a Tweede Blad
Je Lelisile Count"
Donderdag 9 November 1922
TrSNENL ANDT™
ir. -
WONINGBOUW.
jj, ons nummer van Maandag hebben wij
mcdcdrcling gedaan van do nieuwste mi-
nièlmcelo circulaire inzake het verlceuen
®a Tan steun voor woningbouw.
Voor niet ingewijden is dit ..departe-
mentale jargon" ver van duidolijk en
daarom laten wij hier voleen wat de
Jlaasbode hieromtrent opmerkt:
„Steun voor den woningbouw wordt
finds de thans voorlaatste ministerieel©
Schikking niet verleend tenzij do huren
80 pCt. dokken van de explotatiekosten.
Als een arbeiderswoning gebouwd na en
volgens die voorlaatste beschikking der
halve f300.— per jaar aan huur doet,
dan zou die f 300.verte gen wo o r dj gen
80 percent der exploitafcieko ston en de
rollrfige exploitatiekosten van die wo-
jing zouden derhalve zijn f 375.—. Nu
zegt de Minister voortaan dient de huur
90 pCt. der exploitatiekosten to dekken,
maar do huur mag niet hooger worden,
j)o f300.— die tot dusver 80 pCt. der
exploitatiekosten vertegenwoordigen moe-
tra derhalve in het vervolg daarvan 90
pCt uitmaken. Waren de totale exploita
tiekosten van een woning thans f375.—,
don mogen de exploitatiekosten van een-
plfdc soort woning voortaan derhalve
fet hooeer zijn dan f 333.33.
Do Minister decreteert hier dus
anders begrijpen we er niets van de
exploitatiekosten, dat wil zoggen de
bouwkosten want op de administratie
ra o|) den grond zal weinig te bezuinigen
vallen moeten met. 10 pet. omlaag.
Zulks mag echter ook weer niet gaan,
zegt de Minister, ten koste van redelijke
soliditeit der woningen. Onder den drang
der omstandigheden is intussen en in de
jaren na den oorlog die soliditeit nooit
veel meer dan redelijk geweest; we ge-
looven dat ze meer beneden dan boven
Ie redelijkheid is gebleven, zoodat. feite
lijk het besluit van den Minister beteekent
ofwel stopzetting van woningbouw mot
ijkcs'enn, ofwel aanmerkeliik© daling
ran loon- en materiaalprijzon. Op die da
ling kan het ministcrieelo schrijven van
eenigen invl >ed zijn. de Minister heeft de
rastotelling daarvan niet cn zeker niet
illeen in de hand.
Zoodat het ons wil voorkomen, dat
iractisch de bouw met Rijkssleun vrijwel
ab geëindigd kan worden beschouwd."
L. T. B.
Een buitengewone alge
meen e vergadering.
Dinsdag hield in gebouw „St. Bavo" te
Haarlem de L. T. B. in het bisdom Haar
lem. een buitengewone algeraeene verga
dering.
Aan de bestuurstafel zat mede aan de
frud-geeslelijk adviseur, pastoor J. H. W.
lorsboom.
In zijn openingswoord bracht de voor
zitter, de lieer N. Dekker, o.m. een harte
lijk woord van dank aan den afgetreden
ecretaris, den heer A. H. J. Engels.
Hef. hoofdbestuur stelde voor, de con-
ïibutie voor 1923 te brengen van ƒ5 op
ƒ250 en voorts aan te gaan een rente-
ooze obligatieleening. Deze* punten, als
ijnue nauw verband houdende mot el-
aar, worden gecombineerd behandeld.
De voorzitter liehlte deze beide voor
dellen toe. In de laatste jaren schijnt
reel leden de contributie te hoog te zijn
ewecsf en ze gingen heen. Over de jaren
ri 1920, 1921 en 1922 tot en met nu werd
linclcr ontvangen dan geraamd was, in
claal ƒ18.746. Nu wil de Bond de oontri-
'utie verlagen, doch dan moet hij ook
1 ifnigo zekerheid hebben, dat de geraamde
iculributic-inningen ook werkelijk zullen
j foaunkomen. Ook de bijdragen van vor-
i chillendo instellingen hebben den Bond
e laatste jaren gc-dupeerd. De Bond wil
s 923 zoo safe mogelijk ingaan. I)öor ocn-
rSiülLLEïON
Yan helden en verraders.
