naar aanleiding van het bevel van de
Rijkskolencommissic om de levering van
reparalïekolen aan Frankrijk, Tlalic en
België stop te zetten, heeft Tiftird. in
overeenstemming met zijn Belgischen col
lega. blijkens een Belga-bericht de vol
gende instructies gezonden aan do opper
ste gedelegeerden der Fransche en Belgi
sche bezet lingszoaos:
Vernomen hebbend door de Duilsche
bladen, dat de Duitsche regeering aan de
ambtenaren irrhet bezette gebied voorge
schreven heeft, de zendingen van repara-
liesteenkool te riaken. wegens de actie,
ondernomen door de Fransche. Belgische
on Italiaanscho regeeringen, deel ik. in
overeenstemming met mijn Belgischen
collega mede. aan de opperste gedelegeer
den var. de liooge commissie der Fransche
on Belgische zones mee. dat dit algemeene
voorschrift, daar het zonder de loestem-
ming van de ho u» rom-vvoor Ir!
Rijngebied is uitgevaardigd, in het bezet
te gebied niet uitvoerbaar is. Dientenge
volge stelten de ambtenaren, die dit be
vel zouden opvolgen, zich bloot aan de
administratieve en gerechtelijke sancties,
die in de betreffende besluiten zijn voor
zien.
DE HOLDING VAN BELG IE.
In een onderhoud, dat een correspon
dent van dc „N. R. Crt/' met minister
Jaspar had, zeide deze, dal België, als
Duitschland redelijke voorstellen zou
doen. bereid zou zijn, die aan te hooren cn
welwillend te overwegen.
DeBetgi&che socialisten
protest eer en togen de
b o z e 11 i n g.
Do algemeen e raad van de sociaal-de
mocratische partij heeft met op drie na
algemeene stemmen een dagorder aange
nomen, waarin de raad. onder volledige
erkenning van de noodzakelijkheid van
schadevergoedingen, liet zegt to betreuren
dat het. vraagstuk niet is voorgelegd aan
den Volkenbond. De dagorder protesteert
tegen de dwangpotiliek, dio in de bezetting
van het Ruhrgdbied tot uiting komt, en
verklaart, dat deze politiek geen vrucht
dragende resultaten kan opleveren.
BETOOG ING TE BERLIJN VERBODEN.
De potftie-president He Berlijn heeft
met Jiet oog op den uiterst gespannen
buiten- en brnneniandschen toestand de
belooging in den Lustgarten op Zondag
a.s. verboden.
De poütie-prosident vroest, dat door
hot bijeen brengen van groote menschen-
massa's naar het binnenste van do stad
op hel oogenblik dc openbare orde, rust
an veiligheid zullen kunnen worden ge
stoord.
Den politieken partijen wordt echter in
overweging gegeven, cventuecle betoogin
gen op omrasterde terreinen, .zooals dc
binnenplaatsen van scholen, enz. to hou
den.
Van andere zijde wordt daarentegen ge-
u'ic ij. - <tat Ue brfooglug op «en Ttoenigs-
platz bij bet rijk-riaggebouw zal worden
gehouden.
DE DUITSCHE „AFWEER"-
MAATREGELEN.
Een Russisc b-D u i t s c li
verdrag?
Na de overhandiging van de Duitsche
'protestnota bewaarde de Duitsche regec
ring een volkomen stilzwijgen over haar
plannen. Dat nieuwe „maatregelen tot af
weer" worden beraamd, slaat, aldus be
richt dc „Tel.", echter vast. Vooral wordt
cr over gefluisterd, dat gedurende d-e
laatste weken de betrekkingen tusschen
Duitschland on Rusland hechter zijn ge
worden.
Van meestal goed-ingelichte zijde wordt
gozegd, dat er een belangrijk politiek ver
drag tusschen Duüschlamd en Rusland
in voorbereiding zou zijn.
In officiceie kringen Ie Berlijn uit men
zich intussehen pessimislscli. Wanneer
men vraagt, wat Duitschland voornemens
is te doen, antwoordt men laconiek: „Wij
zullen ditmaal tegenstand bicden". Waar
uit deze tegenstand zal bestaan, is reeds
af te leiden uit het feit, dat de regeering-
haar standpunt handhaaft, dat de bezel-
ting.van het Roergebied onrechtmatig is
en dat derhalve geen enkele Duitscher
kan worden gedwongen, dc Fransche ver
ordeningen na te leven. Het schijnt, dat
alle rijksambtenaren in liet Roergebied
opdracht, hebben volgons dit beginsel te
handelen. Men kan dus verwachten, dat
de Franschen hij de ambtenaren in het
nicuw-bezctte gebied ol lijdelijk verzet
zullen sluiten.
