BUITENLAND. „14e Jaargang. DONDERDAG 30 NOVEMBER 1922 No. 3992 9e£oidódreSou^cmt De ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling Voor Leiden 19 cent per week, 2.50 per kwartaal. Bij onze Agenten 20 cent per week, 2.60 per kwartaal. Franco per post - 2 9o per kwartaal. Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor do Abonné's verkrijgbaar legen betaling van 60 ct. per kwartaal, by vooruitbetaling. Af- tonderliike nummers 6 ct., met Geïllustreerd Zondagsblad 10 ct. Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen. Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN TELEFOON INTERC. 935 POSTBUS No. II. DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: op Zaterdag 85 cent per regel Overige dagen 30 cent per rcge Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het dubbele van het tarief berekend. KLEINS AD VERTEN TIEN, van ten hoogste 30 woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en verhuur koop en verkoop f 0.75 's Zaterdags, overige dagen f0.50. iri LOUIS PASTEUR. li. Wij hebben gezien, dat liet Pasteur was die ontdekt bad en aangetoond, dat er overal kleine levende wezens rondkrioelen waarvan sommigen groote moordenaars bleken te zijn, zoo klein als ze waren.. Toen men dit eenmaal wist, werd er na tuurlijk naar middelen gezocht om dat gocdjo onschadelijk te maken. De over- groote meerderheid van de in de lucht en in het water z:ch bevindende microben was nog zoo kwaad niet, en dat was maar gelukkig ook,war. t anders hield geen mensch bet uit. Maar behalve deze ongevaarlijke en behalve de zeer gevaarlijke microben, die de besmefctt-.l'jke ziekten veroorzaken, zijn er nog levor.do wezens die voor den mensch niet gevaarlijk zijn, maar wel voor vloeistoffen, zooals molk, wijn, bier conserven, enz. Deze doen n.l. de melk zuur worden, ze bederven den wijn en an dere vloeistoffen, doen verscheidene voe dingsmiddelen beschimmelen enz; Dat doen die kleine rakkers ook al. Nu wist men wel verschillende stoffen om die be- derfaanbrengende kiemen te dooden, te vergiftigen, Maar men kon toch geen car bol of zoo iets in het eten of in de melk gooien. Dat ging niet. Men bemerkte ook wel, dat koken de meeste kiemen doodde, maar het koken had dit tegen, dat daar door ook dikwijls de innerlijke samenstel ling der voedingsmiddelen veranderde, hetgeen te merken, is aan den veranderden smaak. Zoo weet iedereen, dat gekookt water heel andeis smaakt, dan ongekookt water, evenzoo 's het met gekookte en ongekookte melk. Pasteur vond nu, dat juist die kiemen, welke schadelijk waren en het bederf der voedingsmiddelen bewerkstelligden, ge dood werden reeds op een temperatuur vaa 60 graden (100 graden is, zooals men ■weet, voor de meeste vloeistoffen het kookpunt.). Zoodoende bleef de smaak en de innerlijke samenstelling behouden. En deze bewerking noemt men thans nog „pasteuriseeren", welke term hier wel het meest bekend is in. „gepasteuriseerde" melk. Voor Frankrijk was deze uitvinding van bijzondor groot gewicht bij den wijnbouw. Maar met dit koken en pasteuriseeren had men den 3trijd tegen de microben nog niet gewonnen. Want er wanen nog vele microben, die allerlei soorten besmettelijke ziekten te weeg brachten pn dat was duidelijk men kon een mensch of dier, lijdende aan zulk een ziekte, niet gaan koken. Om dit probleem op te lossen, oordeelde Pasteur het 't beste, om eerst eens wat nader met deze kleine gevaarlijke sinjeuren kennis te maken. Hij was toen juist bezig met zijn on derzoek op het gebied van miltvuur en hoendercholera. Zooals we gezegd hebben, was Pasteur geen dokter, vandaar dat hij zich niet bij voorkeur bewoog op het ter rein der menscbelijke ziekten, maar op dat