s Jaargang. ZATERDAG 9 DECEMBER 1922 No. 4000 e Qaidóofofe Sowïmit ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling Voor Lolden 19 cent per week, 2.60 per kwartaal. Bij onze Agenten 20 cent per week, 2.C0 per kwartaal. Franco per post 2 96 per kwartaal. Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's verkrijgbaar jen betaling van 60 ct. per kwartaal, bij vooruitbetaling. Af- derlijke nummers 6 ct., met Geïllustreerd Zondagsblad 10 ct. Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen. II Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN TELEFOON INTERC. 935 POSTBUS No. II. DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: op Zaterdag 35 cent per regel Overige dagen 30 cent per regq Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het dubbele van het tarief berekend. KLEINE ADVEBTENTIEN, van ten hoogste 30 woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en verhuur koop en verkoop f 0.75 's Zaterdags, overige dagen f0.50. nummer bestaat uit drie aden waaronder het Geïl- treerd Zondagsblad. Meer zelfbedwang. [n het orgaan van den Alg. R.-K. Amb- aaarsbond: „A.R.K.A." is om. het vol- nde te lezen. ,Ten overvloede is het ambtenarenkorps der de valsohe leuze: pro of contra den irislus, naar de stembus gedirigeerd".. gaat het nog 'n eindje door; wij ci- iren liever niet verder. Iedereen kan zich bezondigen aan een Ival, die niet is doordacht waarvan en zich geen voldoende rekenschap >eft gegeven. Als zoodanig willen we de gen geciteerde zinsnede en wat er dan irder op volgt aanduiden en daarin een Tontschuldiging zoeken. Maar, eigenlijk, mag dat toch niet bij ders gebeuren in een, de leiding (vend vakblad, mogen zulke uitvallen iet worden aangetroffen. En als dat wel Bchiedt, is hot: o r g o r 1 ij k. Ieder Katholiek, die niet ziende blind is het toch klaar als do dag, dat de ïuzc: „Voor of tegen Christus" bij de lezingen niet was „valsch", maar be te op de realiteit, op de volle worke- jjk'he i d. Doch wij kunnen het ons niet voor tellen, dat degene, die bedoeld artikel ihreef in het genoemde Katholieke vak- id, zulks niet zou inzien als hij weer gekomen tot meer zolfbodwang. Dikke woorden schijnen nog al gauw te itvallon aan iemand, die in zijn partiou- m. belangen wordt aangetast begrij- ?!ijk, tot op zekere hoogte. Zoo lazen we,, st een Katholiek leeraar bij de laatste (rkiczingen voorman van de N.K.P., do lij, die o.a oordeelde, dat de regeering hoogo Iconen uitkeerde, smeet met t'.d, enz. in een stukje in „De Tijd" isteravond de voor de leeraren bij K middelbaar onderwijs voorgestelde larisrogeling „schandelijk'! noemt, 't Is dik woord! aar in de A.R.K.A. zijn ditmaal de eerden onvergeeflijk dik! Wij willen erlrouwen, dat dit feit op ziichzelf blijft !aan in het in het algemeen anders goed •redigeerde vakblad. Meer zelfbedwang! Utrecht-Leiden. De combinatie dezer twee steden zal ifllicht bij enkele lezers een minder pret- lige herinnering opwekken aan de zoo kntengewoon stiefmoederlijk bedeelde :oorlijn, met haar vaak slechte aanslui- ngen, boemelende treinen, weinig com ptabele rijtuigen. Maar dat bedoelen we toch niet. Elders in dit nummer vindt men af- edrukt de algemecne conclusies, waartoe in door den Raad van Utrecht benoemde ïzuinigingscommissie is gekomen. Die conclusies zeggenniet hèèl veel, naar toch willen wij ze ook wel onder de andacht brengen van het Leidsch© ge- iccntcbestuur. staat er o.a. in: „De gemeente or- juniseero 't beheer over de bedrijven zoo inig, dat het initiatief van het personeel rich kan ontwikkelen". 