BUITENLAND. 14e Jaargang.DINSDAG 2 JANUARI 1923 No. 4016 De ABONNEMENTSPRIJSbedraagtbi] vooruitbetaling Voor Leiden 19 cent per week, Bg onze Agenten 20 cent per week. Franco per post 2.60 per kwartaal. 2.60 per kwartaal. 1 2 96 per kwartaaL Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's verkrijgbaar |6gen betaling van 60 ct. per kwartaal, bij vooruitbetaling. Af- onderlijke nummers 6 ct., met Geïllustreerd Zondagsblad 10 ct. Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen II. Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN. TELEFOON INTERC. 935 POSTBUS No. II. DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: op Zaterdag 35 cent per regel Overige dagen 30 cent per rege Voor Ingezonden Mcdedeelingcn wordt het dubbele 1 van het tarief berekend. KLEI7ÏE ADVERTENTIES, van ten hoogste 30 woorden, waarin betrekkingon worden aangeboden of gevraagd, huur en verhuur koop en verk oop f 0.75 's Zaterdags, overige dagen fO.50. Dit nummer bestaat uit twee-bladen V Meer weten. Eén van de goede voornemens, dio wij voor het nieuwe jaar kunnen maken, is: ernstig er naar te streven om meer te we ten. Meer weten kan geven meer rust, meer tevredenheid. Meer weten kan geven meer eenvoud, meer nederigheid. Meer weten kan geven dieper en krach tiger gelooven. Het streven om meer te weten, ale 't waarlijk ernstig is, kan op betrekkelijk zoo gemakkelijke manier worden in prac- tijlc gebracht. Wij herinneren b-v. aan de s c h r i f- telijke cursussen van de K. S- IA. En wij meenen goed te doen, de nieuwe voorwaarden daarvan hier mede te deolen. Een der beide cureussen duurt 16 maan den (16 lessen) en kost 25 gld., desge- wenscht te betalen in vier termijnen van 6.25 gld. Velen hebben vorige^ cursuseen (in so ciologie of in oeoonomie of in beide vak kon) met goed succes doorloopen. Eén voorbeeld. Wij zullen den betrok kene daardoor niet in zijn eenvoud kwet sen, hopen we. Vrijdagavond op de ver gadering van de R. K. Kiesv. te Leiden hoorden we een arbeider kern-gezonde en iogisch-doordachte denkbeelden verkondi gen over de samenwerking der verschil lende standen en naar aanleiding daarvan over het optreden van N. K. P. en Volks partij. Ongetwijfeld zal deze persoon erkonnen zijn kennis, zijn nadenken ook vooral ©ver zulke belangrijke sociale vraagstuk ken, te danken aan het feit, dat hij heeft gevolgd den schriftolijken cursus in de sociologie, uitgaand van de K. S- A. v Met wat goeden wil kunnen ook arbei ders wel tijd vinden om zulk een cursus te volgen. Natuurlijk is er vooral voor ben ernstig willen voor noodig doch de ondervinding bewijst, dat'het mo gelijk is. Wij hopen daarom, in het algemeen Katholiek belang, in het persoonlijk be lang ook van velen, dat zich nog ver- scheidenen voor 15 Januari zullen opgeven aan het Centraal Bureau K- S. IA... Steenschuur 15. Voor leden van Dagelijkscho Besturen van Volksbonden, voor plaatselijke leiders in de sociale beweging ook. is zulk een cursus ongetwijfeld hoogst nuttig. De conferentie te Lausanne. DE MOSOEL-KWESTIE. Een plebisciet door de Turken voorgesteld. Het Turksehe antwoord op de Engefl- 'sche nota in zake Mosoel tracht in ver zoenenden toon de Turksehe verlangens tie rechtvaardigen. In de eerste plaats ver klaart Isme-t Pasja, dat hij het bestaande Engelsche mandaat over Mosoel niet kan erkennen. Engeland heeft niet het recht in deze kwestie het oorlogsrecht toe te passen. Engelang heeft tijdens'den oor log Mosoel volstrekt niet veroverd, maar do stad is eerst na den wapenstilstand be zet, hetgeen dus een handelwijze is, dio in strijd is met het volkenrecht. Om deze redenen verwerpt Turkije alle conscquon