der dierenziekten. Om nu des te bèler met hen ken nis te maken, was het noodzakelijk om een zoo juist mogelijk beeld te krijgen van hun gedragingen. Daarom trachtte Pasteur een bepaalde soort gescheiden van de andere soorten aan te kweeken (hetgeen nog niet zoo gemakkelijk is als het oppervlakkig wel schijnt) en die soort zoo goed mogeïijk te cultivecren. Wanneer hij dan b.v. de hoenderchole- rabacil netjes aangekweekt in een fleschjo had, probeerde Pasteur of hij nu ook ge- zondo hoenders daarmede kon doen ziek worden. En dat gelukte, de beesten wer den ziek en stierven. Zoodoende kon Pas teur met zijn beestjes „werken" Nu zal men deze liefhebberij van Pas teur, om kippen en ook konijnen ziek te maken, een tamelijk vreemde en wreede liefhebberij vinden, maar een van de meest heilzame^ ontdekkingen is daaruit voortgekomen. Pasteur kweekte n.l. van flesch op flesch iederen dag een nieuwe generatie microben, zoodat'in de eene flesc-h micro ben van één dag, in de volgende microben van twee dagen, van drie, vier dagen eriz. voorhanden waren. Toen hij nu eens na een maand vacantio weer thuis kwam, nam hij d'e flesch, waar in hoendercholerabacillen van één maand oud waren, en probeerde nog eens of hij weer een paar kippen dood kon krijgen. Maar lot zijn groote verwondering geluk te dat ditmaal niet. De kippen werden wol ziek, maar stierven niet. Ze boden weer stand. Wacht, dacht Pasteur, ik zal het eens probeoren met bacillen van één dag oud, van wie hij zeker wist dat zij voor andere kippen doodelijk waren. Doch de bovengenoemds kippen boden ook toen peerstand. Ze waren immuun geworden, niet meer voor besmetting vatbaar. En deze proef was het begin van de zoo ?oed werkendo voorbehoedende inentin gen, niet alleen Jegei; hoendercholera, maar tegen zeer vele ziekten ook onder de menschen. Want hoe was te verklaren hot wonder dat met die kippen gebeurd was? Het is een algemeen bekend feit-, dat iemand, die pas van een besmettelijke ziekte genezen is, niet licht meer door de zelfde ziekte wordt aangetast, althans bin nen een zekeren tijd. Wanneer n.l. de smetstof het lichaam is binnengedrongen, wordt door heft 'lichaam een tegengif ge produceerd, dat de smetstof onschadelijk maakt. Is nu het lichaam van zoo'n zieke sterk genoeg om voldoende tegengif te produceeren, dan wordt, de ziekte over wonnen. Komt er nu weer smetstof binnen, dan wordt dit onmiddellijk door het tegengif onschadelijk gemaakt en het lichaam be houdt in sommige gevallen nog zeer lang het vermogen om onmiddellijk in voldoen de mate tegengif te produceeren tegen eventueel binnendringende bacillen. Zoo ging het cok met de kippen. Zoo lang zij besmet werden met cholerabacil- len van één of twee dagen oud, bacillen dus die zeer krachtig waren, konden zij niet voldoende tegengif .produceeren om de concurrentie met de microben vol te houden en zij moesten het onderspit del ven. De microben van een maand oud wa ren echter zoodanig verzwakt in hun moorddadige werkzaamheid, dat de daar mee besmette kippen ze wel aan konden. De verzwakte microben werden gedood na eenigen tijd door het geproduceerde tegen gif. En toen deze kippen opnieuw werden ingeënt met veel sterkere microben, stootten deze microben meteen op een 9terkcn tegenstand en ze werden onscha delijk gemaakt. Maar nu had Pasteur ook het middel, ge vonden om bij een heerschende cliolcra- epidemie de nog gezonde kippen voor be smetting te vrijwaren. Hij kon zo nu in enten met oude, verzwakte microben, die gemakkelijk overwonnen kondon worden en door dien strijd gestaald, konden de hoenders daarna een sterkeren aanval on middellijk het hoofd bieden. Het spreekt vanzelf, dat eenmaal door de ziekte