'ag wel eens openlijk en met. nadrjjk lerklaard, dat bij de begrootingsdobatten, icze week in den Leidschen Raad gehou- den; B. en W. hun beleid over het algemeen litnomend hebben verdedigd. Er is *el eens in den Raad gesproken over den - te hoogen leeftijd van meerdere wet houders; maar menige jongere zal over fel minder arbeidskracht beschikken! Ken denke bijv. aan den respectabelen hoe- reelheïd arbeid, die wethouder BotB, o. a. ris voorzitter van het armbestuur, met de Beest nauwgezette toewijding verricht. Onder wat wij echter in de verdedigingen tan B. en W. misten behoort een 'erklaring, waaruit zou kunnen blijken, dat hij B. en W. van Leiden eenzelfde overtui ging leeft, als is uitgedrukt in do hier ge- oteerde uitspraak van de Utrechteche be- imnigingscommissie. En toch voor een economisch oh uit hezuinigingsoogpunt bevredigende organi se en uitvoering der gemeentebedrijven, is noodig, dat het initiatief van het perso neel daadwerkelijk tot. uiting kan komen, >zieh kan ontplooien". Zulks t© wenschen, op prijs te stellen, te bevorderen liet is in oen Gemeentebedrijf nog veel meer noo- ig, dan in een particulier bedrijf, waarin Jewoonlijk meerdere deelnemers per- o o n 1 ij k voordeel bij een economisch© pploitatie hebben. Het gemeentebestuur van Leiden zal het hiermede wel eens zijn, maar het zou toch i. niet teneenenmale overbodig zijn ge feest, als zulks namens het college van B. WW. eens uitdrukkelijk zou zijn verklaard 1 BUITENLAND. De conferentie te Lausanne. DE KWESTIE DER ZEEëNGTEN. Do Turksche voorstellen. De Turken hebben gisteren bij de be sprekingen over de kwestie de<r zeeëngten do volgende voorstellen ingediend: lo. Waarborging der veiligheid van de zeeëngten, Constantinopel, en de Zee van Marmora togen lederen verrasaenden aan val ber zee of te land. 2o. Beperking van de zeestrijdlkrach'ten, welke zich naar de Zwarte Zee mogen be geven, in zooverre, dat zij geen gevaar op leveren voor de zone, welke door de beide zeeëngten en de Zwarte Zee wordt ge vormd. Deze zeestrijdknaohten zouden uit lichte oorlogschepen kunnen bestaan, zoo als die, welke tot bescherming van den in ternationalen handel bestemd zijn. 3o. Verbod voor groote oorlogsschepen om de Zwarte Zee binnen te varen. 4o. Vrijheid voor de doorvaart van han delsschepen in vredes- en oorlogstijd. Wan- Deer Turkije aan den oorlog deelneemt, zal het zich tot den noodzakelijke tech nische controle beperken. De Turksche delegatie verklaarde hier bij dat zij zich het recht zou voorbehou den, om later op de verschillende punten van het plan der geallieerden in bijzonder heden te antwoorden. Zij wenschte nog slechts de aandacht te, vestigen op de vol gende punten, welke den Turken bijzender nadeelig voor hun belangen voorkomen, zelfs wanneer Turkije zich op het stand punt der geallieerden stelt: lo. De Zee van Marmora moet niet in het begrip „zeeëngten", zooals dat door do geallieerden wordt gebezigd, worden op genomen, want de verdedigingsmaatrege len aan do oevers van de Zee van Mar mora zijn zonder betoeikenis voor de vrij heid der doorvaart, door de zeeëngten, doch zij zijn noodzakelijk voor de ver dediging van Anatolië en Tbraeaë. 2o. Daar de spoorlijn oen belangrijk ver bindingsmiddel tus-schen Anatolië en Thracië vormt via Const.antin.opel, dat een garnizoen zal krijgen (volgens het- voorstel der geallieerden uit tienduizend man bestaande), heeft het geen zin, een gedemilitariseerde zone aan don Bosporus te. vormen, en het zou voldoende zijn, te bepalen, dat er aan beide oevers vjtn den Bosporus geen land- of zee versterkingen mogen worden aangebracht. 