Jaargang.
VRIJDAG 27 OCTOBER 1922
No. 3964
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
BUITENLAND.
BS N NE N LA WD.
(ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 10 cent per week, 2.60 per kwartaal.
*1 jg onre Agenten 20 cent per week, :2.60 per kwartaal.
Pr»nco per post 2 96 per kwartaal.
I Geïllustreerd Zondagsblad ia voor de Abonné's verkrijgbaar
,a betaling van 60 ct. per kwartaal, bjj vooruitbetaling. Af-
erlijke nummers 6 ct., met Geïllustreerd Zondagsblad 10 ct.
Dit blad verschijnt eiken dag tsitgezonderd Zon- en Feestdagen.
TELEFOON INTERC. 935 POSTBUS No. II.
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
op Zaterdag 83 cent per regel Overige dagen 80 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het dubbele
van het tarief berekend.
KLEINE ADVERTENTIES, van ten hoogste 80 woordsn, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en verhuur
koop en verkoop f 0.75 's Zaterdags, overige dagen 10.50.
nummer bestaat uit twee bladen
Een voorbeeld.
Wij meldden gisteren, dat de Centrale
uimissie voor Georganiseerd Overleg
Ambtenaarszaken aan de regeering het
rzock had gericht, om een uiteenzetting
doen geven van de redenen, welke haar
bekende voorstellen inzak© heffing
d pensioenbijdrage noopten.
!n wij noemden dat verzoek zeer ra
in ocel
li een gedeelte onzer oplage konden wij
onder „Laatste Berichten" mededee-
dat de regeering genoemd verzoek
tft ingewilligd en we mogen mis-
iien wel zeggen: mèèr dan dat. Zij zal
slechts de gevraagde uiteenzetting
iJj >n geven", doch de minister van
nanciön zal persoonlijk de re-
J >n, welke de regeering tot de, onge-
_j jfeld voor de betrokkenen onaangena-
voorstellen hebben geleid, ter verga-
nng van de Centrale Commissie komen
tenzelten.
Ingetwijfeld zal een gedachten-wisseling
die bijeenkomst van a.s. Dinsdag niet
uitgesloten en ook plaats hebben,
ij noemen dit optreden van den mi
er een voorbeeld,
ilen voorbeeld voor werkgevers van la-
Ikd rang, als zij meenen, dat er ver-
lering moet worden gebracht in de. ar-
dsvoorwaarden.
>n voorbeeld voor provinciale en ge-
enlelijko besturen zoowel als voor oar-
aliere werkgevers.
i Loonsverlaging.
jjonsverlaging is voor Ioontrekkonden
inmin pleizierig als vermindering van
;e bron van inkomsten ook b.v. van
ernemerswinst voor andere calego-
ia van personen.
Schijnt zoo nu en dan, of deze een-
i|ge waarheid niet wordt ingezien of
*repcn niet wordt gevoeld,
ten zou 't althans h"aast afleiden uit
manier, waarop men soms over loons-
[laging hoort spreken,
it zij vooropgezet.
i, vervolgens, loonsverlaging moet na
if firiijk niet beginnen bij hen, die al
absoluut of relatief beschouwd, te
[fflig verdienen. Voor hen kan zelfs onge-
jfeld ook in dezen tijd een loonsverhoo.
I als rechtvaardig of billijk vereischt
jewenscht worden geacht,
/loonsverlaging moet nat.uurlijk
it beginnen met name bij de groote of
utere gezinnen,
wluurlijk niet!
laar deze vanzelf sprekende waarheid,
- voor het rechtsgevoel onmiddellijk
fltiaar, blijkt toch niet voor allen zoo
natuurlijk te zijnl
e Vereeniging van gemcenleraadsle-
en Statenleden in den Vrijheidsbond
!0 ift—zooals men heeft gelezen de in-
IB iring van mogelijke bezuinigingen be-
>kcnd, besloten, dat op de eerste
als de kinderbijslagen moeten verdwij
nt is nu eens echt liberaal
Wj houden ons er van overtuigd, dat,
ar de kindertoeslag vaak met veel
eilo e» veel miskenning is ingevoerd
a zal worden gedaan om die te be-
flfen.
lij mogen niet toelaten, dat deze weer
verdwijnen.
