l WOENSDAG 2® DECEMBER 1922 No. 4008 Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN BUITENLAND. BINNENLAND. 14© Jaargang^ Ste £eidbohe(Bou/tcmt De ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling Voor Leiden 19 cent per week, 2.60 per kwartaal. Bij onze Agenten 20 cent per week, 2.60 per kwartaal. Franeo per poet 5 2 96 per kwartaaL Het Geïllustreerd Zondagsblad fa voor de Abonné's verkrijgbaar tegen betaling van 60 ct per kwartaal, bjj vooruitbetaling. Af- «onderlijke nummers 6 ct, met Geïllustreerd Zondagsblad 10 ct. Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen TELEFOON INTERC. 935 POSTBUS No. IL DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: op Zaterdag 35 cent per regel Overige dagen 30 cent per rege* Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het dubbele van het tarief berekend. KLEINE ADVERTENTIES, van ten hoogste 30 woorden, waarin etrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en verhuur Joop en verkoop f 0.76 's Zaterdags, overige dagen f0.50. Dit nummer bestaai uit twee bladen V De werkloozen. In „De Volkscourant" lezen we van don fredacteur Henri Hermans een zeer sympa thiek artikeltje over de Werkloozcnzorg. Het begin handelt over wat de Over heid doet en moet doen. Wat wij over werkloozenzorg hooren en lezen bepaalt zich hoofdzakelijk tot ■werkverschaffing, verzekering en on dersteuning met hulp van overheids wege. Vooral die hulp heeft aller belang stelling en ieder schijnt het er over eens, dat gemeenten en regeering I nog lang niet genoeg doen. Ook wij zijn van oordeel, dat vooral in de rich ting der productieve werkverschaffing, door de overheid nog wel wat meer gedaan zou kunnen worden, al zullen de maatregelen tot voorkoming van werkloosheid op de eerste plaats moeten worden gesteld. Dan wordt de aandacht gevestigd op de exploitatie van werkloozen door politieke leiders. Vooral een arbeider kont de ellende der werkloosheid. Grooter leed is moei lijk denkbaar. Geen werk, dus geen middel van bestaan cn daarbij de zorg voor een gezin, is een verschrikkelijke toestand. Zulk een toestand moet wel tot wanhoop leiden. En zoo zijn werk- loozenoptochten en protestmeetingen gemakkelijk te verklaren. Maar aan zulke beweging doen wij niet mee. Nog schrijnender moet worden het leed van de werkloozen, wanneer zij door mis leiders van het volk op zulke wijze worden geëxploiteerd. Dergelijke mid delen brengen geen verbetering in den toestand en zijn dan ook als een wei nig kiesche „propaganda" te beschou wen. i-JEn dan besluit de schrijver: Wij moeten andera optreden. i Hoe wij dit kunnen? I De vraag behoeft eigenlijk niet ge- steld. Ieder Christen weet hoe hij moet handelen ten opzicht© van zijn evon- j 'mensch, en voor een katholiek arbei- f der moet het solidariteitsbeginsel nog 'f> iets anders beteekenen dan georgani- seerd protest en georganiseerd verzet. j Al is het meer zeer geringe middelen, j ieder van ons die nog niet door de J ramt» der werkloosheid werd getroffen J kan iets doen, om den nood te leni- j gen. Hier is werk voor onze commissies ij voor Liefdewerken. Ieder kan wel iets biidrapen, om hulp te bieden, waar do uitkeeringen uit verzekeringskassen of de ondersteuningen 'om de bijzon dere positie, waarin het gezin verkeert het minst toereikend zijn. Onze Werkliedenvereenigingen on Vojksbon- den, die in deze richting nog niets ge daan hebben, moeten voor dezen winter dit mooie liefdewerk ter hand nemen. Dat zou de schoonste uiting zijn van christelijke solidariteit. Noblesse obli ge: adel verplicht; wij moeten onze heerlijke beginselen doen spreken uit onze daden! Dat is Christen-taal. En nu, bij de nadering van het