lies, welke door zulk een optreden van En geland zouden kunnen ontstaan.Ook heeft Turkije geen vertrouwen in een autono mie, zooals Curzon voor de inwoners van het district Mosoel in uitzicht heeft ge steld. Do Turksehe onderdanen bezitten veel meer vrijheden en veel -meer rech ten, dan een z.g. autonomie kan geven. Turkije verlangt voor het district Mo soel een volksstemming en stelt ten slot te voor "een commis'sie van Engelsche en Turksehe deskundigen le benoemen om de grenzen tusschen Turkije en Irak vast te stellen. Duitschland. DE KWESTIE VAN HERSTEL. Een rede van dr. Cuno. De reparatie-voorstellen der Duitsche regeering zijn gereed gekomen. Het kabi net heeft ze eenstemmig vastgesteld. Wan heer ze overhandigd worden, staat nog niet vast. De rijkskanselier neeft den partijlei ders Zaterdagmiddag over den inhoud mcdedeelingcn gedaan, die echter geheim gehouden worden. Voor de handelskamer te Hamburg Jiicld rijkskanselier Cuno een belangrijke rede, waarin hij er ellereerst op wees, Öat iedere redding uit de crisis onmoge lijk is, zoolang niet alle volkeren zich op 'den grondslag der werkelijkheid' plaatsen De nieuwe regeering. zoo ging hij voort, Kseft zich veel moeite gegeven om een goede oplossing te vinden voor het vraag stuk der schadevergoeding. Het rapport der bankiersconferentie, welke in Juni te Parijs heeft plaats gehad, noemde hij het beste wat tot nog toe over de kwestie ver schenen was. De Duitsc.be nota van 14 No vember en de voorstellen der Duitsohe re geering aan den Engelschen minister-pre sident rustten op denzelfden grondslag, namelijk bet plan der internationale lee ning. Thans moeten wij op dien weg voortschrijden. Duitschland kon echter geen crediet krijgen wanneer zijn ver plichtingen niet definitief zijn vastgesteld Niemand kon nu zeggen wat Duitschiand dan wel presteeren kon. Wat is echter de besto barometer van Duitschlan<Fs be talingsvermogen? Hef vertrouwen der in ternationale financieele wereld. Interna tionale deskundigen, welke advies uitbren gen over Duitschlands credictwaardigheid bepalen terzelfder tijd zijn betalingsver mogen. Duitschland is bereid in den nij penden geldnood van Frankrijk te voor zien door het de opbrengst eener interna tionale leening ter hand te stellen. In dien dienst dezer leening moet in de eer ste jaren voorzien worden door een deel der opbrengst van die leening zelf, want iedereen is het er over eens, dat de Duit sche nijverheid volstrekt behoefte heeft aan een periode van rust. Later kunnen dan verdere leeningen gesloten worden met hetzelfde bankiersconsorlium. Deze financieele regeling vormt eigen lijk slechts een grondslag voor de organi satie van een algemeene economische sa menwerking in Europa en in T hijzonder •tusschen Duitschland en Frankrijk. Duitschland is lot zulk een samenwer king bereid. Langs dien weg zulten wij er in slagen de mark te stabiliseeren en de rijksbegrooting sluitend te maken. Ton slotte zullen wij aldus dat hopen wij ten minste de vrijheid voor ons volk terugwinnen. Handel en industrie willen do regoering steunen en wij zijn bereid aan het finan- ciersronsortium goed» waarborgen te g°- ven. Onze Volkshuishouding kan het ver- oischto echter slechts presteeren, wan neer zij de oude vrijheid herwonnen heeft: alle economische uitzonderings maatregelen tegen ons dienen te verval len; Dusseldorp, Duisburg, Ruhrort moe ten ontruimd worden. Aan de politiek der sancties en retorsies moet een einde ko men. Het lot, dat aan onze vroegere voor stellen te beurt gevallen is. weerhoudt er ons van dit opnieuw in bijzondorheden bekend te maken. We hopen dat een kal me bespreking to Parijs niet