aangetaste hoenders niet op deze manier geholpen kunnen worden. Nu Pasteur dit voorbehoedmiddel eenmaal te gen de hoendercholera gevonden had, be hoefde hij, en de geneesheeren op zijn voetspoor, maar den aangegeven weg te volgen, om ook tegen andere besmettelijke ziekten op soortgelijke manieren voorbe hoedmiddelen te vinden. En zooals men weet, kan men zich tegenwoordig tegen allerlei besmettelijke ziekten laten inen ten. Dat heeft men te danken ook al weer aan Pasteur! Wij zeiden zoo juist, dat personen of dieren, die eenmaal door een besmettelij ke ziekte waren aangetast, niet meer op deze manier konden geholpen worden. Daar is één uitzondering op en dat is juist die besmettelijke ziekte, welker ge nezing de glorievolle bekroning is van Pasteurs roemrijken arbeid, n.l. de honds dolheid. Toen Pasteur; eens den akeligen dood van iemand, die door hondsdolheid was aangetast, met eigen oogen aanschouwd had, besloot hij om ook tegen deze ziekte, waarvoor tot nog toe geen kruid scheen gewassen, te strijden. Al dadelijk viel het hem op, dat, wan neer iemand door een dollen hond was gebeten, de ziekte niet onmiddellijk bij den gebetene uitbrak, maar pas een ge- ruimen lijd later. Hij vond daarvoor de oplossing. Het bleek hem n.l. dat de smetstof, door den beet in het ichaam gebracht, zich lang zaam door de zenuwen voortbeweegt naar de hersenen en pas wanneer het daar is aangekomen, breekt de ziekte door en is de patiënt reddeloos verloren. Wordt iemand dus b.v. in het been gebeten, dan zal het veel langer duren voordat do eer ste verschijnselen der dolheid optreden, dan wanneer hij in het gelaat gebeten wordt. Toen Pasteur deze verklaring gevonden had, ging hij proeven nemen met honden en konijnen. Hij nam nu hét bovenste deel van het rüggemerg van een dollen hond (hij nam ruggemerg omdat dit in zeer nauw verband staat met de hersenen) en droogde dit Lij een temperatuur van 23 graden Celsius. Na 40 dagen drogen, waren de bacillen daarin zóó verzwakt, dat ze geen uitwerking meer hadden. Daar medo begon hij inspuitingen te doen bij een gezonde hond. Vandaag kreeg de hond een inspuiting met gedurende 40 dagen gedroogd ruggemerg, morgen met rugge merg, dat 30 dageD gedroogd was, dus iels sterker was, en zoo verder, totdat liet dier ten slotte werd ingespoten met het merg van een denzclfden morgen aan dol heid gestorven konijn. En dc hond bleef gezond. Hij was omvatbaar geworden voor den beet van een dollen natuurgenoot. Op menschen echter durfde Pasteur deze bewerking niet toe to passen, want hij was geen dckler. Maar toen op een goeden dag een jongetje bij hem kwam, dal zoodanig door een dollen hond was gebeten, dat genezing op een andere ma nier onmogelijk was, besloot Pasteur het erop te wagen. De jongen was anders toch ten doode opgtschreven. Maar Pasteur stond doodsangsten uit, dat de proef niet gelukken zou. ledéren dag word de jongen zijn naam is natuurlijk bewaard geble ven, het was de 9-jarige Joseph Meister uit den Elzas piet steeds sterker smet stof ingespoten eh het resultaat was schil terend, hij genas volkomen. Het middel tegen de zoozeer gevreesde hondsdolsheid was gevonden. En daarmede was de kroon gezet op Pasteurs werk. s Van welk een reusach.ligen invloed Pasteurs ontdekkingen geweest zijn op de geneeskunde van alle infectieziekten, is na dit nog zeer onvolledig overzicht ge makkelijk te begrijpen. Duizenden, ja mil lioenen menschen heeft hij door zijn na herd werken gevonden ontdekkingen, het leven gered. Hij verdient piet veel meer recht den naam van „de,-groote Pasteur" dan ver scheidene koningen en keizers, die in de geschiedenis mei. den "titel van „de Groote' genoemd worden. Hij was