Kerst feest het liefde-feest 'bij uitnemendheid nu w'llen wij deze zeer symoathieko^ ge dacht© van den emirienten arbeidersleider mede heioen verspreiden. Waarlijk: adel verolicht on de Chrïs- ten-adel verplicht allereerst tot daadwer kelijke liefde. In het sociale leven: Liefde voor de eigen standgenooten en liefde van den eenen stand voor den anderen. „Aan uwe liefde zal men erkennen dat gij Mijne navolgers zijt!" De conferentie te Lausanne. EEN ULTIMATUM AAN DE TURKEN. Definitief antwoord geëigcht. Gisteren is het op de oonferentie van Lausanne in de vergadering van de eer ste commissie, weer tot een woorden- duel tusschen lord Curzon ©n de Turk- eche afgevaardigden gekomen. Lord Curzon zag zich genoodzaakt zijn Verklaring met de volgende woorden te besluiten: „Als de Turken niet tevreden zijn met de hun aangeboden waarborgen, kunnen wij toch in geen geval verder gaan dan we al deden. De geallieerden zijn het inzake het regiem der Zee-eng ten volkomen met elkaar eens en wijzen alle controle-voorstellen, door Russen ge daan, met beslistheid van de hand. De ge allieerden hebben groote concessies toege staan, doch er komt eens een grens. En Öie is thans toch wel bereikt". Men kan deze woorden van lord Curzon I^el bijna als een ultimatum van de ge allieerden beschouwen. „Morgon, zoo ver klaarde lord Curzon nog, „wordt de laat je bijeenkomst van de commissie der Zeeëngten gehouden. De Turken moeten dus voor dien tijd beslissen of zij al dan niet de geallieerde voorstellen zullen aan vaarden". Het officieele communiqué. Het officieel communiqué meldt: De commissie voor de bestudeering van het regime der zeeëngten kwam gistermiddag bijeen. Lord Curzon zette de redenen uit een, waarom de geallieerde gedelegeerden de voorstellen, die de Russische delegatie den dag tevoren had ingediend, niet kon den aanvaarden. Vervolgens maakte hij bet antwoord der Geallieerden bekend op elk der punten opgeworpen in het tegen voorstel der Turken en wees op de veilig heidswaarborgen, die de voorstellen der Geallieerden aan de Turken geven. Ismet padja behield izïch voor, Tater op de verklaringen, door Curzon afgelegd inzake de demilitarisatio van de zone der zeeëngten en inzake de vrije doorvaart, te antwoorden. Hij onlwijtkelde vervolgens de zienswijze der Turlische delegatie ten aanzien van de Zeeëngten, evenals ten aanzien van de waarborgen, vervat in het plan der Geallieerden. Tsjitsjerin zette het standpunt der Rus sische delegatie ten aanzien van dezelfde kwesties uiteen. Duka deed mededeeling van de redenen, waarom de Roemeensche delegatie de Turksche en Russische voorstellen in hun geheel moest afwijzen, terwijl hij de voor_ stellen der Geallieerden aanvaardde. Spalaikovitsj gaf uiting aan zijn spijt over den tijd die verloren ging alvo rens de commissie een beslissing kon ne men in een zoo belangrijke kwestie. Hij verklaarde de voorstellen, uit naam der Geallieerden aangeboden, volkomen goed te keuren. Na enkele opmerkingen van Venizclos verklaarde Stanciof dat do Bulgaarsclie delegatie zich geheel met het ontwerp der Geallieerden kon vereenigen en verzocht de commissie, nota te nemen van enkele gedetailleerde opmerkingen, die de tech nische delegatie van Bulgarije had ge maakt. De commissie inzake 'de Zeeëngten zal haar laatste zitting voor het bestudeerën van de kwestie van het regime der Zee engten beden om 4 uur houden. België. DE HOOGESCIIOOL-KWESTIE. Ylaamsc'h.onderwijs aan de Gentsche Hoogeschool. In de Kamer zijn gisteren de debatten over de hoogeschool-kwestie voortgezet. Geen oogenblik is de herrie van de lucht geweest en al werden met dat alles geen klappen uitgedeeld, het heeft toch wei