3o. In plaats van de troepenbewegingen in do gedemilitariseerde zones te verbie den, zou men deze juist uitdrukkelijk moe ten toestaan, want deze zones vormen de verbinding tusseben de bedde gedeelten van het land. 4o. Ter verdediging van da Zee van Marmora door de vloot heeft Turkije te Constantinopel en aan de zeeëngten be hoefte aan arsenalen en andere maritieme inrichtingen. 5e. De beperkende maatregelen, welke aan de gedemilitariseerde zones zijn op gelegd. zijn te veel omvattend. Go. Van de vier eilanden aan den in gang van de zeeëngten moet de Turksche souvereiniteit over Imbros, Tenedos en Samotlirace erkend worden, terwijl het eiland Lemnos autonoom moet worden verklaard. 7o. Voor het schiereiland Gallipoli moet een minimum aan verdedigingsmiddelen warden toegestaan, ten einde het togen een vorrassonden aanval te waarborgen. Nadat Ismet Pasja zijn rode beëindigd had, antwoordde Tsjitsjevin op de rede vair lord Ourzon van Woer^ 'ag j.l; Hij herhaalde de verMaaingen, welke hij in de eerste zitting der oommissie heeft afgelegd en behield zich het recht voor, later op de Turksche voorstellen te antwoorden. De Turksche delegatie deelde later nog mede, dat zij liet derde punt van haar voorstellen, betreffende het verbod voor oorlogsschepen cnn zioh in die Zwarte Zee op te houden, laat verval!on. De conferentie op vacanfciö. Men deelt mede. dat de conferentie van 23 December tot. 2 Januari geschorst zal worden, daar Ourzon en vorsoheidne an dere afgevaardigden de Kerstdagen thuis willen doorbrengen. Do deskundigen zul len hun werkzaamheden voortzetten. De conferentie zal alleen weer bijeenkomen; om de bereikte overeenkomsten goed te keuren en „den vredo te teekenen". Mussolini nieit tevrede'n. Uit Lausanne wordt geseind dat Mus solini niet zeer tevreiden schijnt over den loop van de conferentie-werkzaamheden. Hij is te Londen gearriveerd juist op het ©ogenblik, dat de Turken moeten beslis sen, of zij met de geallieerden zullen samenwerken dan wel of zij met de Rus een zullen vereenïgki blijven. In de om geving van Mussolini vreest men, dat het definitieve^ antwoord op deze beslissing eerst na de conferentie van Londen zal gegeven worden. Wat Tsptsjerin betreft:' deze zou ge zegd hebben, dat de gedragslijn der Rus sen voortspruit uit de gedachte, welke zij aan de conferentie zullen - voorleggen, n.l. dat Roeland yeskt spar hot verwezen lijken van een pan-Russiech program. De Turken staan nog steeds op het standpunt, dat het voorstel der geallieer den kan dienen als basis voor een overeen komst, terwijl do Russen intra nsigeanit blij ven om de. volledige sluiting der zeeëngten voor oorlogsschepen te cischen. Een van deze beide partijen moet afstand doen van haar opinie. Gebeurt dat niet, dan betee kent dit een brouk van dc Turksch-Rus- sisoho alliantie. Duitschland. De nota van den gezantenraad. De rijksregearing heeft, naar de „Voi- warts" verneemt, haar oorspronkelijke voornemen, om <le door de entente ge- eiivchto boete, der steden P ass au en Ingol- stadt aan een internationaal scheidsge recht te Genève cf Den Haag ter beslis sing voor te leggen, opgegeven. Zij is voornemens, om niet alleen de verlangde moreele genoegdoening te geven doch ook de financieels eisohen ten be drage van een miMioen goudma-rk in te willigen. Do „Vorwarts" voegt, hieraan toeDe rijkarcigeering wil aldus in do eerste plaats de belangen van het Rijnland behartigen, welks lot door een weigaring cm genoeg doening te geven zou worden bedreigd. In zooverre zal do rege&ring de goedkeuring van allen vinden, die niet absoluut tot ge welddadige botsingen met de entente aan leiding willen geven. De kwestie is ech ter, of het rijk op den duur de provocaties der Beiorsche nationalisten neg met. haar geld zal kunnen betalen en vóór alles, of de Beiers olie