BUITENLAND. BINNENLAND. 14e Jaargang. DEfêSDAG 19 DECEMBER 1922 No. 4007 De ABONNEMENTSPRIJSbedraagt bij vooruitbetaling Voor Leiden 10 cent per week, 2.60 per kwartaal. Bij onto Agenten 20 cent per week, 2.60 per kwartaal. Franco per post J 2 86 per kwartaal. Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's verkrijgbaar tegen betaling van 60 ct. per kwartaal, bij vooruitbetaling. Af zonderlijke nummers 6 ct., met Geïllustreerd Zondagsblad 10 ct. Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN TELEFOON INTERC. 935 POSTBUS No. II. DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: op Zaterdag 35 cent per regel Overige dagen 30 cent per ge Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het dnbbele van het tarief berekend. KLEINE AÜYBRTENTIEN, van ten hoogste 30 woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en verhuur koop en verkoop f 0.75 's Zaterdags, overige dagen f0.50. Dit nummer bestaat uit twee bladen V Onderwijs in de Kamer. De afd. Leiden der R. K. Bijz. Onderwij zersver. heeft het voorrecht, een voorzitter te hebben, die uitnemend thuis is in onder- wij s-zaken, en wiens mededeelingen en op merkingen betreffende actueele aangelegen heid, het onderwijs betreffende, de verga deringen van deze afd. immer heel interes sant, maken. Op de laatste vergadering, jl. Zaterdag, was bedoelde voorzitter,de heer De Boer, uit Noordwijk, heel pessimistisch gestemd. Wij citeeren uit het verslag in onfce cou rant: Spreker is altijd optimise geweest, doch thans is zijn optimisme gedaald tot weini ge graden boven het nulpunt. Gezien de debatten in de Tweede Kamer en de be sluiten daar genomen kan spreker niet anders zeggen, dan dat naar zijn persoon lijke meening het Lager onderwijs 50 jaar achteruitgaat, als de Minister in alles zijn zin krijgt. En dat is wel te verwachten. Het vervolgonderwijs is ten doode opge schreven. Met de wenschen der R. K. Bijz. onderwijzers is absoluut geen rekening ge houden. Het hoofdbestuur had een audiën tie aangevraagd bij den Minister, doch daar er voor den zittingsdag, waarop de Lager-onderwijs-herziening door de Twee de Kamer in behandeling zou worden ge nomen, geen audiëntie werd verleend, meent het bestuur met recht daaruit te kunnen besluiten, dat do Minister er geen prijs op stelde de verlangens der Katholie ke onderwijzers te aanhooren. Tot zoover het verslag. Op deze laatste zinsnede willen wij even de aandacht vestigen. Hoort de minister de verlangens der Katholieke onderwijzers niet aan, als hij Kamerleden aan hoort, die jaren-lang^de vertrouwensmannen zijn dier onderwij zers? Moet hij dan juist vertrouwens mannen hooren, die geen Kamerlid zijn? Is de meening van den heer X., Kamer lid en vertrouwensman der Katholieke on derwijzers, minder waard, dan de meening van denzelfden heer X., alleen optre dend als vertrouwensman? Wij geloo- ven, dat de erkend-bekwame voorzitter der Leidsche afdeeling zich hier w*fl wat al te veel door zijn somber-gestemde gevoelens heeft laten leiden. De verlangens der Katholieke onderwij zers niet aanhoort! Welke stand heeft betrekkelijk meer leden in de Kamer? En die heeft men toch gewild? En die heeft men toch gewild als zoodanig, als menschen, die daar speciaal de belan gen van het onderwijs zouden behartigen, welke belangen er op geen andere en zeker geen betere wijze behartigd zouden kunnen worden Oe conferentie te Lausanne. DE KWESTIE DER ZEE-ENGTEN EN MINDERHEDEN. Nieuwe Turkse he voorstellen. De Turken hebben