nig gescheeld Om de stemming op het laatste oogen blik zooveel mogelijk te beïnvloeden heb ben voor- en tegenstanders van de ver- vlaamsching der Gentsche universiteit geen enkel rhetorisch middel ongebruikt gelaten om de twijfelaars indien er nog waren tot hun thesis over te halen Het verst gingen daarbij van franskiljon- sche zijde de liberalen Hijmans en Meche- lynck en van Vlaamscho zijde de so cialist Camiel Huysmans. Het uur der verantwoordelijkheid is geslagen, riep Huysmans, bleek van toorn uit. Wij zullen geen stap verder gaan dan de concessies, welke wij tot heden gedaan hebben. Indien gij den Vlamingen het be wijs wilt geven, dat zij in dit land niets meer te verwachten hebben, stemt dan te gen hun rechlseiscben, dan zullen de overwinnaars van den dag zijn de front- partij en de Gentsche ploutoeratie. Deze inmenging van Huysmans verwek te hevige protesten bij de tegenstanders cn langdurige toejuichingen bij de Vla mingen. De liberale Mechelynok begaat vervol gens de onhandigheid, om te zinspelen op „zekere relaties van de fronlpartij". Daar. op vloog De Clerck naar Mechelynck toe, roepende: „Welke relaties bedoelt gij? Verklaar u nader! Wij stonden in do loop graven, terwijl gij veilig thuis waart!" Enkele leden komen toegeschoten en lei den De Clerck naar zijn plaats terug. Er ontstaat een geweldig lawaai als de Vlaamschgezinde liberale minister Franek zich bij een stemming bij staan en zitten aansluit bij de voorstanders der vervlaam- sching. Zijn partijgangers, vooral Hijmans en ook de Waalsohe socialisten gaan te keer als bezetenen en roepen: „Gij moet uw ontslag nemen. Gij zijt een paljas, niet langer waardig nog in onze partij te zetelen!" Minister Franek blijft doodkalm onder dit geschreeuw, dat minuten lang aan houdt en wachtte het einde der zitting af om twee getuigen naar Hijmans te d.ele- geeren, die hem rekenschap moesten vra gen over zijn onbeschoft optreden tegen over Franek. Eindelijk gaat de voorzitter over tol de stemming over het amendemcnt-Max— Hijmans, luidende: Aan do universiteit van Gent worden do cursussen gegeven in het Fransch en in het Vlaamsch Dit werd verworpen met 97 tegen 82 stemmen en 4 onthoudingen. Vervolgens over het amen dement Tschoffen, dat op het voorgaan de neerkomt met een kleine concessie aan de Vlamingen. Dit wordt verworpen met 146 tegen 17 stemmen en 19 onthou dingen. Eindelijk komt 'dan het eerste artikel van het voorstel der bijzondere commis sie, met welk voorstel do flaminganten en ook vele Katholieke Walen, onder wie Tschoffen, zich hadden vereenigd, en dat luidt: a. aan de hoogeschool van Gent wordt het onderwijs gegeven in de Vlaam- sche taal; b. in de bijzondere technische scholen van de civiele genie en van de manufac turen wordt het onderwijs gegeven in het Fransch en in het Vlaamsch. De splitsing wordt gevraagd, zoodat over dit artikel driemaal gestemd moet worden. De clausule onder a. werd aange nomen met 89 tegen 85 stemmen en 6 ont houdingen. De tweede alinea werd bij staan en zitten aangenomen en ten slotte werd het volledige artikel I. dus a en b, aangenomen met 85 tegen 83 stemmen en 12 onthoudingen. Oostenrijk. Do creniatoriumkwestie. De strijd om het Weenscbe cremato rium dreigt, naar het „Hlbd." meldt, tot een regeeringscrisis te leiden, daar de Groot-Duitschers indertijd voor den duur der coalitie den chr.-soc. de voorwaarde hadden gesteld, dat geen kwesties, het ge bied van den eer.edienst rakende, zouden worden behandeld. Zou dit nochtans het geval zijn, dan behielden de Groot-Duit schers zich hun beslissing voor. Zij staan thans in de crematoriumkwestie aan' de zijde der soc.