Engeland.
DE POLITIEKE CRISIS,
'tparlement ontbonden.
h den gisteren te Sandrigham gehou-
jdja Pl"ivy Council heeft de Koning de
oelamatie onderteekend, waarbij het
1 riement wordt ontbonden, en het
J luwe parlement op 20 November wordt
;(i {ongeroepen.
Er wordt belang gehecht aan den vorm
i proclamatie, welke de eerste is, die
uitgevaardigd sedert het Iersche ver
is is geteekend. Zuid-Icrland is niet
lor in het rijksparlement vertegen-
wdigd, en de proclamatie treft dien-
gevolge geen maatregelen voor het uit
Jfijvcn van verkiezingen aldaar.
Krachtens de jongste Parliament Act he
'll do datum der proclamatie au toma
to den datum voor de candidaatstel-
i ea do verkiezingen, n.l. 4 en 15 No-
tober.
program der nieuwe
f regeering.
nar Law heeft een verkiezingsmam-
uitgevaardigd waarin hij het pro-
|jj un der nieuwe regeering bekend maakt
«l *gt: »De roep der natie is rust en sta-
^'t in binnen- en buitenland. Ten op
zichte van alle buitenlandsche betrekkin
gen is de nieuwe regeering voornemens
een effen weg te volgen, waarbij zij do op
zich genomen verplichtingen loyaal ver
vullen zal, doch vast besloten is haar ver
bintenissen niet uit te breiden, en ze te
beperken, indien zich een redelijke gele
genheid daartoe voordoet. Alleen door een
openhartige, volledige samenwerking met
Frankrijk, onzen grooten bondgenoot,
kunnen wij hopen de moeilijke problemen,
waaraan wij hot hoofd hebben te bieden,
op te lossen. De regeering hoopt en ver
trouwt dat de onderhandelingen inzake de
crisis in het Naburige Oosten onder de
beproefde leiding van Lord Curzon tot
een oprechte en duurzame regeling zul
len leiden. Het is het crnst'ge doel der
regeering om den Volkenbond van gan-
schcr harte practischen steun te verloe
ren. Een goede verstandhouding met de
Vereenigde Staten moet een der voornaam
sto doeleinden der Britschc politiek zijn.
In alle aangelegenheden, welke de buiten
landsche politiek en de veiligheid van het
rijk raken, zal de regeering in nauw cn
voortdurend overleg met de Dominions en
Indië handelen, zoodat de regeeringspoli-
tlek altoos den moreelen steun van het ge
hecle rijk achter zich hebben zal.
Do eerste taak der regeering, wanneer
zij aan het bewind terugkeert, zal zijn
het Iersche verdrag te bekrachtigen; zij
is bereid dit zoowel naar letter en geest
toe te passen, daarbij de vrijheid en vei
ligheid van Noord-Ierland beschermend.
Zij wenscht een kalme on ordelijke ont-
wikkeling van Indië te bevorderen krach
tens do" in 1D19 verleende constitutie.
.Het manifest doet het tréffen van maat
regelen voorzien ton opzichte van den
handel cn de werkloosheid, waarmede de
regeering zich in het binnenland voorna
melijk zal bezig houden. Het legt or den
nadruk op dat het een eerste vereischte
is de uitgaven tot het laagst mogelijke
peil te verminderen in de hoop middelen
te vindon om de belastingen te verminde
ren. Het zegt dat de beste methode om
de industrie te doen herleven, de ontwik
keling van den handel binnen hot Rijk is.
er. met het oog hierop stelt de regeering
voor de Dominions uit te noodigen tot
het bijwonen cener economische confe
rentie met het doel te beraadslagen over
de beste middelen om de uitgebreide han
delsbronnen van het Rijk door onderlinge
samenwerking te ontwikkelen.
Het program der Labours.