zal in de war gestuurd worden door een besluit, dat niet alleen voor Duitschland, maar voor heel Europa de allerergste gevolgen zou hebben. Ik deuk hierbij aan den eisch der productieve sancties. Wie die panden eischt heeft geen economisch maar een- politiek doel. De politiek der panden zou een einde maken aan de mogelijkheid dat wij een schadevergoeding betalen. z Ten slotte zeide de Rijkskanselier: In Frankrijk rechtvaardigt men de noodzakelijkheid der bezetting van het Rijngebied door de vrees voor oorlogs zuchtige plannen van Duitsche zijde. Deze vrees is ijdel. Om daarvoor het bewijs te leveren hebben wij aan de Fransche re geering door de bemiddeling van een der de mogendheid laten weten, dat Duitsch land bereid is, samen met Frankrijk en de andere bij den Rijn betrokken mogendhe den, wederzijds tegenover eene groote mo gendheid, die geen belangen in het Rijn gebied heeft, de plechtige belofte af te leggen gedurende een generatie geen oor log tegen elkaar te voeren. Frankrijk heeft echter dit aanbod verworpen. Ten slotte drukte de kanselier de hoop uit, dat het nieuwe jaar werkelijk vrede brengen zal en dat het Duitsche volk in de opofferingen en don gemeenschappen,j_ ken arbeid bijeen blijven zal maar ook, wanneer nieuwe ontgoochelingen komen, zich door niets zal laten verdoelen en den strijd verder voeren voor vrijheid en recht. Dreigende bakkersslak in g. Aangaande een dreigende staking der Berlijnsche bakkers meldt het W. B., dat in een onderhoud met den burgemeesler de vertegenwoordigers Her organisaties verklaard hebben niet moedwillig een sta king te willen uitlokken, maar dat de knechts met i Jan. 1923 een weekloon van 25.000 M. eischen, hetgeen te hoog is. Frankrijk. HET ONDERWIJS GEVEN VAN CONGREGATIES. Verleden weck dccli!" de pers het be richt mede, dat de co* gregalie van de Afrikaansche missies van- Lyoo, van de Witte Paters van Algiers, van de Fran- ciscaansche missionarissen en de socië teit van de missionarissen van den Levant wettelijk zullen gerechtigd worden, tot het onderwijs geven in Frankrijk. Het wetsvoorstel van Poincnre wordt in deze woorden echter verkeerd r'teclegd, aldus de „Msbd." De Afrikaansche missies van Lyon en de Witte Paters zijn vooreerst geen con gregatie maar Sociëteit van Priesters zon der kloostergeloften. Om het wetsvoor stel van Poincaré toe te lichten diene mon het volgende te weten: Na de vervolgings- wetten van Gombes werd .Mei 429* reeds voorgesteld, 6 congregaties en sooïeleiten wettelijk het verblijf in Frankrijk toe te staan. Voor de vier bovengenoemde werd •het voorstel echter niet in definitieve be handeling genomen en alleen het college van Clermont-Ferrand van. de Sociëteit der Afrikaansche missies van Lyon zag zich verplicht het land te verlaten. Het wetsvoorstel van Poincaré 'doelt niet op het rec-hf, van onderwijs, hetgeen genoemde sociëteiten in Frankrijk niet geven, tenzij in colleges en seminaries lot opleiding van eigen leden. Poincaré hervat slechts het-voorstel van Mei 1902 en zijn voorstel betreft alleen het recht van verblijf in Frankrijk. Italië. Complot tegen den Staat. Men meldt uif/Ancona aan het „Gior- nale d'Italia", dat er een complot ontdekt is tegen de veiligheid van d«in gtaat. Polen Niowiadcntski ter dood verooirdceld. Niewiadomski, de moordenaar van pre sident Naroetowisj, is ter dood veroor deeld. Amerika. HET EUROPEESCH HERSTEL. Het plan inzake een financieele conferentie. Volgens berichten uit gezaghebbende •bron zijn de pogingen der Ajnerikaanscho regeering op de volgende punten gericht: lo. Men hoopt, dat op de conferentie van dc geallieerde premiers, welke 2 Ja nuari te Parijs