gisteren een tegen voorstel, betreffende het regime der min derheden in Turkije ingediend. Turkije zal bereid zijn, om aan deze minderheden precie-9 dezelfde behandeling toe te staan, als aan Roemenië, Tsjeoho-Slowakije, Hongarije en Oostenrijk is toegekend, ter wijl de desbetreffende bepalingen, voor zoover zij internationale verplichtingen medebrengen, onder den waarborg van den Volkenbond zullen worden gesteld. In geval van verschil van meening tusschen Turkije en een mogendheid, lid van den Volkenbond, zal er een beroep worden ge daan op het Permanent-o Hof van Interna- itionale Justitie. Nieuwe Russische» voorstellen. Reuter meldt uit Lausanne, dat verno men wordt, dat de Russen een lang sche ma zullen aanbieden- betreffende het re gime van de zeeëngten, hetwelk practisch neerkomt op een negatie van het bestaan de plan. De Russen zullen o.m. een conr- mis9ie van controle voorstellen, waarin .dok Duitschland zitting heeft, <j Verklaringen van T:~| Reoef bei. Reöef bei, de voorzitter van den raad van commissarissen, heeft Zaterdag in 'de Nationale Vergadering van Angora een belangrijke verklaring afgelegd, als ant- iwoord op een interpellatie nopens de be sprekingen op de conferentie te Lausan ne over de toekomst der engten. Hij zeide, Idat de regeering bereid is, de stelling der ïnogendheden te aanvaarden, op voor- [waarde dat de veiligheid van Consfantino- pel en de Zee van Marmora gewaarborgd ?ou zijn. w 1 Met betrekking tot do capitulaties zeide Reoef bei, dat de regeering daartegen in elke gedaante of vorm gekant is. De rc- geering weigert alle aansprakelijkheid voor de bezettingskosten. Do mogendhe den hebben, door het bezetten van Con- stantinopel en door de Grieken aan te sporen, te Smyrna te landen, zelf den wa penstilstand van Mudania geschonden. De Engelschen staan ook schuldig aan schen ding van het verdrag van Mudania, door Armeensche arbeiders te gebruiken, die beschermd werden door hun Engelsche uniformen. Reoef bei had het verscheiden malen over Lloyd George en Clemenceau wier namen begroet werden met de kre ten: Hij zij vervloektl Ten slotte zeide Reoef bei, 'dat de regee ring vrede wenscht, niettegenstaande dat zij een uitstekend leger heeft.dat van geen ander leger de mindere is, en bereid is, zijn plicht te doen. Geen verdaging der Conferentie? Het slaat thans vast, dat de conferen tie niet met Kerstmis uiteen zal gaan, doch hare werkzaamheden zal voortzet ten, tot ze geëindigd zijn. Alleen op de feestdagen zelf zal niet worden verga derd. Oostenrijk. Een 1 i jkverbrandi ngskwestie. Te VVeenen is Zondag het door de ge meente gebouwde crematorium ingewijd. Het zal evenwel voorloopig nog niet in gebruik worden genomen, daar de regee ring dit heeft verboden ei^ wel, omdat de wet het niet toestaat. De gemeente Wce- nen is van opinie, dat de wet de ingebruik neming niet belet, daar alles veroorloofd is, wat in de wet niét uitdrukkelijk is ver boden, doch dit laatste zou hier niet het geval zijn. Hongarije. Een fascisten-partij gesticht De Hongaarsche fascisten-partij, die zich „Hongaristen" noemt, is Zondag te Boedapest officieel opgericht in tegen woordigheid van circa 1000 personen. Voor zitter was de opperrechter Eugen Csury. Nadat de statuten waren aangenomen, waarin als hoofddoel de versterking van de nationale gedachte en de handhaving der suprematie der Hongaarsche christe nen, vooral op economisch gebied, wordt genoemd, werd Paul Jackovics tot presi dent der partij gekozen, Slephan