Be twee broeders hielden geruimen tijd
f blikken gericht op de doode.
Zeer omzichtig, als met moederlijke
wikkelden zij het lichaam beter in
i' i deken, alsof zij bevreesd waren dat
ten de koude zou te lijden hebben.
'«volgens gingen zij op het dek en hiel-
Sa mede aan het sturen van het vaartuig
i J Dus gij gelooft, Ervoan, dat wij niet
af'J' het aaubreken van den dag zullen
Jji tornen? vroeg Alain aan den eige-
viI ?l|r van de boot.
oeloof het, mijnheer Prigent, ant-
foorddo deze man. De wind zal wel
M genoeg blijven om ons tot aan Loc-
Uircc !o voeren; maar dan zal hij naar
f'volle westen loopen, cn dan ziet het
J f wolijker voor ons uit.
7 - En als wij allo zeilen bijzetten?
r'ri -Jean.
I .7 za' gevaarlijker zijn, mijnheer
öi polNvan^ binnen een uur is de wind veel
m s?r en wordt de zee woester,
t antwoordt niet op mijn vraag,
can. Ik vraag u, of wij er ecnige lcnoo-
kuiuien winnen? Antwoord mij
ir.P.zeker, zullen wij ze winnen, als
(li p'teinste niet omslaan.
lm ai^*1 °cval nic^ dralen, hcr-
:i«) i(i| Het voornaamste is nu,
v* winnen. Alle zeilen bij, en op Gods
i/0 ^an maar vooruit. Wij zullen
E ®mslaan.
voan rieP zijn bootsman, en de yier
tribulieverlaging hoopt hij de verloivn le
den terug to winnen.
Er moot dekking gezocht word.-n v or
de schulden van den Bond. Velen zijn r.cg
steeds bevreesd, dat zij den een of .ladrren
tijd zouden moe ton opkomen voor die
schulden. Doch de instelling is dnslir'rg,
dr.f dit nimmer kan. -En daarom wil de
Bc.nd, ter dekking der schulden, een ren
lelooze lecning aangaan. Die' renMonze
lecning moet het organïsalie-bewiid./.ijn
tOonen. Zij moet voorts dienen tot delging
der 40jOOO schuld en Lot volstort log van
de 25 aandeden van den Handdsra.id. Het
overblijvende (13.000) zal dan als he*
drijfskapilnal kunnen gebezigd vorder..
Dan ook is liet mogelijk, dat de contribu
tie tot 2.50 verlaagd wordt. Dan ook
mag verwacht worden, dal veld vroegere
lenen weer toegetreden als lid.
De lecning moet groot zijn 73.000 l"dor
iia zou dan tot een bedrag van f25 in de
leening moeten deelnemen. Van do f25O
contributie zal niets afgedragen kunnen
worden aan de af dodingen.
Verschillende leden voerden het woord
en bepleitten een kleiner bedrag dan ƒ25
voor deelname aan de leening.
Door den voorzitter werden de verschil
lende sprekers beantwoord, lid bedrag
was op 25 gesteld, omdat hel hoofdbe
stuur meende, dat iedereen dal bedrag
kon voldoen. Het hoofdbestuur 'can ech
ter, in overleg met de commissie, nader
overleggen, of ook kleinere obligaties van
ƒ5 cn ƒ10 kunnen worden uitgegeven Die
overweging kan de vergadering het be
stuur vragen, maar het is beter, dit niet
to eischcn.
Voorts zette de voozilier uileen, dat,
wanneer de beide voorstellen van het be
stuur niet aangenomen worden, dc Bond
zal moeien liquidceren. De balen zijn dan
voor de verecniging, het bestuur lcirlt die
liquidatio en de leden zullen niet aanspra
kelijk worden gesteld.
De Handclsraad heeft ook moeilijke tij
den doorgemaakt, doch ook hem zal de
aanneming der voorstellen slechts tot we
deropbloei kunnen strekken.