groot als ge leerde, groot als mensch, groot ook in zijn diep en kinderlijk geloof. De conferentie te Lausanne. TURKIJE VERZET ZICH TEGEN DE WEIGERING DER TURKEN. Gemeld worcBwdat de Turkselie esper ten in de gistermorgen gehouden zitting der sub-commissie van de eilanden hebben, geweigerd verder te discussieeren, zoolang de Kussen niet toegelaten worden. Isanet Padhatzaoi gisteravond aan de ge allieerden eei^iü-ca overhandigen, om te proiesteeireii 't%eh het niet tegenwoordig zijn van de Russische delegatie bij de con ferentie-werkzaamheden. De Britsch—Grieksche breuk. Volgens den correspondent van de „Voss. Ztg." te Laiusanne houdt men er daar rekening mede, dat door het af breken van de diplomatieke betrekkingen tusaehen Engeland en Griekenland de con ferentie uit elkaar kan .gaan, al zou. het ook niet aan bemiddeling ontbreken om 'dit gevolg te verijdelen. Men kan zich niet goed voorstellen, hoe de Engelsche delegatie met de delegatie van een land, dat de diplomatieke betrek kingen met Engeland verbroken heeft ge zien, aan dezelfde tafel kan onderhande len. Venizelos zou voornemens zijn, zijn mandaat als Grieksch gedelegeerde neer te leggen en naar Athene te vertrekken. Tot gisteravond had noch de Grieksche, noóh de Engelsbhe delegatie eenige ver klaring gegeven. De andere delegaties wil len óf niets uitlaten, óf weten zelf niet wat het gevolg kan zijn voor de conferen tie van het bloedvonnis te Athene, nu de Engelsche regeering, nadat ze eenmaal tusschenbeide is gekomen, haar woord voor de vermoorde ministers verpand heeft. In elk geval hoeft de militaire regeering te Athene Griekenland en den geallieer den een slechten dienst bewezen, want het is thans te Laus-anne door vriend en vij and verlaten. Men gelooft te Lausanne, dat de Engel sche regeering de gelegenheid om tob een ■breuk met Griekenland te komen niet on gelegen is gekomen, daar men in Engeland zdf het Grieksche bondgenootschap als een onaangename erfenis van het tijdperk- Lloyd George beschouwt en Bonar Law sterke sympathieën voor Turkije zou koesteren. België. De Vlaamsche Hoogeschoolkwestie. Gisteren is in do Kamer de beslissende strijd over de al- of niet vervlaamsching der Gentseko Hoogeschool begonnen. De.ze liep hoofdzakelijk over het vast stellen van de volgorde, waarin de ver schillende wetsvoorstellen bij de bespre» king der artikelen aan de beurt zullen komen. Voor de eerste maal sedert heb debat over de hoogeschoolkwestie heeft de regeering hij monde van den heer Nolf, minister van kunsten en wetenschappen, gesproken; het was echter alleen om te zeggen, dat het ministerie, waarin de opinies over deze kwestie verdeeld zijn, wacht op een principicele uitspraak der kamer, waarnaar het zal handelen en zijn verantwoordelijkheid in deze kwestie zal aanvaarden. De van anti-Vlaamsche zijde ingediende voorstellen voor het houden van een con- ferendiun, om de meening d©3 lands ovor dit vraagstuk te vernemen, werden, omdat zij anti-constitutioneel zijn, verworpen, met 14-1 tegen 26 stemmen cn 5 onhoudin- gdh. Tenslotte wend voor de bespreking dor verschillende voorstellen de rangschikking aangenomen: 1. voorstel Gentsohe lioogesohool. 2. Meysmans: heb stichten van eon Vlaamsche Hoogeschool te Antwerpen. 