Frie- drich verklaarde als gewoon lid in de ran gen der partij mee te zullen strijden. Hij noemde den strijd tegen opgedrongen vrede het hoofddoel der beweging. Engeland. jjc toestan<i in Ierland. Telegrafische verbinding verbroken. Het Postkantoor te Dublin deelt mede, dat alle telegrafische verbindingen met Cork, Limerick, Waterford en andere centra verbroken zijn, waardoor Zuid- Ierland van de hoofdstad geïsoleerd is. Onlusten. Zaterdagavond is een Vrijstaatsch offi cier doodgeschoten in de buurt van Naas, toen hij met zijn troepen het dorp itfr- liet. Er vielen schoten, en de officier viel dood neer. De leden van de burgerwacht in het nieuwe lersche politie-9talion bij Plessing ton (graafschap Wicklow) zijn Zaterdag avond aangevallen door gewapende man nen, die hun uniformen hebben gestolen. Uit den Senaat. De lersche Senaat heeft gisteren voor de eerste maal sinds ruim honderd jaar een wet aangenomen. De indiener, die met groote bewogenheid sprak, zeide, dat deze daad een mijlpaal boteekende in de ge schiedenis der natie. De Senaat had dat gedaan, bij de pogingen om wat te doen, daar vele geslachten van Ieren het leven verloren hadden, rtifong*fa..: Polen Do aanslag op den Président. De moordenaar van president Naruto- wicz, de kunstschilder Niewiadomski, heeft bij het verhoor verklaard, dat hij uit eigen initiatief gehandeld heeft. Hij bestrijdt eenigen medeplichtige gehad te hebben. Gisteren is bet voor-onderzoek gesloten De moordenaar zal onmiddellijk voor een krijgsraad gedaagd worden. Amerika. HET EL'ROPEESCH HERSTEL. Wat Amerika zal doen? Uit Washington wordt aan de „Petit Parisien" gemeld, dat de Amerikaansche regeering zich tot dusver heeft beperkt tot de officieele mededeeling. dat zij den toestand in Europa met blijvende belang stelling gadeslaat. Pudding Tulband 1 Ca&e V Spring Borstplaat] Vogelnest II. SIK Brcestraat 28. Tel. 18S5 De regeering van Harding is volgens den correspondent blijkbaar bezig met hot zoeken van een practisch bruikbare for mule voor de Amerikaansche interventie, doch het is niet waarschijnlijk, dat die formule spoedig zal worden gevonden. Do publieke opinie, aldus het blad, ge looft dat de kwestie der interventie in Europa zwaarder weegt dan alle andere problemen van het oogenblik. Vooral de landbouwers zijn overtuigd, dat de eco nomische herleving van Europa voor hun bedrijf onontbeerlijk is. In het algemeen kan gezegd worden, dat de stemming in Amerika voor een in terventie op dit oogenblik gunstiger is dan zij nog geweest is. Senator Borah öpposant. Een 71'bange-telegram uit New-York bevPc' 1 feit, dat de Duitsc-h gezant te Was'ii jn zich te New-York bevindt en daar onderhandelingen voert met het bankiershuis van Morgan. Het bericht woegt er echter aan tpe, dat het vooral gaat om het plaatsen van een particu liere leening in Duitschland en dat hij geen opdracht heeft van de Duitsche re geering. Andere berichten uit Amerika melden, dat president Harding gealarmeerd zou zijn over de overdreven bespiegelingen oencr Amerikaansche interventie in liet Europeesche vraagstuk der reconstructie. Wat hij vooral zou du:-htennis bet ontke tenen van stormen in het democratische kamp der onverzoenbaren, aan wier hoofd senator Borah staat. Deze schijnt volgens de ..New York Ti mes" reeds verklaard te hebben, dat zijn groep alle pogingen om de kwestie der reparaties te regelen, zal tegengaan, in dien de geallieerden niet een beduidend verbeterende houding tegenover Duitsch land