regeering, van welke directe verontschuldiging verlangd wordt, deze denkt aan te bieden of niet. De kwestie van herstel. De nota van 13 November, verwor pen? De Dena verneemt uit Parijs, dat de nota van het afgetreden kabinet van 13 November door de herstel-commissie en den oppersten raad als onaannemelijk werd verworpen. Dit bericht moet, naar do Parijsche redacteur ran de „Mstad.", onder zeer streng voorbehoud worden opgenomen. Wel zou men het in zekere kringen als een eigenaardige suggestie aan het adres vau Frankrijk hebben opgevat, dat. terwijl Frankrijk dringend geld noodig heeft Duitsohliand nie.t alleen vrijstelling van be taling vraagt, doch buitendien nog geld van het buitenland verhangt. Uit Parijs wordt bericht, "dat de com missie van herstel het antwoord op dc Dudtsche nota oemst na afloop der beraad slagingen in Lond.cn, zal geven. Zij ver langt cdhter uiterlijk het midden der vol gende weck eene aanvullende mededeeling van de Duits che regeering. Engeland. BE JERSCUE KWESTIE. Reprc sail le- m aa treg elcu. Vier rebellenleiders geëxecuteerd. Rory O'Connor en Li am Mellowes, tweo vooraanstaande leiders der Icrsche op standelingen en een tweetal andere lei ders, zijn gistermorgen te Dublin terecht gesteld. Officieel is le Dublin medegedeeld, dat de terechtstellingen van gisterochlend re- prosames zijn wegens het vermoorden van Hales en een plechtige waarschuwing aan hen, die tegen het volk van Ierland samenspannen. Na den tragiselven moord op Hales, een persoonlijken vriend van minister-presi dent Cosgravo, is de regeering van den vrijstaat terstand op bijzonder krachtige wijze opgetreden, door geheel Dublio ge wapenderhand te doen onderzoeken. Gisteren werd door den minister van verdediging," generaal Mulcahy, een pro clamatie uitgevaardigd, waarin o.m. ge zegd wordt: Er bestaat een samenzwering om dc leden van liet parlement van de natie te vermoorden, welke samenzwe ring reeds twee slachtoffers heeft gc- eisoht. De strengste maatregelen zijn noodzakelijk om het leven van de verte genwoordigers der natie te beschermert en deze noodzakelijke maatregelen zullen oogentolikkelijk getroffen worden. De proclamatie gaat voort mot te waar schuwen, dat ieder, die met de wapenen in de hand zal worden gearresteerd, zich zal blootstellen om terstond voor een be voegden krijgsraad gebracht fo worden en zulle een krijgsraad zal elke straf kunnen uitsproken, ook de doodstraf. Veroordee lingen zulllen verder zonder meer ten uitvoer worden gebracht. Dit manifest is een antwoord op een imanifest, door dc republikeinsche rebel len uitgevaardigd, waarin gezegd wordt, dat de nieuwe gouverneur-generaal Ilealy een levenslange vijand van Ierland en een infame politieke intrigant is. Dit manifest besluit: de strijd zal voortgaan, zoolang er nog een levend monsch in Ierland is, want liet is een gevecht op leven en dood Daar kan geen andero yrede zijn, dan de vrede der vrijheid» Hel'tige debatten in don Dail Eireann. Het is gisteren bij do debatten in de zitting van den Dail Eireann warm toege gaan, naar aanleiding van de terechtstel ling van Iersche rebellen. Do president van den Dail, Cosgrave, verdedigde dezen represaille-maatregel. Hij verklaarde, dat er slechts 66n weg is om aan de terreur van de opstandelingen ©en oindo to maken en wel door intimi datie. Het is mij bekend ging hij voort dat er een duivolsche samenzwering gaande is. Ofschoon men over de kwestie der politieke moorden reeds breedvoerig liecft gediscussieerd en men dit beginsel heeft laten vallen, hebben onvcranlwoor- '••lijke benden de zaak overgenomen, zoo dat zij, die de leidende posities bekloedcn, hun handen in