3. Heb voorstel Van Cauwelaert, traps gewijze vorvlaaimseliing van de bestaande universiteit te Gent. 4. Het voorstel Mechelynok: stichting van een universiteit zonder bepaling der plaats. Er werd heel wat gedoscusseerd om het voorstel van Cauwelaert in de eerste plaats in behandeling te nemen, wat aan dit voorstel, gezien den huldigen stand van zaken, den genadeslag zou gegeven heb ben. Dobh de Vlaamsche politiek overwon De behandeling van het wetsvoorstel van Cauwelaert na de wetsvoorstellen Dco- lerok en Meysmans is reeds een eerste be langrijke. overwinning op het actief der Vlamingen. Oostenrijk. Do overeenkomst van Genèva De Bondsraad heeft gisteren met de stemmen der sociaal-democraten voor, het gewichtigste punt van de. overeenkomst van Genève aangenomen, r.opens de wet, waarbij aan de regeering voor de twee volgende jaren de te Genève bepaalde vol machten worde/i verleend. Deze wet zal heden officieel worden afgekondigd. De overige uit het programma van Genève volgende wellen worden opnieuw in den Nalionalen Raad ingediend, en zullen in de vergadering van Vrijdag definitief wor den behandeld, waardoor het geheel der wetten nopens bet herstel in het parle ment zal zijn afgehandeld. Engeland. Uit het Lagerhuis. Het treurspel te Athene. Op een vraag in het Lagerhuis over heb treurspel te Athene heeft Bonar Law ge antwoord, dat hij verder geen inlichtingen had ontvangen, doch dut den Engelschen gezant opdracht was gegeven heen te gaan. Hierop riep men van de banken van de Labour Partij: „"Waarom i" Er werden verschillende vragen gesteld in de veron derstelling, dab de tea* dood gebrachte mi nisters aanmoedigingen hadden gekregen van leden van de voormalige Engelsche regeering en Noel Buxton vestigde de aandacht op heb verslag, dat Goenaris voor de nederlaag voorgesteld heeft de Grieksche troepen uit de vooruitgeschoven stellingen terug te trekken, teneinde een ramp te voorkomen, doch daarvan was af gebracht door leden van. de Engelsche regeering. Bonar Law antwoordde in het geheel geen kennis te dragen van een dergelijk rapport, doch hij eirker.de, dat de Britsche regeering dagen van te voren de Grieksche regeering gewaarschuwd had, dat zij, zoo rtic-gelijk, deze tragedie zou voorkomen en dab in geval de terechtstellingen toch zou den geschieden, de Britsche gezant zou teruggeroepen worden. Kapitein Wedgwood vroeg, dat de rtoo- dige documenten gepubliceerd zouden werden on lord Kobert Cecil vroeg, of er een precedent bestond voor dit terugroe pen van den gezant. Bona Law herinnerde aan het precedent bij den dood van Alexander en Draga van. Servië. Lord Robert Cecil: In Servië was het een geval van brutalen moord. Bonar Law antwoordde de zaak opnieuw te zullen onderzoeken en hij wees erop, dat de terechtstelling niet de daad was van oen regeering, doch van een re vol u- taonnairen co-mi té. Bonar Law veegde er aan toe. dat hij iben zeerste verbaasd zou zijn, indien de openbaro opinio 'het niet in overgroot© meerderheid eens was met de actie der regeering. Mary Mac Swiney stervende. Niet-offieaeele berichten verklaren, dat Mary Mac Swdney in het ziekenhuis, waar naar zij na haar ontslag uit de gevangenis is vervoerd, op sterven ligt. Griekenland. IIET GRUWELIJKE DOODVONNIS TE ATHENE. De meening van den k r ij g s r a a d. De overwegingen van het vonnis van den krijgsraad zeggen, dat de beklaagden opzettelijk voor het volk de gevaren van den terugkeer van Conslantijn verborgen gehouden hebben, hetgeen tenslotte Grie kenland de waardeering van zijn bondge- nooten deed verhezen en lot de ramp in Klein-Azië geleid heeft. De Gricksclio regeering maakt tevens oen verklaring openbaar, waarin zij zegt dat zij dc reorganisatie van leger cn buri gcrlijk bestuur en de stevige grondves ting van den staat tot stand wil brengen in samenwerking met het volk. De executie. De „Daily Express" verneemt uiL Ath'e- - ne, dat de vijf gewezen ministers en ge- HET VOORNAAMSTE NIEUWS. De Eerste Kamer heeft de Grondwets herziening aangenomen. Do exploitatie van Post-, Telegraph io- cn Telephoondienst zal sluitend moeten zijn. Er is reeds veel bezuinigd. Tariefs