aannemen. Verder heeft senator Bo rah gezegd, dat de geallieerden eerst eens moeten beginnen met het eigen huis in orde te brengen, voordat er iets anders geprobeerd zal worden om Europa te hel pen. De ..New York Times1' meent, dat die laatste verklaring aan een ieder duidelijk zal maken, hoe moeilijk de positie der Amerikaansche regeering is. wanneer zij haar oprecht verlangen om Europa te hel pen, zal willen ten uitvoer brengen. De vo.orwaarde voor een leening aan Duitschland. Door het Bankiershuis Morgan is een verklaring gepubliceerd, waarin wordt te kennen gegeven, dat op de conferentie, die Zaterdag heeft plaats geliad tusschen vertegenwoordigers van hun firma enden beer Wiedfeldt, aan laatstgenoemde is medegedeeld, dat er aan Duitschland geen leening zou kunnen worden verstrekt, al vorens het vraagstuk der schadeloosstel ling is opgelost. Buitenlandsche Berichten. van. vijf zoons van een moeder, die allen in den oorlog gesneuveld waren. De zesde ecnig overlevende zoon van het gezin heeft beide beenen in den oorlog verloren. Het einde van een beul. De .Russische beul Joekoff, die in dienst van het moordenaarstribunaal de Tscheka tond en in twee jaar tijd meer dan twee duizend menschen heeft opgehangen, heeft zich thans zelf van het leven beroofd, door zich aan 'n knop van het venster zijner ka mer te Moskou te verhangen. Een milde Kerstgave. De heer Sember, deelgenoot in de firma Borgfeldt en Co. te New York heeft als Kerstgeschenk aan de armen in Duitsch land 70 millioen Mark gegeven. 15 millioen zijn uitsluitend bestemd voor verarmde middenstanders, 5 millioen voor Potsdam en de overige 50 voor geheel Duitschland. Belgische oplichter gearresteerd. To Berlijn is gearresteerd de Belg Jac ques de Vos, een Brusselaar van gegoede familie, die geruimen tijd verschillende slachtoffers heeft gemaakt zoowel te Ber lijn als te Frankfort, Danzig, en andere steden, door zich uit te geven nu eens als de Belgische gezant, dan weer als een Belgisch lid der herstel-commissie, welke titels hij gebruikte om ingang te vinden in de gegoede kringen, welke hij dan op alle mogelijke manieren oplichtte. Nadat de politie geruimen tijd naar hem gezocht had, is het haar heden gelukt hem te arresteeren. Brand in een toren. Te Cleef heeft in den bekenden Zwanen toren een ernstige brand gewoed waarbij het daarin geborgen archief o.a. van het Landgericht is vernield. De toren kon grootendeels worden gered. Droevig ongeluk. Te Falaise kwam een moeder, die cenigo minuten haar woning had verlaten, bij haar terugkeer tot de droevige ontdekking, dat haar drie kinderen, die onbewaakt waren achtergebleven, waren omgekomen. Eender kinderen, een jongetje van vier jaar, had door spelen met vuur brand veroorzaakt. Dit knaapje met een broertje van S.O maan den waren gestikt. Een kindie van zes maanden lag in de wieg verkoold, óorlogswce. Te Westkirby is Zondag een gedenklee- ksn onthuld ter eere van de nagedachtenis DE TA3AKSWET. Op de vragen van den heer Winter- mans betreffende bet verieenen van een tegemoetkoming aan sigarenwinkeliers voer betaalden accijns voor'de bij hen op 1 Juni 1922 in voorraad, zijnde sigaren, antwoordde de Mipister van Financiën, dat het hem bekend is, dat door verschil lende omstandigheden de winkeliers vaak in de onmogelijkheid zijn geweest om den accijns voor de op 1 Juni j.l. bij hen in voorraad zijnde sigaren geheel op de con sumenten te verhalen. Op de vraag, of de Minister niet van oordeel is, dat uit den aard der