aanvangt, een accoord zal worden bereikt in zake te Duitsche scha deloosstelling. - 2o. Er vrüïiiL vüüTgeotoïs», aai, ifccuüva een vriendschappelijke regeling van het pro bleem der schadeloosstelling niet zou wor den bereikt, de betrokken reveeringen, met inbegrip van Amerika, vooraanstaan de financieele deskundigen zullen aan wijzen, om den financieelen toestand van Europa, voornamelijk van Duitschland, te onderzoeken. Daarna zal het bedrag der schadeloosstelling worden vastgesteld, dat Duitschland in staat is te betalen. So. Er wordt voorgesteld een finan cieele middelen te verschaffen, dermate, dat Frankrijk en ook de andere naties verzekerd zijn van betaling. 4o. De geallieerde schulden aan Ame rika zullen door de voorgestelde conferen tie niet worden behandeld. 5o. Amerika wenscht niet de uitnoodi- gingen voor de conferentie te verzenden en vindt het beter, dat de conferentie niet op Amerikaansch gebied plaats vindt. 6o. De regeering is bereid de Ameri- kaansche financieele experts aan te wij zen voor deelneming aan de financieele conferentie. BINNENLAND. De Koningin-Moeder. De linkerarm gebroken. De Koningin-Moeder heeft Zondag avond ten gevolge van een val ten haren paleizo in het Lange Voorhout het opper been van den linkerarm ter hoogte van het schoudergewricht gebroken. Er be staat alle kans op een goede genezing. De Koningin, de Prins en do Prinses hebben dadelijk een bezoek gebracht aan Konin gin Emma en gisteravond met de zuster van den Prins, die ten koninklijke pa- leize in het Noordeinde logeert, het mid dagmaal gebruikt bij de Koninginj-Moo- dcr, die aan tafel kon aanzitten. Werkloozenkassen. Het verleen en van 6ubsidiën. Staatsblad no. 733 bevat het Kon. b©- sluib vaji den 2Ssten December 1922 vaststelling van algemeene Tegelen A-oor het A"erleenen Aran subsidiën ten behoeve van we.rkloozonka.ss en. Het A-olgende is hierbij bepaald Art. I. Artikel 4 van Ons besluit van 2 December 1916 (Staatsblad no. 522) vvordt gelezen als A'olgt: 1. Het subsidie komt A'oor de helft voor rekening van het Rijk, voor de andere helft voor rekening der gemeenten, waar de leden der Averkloozenkas woonachtig zijn. 2. Het bedrag van het subsidie wordt vastgesteld in verband met dc in de. ge meenten, in het eerste lid vermeld, inge komen bijdragen en zal als regel ten hoog ste 100 pCt. daarvan uitmaken. 3. Het kan on een hooger - percentage worden gesteld, indien: a. buitengewone omstandigheden van tijdel ijken aard dit noodig maken; b. de vcrceniging niet in staat is de bij dragen zoo hoog op te A-oercn, als noodig zou zijn om uitke erin gen te verstrekken over een termijn van tenminste 90 dagen per jaar tot een zoodanig bedrag, dat daaruit het noodzakelijke leArensonder- houd der wenklooze leden kan worden be kostigd. 4. De wij®e van vaststelling van liet be» drag van liet subsidie en de wijze van de verrekening van het aandeel van het Rijk en van de gemeenten in dat subsidie wor den bepaald door Onzen Minister. AtL II. Dit besluit treedt in werking op 1 Januari 1923. Vrachttarieven Spoorwegen. Voor groenten verlaagd. De Directie der Ned. Spoorwegen heeft met ingang van 1 Januari a.s. de vracht prijzen voor groenten mét 25 pCt. ver laagd. Katholieke Internationale van den arbeid. Op 6 en 7 Januari as. zullen, volgens de „Volkskr." ia Oonsbanz samenkomen een aantal afgevaardigden van R. K. Wenk- iiedenvereeni'gingen uit verschillende lan den, ten einde hot stichten van een katho lieke Internationale van de-n arbeid voor te bereiden. Bestrijding van de zedelijke en maatschappelijke gevaren van de bioscoop Blijkens de Memorie van Antwoord aan de Tweede Kamer nopens het wetsont