Tot verdere verlaging van contributie
kan niet worden overgegaan.
Het uilgeven van een premicleening is
volgens het hoofdbestuur niet geschikt.
Die richting kan niet uitgegaan worden,
Het hoofdbestuur meent, dat de leden er
geen geldelijk voordeel van moeten ge
nieten, doch dat onze renlelooze obügatic-
ieening moet zijn een uiting van zuiver
organisatiolevcn, van Roomsche solidari
teit.
Na nog ccnige inlichtingen worden de
beide voorstellen van het hoofdbestuur
aangenomen.
Door den heer Ganzeboom werd een
krachtig woord tot het voeren van propa
ganda tot de vergadering gericht, waar
na spreker mededeelde, dat deze week
het eerste nummer van het nieuwe or
gaan zal verschijnen. De verspreiding van
het nieuwe blad kost den Bond geen cent
er. daarom zal het ook den leden gratis
toegezonden worden. O.m. zullon hunne
medewerking er aan verleenon prof Aen-
genent, m. Bomans uit Haarlem, mr.
Leesberg uit Alkmaar en voorts cenigo
iand- en tuinbouwleeraren.
Het voorstel van het hoofdbestuur, om
in een motie aan dé regeering kenbaar -te
maken, dat ook de L.T.B. er voor is, een
apart departement van Landbouw te be
houden, werd zonder discussie goedge
keurd.
Door pastoor Borsboom werd dan inge
leid het formeeren van propaganda clubs
in dc afdeelingon.
De Eerw. spreker deelde mede, dat de
nieuwe geestelijk-adviseur, rector Ivok,
het plan opgevat heeft, dezen winter alle
p'aatscn te bezoeken waar een afdcoling
van den L.T.B. bestaat of beslaan heeft,
inet het doel, in elk dier plaatsen le ko
men tot oprichting van een propaganda-
ciub lot het plaatsen van de aandeden
der renlelooze leening en om te komen
tot uitbreiding van het ledental.
Hierna werd de vergadering met den
Ghr groet gesloten.
Algemeens R.-K. Werkgevenrsvereeniging.
De Algemeone R.-K. Werkgever»
Vereendging dn bet Bisdom
Haarlem gestiobt.
We ontvingen het volgend communiqué
Onder Vocrziltersobap van den lice<r 3.
N. Henidirix, lid van Gedeputeerde Staten
mannen begonnen alle zeilen uit to zetten
In een oogwenk zwenkte do kotter; als
door een plotselinge waanzinnigheid over
de zee en sprong over de golven, als een
paard dat de zweep voelt van den ruitor.
De wind greep haar aan bakboord, cn on
der krachtig stoolen spoedde de boot zich
naar het noorden.
.Gij zijl immers bekend met de kust
Ervoan? zeide Alain; houd er reke-
mng mede.
Wij hebben nog zeven uren van den.
nacht voor ons. Binnen twee uren moe
ten wij do punt van Locquireo om zijn.
Pas op de windvlagen, Evoan,
schreeuwde Alain Prigent, terwijl hij liet
roer vatte.
Zooals dc matroos gezegd had, bereik
ten zij ccn goed uur later de punt van
Locquirec. Aan het einde van do kaap
moest de boot eenigen tijd naar volle zee
sturen, om de gevaarlijke klippen le ver
mijden, welke hier de boorden der zee
bezaaiden tot aan de uitmonding van de
Morlaix. Bij de dageraadschemei ing wa
ren zij do landtong van Bec-au-Try nog
r.iet voorbij. Alain moest er dus in berus
ten, om le landen onder de hooge rotsen
van Plougasnou, De streek had een hoe
langer hoe meer verlaten aanzien gekre
gen. Sinds een uur had de regen opge
houden.
Wij zullen haar dragen, zeide
A'ain met wildo energie; voor hel aanbre
ken van den dag moeien wij bij de rolsen
van Primel zijn.