Uit de houding van de meerderheids-
socialisten blijkt intussehen. dat deze
zich, ofschoon zij het optreden van de
Franscheji ten scherpst© veroordcelen,
focli niet bij deze actie van de regeering
aansluilon.
ENGELAND EN HET DUITSCHE
PROTEST.
II. N. verneemt uit Londen:
De Engelsche regcering heeft er zich
toe bepaald formeel kennis te nemen van
het Duitsche protest tegcu de bezetting
van het Roorgebiel. Hoewel Engeland
feitelijk zeflf ook tegen dezen maatregel
gekant is, bleef Bon ar Law geen andere
keus over, gezien de formuleering van
het Duifsch protest, waarin o.a. wordt
geconstateerd dat door hot eigenmachtig
opreden van Frankrijk het Iractaat van
Versailles vervallen zou zijn, iets. waar
mede Engeland natuurlijk, gezien zijn re
latie met Frankrijk, niet kan instemmen
UITSTEL VAN DEN VERVALDATUM
VAN ir> JANUARI?
Ilavas uit Parijs:
In Fransclio kringen acht men het noo-
dïg aan de delegaties in de Commissie van
Herstel den tijd te laten om de kwestie
\an het moratorium aan Duitschland Ie
hespreken. Havas meent te welen, dait
Barlhou vandaag aan de Commissie van
Herstel zal voorstellen den vervaldatum
van 15 tof 31 Januari te verschuiven.
AMERIKA EN DE HERZIENING VAN
HET VERDRAG VAN VERSAILLES.
De Washingtonsche Post. waarvan de
hoofdredacteur een persoonlijke vriend
van Harding is cn wolk blad daarom vaak
geacht wordt meeningen van het Witte
Huis te vertolken, schrijft over dc nood
zakelijkheid eener herziening van liet ver
drag van Versailles cn zegt. dat Amerika
vermoedelijk bereid zou zijn aan zulk een
herziening medo te werken ook met- het
oog op dc belangen der Wn-".nigde Stalen
die in verschillende opzichten samen ge
weven zijn met de politieke vraagstukken
in Europa. Het blad acht liet niet geheel
uitgesloten, dat het tol een tweede vredes
conferentie zou moeten komen, waaraan
natuurlijk zou moeten voorafgaan dat de
belanghebbende landen het. eens zijn over
het karakter en den omvang van de wij
zigingen. die in het verdrag van kVcrsail-
le-s noodig zijn.
Duitschland.
DE L1TAUSCHE INVAL IN HET
MEMELGEBIED.
De toestand.
Uit Memel wordt via Koningsbergen aan
hefc „Berliner Tageblatt" gemeld: De toe
stand was gistermiddag om 12 uur in hoofd
zaak de volgende
De Litauers hebben de stad nauw ingc-
Een nota der Litauscke
regeering aan den
gezantenraad.
De Litausche regecring heeft tot Poincaré
in diens hoedanigheid als voorzitter van
den Haad van Ambassadcm's, een nota ge
richt, waarin wordt tegengesproken, dat
Litausche benden een bezetting van Memel
zouden voorbereiden cn waarin wordt ver
klaard, dat de Litausche regeering de noo-
dige maatregelen heeft genomen om het
overschrijden van de grens te beletten. In
do nota wordt voorts verklaard, dat de be
volking van het Memelgebied in verzet- is
gekomen tegen de Duitsche autoriteiten, en
deze ervan beschuldigt, de oplossing der
Memelkwestie te bemoeilijken on te vertra
gen.
De nota verzoekt den geallieerden,- de
noodige instructies te geven aan den hoo-
gen commissaris te Memel, ten einde bloed
vergieten te voorkomen.
Amerika.
Verkoop der Fransche en Engelsche kolonie
voorgesteld.
Senator James Reed van Missouri heeft
er in don Amerikaanschen Senaat op aan
gedrongen, dat Britsch en Fransch West-
Indië, voor de veiligheid der Ver. Staten
en de zekerheid van het Panamakanaal,
HET MEMELGEBIED.
iiOè z. g. neutrale Memelgebied, hetwelk do Litauers trachten te be
zetten. De eerste, zoo geheel onverwachte stoot was op Bajohren
gericht.
sloten. In het Koorden zijn zij tot onmid
dellijk aan de stadsgrenzen voort gedrongen.
Het platteland is volkomen bezet. Do
Franschen hebben op de wegen zware ma
chinegeweren ingebouwd. Gisterenavond
reeds hoorde men het vuren der machine
geweren.