In het verkiezingsmanifest der Labour-
parlij worden als voornaamste punten
genoemd: heffing op kapitalen of vermo
gens boven de 5000 pond sterling, een ver-
boogde progressieve belasting en succes
sierechten. spoedige nationalisatie van
mijnen en spoorwegen, belastingen op
land cn landwaarden, belastingvrijdom
van koffie, thee en suiker, opdat de arme
lieden z.g. een onbelaste ontbijttafel krij
gen, bevrijding -van de industrie van de
groote taxaties en belastingen welke daar
op drukken, een zoodanige wijziging van
het volkenbondinstituut, dat het alie lan
den van Europa in zich kan opnemen, een
reductie van de herstelaanspraken ten op
zichte van Duitsc-hland, economie in de
administratie van het land, maar niet ten
kost© van den arme en in het voordeel van
cën rijke, organisatie van den landbouw
en een behoorlijk op peil brengen van
den loonstandaard, kiesrecht, voor .alle
volwassen ingezetenen des rijks.
De verkiezingsstrijd.
Tot heden zijn er 425 Unionisten-candi-
öslcn aangenomen door de partij. Hieron
der bevinden zich 3 vrouwen, waaronder
ook burgergravin Astor, die reeds in het
lagerhuis zitting had.
In 24 divisies van Londen zal de ver
kiezingsstrijd worden ingezet tusschen
drie partijen en daarin ligt juist het ge
vaar, dat de labourpartij misschien hier
cf daar zal kunnen "winnen door minder
heidsstemmen.
De Iersche kwestie.
De voorstellen derrebellen
Dinsdag werd gemeld dat de rebellen
aan do regeering van den Icrschen Vrij
staat nieuwe vredesvoorstellen hadden ge
c.aan. De correspondent van de „Manches
ter Guardian" te Dublin meldt thans, dat
de regeering deze voorstellen volkomen
onbevredigend heeft bevonden en dat zij
rog steeds wacht op de vorming van een
ccnstitutionccle republikeinsche partij.
Een nieuwe regeering.
Een telegram uit Dublin meldt, dat de
republikeinsche partij de vorming van
een nieuwe regccring aankondigt met de
Valera als president van de republiek.
Griekenland.
Een contra-revolutionair complot te
Atlicno ontdekt.
Volgens een bericht uit Athene aan de
„Malin" is daar een contra-revolutionair
complot onidekt, dat ten doel had Gons tan
lijn op den troon to horstellen. Gonstan-
tijn zelf, prins Andreas en Melaxas zijn
ernstig gecompromitteerd.
De Gricksche regeering heeft besloten
stappen bij de llaliaansche regeering te
doen, ten einde het vertrek van Constan-
tijn uit Italië te verkrijgen, waar zijn aan
wezigheid een gevaar oplevert voor de
orde in Griekenland. Aan prins Andreas
is gelast Griekenland onmiddellijk te ver
laten.
Prins Andreas is in hechtenis genomen
;n verband met het voorloopig onderzoek
naar de oorzaken van de militaire ramp
in Griekenland.
Constant ij n te Milaan
niet geduld.
De „Chicago Tribune" verneemt uit Mi
laan, dat ex-koning Constant ij n, die daar
Woensdag van uit Sarmoto in gezelschap
van generaal Papoulos was aangekomen,
tijdens een wandeling door de menigte
werd herkend en gedwongen werd naar
zijn hotel terug te keeren, onder bescher
ming van ecnige detectives, die verdere
manifestaties konden voorkomen. Const an
tijn moest 's nachts in zijn auto naar
Sarmoto terugkeeren, vanwaar hij zich
naar de stad Esfe zal begeven.
Italië
EEN STAATSGREEP AANSTAANDE?
Het fascistencongres te
Napels plotseling
afgebroken.
Het fascislencongreS te Napels is plot
seling afgebroken. Hals over kop vertrok
ken de leiders en de meerderheid van de
40 0Ö0 beloogers, die in volle wapenrusting
naar de congresstad waren gekomen. De
reden van dit onverwachte einde van het
congres is onbekend. Volgens het Gior-
nalc di Roma zou Bianchi, de algemeen©
secretaris van de fascistische partij, heb
ben verklaard, d?*fc u? Napels niets
meer te doen viel en dringende zaken hem
naar Rome riepen. Het blad, dat goede be
trekkingen onderhoudt met de fascisten
heeft den indruk, dat gedurende de verga
dering te Napels een wending is ingetre
den, waardoor een minnelijke oplossing
van de hangende politieke vraagstukken
v eder onwaarschijnlijk is geworden en het
clad meent, dat men fascistische verras
singen verwachten kan. De Popoio d'Italia
meldt, dat generaal Delbuono, die even
eens generaal der fascisten is, van den mi
nister van oorlog de uitnoodiging heeft
ontvangen, ontslag te nemen of zich ter
beschikking van de rechterlijke autori
teiten fo stellen.