Zij landden in een kreek onder Plougas
nou. Ervoan kon niet van zijn boot schei
den, hy bleef er dus op, om haar te be
waken.
van Noord-Heiland, heeft op Ixg O
November IJ. (c Amsterdam de Slichihigs-
vcïssdcring plaats gehad van de Alge
meens R.-K. Werkgevers-Ye-roe nig ing in
het Bisdom Haaiden!. Do vergadering
•droeg een zuiver huishoudelijk karakter.
Voorlezing werd gedaan van een inge
komen. schrijven van Mgr. Gallier, van
den volgenden inhoud 1
,„Uw 'bericht, dial op 6 November a.«.
de S1 ichlingsvergadering zal plaats heb
"ben van de Algomeene R.-K. Workgcvcrs-
veroeniging in 't Bisdom Haarlem, deed
Ons veel genoogen, omdat Wij daaruit
zien, dat met de organisatie van onze Ka
tholieke. werkgevers nu oens krachtig zal
wc-rden begonnen. Wij wens eken deze ver
gadering toe het beste succes, en Wij heb
ben het vaste vertrouwen, dat vele onzer
Katholiekehandelaren en industrioelen
zich zullen opgeven als lid dezer organi
satie, zoodüfc Wij dan zullen krijgen een
krachtige patroonsorganisatie, waarvan
voor de maatschappelijke toe-standen on
getwijfeld veel goeds zal uitgaan. Gaarne
verleenen Wij op d»ze pogingen Onzen.
Bisschoppcl ijken Zegen"
Statuten en huishoudelijk reglement
werd mot ccnige wijzigingen goedgekeurd
en het bestuur opdracht verleend tot het
•aanvragen der Bisschoppelijke en
Koninklijke goedkeuring, terwijl tevens de
contributie word vastgesteld. De gestolde
oandiclahen worden in het bestuur go
kozenhunne namen zullen worden be
kend gemaakt, zoodra van allen de defini
tieve aanvaarding hunner benoeming bij
het Bureau der Vereeniging is binnenge
komen.
In de op deze vergadering volgende be-
stuursvergadeering werd tot secretaris be
noemd mr. G. P. M. Eorame Hot Bureau
der Voreeruging is gevestigd te Amster
dam aan den \Villenisparkweg no. 96.
Verkoop slaapmiddelen.
Vragen van een Kamerlid.
Mevr. De VriesBruins heeft don Mi
nister van Arbied gevraagd:
10. Is het den Minister bekend, diat do
verkoop van geneesmiddelen (speciaal
slaapmiddelen) door onbevoegden, in den
laats ten tijd zulk oen omvang aanneemt,
dat daardoor een toenemend gevaar voer
Koophandel te bevarde-ren.
do volksgezondheid ontstaat t
2o. Zoo ja, welke, maatregelen denkt de
Minister daartegen te nemen 1
Centrale K. v. K.
Vragen van een Kamerlid.
De heer Geirretson heeft den Minister
van Landbouw, enz. d<e volgende vragen
gesteld
I. Is het bericht in de dagbladen jiust,
dat onder leiding van den ehef van de
afdoeling Handel een vergadering is ge
houden, teneinde tot het in leven roepen
van een Centrale Ka-mea* van Koophandel
te geraken?
11. Zoo ja, is het initiatief tot deze sa
menkomst uitgegaan van don Minister
van L., N. en H. of hebben één of meer
Kamers van Koophandel in dezen het
iniüraticf genomen
III. Indien het an'Jwoord, op de eerste
vraag bevestigend luidt, verneemt do
heer Gerrotson gaarne de motieven, die
de Rogeordng bewogen het in het leven
roepen van eon Centrale Kamer van
De classificatia.
Vragen van een Kamerlid.
De heer Rraat heeft aan den Minister
van Financiën gevraagd of cle ^Minister
•bereid is. nu verschillende berichten wor
den verspreid ovot nieuwe classificatie der
gemeenten in verband met die salarissen
der Rijksambtenaren, de Kamer in te
lichten welke voorstellen de voor deze
classificatie ingestelde commissie hoeft
gedaan.