zaak mocht verwacht worden, dat de aocijns- kosten op de consumenten zouden te ver halen zijn, antwoordde hij bevestigend. Een volledig onderzoek wordt niet uit voerbaar geacht, doch de beschikbare ge gevens hebben den Minister, na de oom missie van deskundigen een aa-t. 53 der Tabakswet "gehoord te hebben, doen be sluiten, omtrent de voorradenquaestie de volgende regeling te troffen. Gelijk reeds uit de circulaire van 13 Nov. 1922 gebleken as, wordt den winka liers tot 1 Febr. a.s. vergund ham voor raden ongebandorolleorde sigaren en ciga- retten, die overeenkomstig art. 83 der Tabakswet werden aangegeven, terug te voeren naar fabrieken of entrepots, onder afschrijving of teruggaaf van den daar voor verscshuldigden of betaalden aocijne. Aan hen, die van deze vergunning ge bruik maken en daardoor er toe medewer ken, dat de cnge-banderollc-erde aange geven voorraden uit het vrije verkeer ver dwijnen, zal voorts een reductie van ten hoogste 50 pCt. worden verleend op den accijns, verschuldigd en easu quo betaald voor sigaren en cigarebten, die sedert de invoering der wet van de aangegeven voorraden zijn verkocht en die dus niet meer kunnen werden begrepen in de naar een fabriek of entrepot over te brengen partijen. De Minister meent, dat doer deze beide maatregelen in onderling verband aan de billijke verlangens van de betrokkenen, wordt tegemoet gekomen. Arbeid in slagerijen. Gelijk reeds bericht heeft de Minister van Arbeid aan hoofden of bestuurders van slagerijen in alle gemeenten des Rijks in het tijdperk van 18 December tot en .met 6 Januari a.s. eenige verruiming van werkgelegenheid verleend onder zekere in dat bericht vermelde voorwaarden. Volgens deze vergunning bedraagt het aantal werkuren per dag voor mannen op 18 en 19 Dec., 3, 4 en 5 Jan. 8)4; op 20 en 27 Dec. 9, op 21 en 28 Dec. en op 2 Jan. 10, iop 22, 23, 29 en 30 Dec. en op 6 Jan. 11; indien echter op 5 Jan. 11 uur gewerkt wordt, bedraagt hot aantal uren voor 6 Jan. 8)4. Voor vrouwen en jeugdige personen van 16 en 17 jaar zijn de aren als volgt vastgesteld: op 18 Dec. 8 uur, op 19, 20 on 27 Dec. 3, 4 en 5 Jan. 8K-nur; op 21, 22, 23, 28, 29 en 30 Dcc., 2 en 6 Jan. 10 uur; indien op 5 Jan. 10 uur wordt werkt bedraagt het aantal uren voor 6 Jan. 8)4. De arbeid mag worden verricht: op 18, 19, en 27 Dec., 3, 4 en 5 Jan. tusschen 7 uur v.m- en 8 uur n.m. op de overige da gen tusschen 7 uur v-m. en 9 uur n.m. Wordt op 5 Jan. langer gewerkt dan 8)4 uur dan mag de arbeid verricht wor den lusclien 7 uur v.m. en 9 uur n.m., op 6 Jan. in dat geval echter slechts tus schen 7 uur v.m. en 8 uur n.m. Bc Statenverkiezingen. In een vergadering van afgevaardig den,, heeft de centrale kiesvereeniging van den Vrijheidsbond voor het district Gouda. Zaterdag te Gouda de volgen de definitieve candidatenlijst vastgesteld: 1. dr. T. Beckenkamp, arts to Goude rak; 2. J. Beijen, lid van do Kamer van Koophandel en Fabrieken voor Gouda, te Bodegraven; 3. H. IJ-sselsteijn, wethouder van Gouda; 4. Van Stralen van Es, boomkweeker te Boskoop; 5. C. Broere. koopman te Lekkerkcrk6. W. G. J. Nieuwenhuis, te Voorburg; 7. F. Minke- HET VOORNAAMSTE NIEUWS. Do Minister van Financiën doet mede deeling van de door hem verleende tege moetkoming aan sigarenwinkeliers voor betaalden accijns voor de bij hen op 1 Juni 1922 in voorraad zijnde sigaren. Vergadering van do Algcmeenc Verecni- ging voor Bloembollencultuur. De houding van Amerika ten opzichte van liet Europccsch herstel. Als