Het kabine t-F acta
afgetreden.
Het kabinet-Facla is afgetreden onder
de bedreiging der fascisten, die deelne
ming aan de regeering eischten, en dleov
a'gemeene mobilisatie van alle fascisti
sche esconades in Italië hebben gelast.
Volgens de laatste inlichtingen werd
het kabinet-Facto bijeengeroepen naar
aanleiding van een telegram, dat van Or
lando ontvangen was, en waarin deze mee
deelde, dat er een accoord was gesloten
tusschen de fascisten, Orlando en Giolit-
ti, nopens de deelneming van fascistische
vertegenwoordigers aan de regeering.
Britsch-indië
De onrust in Amvitsar.
De woelingen en ophitsingen in 't zoo
bekend geworden gebied van Amritsar
fclijN en, ondanks alle ontkenningen van de
rebellen-commissie, dat zij den oproeri-
gen geest aankweeken, voortduren. Thans
is de toestand weer ernstiger geworden
door het deelnemen van de militaire pen
sioners aan den strijd.
Terwijl door verschillende groepen der
bevolking acties worden voorbereid, doen
ie extremistische dagbladen een krachtig
beroep op de studenten, om zich gereed
te maken voor wat zij noemen de mission
of Granlh (het heilig boek der gebroeders
Akali). De heftige redevoeringen, welke
dagelijks te Jalhanwalda Bagli (het too-
rcel van het bloedbad, waarbij indertijd
generaal Dyer betrokken was) gehouden
worden, zijn eveneens van gevaarlijken en
dreigenden aard.
DE STAATSBEGROOTING 1923.
ÏL
Hot Voorloopig Verslag.
Aan Let Voorloopig Verslag der Tweede
Kamer op Hoofdstuk I der hegrooting ont
leenen we nog dat verscheiden leden bo-
toogen, dat in de nota betreffende den
toestand van 's lands financiën het tekort
te gunstig is voorgesteld.
Ecnige leden hebben verklaard, zich to
zullen verzetten tegen elke aanranding
van het gebouw onzer sociale politiek, iu
de laatste dertig jaren met zooveel moeite
opgetrokken, en tegen alle maatregelen,
welke een vermindering van cultureel©
zorg zouden medebrengen. Do aangekon
digde geleidelijke afschaffing van de H-uur-
cemmissicwet is h. i. zeer bedenkelijk. Ook
zullen zij weerstand bieden tegen de ver
slechtering van het onderwijs en de af
brokkeling van het Rijkstucht- en opvoe
dingswezen. Ten opzichte van de bezuini
ging behoort h. i. de nadruk te worden ge
legd op ontwapening
Vele leden zijn met de regeering van
oordeel, dat het grootste cultureele, hy
giënische, sociale en defensieve belang op
dit ©ogenblik ligt in de veiligheddsstelling
van den gulden, waarvoor alle andere be
langen wijken.
Verscheidene loden hebben bezwaar
tegen de opheffing van het Departement
van Landbouw, dooh andere minder. Vol
gens enkele loden had het Departement
van Arbeid, eerder moeten worden opge
heven. Vele loden verdedigen bet bestaan
van dit Departement.
Do benoeming van oen nieuwen Minister
van Marino gaf verscheiden leden aanlei
ding tot oritiek.
HET MINISTERIE VAN ARBEID.
Klachten over een te veel
en een te weinig.