Kan de Minister mededeelen, aldus dö
heer Braai, hoeveel ambtenaren, in plaat
sen dor lsto ldasse, buiten de rdc-uws
classificatie blijven, zoodat op him sala
ris geen aftrek plaats vindt, noch zal
plaats vinden?
Voorts vraa.gt hij: Mag men aannemen,
dat de indeeling <ler gemeenten door do
Classifieatie-comniiissde met kennis van
toestanden geschiedt, waar de overgroots
meerderheid der loden van de commissie
woont in gemeenten er eerste klasse, een
mindieakeid in gemeenten der tweede klas»
se, en geen, of zoogoed als geen, in plaat
sen dor derde kla-sse!
5. Zou die indruk van deskundigheid en
onpartijdigheid niet verhoogd worden, als
Inlusschen namen Alain en Jean do
jeugdige doode op en droegen haar op
•aon weg, die van het dorpje Plougasnou
oi stijgt tot aan de reusachtige rotsblok
ken, welko de kleine haven van Primel
omzoomen.
Een uur lang klauterden zij, over de
drie kilometers die hen van hun doel
scheidden. De kostbare last, welken zij
mede voerden, maakte hel loopen zeer
moeilijk over dat door den regen omwoelde
pad. De wachter bij het kustlicht van
Primel had hen niet opgemerkt in de zwa
re duisternis van dezen regenachligen
nacht. Zij passeerden onder het sleonen
bastion, waar de toortsen brandden en de
wachter zijn verblijf hield, en bemerkten
hel eerste der reusachtige steenblokken,
welker verbrokkelingen zich ver in zee
voortzetten onder den naam van „de stoe
len van Primel".
Men moet wel aannemen, dat de jonge
lieden uitstekend den weg wisten, want
zender de minste aarzeling klauterden zij
langs het smalle pad, dat toegang geeft
tot de vervaarlijke landtong, Het gedeelte
der stoelen van Primel, dat zich over de
kusten uitstrekt, bestaat uit vijf groepen,
onderling afgescheiden door nauwe schil
derachtige krecken, waarvan de voornaam
ste de haven van Primel vormt. Dy groep,
waarheen dc broeders Prigent zich richt
ten, droeg den naam van Tregaslel, van
v.-ege do drie kleine forten, welke de aan
hangers van den schrikwekkenden baron
Des Adrets, daar ten tijde van de Liga
•hadden opgericht.
Ten huidigen dage kan men nog de fun*
damenlen dier forten zien, waar de men-
schelijke hartstochten wnvePHen ten
aan 3c ccn-.miesie warden loegevc ec;J cvi<-
g© vesrï-eger.woardigars uit gemeenten
laagste klassen, dosneod-a tor vervanging
van ee-uige uit dac d'ar hoogste klasse
De uitvoering der Land- en Tuinbouw-
ongevallemvet.
V-ragen van een Kamerlid.
De heer Braurigam heeft aan den Mi
nister van Arbeid de volgende vragen ,ge-
e-bcld.
Is het den Minister bekenfd, dat door
wïcstbeoorgeinde verzekeringsmaatschap
pijen pogingen worden in het werk ge
stold can de oprichting te bevorderen van
onderlinge vorecnigihgen van werkgevers,
welke krachtens de bepalingen der Lanl-
en Tuinbouwongevallenwot -19Ö2 vorzoke-
ringspliehtig 7,ijn.
Is het den Minister békend, dot de hior
voor bedoelde in aatsehappijen door het
geven van leiding bij de oprichting en
richting van dusdansge cnderlinge vor-
eenigingen ran werkgevers het veoren
har or administratie aan de betrokken
verzekeringsmaatschappijen zullen op-
dra-gen
Is de Minister niet van oordeel, dat, in
dien meerbedoeldie maateéhap-pijen in het
pogen zouden slagen, hierdoor gehandeld
zou wonden in strijd imet de bedoelingen
van den wetgever ton aanzien van de uit
voering der Land en Tuinbon wc ngeval-
Ier. wet 1922?
Is de Minister bereid mede te doelen, of
dcor hem nog steeds wordt ingenomen
het. standpunt-, dat op het terrein der so
ciale verzekering het maken van winst
moet zijn uitgesloten
Georganiseerd overleg.