voorwaarde voor een leening aan Duitschland wordt gesteld, dat het vraag stuk der schadevergoeding opgelost zij. Niemvo Turkscho cn Russische voorstel Ion tor conferentie van Lausanne. ma notaris te Woerden; 8. W. J. den Hertog, landbouwer te Alphen, 9. J. de Groot, landbouwer te Berkenwoude; 10. mevr. S. v. Balen Klaar, 6choolopz'ener te 's Gravenhage. Deze lij€t zal wellicht met andere lijsten van den Vrijheidsbond verbonden worden. Het aangaan van een geldleening. Do Tweede Kamer heeft boden zonder stemming aangenomen het wetsontwerp tot het aangaan van een geldleening van 350 millioen ten laste wan het Rijk. Voorzitters cn Secretarissen der Kamers van Arbeid. Onder voorzitterschap van den heer .T. W. Hart had gisteren te Rotterdam de opheffingsvergadering plaats van de Vereeniging van de voorzitter? en se cretarissen van Kamers van Arbeid in Nederland. Uit den Wormerveerschen Raad. In een bei ten gewoon druk bezochte ledenvergadering der afdeeling van de S. D. A. P. werd oa. besproken of do wet- houders aan moesten blijven, nu de voor waarden der te sluiten leaning bij het rijk, de zelfstandigheid van het gemeentebe stuur aanüasten. Na uitvoerige gedaohtenwisseüng werd besloten do wethouders terug te nemen Beide wethouders verklaarden hiertoe bereid te zijn en zullen hun ontslag ter kennis van den raad brengen. Nodcrl. R-K. Naaisters- en KI eermakcrslsond Voornoemde Bond houdt haar lie jaar vergadering te Utrecht op Dinsdag 26 De cember (2den Kersldag). in hef. gebouw- der R.-K. Werklieden-Vereeniging ,.St. Jozef'. Kroramo Nieuwe Gracht 1. Aan vang 10 uur. - De candidatuur-Wesselinq. De R.-K. Gemeentekieskring II 's-Gra- venhage heeft vergaderd ter bespreking en verkiezing van voorloopige candidaten voor de Prov. Staten. Alvorens tot de besp^ssae-der candida ten ovr te gaan, fa met 74 tegen 22 stem men de volgende, door den heer H. J. Borghols voorgestelde motie aangenomen? De R.-K. Kiesvereeniging Gemeente kieskring II, van oordeel, dat het gewenscht is het particuliere leven van randidaten tot on derwerp van openbare bespreking te ma ken, besluit in beginsel en behoudens zoo noodig meer nauwkeurige formuleering geen personen te candideeren voor verte genwoordiger in openbare colleges, wier intiem huiselijk leven direct aanleiding geeft tot dergelijke besprekingen in striid met de R.-K. begrippen van naastenliefde, en dit besluit ter kennis te brengen van de districten I en III en van den Riifcs- kieskring 's-Gravenhage. Tot i--v.«Kdaat zijn gekozen mevr. E. M. G. van Berekel, en do beeren H. J. Borg- licls, J. R. van Heijst, E. N. V. Quan^ F Ij. fruit en mr. D. J. I. van den Oove*. Staten-Generaal. TWEEDE KAMER. Vergadering van gisteren. WIJZIGING L. O.-WET. Voortgegaan wordt met het wetsont werp tot wijziging der O. L.-Wet. Bij art. XII stelt mej.- Westerma* (V. B.) voor het maximum aantal kinde ren voor de z.g. éénmans-school niet tel verhoogen. De heer van Zadelhof! (S. D.J ver dedigt zijn amendement om het aantal kinderen, waarop één onderwijzer moeU zijn of één onderwijzer meer moet xijn, te verlagen, zoowel voor het lager, ais het uitgebreid lager onderwijs. Mej. Westerman (V. B.) verdedigt nog twee amendementen. Het eerste be doelt uit te drukken, dat er geen eukela reden is, om de hoogero klassen of de pa-> rallelklassen der school met een gTooler aantal leerlingen te belasten en datuvm neemt spr. stelling tegen het toenjmaai

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1922 | | pagina 1