verlaging in uitzicht? Receptie voor alle Nederlanders ter ge legenheid van het a.s. regeeringsjubilcum van dc Koningin. Het collectief contract in de bloembol lenstreek is door de werkgevers opgezegd. Do indruk van het gruwelijke vonnis te Athene. Do Britseh-Griekseho breuk. Dc Turken verzetten zich tegen de wei gering der Russen ter conferentie. Do Ylaamsohe Hooges: ooi strijd bcgon- neraal Hadjancstis om elf uur, dus vijf uur na hel uitspreken van het vonnis, te recht gesteld werden. Alvorens generaal Hadjanestis gefusil leerd werd, werd hij plechtig gedegra deerd, terwijl zijn zwaard gebroken werd. Na de executie® werden de lijken naar het kerkhof overgebracht, waar zij aan do families weiden overgegeven. De indruk t c Lausanne. Over den indruk, welke, deze executie ter conferentie te Lausanne heeft ge maakt, wordt vandaar gemeld: Na afloop van de zitting der derde com missie, wélke tot half acht duurde, ont ving Venizelos het bericht der executie van de Grieksche oud-ministers en gene raal Hadjanesü.-:. .Dit bericht bracht na tuurlijk in conferentiekringen zeer groot opzien teweeg. Ook Venizelos zelf was zoo van streek door het telegram, dat hij ont vangen had, dat hij weigerde zich er over lijt lo laten en niemand bij zich ontving. In de kringen der Engelsche delegatie weigerde men inlichtingen to vers (rekken over hetgeen de Engelsche dêlegaUa voor nemens is te deen. „Er lieersclit bij ons een volkomen ccnyernalie en wij wach ten instructies uit Londen", zeide men. De indruk te Londe n. Do Londensche ochtendbladen zijn zeer scherp in hun critiek op de executie der 6 oud-ministers en generaals, door de niéuwo Grieksche regeering, die deze daad van politieke wraakzucht heeft be gaan op een oogenblik, waarin Grieken^, land meer dan ooit hulp en steun der mo gendheden r.oodig had. De sympathie, die de groote rampspoed der Grieken in bet Westen had gewekt» is daardoor goeddeels verloren gegaan. Do „Daily Ohron." zegt. dat het juist is» dat deze creaturen van koning Constan- tijn weinig aanspraak konden doen gel den op de welwillendheid hunner mede burgers. omdat zij bijna in elk opzicht een verkeerde buiteniandschc en militaire po litiek hebben gevolgd en omdat zij de En gelschen, die hen genoeg hadden gewaar schuwd voor de gevaren van een dwazen veldtocht tegen de Turken, voor doove- mansooren lieten praten. Zij hebben den oorlog gewild en hebben dien jammerlijk verloren. Het verkeerde van cleze terechtstelling ligt evenwel in het feit. dat zij berusten op politiek wraakzucht, mogelijk go- maakt door de begrijpelijke teleurstelling van het publiek. Ernstige opstand ia West-Thraciö. De berichten uit Thracië omtrent op standige bewegingen tegen de Grieken ne men een alarmeerenden vorm aan. Tsjima, D'ode-Agasj en Goemoeldjina zijn in vol len opstand. In de laatstgenoemde plaat® hebben de opstandelingen het Griekschei garnizoen gevangen genomen en zich meester gemaakt van allo wapens. Voort® hebben zij een voorloopige regeering uit geroepen en namen zij maatregelen tot verdediging. Da telegraaf-verbinding lus- schen Adin, Maragatsj en Saloniki is af gesneden. j Spanje: Bloedig gevecht tussvhen gendarmen j en stakers. Uit Madrid wordt gemeld: Een deur- waarcTcr, die, geholpen door eenige gen darmen, beslag wild'e leggen op de eigen dommen van eenige bewoners van het ge hucht Gillarey die hun pacht weigerden te betalen, werd door tweeduizend steken de werklieden uit de naburige dorpen! aangevallen. De gendarmes maakten ge bruik van hun vuurwapenen. Drie person non werden ge.lood; acht personen verdek zwaar gewond, dertien licht gewond.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1922 | | pagina 1