Ter vergadering van de Commissie voor
geceganise?rd overleg, rakende de belan
gen van de oader-oHieieren. der Land
macht, gehouden 26 October 1.1 te 's-Grn-
verdva-ge, is aan den Minister van Ocric-g
advies uitgehraoht aan do door dezen
vacrgelegde kwesties van afschaffing en
vermindering van toelagen aan versolm-
ler.de oategcrieën van militairen toege
kend.
In beginsel wcnsdhit de commissie do
ifsdkuaents toelage te zien afgeschaft, be-
hcardens in bijzondere gevallen, te bee or.
deelcn naar do feitelijke omstandigheden,
daarbij het oog houdende op andcro gaff-
r.izoeiien. Zij wenaoht handhaving der toe
lage voor hen, die er thans het genot van
hebben.
Eenstemmig adviseerde de commissie
om de bepaling dat zooveel mogelijk van
Rijkswege wondt voorzien in de huisves
ting van militairen beneden den rang fan
ad p ida nt-ondero f fi-ci ot tijdien® veiplioht
ven-blijf buiten do woonplaats alleen tot
ongehuwden te beperken.
Een voorstel om de volgende motie van
„St. Martinus" niet in de pers to puWi-
ceeren, kon geen mcerdea-hoid vinden. Do
motie luidt:
„De Commissie voor Ge-oog. Overleg
der Landmacht in vergadering bijeen op
26 October 1922.
Gezien dat in enkele persorganen meer
malen niet officieels berichten zijn ver
schenen betreffende zaken, die in do
commissie als geheim zijn behandeld;
constateert, dat oa. betreffende de
rangsohiikkinasre.geling een Ijericht is ge
geven, dat volstrekt onjuist is en door den
vorm afbreuk doet aan de belangen, waar
voor 't georganiseoid overleg ia ingesteld
betreurt dc plaatsing van bedoelde niet
officieels beriehton en spreekt haro af
keuring daarover uit;
besluit deze motie op te nemen in het
perscommuniqué ca gaat over tot de orde
van den dag."
Een voorstel van „Ons Belang", om de
notulen van de vergadering van 28 Aug.
IJ, vocvr zoover licht gevend op de feiten,
die met de motie verband houden, open
baar te maken, is ver worpen.
Het woonv/agemverk.
Wij vernemen, dat de statuten van den
R -K. Diocesanen Bond van hot LicfJo
werk ten bate der bewoners van woon
schepen en woonwagens, onlange te Am
sterdam vastgesteld, bij besluit van G
November jk bisschoppelijk zijn goedge
keurd. Deze bond is dus voor het Bisdom
Haarlem definitief opgericht.
Voorzitster is inej Fé Haye te Amster
dam (waar ook de zetel van den bond is
gevestigd)secretaresse mei. A. Galena a
te 's-Gravenhage (JuMana van Stolborg-
ilaian 135); terwijl tob geestelijk adviseur
werd benoemd kapelaan B. P. M. de
Jong te 's-Gravenhage „Tijd".
g5^ggg5SS3EBS«ggK5SaS3£SSaBSBB5a5SSii-aSgaSS3«B!
diqnste van dc meest verachtelijke be
langen.
De tweo broeders drongen door in dit
labyrinth van rotsen, en gekomen zijnde
aan een omvangrijke verzwakking sloegen
zij plotseling rechts af en liepen voort on
der een door de natuur gevormd dak. Wel
dra bevonden zij zich op een hoogte van
ongeveer een dertigtal meters, op den rug
van een granietmuur die loodrecht in zee
afdaaldo.
Daar drongen zij in een soorl van gang,
aan welker einde' een licht flikkerde.
Jean bracht zijn hand aan den mond en
deed een langgerekt, bij tusschcnpoozen
onderbroken gefluit hooren. Het licht
werd bewogen in den gang, en twee man
nen verschenen, waarvan er één een lan
taarn droeg.
Zijt gij geslaagd, kapitein? vroeg
een der tweo mannen, met een stem vol
eerbied.
