Ie Jaargang. VRIJDAG 90 NOVEMBER 1922 No. 3975 Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN BUITENLAND. EHL&nV. «ABONNEMENTSPRIJS bedraegt bf] vooruitbetaling Voor Leiden 19 cent per week, 2.50 per kwartaal. Bij onse Agenten 20 cent per week, 2.60 per kwartaal. Franco per poel 5 2 96 per kwartaal. tt Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné'a verkrijgbaa* i?en betaling van 60 ct. per kwartaal, by vooruitbetaling. Af« aderlijke nummers 6 ct., met Geïllustreerd Zondagsblad 10 ct. Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen. f I TELEFOON INTERC. 935 POSTBUS No. II. DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: op Zaterdag 35 cent per regel Overige da-en 30 cent per regel Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het dnbhele van het tarief berekend. KLEINE AOYEBTENTIEN, van ten hoogste 30 woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en verhuur oop en verkoop f 0.75 's Zaterdags, overige dagen f0.50. ft uummer bestaat uit drie bladen De crisis in het Oosten. DE TURKSCHE EISCHEN. Reuter verneemt, dat de regeering van jora voornemens is van de geallieerden Éischen alle grondgebieden, welke in jt na! ionalistisclie pact vermeld zijn, et inbegrip van Mossoel en Nieuw-Syriö Turkije verlangt verder een schadeloos- lelling van zes millioen francs van de rieken. Turkije ontkent, dat Griekenland recht ?eft op Westelijk Thracië en eisoht sarom een volksstemming. Het vraagt uk alle Grieksche eilanden laoga de kust art Klein-Azië. Ten slotte eischt Turkije volkomen fi- ancieele onafhankelijkheid; van de ge llieerden. De houding der Geallieerden. De geallieerde hooge commissarissen ebben de verzekering ontvangen, dat hun neringen ten volle en vereenigd achter en zullen staan bij de maatregelen, die |j noodig achten in verband met den toe- land. Het laatste bericht aan de bladen is, lat de hooge commissarissen een nota aan e vertegenwoordigers van Angora heb- m gericht, waarin wordt gezegd, dat als i Kemalistische overheden de maatrege- »n tot uitvoering willen brengen, waar- iver zij in directen strijd met de verdra- en van Moedros en Mudania melding heb len gemaakt, en als die dreigementen iet volkomen worden teruggenomen, zij, ie hooge commissarissen, zich genood>- aakt zullen zien zich te beraden met hun jgeeringen over de te nemen maatrege- '{abel doorgesneden. Er heerschte ongerustheid te Londen ivor do volledige afwezigheid van nieuws iil Constantinopel sinds het bericht dat Turksche eischen herhaalde. De be- ichten die nu indirect binnenkomen, too en aan dat do stilte het gevolg was van tel feit dat de Turken den kabel te Tsja- ;abo Kale hebben doorgesneden. De lijgswet is nog niet afgekondigd. Twee kilsche soldalen zijn te Kassin-pasja iermoord. Een overzicht van den toestand. H. N. verneemt uit Londen: Wanneer men eenige korte draadlooze erichten uitzondert, is er gisteren totaal |ecn nieuws uit Constantinopel ontvangen tn men vreest dat de geruchten werke lijk juist zijn dat de Turken den kabel hebben afgesneden. Uit het binnengeko men nieuws blijkt dat de toestand nog deeds ernstig doch niet hopeloos is. Zoo lang Italië en Frankrijk loyaal met Enge rd medewerken, bestaat er kans op een rreedzame oplossing der crisis. Er zal na- luurlijk veel afhangen van wat de na tionalisten zullen doen als de hooge com- aissarissen meenen tot de proclamatie ran den slaat van beleg over te moeten .an. Misschien zullen dan de' wapens moeten beslissen, doch dit lijkt niet waar Khijnl ijk, zoolang de Turken weten dat nj de drie mogendheden en bovendien fosnoods Roemenië, Griekenland en Joego S'avië tegenover zich zullen vinden. Het