-dem., zoodat bij een stem ming in het parlement de regeering een nederlaag zou lijden. Er wordt thans on derhandeld over het voorkomen eener crisis. i Engeland. Nieuwe executies in Ierland. Officieel wordt gemeld, dat gisteren zeven mannen te Dublin zijn terechtge steld wegens het in het bezit hebben van wapens. Deze personen, waren allen uit de Zui delijke graafschappen Kildare en Tippe- rary afkomstig. Het waren spoorwegwer kers, die veertien dagen geleden in een onderaardsche schuilplaats gearresteerd werden. Zij behoorden tot do z.g. vliegen de colonne der rebellen, welke spoorwe gen onveilig maakt door de rails op te breken, bruggen te ondermijnen, enz. Vijf der gevangenen waren de oorzaak van een ernstig' spoorwegongeluk, doordat zij een tweetal locomotieven op een opgeworpen barricade lieten loopen, waardoor ook de volgende treinen derailleerden; daarna werden deze treinen geplunderd. Bij hun aanhouding vond men ook ver boden wapens op hen, benevens munitie. Het bericht dezer executie, de vierde collectieve terechtstelling reeds, heeft een geweldige sensatie te Dublin teweeg ge bracht. De vredespogingen met de Ierscho Tebellen, waarover geruchten de ronde doen, zullen onder dit alles wel eenigs- zins te lijden hebben, maar van den ande ren kant zal de regeering zeer zelcer haar prestige versterken. HET PAUSELIJK GEZANTSCHAP. Het Vaderland wijst er op, dat het vertrouwen, hetwelk de Minister van Rui- tenlandsche Zaken, de heer Van Karne- bcek (wiens politieke richting niet bekend is), in d'e Kamer geniet, zeer groot ia. En vervolgt dan Hoe groot dat vertrouwen is, mag wel blijken uit het feit, dat zijne Begrooting met slchts ééne stem tegen is aangenomen, die van den heer Wijnkoop. Do geheel© Rechterzijde, de S. D. A. P., de Vrijheide- bond, de Vrijzinnig-democraten, de platte landers en de politieke tweeling va-n Dorp- van Gijn schonken htm hun vertrouwen, ja zelfs Ds. Kersten, niet tegenstaande hij zijn amendement, om het gezantschap bij den Paus af te schaffen, verworpen zag, na het zeer juiste woord van den Minister van Buitenla-ndscho Zaken, dat een land niet met zijne diplomatieke betrekkingen kan sollen. Het heeft ons gespoten, dat er neg al tijd 37 leden van de Tweede Ivamcr ge weest zijn, die mee Tien dat zulks wel kan. En het is geen winst voor de Kamer, dat hot nu in 7 jaren tijde de vierde keer was, dat er tamelijk breedvoerig ever gediscus sieerd werd, of men den gezant-sehappost te Romo al dan niet zop handhaven". Het blad besluit verder: „Wij willen een zoo goedhartig braaf man als den heer Schokking niet onaange naam zijn, maar wezenlijk do Paus heeft cene invloedrijke positie, haast zoo invloed rijk, wij zullen ons maar zeer voorzichtig uitdrukken, als die van den leider dot Christelijk Historische Kamerfractie. Ais de heer Schokking dat van ons niet geloo- ven wil, ga hij bij den grooten geschied schrijver von Ra-nke ter schole". LANDVERRAAD? Een: officier van het 80 gearresteerd. Dezer dagen is te Arnhem een luitenant van het achtste regiment infanterie ge arresteerd. Naar de „Tol." verneemt, wordt deze of ficier er van verdacht, z-ich aan landvo- raad te hebben schuldig gemaakt. Hij zou, volgens door het blad ingewonnen inlich tingen, geheime stukken uit het archief van het achtste regiment hebben verduis terd en aan Duitschland verkocht hebben. Zijn arrestatie moet op last van den Mi nister zijn geschied. VERHOOGD INVOERRECHT OP SIGAREN. De oorrespondent van de „Msbd." te Eindhoven seint ons: Naar we vernemen treedt het verhoogd invoerrecht op sigaren met ingang van 27 dezer in werking. De Minister van Arbeid. De Minister van Arbeid heeft, na eenige dagen ongesteld to zijn geweest-, zijn werk