Aan hot voorloopig verslag over hoofd
stuk X A der Stoatsbegrooting voor 1923
is het volgend ontleend:
Sommige leden hadden er bezwaar tegen
dat de bezuiniging van 17 pCt„ waarvan
in de nota betreffende den toestand van
s lands financiën melding wordt gemaa" t
in dit hoofdstuk niet daadwerkelijk is
doorgevoerd. In werkelijkheid is vrijwel
niets bezuinigd. Deze leden waren van
meening, dat dab departement een geheel
anderen koers behoort in te slaan.
Andere loden waren bevreesd dat de
Minister een reactionnairen kant uit zal
gaan.
Gevraagd word of spoedig de algemeene
maatregelen van bestuur zijn to wachten,
die noodig zijn om do Arbeidswet tot vol
ledige uitvoering te brengen, met naone
ten aanzien van kellners, apotheek
personeel en lantoOrpersoneeL
Sommige leden betreurden liofc, dat de
Minister op zoo ruime schaal den bak-
korsarboid tusschen 5 en 6 uur voor-
middags heeft toegestaan
Versolneide.ne loden waren van oordeel,
dat op de afdeeling arbeids verzeke
ring nog be 1 angrijke bezui ni-
gingon kunnen worden aangobraoht.
Mot vermindering van het aantal Raden
van Arbeid zou kunnen worden voortge
gaan. Voorts waren zij van oordeel, dat de
beide verzekeringsraden tot één zouden
kunnen worden samengesmolten, die b.v.
in Utrecht zou kunnen worden gevestigd.
Velen hadden gaarne gezien, dat op de
salarissen van de secretarissen van de
Raden van Arbeid meer was bezuinigd.
Deze betrekking zou naar hun meening
zonder bezwaar kunnen worden opge
heven.
Verscheidene leden juichten het toe, dat
de overheid zich gedurende de laatste
jaren met do woningvoorziening heeft be
moeid, waardoor vele complexen uib
stekende arbeiderswoningen zijn ontstaan
Eenige leden hadden bezwaar tegen het
nog langer verstrekken van voorschotten
aan gemeenten en woningbouwvorcenigin-
gen.
Aangedrongen word op opheffing van
den Gezondheidsraad.
Verscheiden© loden kwamen er tegen op,
dat op de afdeeling wer'dooeheïdsverzeke-
ring en arbeidsbemiddeling 8% mallioen
minder is uitgetrokken. Zij hadden bezwaar
togen de schrapping van het subsidie aan
de Nationale Vereeniaing tegen de Werk
loosheid.
Eenige leden we nachten, dat de vaikver-
eenigingen bij de werkloosheidsverzekering
"voortaan zouden worden uitgeschakeld.
DE 51-URIGE WERKWEEK.
Tegenspraak.
Naar de Haagsscbe redacteur van do
„Msfod." uit de beste bron verneemt is het
bericht, dat dezer dagen in de pers circu
leerde, als zou met ingang van 1 Januari
a-a. voor groepen lager personeel aan de
departementen de 51 uiige werkweek wor
den ingevoerd geheefl uib de lucht ge
grepen.
De Spoorwegen.
Het reizen in d©
verschillende klassen.
Verschenen is het antwoord van den
Minister van Waterstaat ten vervolge op
de beantwoording van vragen van den
heer Van Ravesteijn betreffende het ge
bruik maken der ruimte, voor personen in
de verschillende klassen der spoorwegen
beschikbaar, en de prijzen voor personen-
verveer in de verschillende klassen der
spoorwegen in aan Nederland grenzende
landen.
Do Minister zegt daarin o.a. het vol
gemde
Indien in 1921 de reizigers 1ste klasse
volgens het tarief der 2de klasse betaald
hadden, zou zulks voor de Nederlandsch©
Spoorwegen een verlies van 2,350.000 be
doekend hebben.
EgE»TCEgBg|
HET VOORNAAMSTE NIEUWS.
De Tweede Kamor heeft het ontwerp-
Arbcidsgescliillenwct met 62 legen 13
stemmen aangenomen.
Beperking van do taak van de vissehc-
rij-inspoctie.
Bezuiniging bij de spoorwegen; ophef
fing van stopplaatsen.
Sluiting van do fabrieken van de leden
der Twcntsch-Gcldcrscho Fabrikantcn-
vereeniging op 11 November?