a wenschelijk, dat de conferentie van Lausanne zoo spoedig mogelijk plaats boeft doch aan den anderen kant is eenig itstcl noodzakelijk, ten einde den geal- ieerden den tijd te geven onderling hun ouding vast te stellen. Dit is te meer oodig aangezien Mussolini den wensch èeft geuit naar Londen te komen voor 6 conferentie van Lausanne begint. Do nieuwe crisis zal, naar men meent, tok Amerika niet onverschillig kunnen laten en vermoedelijk zal de officieele toehoorder ditmaal een rol van meer be taken is krijgen. Eenerzijds omdat Ame- fika handhaving van de capitulaties wenscht, anderzijds omdat volgens de Na- 'inale Overeenkomst van Angora Mos- toel Turksch zou worden. Zooals bekend ii liggen de petroleumgebieden, dih Ame- tka volgens afspraak met Frankrijk en Engeland zou krijgen, juist in dit gebied •Us dus Mossoel wordt afgestaan, betgeen öogelijk zou zijn als men daarmede den Tede zou kuunen koopen, zou Amerika ?roote schade lijden. België. Staking in liet kolenbekken van Charleroi. In het kolenbekken van Charleroi is Itoteren oen staking uitgebroken. Reeds sedert eenigen tijd hadden en- '®le leden van het personeel, de maohi- telen van drie mijnen, het werk neerge- tojjd, als protest tegen het niet-toekennen ®or de patroons van hooger loon. Deze Neeltelijke staking was evenwel niet van Pooten invloed op den normalen gang der werkzaamheden, doch de zaken hebben een ernstige wending genomen, doordat de machinisten van 7 andere mijnen zich bij de eerste stakers hebben aangesloten. Dit heeft voor gevolg gehad, dat gisteren door de staking der machinisten niet min der dan 15.000 mijnwekers in de onmoge lijkheid waren in de putten af te dalen. Breidt *de staking zich nog eenigszins uit, dan zullen in het bekken van Charle roi door de schuld van eên paar honderd machinisten ongeveer 25.000 mijnwerkers werkloos worden, wat voor deze laatsten een dagelijksche loonderving van 300.000 francs beteekent. Duitschland. Do kwestie van hoi-slcl. Het afscheid der Commissie van Deskundigen De internationale commissie van finan- cieele deskundigen, die de Duilsche re geering had uitgenoodigd om een advies uit te brengen over de stabiliseering van de mark, heeft haar taak volbracht. Het tweede memorandum van Dubois, Kamenka en Vissering, zal binnenkort ge publiceerd worden. Woensdagmiddag heeft de Rijkskanse lier de heeren Brand, Dubois, Jenks, Ka menka en Vissering ontvangen en betuigde hun den dank van de regeering en het Duilsche volk voor de grondige bewer king der vraagstukken, die hun zijn voor gelegd. De memories die zij ingediend hebben, zullen niet alleen in Duitschland, maar ook daarbuiten de aandacht vragen en bijdragen tot de opheldering der mee ningen. Hij drukte do hoop uit dat het werk der heeren niet alleen ten bate van Duitsch land zou strekken, maar ook van de an dere volkeren, die mede onder de dalin gen der valuta lijden. Het n i e u we Duilsche antwoord. Te Parijs is laat in den nacht bericht gekomen over het Duitscho antwoord, dat definitief aan de herstelcomimissie i® afgegeven als antwoord op de 'nota van 6 November. Twee punten zijn daarin zeer belangrijk le. De Duilsche regeering hernieuwt ten deze de verklaring vroeger reeds ge daan te weten, dat zij bereid is tot kwij ting van het geheel der verplichtingen aan gegaan met het waarborgcomité volgens de voorwaarden, vervat in de memorie van 10 Juli j.l. 2e. De Duilsche regeering verklaart ens temeer, dat de consolidatie en de her vatting van den tax der wisselkoersen voor het oogenblik de meest belangrijke taak is en ook de meest dringende.z De Duitscho regeering veroorlooft zich hieraan loe te voegen, dat