Alain antwoordde met een soort van
snikken:
Wij zijn er in geslaagd, het lichaam
te ontvoeren, maar wij zullen het moe
ten begraven.
Is zij dan dood? vroeg de man met
do lantaarn.
Ja. antwoordde Alain Pirgent zon
de meer.
Andere mannen vertoonden zich nu in
de gang, di ternauwernood verlicht was.
Haastig, maar met eerbiedige voorzich
tigheid bevrijdden twee hunner Alain
van zijn last, en de twee broeders voor
gaande, drongen zij in do gang door. Ten
laatste kwamen zij aan een onregelmatig
vertrek, dat het daglicht ontving van spie
ten en kloven tusschen de rotsblokken
-.rfiawsaar*—
ONDERWIJS
Dc aanvraag van hot li. K. SrliacLVestuar
to Loithm.
Naar aanleiding van bet bericht» war ris wtd
•medegedeeld „dat E. en W. voorètc-klcn g«rn
medewerking to verleen en voor den bouw van
een R. K. Sciiool, omdat het totaal aantal leer*
litïgen -lager was opgegeven clan het aantal lc©r«
lingen per klasso vermenigvuldigd met het aan
tal klassen zou bedragen, schrijft do hoor J.
C. Wirtz::
Ik noom dit boricht hooi leerzaam cn wei
op do volgende gronden: Allereerst blijkt er
uit, dat do Wet op het Lager Onderwijs vaa
1920 kort en goed op zij ia gezet.
In 5:rt. 73 van die Wet wordt gezegd, dat
het Bestuur van een School bij oen aaw
vrage o.a. moot overleggen een verklaring, waar
uit blijkt, dat do School door ten mins to 100
leerlingen zal bezocht worden in een gemeente
met moer dan 100.000 ingezetenen en door ten
minste 40 in do overige gemeenten. Het gold
bier de -gemfento Leiden on het Bestuur heeft
aangetoond, dat do School door meer dan 40.
zelfs door 258 leerlingen zal bezocht worden. Vol
gens sub. c. van art. 73 hoeft het dat totaal
genoemd, dat natuurlijk telkens zich wijzigt, n«
oens kleiner dan freer grooter sal zijn. Voort*
heert het Bestuur als maximum por klas opge
geven '42 leerlingen, het had ook mogen vragen
om eon School voor klassen van 24, ja van 12
cn dan had volgens do Wet van 1920 niemand
daarop aanmerking mogen ranken. Dat is wel
gek en do ontwerpeis der Wet zijn herhaalde
malen opmerkzaam gemaakt op dit onhoudbaar
ar titel, maar 't is toch zoo opgenomen en nu
i3 het wet: wier eerbied vraagt voor de Wet,
moet zelf eerbied voor do Wet betoonen en d*
Wet wijzigen, als dio blijkt niet good to zijn.
Dit laatst® is niet geboord; men heeft eenvoudig
door middel van oen noodwetje de Wet op zij
gcaet en de beslissing over aanvragen gelegd in
handen van ambtenaren, zoodat we niet door de
Wot, maar <iow ambtenaren geregeerd word on.
Wat is na het gevolg van deze beslissing voor
't Bestuur der It. K. School? Kan men nu toch
een School voor 7 klassen bouwen on do meer
dere kosten uit eigen fondsen betalen? Volstrekt
niet: mon krijgt allee of niets.
Wil hot Bestuur con zevcnldassigo School voor
omstreeks 258 leerlingen, dan mag hot dio j-cheel
uit eigen sak bekostigen en wil 't gold van do
gemeente hebben, dan moot het p roei es bouwen
zooals do ambtenaren dit willen en dus zos loka*
Ion zetten, die ieder ruimto bicdon voor 42 leow
lingen. Dan. komt men echter op 6 X 42 of
252 leerlingen cn is er dus voor zes leerlingen
geen plaat®. Vermoedelijk zal men dan ook
cischen, dat lokalen voor 48 leerlingen gobouwd
worden.
Is dit na volkomen financiools gelijkstelling?