De aanstaande huwelijksplechtigheid to
Doorn.
Het fascisten-congres te Napels plotse
ling af gebroken.
Het Italiaauscho kabinet afgetreden.
Bonar Law hoeft het program der nieu
we regeering bekend gemaakt
Een contra-revolutionair complot in
Griekenland.
Overcompleet militair beroepsperso.ieel.
Vragen
Van den lieer Juten aan den Minisio
vau Oorlog:
Is de Minister bereid zijn voornemens
in zake do „afvloeiing" van het overcom
pleet militair berocfcporsoneel aan de
Kamer bekend te maken?
Is Zijn Excellentie bereid mede te dee-
len, in welk stadium de uitvoering van
deze voornemens verkeert?
Is de Minister bereid de uitvoering dor
„afvloeiingsmaabrogelen in elk geval cp re
schorten tot de Oorlogsbegrooting bij de
Kamer in openbare behandeling komt. en
zulks met het oog op de financieele bel n-
gen, zoowel der berok
kenen
Is do Minister Pme.a, eveiuu.i Uezwa
ren tegen een volstrekt vrijwillige ..af
vloeiing" mede te dae>!en
Uit de Textielindustrie.
Dreiging mot uitsluiting.
In de fabrieken van de leden, aanp slo
ten bij do Twenrtseh-Geldersche Fabrikan-
tenverecniging, is aangeplakt, dat war yr
voor 11 November as. de staking b;: ie
kant-fabriek de Jong en van Dam te Hen
gelo niet is opgeheven, over geheel Twv e
de arbeiders, bij genoemde leden werk
zaam, zu'llAn word°n uitgesloten
Uit de Sigarennijverheid.
Staking of uitsluiting.
„Het Volk" meldt
De conferentie tusschen den directeur
van den Dienst der Werkloosheidsverzeke
ring, mx. Folmer, en de besturen der ar
beiders-organisaties heeft gisteren s
gehad. Besproken werd de vraag ef >t
conflict in de sigarenindustrie een st&kd.rg
of uitsluiting is. De vertogenwoordivers
van de organisaties verdedigden de L-r-
6tc zienswijze. De directeur zal van het
gesprokene rapport aan den Minister -it-
brengen Verwacht wordt, dat nog deze
week een beslissing zal worden gen^m^n.
Uit de Cartormijverheid
Dreigende werkeloosheid.
„Het Volk" verneemt, dat het 'be
stuur van do Nederlandsche Vereeniging
van Fabrieksarbeiders zich tot den Minis
ter van Bdnnenland&ehe Zaken heeft toe
wend, met verzoek, om een onderhoud, ten
einde maatregelen onder de oogen te zien,
welke noodig zijn om de dreigende werk
loosheid in de cantonindus trie, veroorzaakt
door den enormen stnoouitvier, te voor
komen.
In afwachting van het nemen van maat
regelen, heeft genoemd bestuur v j^echt,
den uitvoer van stroo stop te zetter.
De particuliere fabrikanten vinden don
stro-oprijs, w-eilke varieert van 27.50 tot
35.per 1000 K G. (consumptieprijzen)
te hoog om daarmede loonond te gaan
werken.
Uit de Schoen- en Ledernijverheid.
Stopzetting van invoer
gevraagd.
De Ooinmissde van Overleg uit do
Schoen- cn Lederindustrie, samengesteld
uit fabrikanten en bestuurders van den
R.-K. Lederbewerkersbond heeft, naar heft
„Centrum" meedeelt-, een rapport aan den
Minister van Arbeid uitgebracht over da
middelen, waarmede do industrie het best
geholpen kan worden. Den Minister wordt
voorgesteld als crisismaatregel, algeheel®
stopzetting van den invoer van schoenen
en leder, enkele ledersoorten welke hier te
lande niet voldoende gefabriceerd worden^
uitgezonderd, te bepalen.
Contact met de kiezers.
Het Kamerlid Bul-ten.
In do „Maas cn Wal er" deelt het Kamen
lid Bulten per advertentie mee, dat hij
eiken eersten Maandag van de maand
spreokdag zal houden te Nijmegen voor
ieder, dio hem spreken wü.