alles wat ge daan kan worden, ook moet gedaan wor den, teneinde de mark te st-abiliseeren, opdat de stabilisatie een expedient kan zijn, waardoor vertrouwen wordt gewekt, zoowel bij Duitsch publiek als het pu bliek in den vreemde alsook in de toe komstige politieke stabilisatie en de Duit- he financiën. Een aanslag op het Volkshuis te Leipzig. Op het socialistische volkshuis te Leip zig weder Woensdag kort voor twaalf uur een aanslag gepleegd. Er had een hevige ontploffing plaats, welke echter slechts geringe schade heeft aangericht. Persoon lijke ongelukken kwamen niet voor. De daders schijnen met een auto te zijn aan gekomen. Eenige ooggetuigen verklaar den ten minste, dat zij kort voor den aan slag een auto voor het volkshuis hebben zien staan. Frankrijk. Poancaré in den Senaat Bij het beantwoordden van verschillen de interpellaties heeft Poincaré gespro ken over de algemeene politiek van het herstel. Hij herinnert aan de bijeenkomst der internationale bankiers te Parijs, in Juni 1.1. Do Fransche regeering stond toen niet onwillend tegenover de Duitsche leening, maar de uitdrukkelijke voor waarde daarvan was: niet de minste ver mindering van de Fransche vorderingen. Ook moest Duitschland beginnen met or de te stellen op zijn financiën, en meest er een strenge controle worden uitge oefend op de Duitsche financiën en uitvoer. Hij wees er op, dat de bloei en de ontwikkeling der Duitsche industrie, dank zij de koopkracht van de papieren-mark en de geringe productie kosten, den uitvoer geweldig deed toene men, waardoor het buitenlandsche devie zen kon verkrijgen, die het in het buiten land liet. Tegelijkertijd Het Duitschland zijn koopvaardijvloot herbouwen en ver viervoudigde het zijn spoorwegnet. Het deed ongeoorloofde uitgaven, -terwijl het verklaarde, dat het de inflatie niet kon tegengaan. Het wilde een gedwongen be lasting heffen, maar stuitte daarbij op den weerstand van de industrie. Poincaré besprak hierna uitvoerig de gevoerde onderhandelingen en de kwestie van een moratorium, waartegen Frankrijk zich verzette, mits geen zekere waarbor gen werden gesteld. Dit stuitte echter op verzet van België vooral, en aan den an deren kant gaf Engeland op geen enkel punt tot aan do door Frankrijk voorgestel de maatregelen tot herstel van de douane- grens aan den Rijn, het innen der belas tingen op den linker-Rijnoever en het ne men van waarborgen in de domaniale mij nen en bosscbcn, Liever dan te treden in het Engelsche voorstel om een morato rium aan Duitschland toe te staan, gaf Poincaré er ëe voorkeur aan naar Pa rijs terug te kceren, zonder Frankrijk's vrijheid gebonden le hebben. Sinds vele maanden, zoo ging Poincaré voort, verzet de Duitsche nijverheid zich togen elk budgetair en monetair toezicht ton voordeel® van de daling van de mark. Tntusschen loopen de Duitsche fabrikan ten thans gevaar zelf slachtoffer van hun gedoe te worden. De ramp van de mark toont aan hoezeer Frankrijk gelijk had mot zich te verzellèn tegen hen, die het op den weg van do inflatie wilden vooren Poincaré legde er den nadruk op, dat het rijk tot dusver een tactiek van op de lange baan schuiven en van gedurfde aan spraken heeft gevolgd. De geallieerden zullen op de conferentie te Brussel voor goed do politiek vaststellen, welke jegens Duitschland gevolgd zal worden. Poincaré voegde hier aan toe, dat het toevlucht nemen tot geweld slechts als uiterste maatregel onder het oog zou wor den gezien, maar wel het toepassen van de sancties, voorzien in het verdrag. Frankrijk zal doen wat het kan om een algemeene regeling te verkrijgen, maar als het niet bevredigd wordt, zal het zoo noodig alleen