Heeft do gemoento Leiden nooit Opcnbaro Scho
len gebouwd met 7 leslokalen, waar minder dan
258 leerlingen plaats vonden? Wio telt het aan»
lal Opcnbaro Scholen in Nederland met 7 leslo
kalen waar veel minder dan 258 leerlingen ia
geplaatst zijn? Hier geldt het echtor gocn Open»
taro. doch een Bijzondere School en nu zeggen
Gemeenteraad en Minister: bastal
Daar komt nog bij, dat het Schoolbestuur vol
komen terecht heeft aangevoerd, dat met is aan
to nemen, dat allo klassen steeds bezet zullen
zijn. Dit. west ieder vakman, maar do ambte
naren weten hot niet. Ale men 42 als maximum
neemt, zal dit op zijn mooist in de drio laagst®
klassen bcroikt worden, doch stellig niet in '1®
vier daarop volgende. Hoe moot mon zicb na
redden? Daarover bekommert zich een Haagsch
bureau-ambtenaar volstrekt niet. Dat is geen
rekensom: 7 x 42 is 294 en niet 258; daarme®
de zaak beslist; voor d® ambtenarij jawel, maar
daar is ook nog zoo iel® als onderwijs. Vroeger
bestonden de Scholen ten bato van het onder
wijs; nu schijnen zo gebouwd to worden om aan
ambtelijke voorschriften to voldoen.
Eén lichtzijde zio ik ochtor in doze weigering
cn wel dezo. dat ook da Roomschcn aan den
lijve ondervinden, dat do Onderwijswet niet
deugt. Het zit niet in do uitvoering alleen, maar
wol degelijk in de Wet zelf. Nu vormen d®
Roomschcn door hun aaneengoslotenhoid een
zeer sterk front. Zo hebben op dit oogenblil; oen
Minister-president, een voorzitter der Eerste en
oen voorzitter dor Tweodo Kamer, die tot do
Roomscho Kerk cn tot do Roomseho Staatsparty
behooron. En toch worden zo in hun plannen tot
•Schools tóch li og gedwarsboomd. Daaruit zal vol»
gen, dat men ook aan die zijdo zal zoekon naar
een andere oplossing der moeilijkheden dan die
de Wet thans aanbiedt. De „Standaard" noeft
ook al oen spiorinkjo in dio richting uitgeworpen
cn gevraagd, of wo niet terug zouden keeren tot
het 6tclscl, dat de vorig© Ondorwijswct aangaf
Dit vreemdsoortig vertrek was geheel be*
mclseld en gewit. Een deur cn zes smalle
vensters waren aangebracht voor dc door
de natuur opengelaten tusschenruïmtea
en sloten die aan de binnenzijde af
Dc steenblokken, welke den grond
vormden, waren met houweelen en ha
mers gelijk gemaakt en vervolgens met
een laag cement bedekt.
Aan het uileinde der zaal, in een in
ham van do rotswanden, verborg een
xormlooze steenmassa, die daar als bij toe
val scheen nedergeworpen een trap, die
langs allerlei kronkelingen uitkwam aan
den buitenwand van de rolsen, die lood
recht in zee daalde^. Een twintigtal man
nen, allen slaande en met ontbloot hoofd,
plaatsten zieh legen de wanden van de
zaal. Twee vrouwen, een bejaarde cn een
jeugdige, zonder twijfel moeder en doch
ter, zalen op een houten bank. Toen de
mannen met hun droeven last binnenkwa
men, stonden zij op en' vouwden haro
handen, terwijl tranen aan haar oogen
ontsprongen.
Onze jonkvrouw Amcline, fluister
de do bevende stem van de oude vrouw.
Ja. Onze jonkvrouw Amelïne
snikte ook de jongere.
Alain gaf een teeken. Twee ntannea
traden van den wand vooruit en sloegen!
in een bock van liet vertrek een bed op,
gevormd door drie schragen en even zoo
veel eikenplanken. Een wollen matras g-e-
vuld met varens, werrl erop gelegd, en op,
dit geïmproviseci'de rustbed legden zij nrfc
lievig ontroerd, het.J'.chaam van cle jong®!
doode,
7 Wo>vT> a--vWIjrd'.V