zaamheden aan het Departement hervat. Evenwel zal hij voorloopig, en zeker deze week, nog geen audiënties kimnen ver- leenen. Landelijk Huldigir.gscomsté 1923. In de dezer dagen gehouden vergadering van het voorloopig comité is tot voorzitter benoemd de heer A. E. Dudok van Heel, to Amsterdam, en tot secretaris jhr. ir. A. C. von Weiier, te Vleuten, bij Utrecht. Het- comité, zooals dit thans is gecon stitueerd, heeft zich tot taak gesteld, de verschillende provinciale comité's tot elkaar te brengen en in de provincies, waarin nog geen comité's zijn opgericht, tot de oprichting mede te werken. Zoodra voldoende aansluiting tusschen de provin ciale comité's verkregen is, zal hieruit een definitief landelijk comité worden gekozen. Verlaging van het premietarief der Rijksverzekeringsbank. Van bevoegde zijde deelt men aan het Correspondentiebureau mede, dat een ver laging van het premie-tarief der Rijksver zekeringsbank voor de ongevallenverzeke ring, ingaande 1 Januari a.s., in voorberei ding is, terwijl voor de werkgevers, die reeds op 1 Januari 1922 bij de Rijksverze keringsbank waren aangesloten, met ge bruikmaking van het bepaalde in het ze vende lid van art. 40 der Ongevallenwet 1921, een buitengewone verlaging van het premietarief van vermoedelijk 20 pet., gel dende voor het jaar 1923, in overweging is. Scheuring in den Platte'.andsbond. Op de vergadering van het hoofdbestuur van den Rechtschen Plattelandersbond, ge houden te Utrecht op 18 dezer, werd met algemeene stemmen besloten den organisa- torischen band met de linker fractie te verbreken en in den vervolge bij geen dor verkiezingen voor Tweede Kamer, Provin ciale Staten of Gemeenteraden de lijsten onderling te verbinden. A. R. K. A. Het Hoofdbestuur der Algemeene R. K. Ambtcnaarsvereeniging heeft in „Ameri- caïn" te Amsterdam vergaderd. De voorzitter gaf een overzicht van de actie gevoerd naar aanleiding van de voor stellen der Regeering betreffende het ver halen van een gedeelte der pensioenpre mie op de ambtenaren. Algemeen leeurde men de houding door de Regeering in de Centrale Commissie voor Georganiseerd Overleg bij de behandeling van dit voor stel aangenomen, af. Ook de Regeorings- vertegenwoordigers in die Commissie kon den zich daarmede niet verocnigen, blij kende o.m. hieruit dat het voorstel om on der de huidige omstandigheden advies te weigeren met op één na algemeene stem men werd aangenomen. Besloten werd tegen een herclassifica tie krachtig stelling te nemen en te blij ven ijveren voor opheffing van de bcstaan- - do classificatie. Algemeen was men van oordeel dat do voordeelen aan de uitgifte van een jaar boekje verbonden, niet opwegen tegen de daarvoor te brengen financieele offers. Het bedrag toegezegd voor do stichting van een R.-K. Universiteit was nagenoeg bijeen. De afdeelingen, welke nog geen bij drage zonden, zullen verzocht worden - dit alsnog spoedig te doen. Het contract met de „Eigen Drukkerij" voor de uitgave van het vereenigingsorgaan werd voor een jaar vernieuwd. Het Hoofdbestuur van den Rijkskies kring werd het zeer kwalijk genomen, dat bij de gehouden bespreking met do R.-K. sociale organisaties de Arka niet was uit- genoodigd. Men vond dit niet don weg waarlangs, vooral onder do huidige, voor de R.