zijn rechten laten gelden, liever dan dat het geen betaling ontvangt. Poincaré herinnerde er aan. dat Frankrijk 90 milliard op Duitsche rekening heeft voorgeschoten en dat het aan den gevaar lijken toestand me-. .Mib.omen, waarin de de insolventie van het Rijk het heeft ge bracht. Frankijk, zoo zei hij, is imperia list, noch militairist, het wenscht Duitsch land volstrekt niet te verpletteren, doch eischt alleen recht. Do Senaat beeft met algemeene stem men een motie van vertrouwen in de re- geering aangenomen, dat zij door een doel treffende politiek de schadeloosstellingen voor Frankrijk zal verzekeren. Amerika. De verkiezingen. De republikeinen behaalden 218 zetel® voor het huis van afgevaardigden, waar door ze de meerderheid houden. De de mocraten hebben tot dusverre 205 zetels. De socialisten, landbouwers en onafhan- kelijken verkregen ieder een zetel. Negen districten zijn nog onbekend. Electrificatie van de Spoorlijn Den HaagLeiden. ZoogJs bekend bestaan reeds lang plan nen om de spoorlijn RotterdamAmster dam te eleobxifkeeren. Het steeds boe- nomenide verkeer op die lijn maakt uitbrei ding absoluut noodzakelijk. Een studie commissie, onder voorzitterschap van den heer Barnet Lyon heeft in verschillende Iianden de electrdsdhe tractie bestudeerd'. Binnenkort zall een proef 'genomen wor den in Nederland en wel o-p het vak Led denDen Haag. De technische dienst in Utrecht is druk bezig het plan uit te wer ken. In de afgeloopen week zijn op het weg vak reeds opmetingen gedaan en in het vroege voorjaar hoopt men met het werk te beginnen. Nieuw materieel moet aangekocht wor den en verschillende bestellingen daar voor zijn reeds gedaan. De verwachting is dat einde 1923 of be gin 1924 de proefbjn gereed zal zijn. Posterijen, telegrafie en telefonie. Verslag van den dienst der posterijen, telegrafie en telefonie in 1921. Bij de post een vermindering van ruim 35 millioen ge wisselde stukken en een nadeelig saldo van bijna 8 millioen gulden; bij de tele graaf afneming in het binnenlandsch ver keer met ruim 16 percent, eenige toene ming in het buitenlandsche verkeer en een nadeelig saldo van ruim 4 millioen gulden; bij den telefoondienst toeneming in het interlocale verkeer met 6 percent en een voordcelig saldo van bijna 4Y* millioen gulden; bij den postcheque- en girodienst een nadeelig saldo van bijna 7 ton. Uit het 6teendrukkersbedrijf. De afgevaardigden van de werklieden in het steendrukkersbedrijf hebben de voor stellen omtrent loon. enz. van de werkge vers niet aanvaard. De onderhandelingen over een nieuwe collectieve arbeidsover eenkomst voor dit bedrijf zijn thans afge broken. De Arbeidersverzekering. Algeheele herziening. Nog geen invoering der ziekte wet. In de Memorie van Antwoord in zake de Arbeidsbegrooting 1923 wordit gezegd, dat aan 'e Ministers departement thans plannen in bewerking zijn betreffende eene algeheele herziening der arbeiders verzekering, welke herziening zal zijn ge richt op het verkrijgen van vereenvoudi ging en bezuiniging. De Minister hoopt binnen zeer korten tijd oen uitgewerkt schema van die plannen ten advieze aan den Hoogen Rood van Arbeid te kunnen doen toekomen. In verband daarmede sohijnt het, mede gelet op de moeilijke tijdsomstandigheden voor het bedrijfs leven, welke verzwaring der lasten, voort vloeiende uit de arbeidersverzekering, on raadzaam doen voorkomen, gewensdlit vooralsnog niet tot- invoering der Ziekte wet over te gaan, doch de beslissing om trent de invoering dier wet te doen samen vallen met de beöli&sing nopens de her ziening der arbeidersverzekering in haar geheel. Daarom meent de Minister in af wachting van die