Een agent van de landelijke politie die
zich op patrouille bevond, is gisternacht
door de Litauers doodgeschoten.
Te Memel is alles rustig. Een ieder ver
richt daar den gewonen arbeid.
Van Koningsbergen uit ging gisteren
naar Memel een vliegtuig met passagiers
op, dat voorloopig regelmatig het verkeer
zal onderhouden. Buitendien wordt ge
poogd een verbinding over zee in stand te
houden.
De Duitsche -gezant in Litaucn heeft zijn
verlof onderbroken en heeft z;ch naar zijn
post terugbegeven.
Protcstnota's.
De Fransche en Britsche zaakgelastigden
in Kowno, hebben een nota van protest ge
richt aan dc regecring van Litauen in ver
band met den inval in Memel.
Na het gemeenschappelijk protest, door
Engeland cn Frankrijk tot de regcering
van Litauen gericht wegens de hulp, ver
leend aan de fevolutionnaire commissie, die
een deel van Memelland in haar macht
houdt, hebben de regeeringen te Londen
cn Parijs besloten oorlogsschepen naar Me
mel te zenden. Heden vertrekt een Engel
sche kruiser via het Kielerkanaal er liecn.
Een mede deeling der
Litausche regeering.
De Litausche regeering deelt mede, dat er
geen Litausche troepen in hefc gebied van
Memel zijn binnengerukt. Volgens deze me-
dedeeling is de gansche beweging ccn op
stand van de bevolking van het Memel-
gebied zelf.
De te Memel afgekondigde slaat van be
leg brengt mee, dat na 9 uur 's avonds nie
mand meer op straat mag verblijven.
Er werd vrees gekoesterd, dat do Li
tauers de stad in den nncf.t zouden aan
vallen en innemen, daar dc Fransche bezet
ting zeer zwak is.
In de avonduren werden schoten van ge
weren en machinegeweren in de stad ge
hoord.
noodzakelijk in het bezit Aran de Ver. Sta
ten moesten komen.
Daarom stelde hij een resolutie voor, de
regeering verzoekende onderhandelingen te
openen met Groot-Brittannië en Frankrijk
teneinde een deel van de West-Indische
eilanden te kunnen aankoopen.
De Amerikaar.sch—Engelsche
onderhandelingen.
Gemeld wordt, dat de Vcreenigde Staten
de betalingscapaciteit onderzocht hebben
van Groot-Brittannië inzake de kwestie der
Amcrikaansche schulden.
Definitieve voorstellen voor het fundee-
ren van de schuld werden niet ingediend,
maar hoewel de credietwaardigheid van
Groot-Brittannië al3 vaststaande werd aan
genomen, gelooft de Amerikaansche com
missie niet, dat de schuld betaald kan wor
den in door bet congres voorgeschreven
periode van 25 jaar.
Onrust in Bolivia.
Volgens te Lima ontvangen berichten is
de politieke toestand in Bolivia op het
oogenblik uiterst kritiek. Dc oppositie ver
langt het aftreden van den president dr.
Savreda. Te La Paz is het tot onlusten ge
komen tusschen do aanhangers van den
president, en diens tegenstanders. Oud-pre
sident Montes is uit Parijs teruggekeerd. Hij
heet zich te Santiago te bevinden. Zijn te
rugkeer wordt in verband gebracht me!
de onlusten te La Paz.
Finland.
Een opzienbarende beschuldiging tegen de
Bank voor Finland.
Tegen de Bank voor Finland is ccn op
zienbarende aanklacht ingediend. Naar de
,.V. Z." meldt, heeft dc bank zelf specula
ties op termijn op touw gezet in Finschc
Marken met het gevolg, dat zij een aan
zienlijke winst gemaakt heeft. Dc boeken
der bank geven intussehen over do verdee
ling dezer jvinst geen opheldering. Er is
slechts vastgesteld kunnen worden, dat de
winst aan „bepaalde personen" uitbetaald
is. Dc autoriteiten en de Finsche Rijksdag
verlangen een onmiddellijk onderzoek zon
der aanzien des persoons.
HET VOORNAAMSTE NIEUWS.
Ingesteld is een Commissie voor dc Work-,
loosheid srverzekeri tuj.
De gewestelijke cmnniissio voor dc R.-K
wïeugd-Organisatie (Kerknieuws).
Dc „N. K. P." te Utrecht heeft in prin-
<ci|ïo licfdotcn dat hare leden weer lid wor
den der R.-K. Kiesverecniging.
Dc tran.nonicg Den HaagWassenaar
Over het ontzien van het natuurschoon
«verschillen onze correspondent en een re
dacteur. van het „Vaderland" van moaning
Naar verluidt zou Barthou heden in de
Commissie van Herstel voorstellen dc be
spreking van het moratorium uit te stellen
tot 31 Januari en in verband daarmede den
vervaldatum te verschuiven van 15 tot 31
Januari.