werp met bovengenoemde strekking kan de Regeering zich niet A-ereenigen met do opvatting dor leden, die een overheids inmenging als in het ontwerp wordt voor gesteld onjuist en overbodig achten. Het voorgestelde systeem van keuring van alle films verschilt principieel niet van het toe zicht dat ingevolge art. 188 der Gemeentel wet bij den burgemeester berust. Het denkbeeld om, in plaat-s van door een oentrale commissie de filmkeuring door gemeentelijke commissie te doen geschie den, is verwerpelijk te achten. Het is voor het bioscoopbedrijf van het grootste ge wacht, dat eehhejd van. beoordeeling voor het gansche land worde bereikt. Hot Noorsche stelsel van gemeentelijke biosooop-cxploitatie waarvan do winsten aan cultureole doeleinden zouden kun nor. worden dienstbaar gemaakt, -aeut de re geering voor ons land niet navclgerw- waiard. De Regeering meent, dat er geen aan leiding bestaat aan de z.g. reizende bioa copen het verkrijgen van een vergunning onmogelijk te maiken, door de A-er gunning tot- het in het openbaar geven van voor stellingen aan een looaliteit en hare aan- hcorigheden te binden. Het verdient geen aanbeveling een be paald bed-rag voor het vergunningsrecht in de wet zelf vast te leggen. Bij de vast stelling daarvan zal ongetwijfeld met do belangen van het- bedrijf rekening worden gehouden. Het plegen van overleg met de organisatie dei- bioscoop-ondernemers te dezen aanzien behoeft niet te zijn uitge sloten. Men mag aannemen, dat het aantal in de toekomst te keuren meters film, naar boren afgerond gemiddeld 50.000 per week zal bedragen. Met het aantal wekelijks te keuren meters film zal bij de vaststelling van hot aantal leden der Gentrale Com missie rekening zijn te houden. Ten aanzien van die voorradige films zal een overgangsmaatregel zijn te treffen, volgens welken zij gedurende tAvee jaren niet aan do rijkskeuring zullen worden on derworpen. Dc aTbeidsvoorwaarden in het bakkersbedrijf. De hoofdbesturen van de drie organisa ties van bakkerepatroons hebben, naar wij vernemen, besloten den plaatselijken vercenigingen van bakkerspatroone te ad- viseeren de arbeidsovereenkomst, die tot 1 Januari van kracht is, voorloopig tot Za terdag 3 Februari te verlengen. Do besturen van de Ghr. en R.-K. bakkcrsgezellenbonden, die in principe de nieuwe overeenkomst, door de werkgevers voorgesteld, hebben aanvaard, waren niet in de gelegenheid v o o r de feestdagen ccn uitspraak van hun leden te verkrijgen, düe de nieuwe overeenkomst bekrachtigt. De moderne bond heeft de voorstellen afgewezen. De hoofdbesturen der patroonsorgani saties zullen in geen geval toestaan dat het oude contract langer dan tot 3 Fe bruari van kracht blijft. Op dien datum moet de nieuwe overeenkomst ingaan. Uit het (bakkersbedrijf. Dc staking. In de Zaterdagavond te Amsterdam ge houden buitengewone hoofdbestuursver gadering van den Alg. Nederl. Typogra fenbond, is het proces-verbaal van het re ferendum over de. onlwerp-collecticve ar beidsovereenkomsten in de boekdrukkere en de boekbindersbedrijven vastgesteld. Over de collectieve arbeidsovereenkomst in het drukkersbedrijf zijn 6554 stommen uitgebracht, waarvan 3501 tegen, 2360 voor en 193 blanco, zoodat zij ie verwor pen. De bondsvergadering had hetzelfde besluit genomen met 169 stemmen tegen, 53 voor en 3 blanco. Over het boekbinderscontract zijn bij •het referendum uitgebracht 1092 stem men, waarvan 623 voor, 400 tegen en 69 blanco, zoodal- deze overeenkomst is aan- H ET VOORNAAMSTE NIEUWS. De Koningin-Moeder heert een arm go- broken. Do staking in do typografie. Een ver warden toestand. Een rode van dr. Cuno over do laves* van herstel. Het