schuld kunnen wasschen en elko aansprakelijkheid vooi dc ge beurtenissen kunnen afwijzen. Niettegenstaande de oppositie van de. ar bciderspartij, slaagde de regeer ing er ten slotte in, verdaging van de zitting te ver krijgen. Do geallieerde lxtspreldngen te Londen. Theun-is, do Belgische minister-presi dent, is gisterochtend vergezeld door Jas- par, minister van buitenlandscho zaken en een aantal deskundigen, te Londen aange komen voor de inleidende besprekingen met de Britsche, Fransche en Ilaliaansche premiers over het vraagstuk der Duitsche schadevergoedingen, dat het onder-werp der voorgestelde conferentie te Brussel zal uitmaken. Poincaró en Mussolini kwamen gister avond aan. Bonar Law, dc Britsche premier, zal de besprekingen presideeren, welke heden in Downingstreet zouden beginnen. Bulgarije. Oud-Ministers vermoord? Naar de ..Matin" meldt, zonden de Bal. ga ars che ciid-minAstors Danoff, Gnechoff ca Malinoff vetrmoord zijn, terwijl men hen uit de gevangenis te Sofia naar een ander o verblijfplaats wilde overbrengen, Mexico Fascisten. Uit Vera- Cruz wordt gemeld', dat de fascisten aan president Obregon de waar schuwing hebben doen toekomen, dat hij het. communisme in al zijn vormen uit het rogeeringsbeloid moest verbannen. De fascisten hebben aan Obregon een brief geschreven, waarin dertien punten worden opgesomd, waaromtrent hem opheldering van zijn 'gedrag wordt gevraagd. Biiitenlandsche Berichten. Talrijke gebouwen in de asch gelegd. Uit Portland (Oregeon), wordt gemeld: In de stad Astoria is brand uitgebroken. De vlammen grepen met zoo groot© hevig heid om zich heen, dat er reeds zes blok ken gebouwen zijn verwoest. Men vreest dat" de brand een groot gedeelte van de stad in asch zal leggen. Bij het blusscliings werk werden tal van gebouwen opgebla zen. Bankdief gedood. Uit Oakland in Colifcrnië wordt go meld, dat een bankdief, die gisteren een bank van 0000 dollar beroofde, werd in de benodenstad een uur later door de politie gedood. Een sokoolongen, die den roover in zijn vlucht tegenhield, werd gewond. Een spannende achtervolging. Gisterenmiddag arresteerde de recherche te Toulon een misdadiger, Derval geheeten, afkomstig uit Pas de Calais, die door het parket van Béthune werd gezocht wegens medeplichtigheid aan den moord op twee gendarmes. Hij werd naar het politiebureau gebracht om ondervraagd te worden. In do vestibule van het bureau aangekomen, slaagde Derval er in, te ontvluchten. Twee agenten achtervolgden hom. De vluchteling nam de wijk op het dak van een hotel en vuurde met een automatisch pistool op de beambten, die hem achtervolgden. Na een beleg van twee uur werd hij opnieuw gear resteerd. BINNENLAND. R.-K. STAATSPARTIJ. Do a.s. Statenverkiezing. Op Zaterdag 2 December 1.1. werd de vergadering gehouden van hel dagc- lijkdcho bestuur der R.-K. Staatspartij imet de voorzitters en secretarissen van do Provinciale R.-K. Statenkicskringor- ganisalies,.- ter bespreking van het belang der Staten- en gemeenteraadsverkiezin gen. De vergadering was goed bezocht. In ziju inleidend woord wees de voor zitter van den Algemeenen Bond, baron Van Wijnbergen, er op, dat do Algemeen© Bond zich niet bemoeit met dc Provin- HET VOORNAAMSTE NIEUWS. De Katholieke Staatspartij en de ver kiezingen voor do Prov. Staten. Verschenen is een Kon. IJesl., vaststel lend de regeling, bedoeld in art. 36 der Pensioenwet 1922. Iïet Vooiioopig Verslag betreffende bet ontwerp Wijziging Huurcomomissic- cn Huuropzcggingswet Uit de confectienijverheid. Men wil een tijdelijk invoc»rverS>od. De Tuikschc voorstellen ter conferentie to Lausanne bekend gemaakt. Tegen Kerstmis gaan dc gedelegeerde® op