-K. ambtenaren moeilijke omstandig- HET VOORNAAMSTE NIEUWS. Verlaging premietarief Rijksverzeke ringsbank. J Een officier verdacht van landverraad. Mot geringe meerderheid besloot de W gische Kamer gisteren, dat aan de hooge school van Gent onderwijs in de Vlaam scho taal zou worden gegeven. Lord Curzon cischto gisteren van de Turken, dat zij heden een definitief besluit inzake de zeeëngten zouden nomen. Nieuwe terechtstellingen tc Dublin. heden, de Roomsche eenheid mo^t wor den bevorderd. Na afdoening van meerdere interne aan gelegenheden der vereeniging werd da vergadering door den voorzitter gesloten.' Diamant in Suriname. Men meldt uit Paramaribo aan de N. Crt.: In het district Nickerie zijn 62 diaman tjes gevonden. Reizen van landsdienaren naar Indië. Het hoofdbestuur van den bond van Ma- rine-onderofficioren verzond aan den Mi nister van Koloniën, zoomede aan da Tweede Kamer een verzoekschrift om her ziening van de klasse-indeeling bij reizen van en naar Ned .-Indië van landsdienaren te verkrijgen, gegrond op de genoten be zoldiging en elke uitzondering daarop te laten vervallen, welke herziening zou lei den tot een bezuiniging van f 600.000, zoo als door de Indische regeering werd voor gesteld, doch door den Minister van Kolo niën niet werd aanvaard. Het voorstel tot' herziening, waarmede de Indische Regee ring instemde, ging uit van het Verbond van Landsdienaren, waaronder de militai ren zich konden vereenigen, met uitzonde ring echter van de officieren, die, onge acht of zij 2e luitenant of admiraal zijn, in de eerste klasse worden vervoerd. Prov. Staten van Zuid-Holland. Zooals medegedeeld, zijn onder voorzit terschap van baron Sweerts de Landas "Wyborgli gisterochtend de Provinciale Staten in najaarszitting bijeengekomen in de vergaderzaal van de Eerste Kamer. Na opening werden achtereenvolgens o.a. z. h. st. aangenomen de volgende punten* Aankoop van grond onder Waddinx veen; "Wijziging van het bijzonder reglement van de drooggemaakte polders van Bleis- wijk e. a. Andere voorstellen komen daarna in be spreking. Wij hebben gisteren reeds medegedeeld, dat is aangenomen een voorstel om f 1000 subsidie te verleenen aan de Ned. Maat schappij van Tuinbouw. Enkele subsidie-aanvragen lokten be spreking uit. Bij het voorstel tot intrekking van het subsidie van het Genootschap tot bevor dering der Koepokinenting te Rotterdam, stelt de heer Beekenk amp het nut en het belang voor het behoud van deze in stelling in het licht. Z. i. mogen de Staten hier hun steun niet onthouden. Dit betoog wordt gesteund door den heer Ten Hope. terwijl de beer Hoff man het voorstel van Ged. Staten juist acht. Van de verschillende argumentaties van de gèneeskundigen, komt spr. die van den hoofdinspecteur van de Volksgezond heid als de meest Juiste voor. Nadat ook de heer Ni var d nog het be lang van do Rotterdamsche naar voren heeft gebracht, verdedigt de lieer Schok king het voorstel van Ged Staten. Een voorstel van den heer Nivard c.s. om de subsidie ook over 1923 nog te ver leenen wordt aangenomen met 33 tegen 31 stemmen. De zitting wordt geschorst tot twee uur. Het voorstel in zake den bouw van een Zwakzinnigengesticht onder Noordwijk werd goedgekeurd na enkele opmerkingen van de hecren G er rotsen en Beeken kamp. Evenzoo de volgende punten: afwijzende beschikking op de subsidie aanvraag van de Poli tie vakschool te 's Hertogehbosch van den Nederl. R.-K. Politiebond St. Mich a-el; idem op het vorzoek van den Bond van Politiepersoneel in Nederland om de oplei ding van 's Rijkswege te bevorderen; als voren op do gevraagde vaststelling van een tarief voor het veer Valkenburg (Z.-H.)—Oegstgeest; afwijzende beschikking op de subsidie aanvraag voor de kosten van verbetering van den weg onder Waddinxveen; verleening van subsidie in de kosten voor de vernieuwing van de Leiderdorp- sche brug: overneming van den weg Rijswijkdé Vink; verbetering van de scheepvaartverbin ding AmsterdamGoudaRotterdam^ regeling van de liquidatie der subsidie©

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1922 | | pagina 1