Amcrihaanschc plan voor een ft naneicclc conferentie De Turken stellen een plebisciet vooï inzake MosocL genomen. De bondsvergadering had dit ontwerp-contract aangenomen met S3 stemmen voor en 33 tegen. Gelijk men weet, hebben de werkgevers in liet drukkersbedrijf aan de werknemers medegedeeld, dat degenen die niet de voor waarden van het nieuw aangeboden con tract aanvaarden, met een termijn van 14 da-gen worden ontslagen. Zaterdagavond heeft het hoofdbestuur van den Typografenbond langdurig de vraag besproken of de leden gedurende dien termijn op de door de werkgeve» aangeboden en door de werknemers ""er- worpen voorwaarden aan het wéék moge» blijven. Venschillendo leden van het hoofd bestuur waren hiervoor, andere*1 waren er tegen. Van de beslissing, hieromtrent te nemen, zou afhangen of reeds op 2 Januari de leden van den Alg. Nederl. Typografen-Bond het werk zullen neer leggen, daar de patroons ook gedurende don opzeggingstermijn de \roorwaarden van het nieuwe contract willen doen gel den. De beslissing io genomen in dien zin, dat hedenmorgen de staking ie uitgebroken. Zooals beleend doen de leden van R. Kath., Prot. Chr. en Neutrale Bond niet mode aan de faking; terwijl door deze bonden oolc het werk van drukkerijen,, waar wordt gestaakt, als ni e t besmet is vorklaard. De ochtendbladen zijn vanmorgen nog verschenen. Die courant e n, we">ke al leen of zoo goed als alleen rood georgani seerd pensoneel in dienst hadden, zijn nu aangewezen op de hulp van drukkerijen met niet-rood georganiseerd personeel, welke hulp hun ook, naar we vernemen, is toegezegd geworden. Men 6e io t ons uit Haarlem: De arbeiders, georganiseerd ia den Alg: Ned. Typograph-enborKL, zijn -hedenmorgen niet- aap heit Averk gegaan -alleen do „Nieuwe Ha-arlomsoho Courant" zal van» daa-g ATCTsehijnen. De ..Oprechte Haarlem- sehe Courant" en het „Haanlemsoh Dag blad" verschijnt niet. Ook in do andere mot-Katholieke bedrijven Avordt ©A-er het algemeen niet gewerkt. Men seint ons uit 's-Graven h.age: Naar aanleiding van de alhier gister uitgebroken Typogra-phens taking ver nemen wij van den A. N. T. B. uit Den Haag, da't- 400 typographen aan den stakin.gisoproep hebben gehoor gegeven. Aan de eischen is toegestaan door def drukkerijen Trio, Residentie, Veritas Ar beid. en Nieuw Le\-en. Voorts deelt het bestuur van do Haagséhe afd. van dert A. N. T. B. mede, dat ihe-t onjuist, is dat eonige Katholieke werkwilligen in heb Voorhout zouden zijn gemolesteerd. Er is een comité van actie, gevormd, dat met dé werkgevers in onderhandeling zal treden» Hot comité stuurt afgevaardigden naar do' drukkerijen, waar afzonderlijk wordt on derhandeld. Gemengde Berichten. Verdronken. Te Marssum (Fr.) is een alleenwonend# weduwe bij avond van het erf harer wo ning te water geraakt en verdronken. De brand te Gronirfgen. De weduwe van den te Groningen omge« komen brandweerman W. Kluitert, ontx j vangt een uitkeering van f 4000, benevens aan ongevallen-uitkeen'ng en pensioeit f 628 per jaar. De kosten der begrafenis j draagt de RijksA-erzekeringsbank. De Maas wast. Het water der Maas is, gelijk ons uü Maastricht wordt gemeld, na eenige val f plotseling gerezen, zocdat nu reeds een ge- deelt o van Hen sen onder water staat. Do stand aan dc Maasbrug is 3.47 M. of 45.48T. M. N. A. P. De laatste 24 uren is nog 27;, c.M. was geconstateerd. Brandstichter. Bij de politic tc Haarlem heeft zich aan^ gemeld de 26-jarige H. B„ rondzwe?-*en<k monteur, dio verklaarde, 2J4 jaar gelctteit tc Emmcn ccn vrachtauto in brand gcstcK ken tc hebben, om den eigenaar aan

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1923 | | pagina 1