In een bijeenkomst van Fransche bczet-
tingsautoriteiten en de ir.genieurscommissi»
met Duitsche autoriteiten uit het Roerge
bied heeft generaal Deviqnss bevolen dat
de mijnen in het gehecle Roerbekken voort
aan de bevelen van de centrale overheid t»
Eerlijn niet meer hebben op te volgen.
De staking van de kolenleveranties vcc#
het herstel is volgens de Belgische blad»
uitgebreid tot alie leveringen in natura.
Voorstellen in den Amerikaanschen
naat tot aankoop van Fransche en Engel-
sche West-Inriisohe eilanden.
De invallen der Litauers in het Memel-
gebied.
De „Nieuwe Kathoiieke Partij."
Gasteren hield in „Nooird-Bvabanl'' d'j
frjkVV-'.cht jan dc ..Nieuwe Katholieke
spreking van de. vraag, of op do bokeivie
basis van het gewijzigde reglement der
R.-K. Kies/voroonigirug fcat terugkeer naar
de R.-IC. Kiosvereeniging kan wovden be
sloten.
Ten slotte werd in principe met alge
meene stemmen besloten tot terugkeer
naar do R.-K. Kiesvcreeniging.
Het kiesrecht voor de Eerste .^ner.
Hot wetsontwerp inzake invoering van
hot evenredig kiesrecht vcor dc samenstel
ling dor Eerste Kamer door de Staten der
verschillende provinciën, is o»m advies bij
den Raad van State.
Het verdeelt heb land in vier kieskni»
gen, als volgt: I. Zuid-Holland; II. NooacV
Holland en Friesland; III. Groninger,
Drente, Overijsel en GelderlandIV",
Utrecht. Noord-Brabant, Limburg cn Zee
land.
Werkloosheidsverzekering.
De Minister van Arbeid. II. cn N. he-jft
in do commissie van advies voor de Werk
loosheidsverzekering, bedoeld in de ar!:,
21 en 22 van het Werkloosheidsbesluit
1917, voor het tijdvak van- 1 Jan. 19z31
Jan. 1920 benoemd:
tot lid en voorzitterprof. dr. W. II.
Nolens, lid van do Tweede Kamer <o
's-Grave nhagc
tot lid en plaats ver v. voorzitternvr. S.
J. L. van Aaliten, .wethouder der gcmeeu'e
Rotterdam
tot lid: II. de Bordes, bucgemeëi;le.r dor
gom. Bussum II. J. Bruens, penningmees
ter Ned. Verbond van Vakvereenigingcn,
AmsterdamJ. Dekker, voorzitter Atg.
Nod. Vakverbond, 's-Gravenhacedr. ir.
J. van Hettinga Tromp, directeur gem.
Arbeidsbureau, Amsterdam; J. G. Kruis,
's-Grave ullage K. Kruithof, voorzit tor
Ghr. Nat. Vakverbond in Nederland, Eoi-
tordn.m U. J. Mijs, burgemeester der gem.
GoudaJ. Th. Nijkamp, lid bestuur Bur
voor dc R.-K. Vakorganisatie, Utrecht;
G. J. A. Smit Jr., lid bestuur Ned. Ver
bond van Vakvoreengingen, Amsterdam
A. H. Smulders, lid bestuur Bur. voor do
R.-K. Vakorganisatie, UbreektJ. van
den Tempel, lid Tweede Kamer, 's-Graven-
ha.g.Qimr. C. J. baron van Tuyll vau
Serc-oskorken, burgemeester dm* gcm.
Zeist; nir. dr. F. L. G. Z. M. Vonk de Both
idem der gem. TilburgG. Wolff, voor
zitter Nod. Fed. van Sigarenmakers en
Tabaksbewerkers, Amsterdam
Alg. Reglement voor vervoer op de
Spoorwegen.
W ij z i g i n g e n.
Staatsblad no. 771 bevat het Kon. be-
sluit van den 30sten December 1922, tob
nadere aanvulling en wijziging van het
Algemeen Reglement Vervoer 190!.
Hierbij is oan. het volgende bepaal 1
Aan art. 4 2 werden toegevoegd 'id
volgende bepalingen
„i. vruchtenschiHen op dc perrons cn op
de treeplanken der rijtuigen tc werpen of-"
te laten vallen of voorwerpen uil de rij-
tuigen te worpen, waardoor iemand km 7
worden gekwetst".
,.j. in dc breinen te vechten. r-"