laatste beslissing voors hands niet tot eene stelselmatige vermin dering van het. aantal Raden van Arbeid te moeten overgaan. Aangezien vele Raden van Arbeid reeds het secretariaat door een ambtenaar laten waarnemen, meent de Minister zich op dit oogenblik te moeten onthouden van het dioen van een voorstel tot opheffing van bedoelde betrekking. De plannen betreffende de herziening van de arbeidersverzekering sluiten mede in eene ingrijpende wijziging van de be taling der ingevolge de Invaliditeitswet verschuldigde preiniën. De Arbeidswet. Werktijden Winkel en Kantoorpersoneel. De Minister van Arbeid deelt mede dat de Hooge Raad van Arbeid omtrent de algemeene maatregelen van bestuur be treffende het winkel- en het Icantoor'por- soneel reeds advies heeft uitgebracht. Tor invoering van de bepalingen omtrent de arbeids- en rusttijden voor dat personeel zal worden overgegaan, wanneer de con trole daarop kan plaats hebben zonder uitbreiding van het aantal ambtenaren der arbeidsinspectie. De algemeene maatregelen omtrent an dere categorieën van personeel, dat onder de Arbeidswet va'It, zijn in voorbereiding. Regeling van Lanabouw-Arbeid. Een voo r-o ntwerp bij den Hoogen Raad van Arbeid aanhang ig. Een voor-ontwerp van wet tot regeling van den landbouwarbeid' is bij den Hoo gen Raad van Arbeid aanhangig. Een wetsvoorstel zal bij de Btaten-Generaal aanhangig worden gemaakt, wanneer de toestand van 's Lands financiën het doen der uitgaven verbonden aan de uitvoering der wet, zal toelaten en nadat met het door den Hoogen Raad van -Arbeid uit te brengen advies zal zijn rekening gehouden. De woningbouw. Premies van 309 voor arbeiderswoningen. Nu de bouwkosten sterk zijn gedaald en verdere daling mag werden verwacht, al dus de Memorie van Antwoord in zake de Arbeidsbegrooting-1923, is welhaast het oogenblik aangebroken, waarop zonder steun kan worden gebouwd. Daaro-p kan de overheid zich van de woningprodtictie terug trekken en zich bepalen bot haar wettelijk» roeping: verbetering van de volkshuisvesting, een gebied, waarop haar hand nog veel te doen vindt, maar waar onder de gegeven financieele omstandig heden met beperkte middelen moet wor den gewerkt. De taliooze verzoeken om premie heb ben meer en meer tot doel gehad het bou wen van eenvoudige arbeiderswoningen, in tegenstelling met het vorige jaar, toen de bouw van middenstands woningen op den voorgrond trad. In aansluiting aan die ervaring zal in 1923 worden getracht, het doel verder te bereiken en particulier bedrijf en kapitaal te bewegen tot een meer beteekenende productie van eenvoudig© arbeiderswonin gen, door een premie van 300 beschik baar t© stellen voor woningen, van ten hoogste 225 M3. inhoud. Voor dit doel wondt ten hoogste 9 millioen bestemd, maar ontwikkelen de omstandigheden zióh in gunstigen zin, dan zal dat bedrag niet ten volle behoeven te worden besteed. Het resultaat van. de maatregelen van dc Regeering ten aanzien van de woning behoeft» is, dat de productie van wonin gen op gang is gebleven en de woning nood over het algemeen bezien veel ver minderd is (al wordt niet ontkend, dat or enkele gemeenten zijn, waar de nood nog nijpt), dat voorts de bouwkosten zeer sterk gedaald zijn en dat ten slotte het particu lier bedrijf en liet parlioulier kapitaal zich in toenemende mate op den woning bouw hebben toegelegd, zoodat de over heid zich geleidelijk kan terug trekken. HET VOORNAAMSTE NIEUWS. Herziening van de arbeidsvorzekering te wachten. Een ingrijpende wijziging van de beta ling der ingevolge do Invaliditeitswet ver schuldigde premies aangekondigd Vooralsnog geen invoering der Ziektewet Tot invoering van