vaeanlie. Vier rebellenleiders te Dublin tercchU gesteld. Drastische maatregelen der Vrij- staa t-re-geerin g. Do kwestie van Duitschland's herstel. ciale Staten- of gemeenteraadsverkiezin gen. En deze bijeenkomst wil absoluufi •niet zijn een poging om wel op dit ter rein te treden. Doch de algemeene poli tieke omstandigheden zijn van dien aard* dat de meerderheid van het Bondsbestuur het voorstel van eenige zijner leden om deze vergadering te doen houden, aannam, mcenende, dat daardoor de goede gang der a.s. Staten- en gemeenteraadsverkie zingen zou kunnen worden bevorderd, en dat dit ook voor de politiek, waarvoor de Algemeene Bond staat, van belang zou. zijn. De Voorzitter wees er op, dat don lei ders, vooral den presidenten, der Staten- kiesvereenigingen, maar ook die der lo cale kiesvereenigingen een zware en verb an l woordelijke taak wacht; want op hen! hit het aan, en grootendeels zal van ben afhangen of de verkiezingen goedl 'ten loopen, zóó dat in alle kringen on zer Roonische kiezers tevredenheid zal heerschen over de oTitna: der lijs- ton. De voorzitter wees oi op, aai, bij de Sta tenverkiezingen evenzeer de principieel© politiek op den Voorgrond moet gesteld en hij vertrouwt, dat de lcthn-teke pers dit zal steunen. Ook worde bij de samenstein g der lijs ten in 't oog gehouden de latere samen stelling van Gedeputeerde Stalen, welko van groot belang is. Bij de gemeente- raadsverkieziingion moge het overal geluk ken splitsing te vermijden en worde nietl vergeten de financieel© taak, welke de gemeenteraad heeft te vervullen, en wel ke meer nog dan tot dusver voor het al gemeen welzijn van groot belang is in ver band met de ernstige tijdsomstandigheden Bij de samenstelling der lijst zorge meni dus dat de katholieke fracties die finan- cieele taak behoorlijk kunnen volbren gen. Hierna werd door verschillende aan wezigen het woord gevoerd, eensdeels om inlichtingen le vragen en anderdeels om op bepaalde punten de aandacht te vesti gen. Gewezen werd op hel belang van de' onderlinge verbinding der katholieke lijs ten in dc verschillende provincies, en ge- vraagd, dat dit punt overal ernstig, door personen die het systeem der kieswet goed kennen, onder de oogen zal worden gezien. Besproken werd de keuze van vrouwelijke candidaten; men boude daar op kalme wijze rekening mede, zonder de vrouwen als zoodanig met veel ophef als candidaten naar voren le brengen. Ten slotlo werd ook besproken do wenscheiijkheid van het contact- en reke ning houden mot katholieke kiesgerechtig den, die buiten dc organisatie staan. Alge meen was men van oordeel, dat. wijze lei ding zoodanig contact niet behoeft uit to 9lui!en nn 'dat door een verstandige con cilie in uding veel onaangenaamheden ktfhrir ww'dëfc vermeden. Over.-. ns werd van bestuurszijde fr op gewezen, dat de wijze waarop in ieder concreet geval deze houding moet zijn» niet is aan Le geven, maar dat het behoud der eenheid op politiek terrein ond/:r do katholieken ook daarbij het richtsnoer zijn moet. De voorzilter sloot met een aanmoedi gend en opwekkend woord de yruchtbaro bespreking. DE PENSIOENEN.' In „St.bl." no. G3S is opgenomen een Kr B. van 28 Nov. jl., tofc vaststelling van do regeling, bedoeld in art. 36, 4c lid dor Pen sioenweb 1922. Daarbij is bepaald: Art. 1. Op de ambtenaren, in den zin der Pensioenwet 1922, voor wie liet Rijk de ia art. 36 dier wet bedoeldo bijdragen ver schuldigd is, alsmede op dc ambtenaren,be doeld in art. 157 dier wet, wordt verhaal geoefend op den voet der bepalingen van: dit besluit. Ten aanzitu van de bovenbedoelde amb-

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1922 | | pagina 1