bepalingen omtrent arbcids- en rusttijden voor winkel- en kantoorpersoneel zal worden overgegaan, wanneer do eoulrolo daarop kan plaats hebben zonder uitbreiding der arbeidsin spectie. Bij den Hoogen Raad van Arbeid is aan hangig een voorontwerp van wet tot re geling van den landbouwarbeid. Do Antirev. leider, dc heer Colijn, heeft gisteren in do Tweede Kamer verklaard, dat oen aanmerkelijke bezuiniging op onzo defensie-uitgaven noodzakelijk is. Dc toastend in het Oosten. Dc Turksche oisehea on do houding der Geallieerden. Het vertrek der Commissie van Herstel. Poincarc ovor het buitenlandse!) beleid. Pensioen Rijksambtenaren. Vragen van een Kamerlid. Mevrouw Bakker—Nort heeft aan den Minister van Financiën gevraagd, of de mister bereid is een bepaling voor te bei Men, dat, wanneer ook de ongehuwde Rijksambtenaren 5pCfc van hun sala ris zullen moeten storten voor weduwen- en weezenpensioen, aan dc(n) nabestaan- de(n) van een ongehuwde(n) ambtenaar (ambtenares), die financieel afhankri-flc is (zijn) van deze(n), bij het over- lijaen ran de(n) ongelvuwde(n) ambtenaar een pensioen zal worden uitgekeerd, zooals een weduwe van een ambtenaar zcu ge nieten. Toepassing Pensioenwet. Naar aanleiding van een verzoek van den Minister van Arbeid, heeft de Pen sioenraad verklaard, dat verkei ooz en. te werk gesteld op de werkverschaffingen, uitgaande van het Rijk, provinciën, go meenten, waterschappen, veemsohaopea en veenpolders, voor de toepassing van de Pensioenwet 1922, geacht worden in los sen dienst te zijn. ook a>l" duurt bun di^rsr- tijd lanr-R- -v. De heer dr. J E. Alberts, arts alhier, heeft den Minister van Arbeid er op gewezen^ dat de verkoop van slaapmidde len als dial, veronal, enz. door onbevoeg den niet. is tegen te gaan, omdat die mid delen niet staanop lijst C der web op de artsen ijbere idku nde. Dat kan nog bij K B. gebeuren, doch intusohen zou een wets- wijziging veel gewenschtcr zijn, waardoor opgetreden loan wcrdeu 6eurs. Voorts geeft dr Alibers den Minister in overweging zijn ambtgenoot van financiën te verzoeken den in veer te. verbieden van dial veronal en hun verbindingen voor zoover die niet geadresseerd zijn aan. art sen en apothekers hier te lande. Woomvagenwet. Tot dusverre zijn de eischen der woon wagenweit nog niet toegepast op die woon wagens en woonschepen, welke zich bij het in working treden der wet hier te land© bevonden en destijds een vereunning vr.>e- gen. Deze ontheffing, aanvankelijk beperkt tot 1 Februari 19Ê0, werd sindsdien ver lengd tot 1 Februari 1923. Thans heeft de Minitseir van Justia© aan do Commissarissen der Koningin ge vraagd of het naar hun oordeel wel noo dig is den overgangstermijn, nog verder t« verlengen. Daarbij wordt een onderzoek ingesteld naar de mogelijkheid om bewo ners van afgekeurd© woonwagens of sche pen in niet te dure woningen onder t© brengen. R. K. Bond van Overheidspersoneel St Paulus. De arbeidsvoorwaarden van het overheidspersoneel en de bezuiniging. In het St. Josephgebouw te Utrecht had gisteren een buitengewoon congres plaat© van den Ned. .R K. Bond van Overheids personeel „St. Paulus", onder voorzitter schap van den heer L. F. Guit uit Den Haag, ter bespreking van het standpunt van bovengenoemde organisatie ten aan zien van het bezuinigingsvraagstuk, in zooverre dit wordt verbonden aan de ar beidsvoorwaarden van het overheidsperso neel. In zijn openingswoord zeide de voorzit ter o.m. dat men in allerlei kringen bezig is „hetze" te voeren tegen het ambtena rencorps en het overheidspersoneel; men schreeuwt om bezuiniging, maar de wijze,

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1922 | | pagina 1