ie Jaargang.
WOENSDAG 4 OCTOBER 1922
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
BUITENLAND.
BINNENLAND.
No. 3944
e Êcid^clieSoti/tattl
ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week, 12.50 per kwartaal.
B5 on«e Agenten 20 cent per week, 2.60 per kwartaal,
franco per post 3 2 05 per kwartaal.
Gefllnstreerd Zondagsblad la voor de Abonné's verkrijgbaar
lD betaling van 50 ct. per kwartaal, bjj voornitbetaling. Af-
lerlqko nummers 6 ct., met Geïllustreerd Zondagsblad 10 ct.
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen. J
TELEFOON INTERC. 935 POSTBUS No. II.
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
op Zaterdag 35 cent per regel Overige dagen 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeeliugen wordt het dubbele
van het tarief berekend.
KLEINE ADYERTENTIEN, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en verhuur
koop en verkoop f 0.75 's Zaterdags, overige dagen 10.50.
nummer bestaat uit twee bladen
Solidarisme,
verbetering der maatschappij moet
innen bij de individuen, de enkelingen
sociale organisaties kunnen veel
eiken alléén als hare leden persoon-
het goede willen.
aaiwii vooral ook heeft een bestuur
een moeielijke taak, omdat het
's zouden wij het willen uitdrukken:
actie moet individualiseeren, d.w.z.
r lid moet doordringen van de
die hij te vervullen heeft, van zijn
ale verplichtingen. Wij zeggen: ver-
chtingen, omdat ten slotte door
wederkeerig opeischen van rechten
iale wantoestanden slechts bepleisterd
men worden, en alleen door het aan
[d e zijden trouw en oprecht vervullen
verplichtingen de maatschappij kan
•don omhoog geheven en verbeterd,
ra aan zijn verplichtingen eerlijk en
harte te kunnen voldoen, moot ook
bei'de zijden elk ongeregeld gevoel
verbittering worden teruggedrongen,
nag dus zéker door een sociale orga-
zulk een gevoel niet worden op-
skt.
daarom is het, dat wij afkeuren het
■communiqué, waarin de afd. Leiden
den Ned. Bond van Handels- en Kan-
jedienden verklaart niet te hebben
m medewerken om gedurende de win-
eek de winkels langer te doen open
Wij hebben er in ons vorig nummer
h ander over gezegd.
1 zulk een communiqué geen verbitte-
opf/ekt bij de werkgevers dan
dat, niet aan het communiqué zelf. En
heeft evenzeer de strekking bij de
nemers gevoelens op te wekken, die
illesbehalve getuigen van solidarisme,
aan toch onze maatschoppij aller-
en allerergst behoefte heeft.
5 aarzelen niet als onze meening te
in, dab, indien bedoeld communique,
er da ad (redigeeren is niet ieders
k) weergeeft den geest van dagelijksch
jüur, bestuur e® leden, dat dan het
aan en werken van zulk een vereeni-
veel gelijkt op.... een socialen
toestand!
De Oostersche kwestie.
DE CONFERENTIE TE MUDANIA.
'en gevolge van de afwezigheid "van den
kschen generaal Mazarakis, die eerst
len verwacht wordt, heeft de confe-
ie te Mudania zich gisteren hoofdza-
beziggehouden met het bespreken
maatregelen te<r waarborging van den
In aan de Aziatische kust van de Dar-
llen, waar de neutrale zone herzien
vorden. Heden zal de kwestie van
cië besproken worden. Naar verluidt
de Engelsche regeering zich op het
Jpunt, dat Oostelijk Thracië ontruimd
moeten worden door de Grieken en
ion spoedig mogelijk. Men acht het
pehijnlijk, da* de conferentie zal be
lt dat tijdens de onderhandelingen
een definitieven vrede de geallieer-
roepcn ie zamen met Turksche gen-
oes het gelieele gbied tot aan de
ff1', len bezetten. Naar gemeld
is men zoowel in geallieerde al3
rksche kringen te Constantino pel op
tis&h gezind ten aanzien van het
agen der conferentie.
Dc eischen van Ismct Pasja.
i Pasja is op de conferentie te
inia opgekomen voor de wederbezet-
Thracië tot de Maritza door de
met inbegrip van Adrianopel.
Pasja verlangde, dat de nationalis-
troepen onmiddellijk de stad zou-
binnentrekken. Als do geallieerden
tofgen van Angora verlangen, is het
I oord der nationalisten, dat Constanti
I in de handen van de geallieerden
II Voldoende pand is. Men verwacht,
rington, om ruggespraak met Dow-
te houden, tijd noodig zal heb-
Waarschijnlijk tot het einde van deze
Dc eischen der Grieken.
Jpeksche gedelegeerde ter conferen
niet kunnen toestemmen in een
bokken der troepen uit Thracië. De
"Son 1917 en 1918 zijn opgeroepen.
Terugtrekking der Turken.
afwachting van het resultaat van de
wlslandsconferentie te Mudania is
'oksche cavalerie teruggetrokken van
oruiLgeschoven stellingen, die zij be-
tegenover de Britsche garnizoenen
'janak. De Turksche strijdkrachten
11 evenwol tot Linnen de neutrale
Oostenrijk.
Huiscigenaarss taking.
Het gemeentebestuur van We enen heeft
een verordening uitgevaardigd, waarbij
den huiseigenaars wordt verboden de wa
terleiding af te sluiten of de verlichting
onmogelijk te maken.
De bond van huiseigenaars, die te Salz
burg reeds in staking is gegaan als inzet
tot een staking over het heele land, wei
gert na 1 Oct. te voldoen aan de verplich
ting verschillende belastingen voor staat
en gemeente te innen en af te dragen. De
huiseigenaren eischen de betaling van het
tiende deel van de huren van 1914 in goud
kronen, hetgeen onder de gegeven om
standigheden het 1500-voudige van het
vredesbedrag beteekent.
Engeland.
De toestand in Icrlani
Een nieuwe moord.
Vier bandieten zijn Zaterdagnacht een
winkel te Dublin binnengedrongen en heb
ben er Patrick Cosgrave, deh 64-jarigen
oom van den president van de Ierscho re
geering, doodgeschoten. - Hun doel was
diefstal. Zij hielden iedereen met de re
volver staande, maar Cosgrave worstelde
met een hunner om hern zijn wapen af te
nemen. Vóór de bandieten zich van geld
hadden meester gemaakt, werden zij on
gerust voor de komst van de politie en
gingen ervan door. Een van hen keerde
zich bij de deur om en loste het schot op
Cosgrave
Rusland.
Priesters ter dood veroordeeld.
Naar de „Times" uit Riga verneemt,
meldt de „Prawda", dat te Kamen&tz-Po-
dolsk vier katholieke priesters, Dvorzels-
ky, Sheskö, Gibbs en Powsho, ter dood
veroordeeld zijn, wijl zij zich Legen de in
bezitneming van kerkelijke eigendommen
verzet hadden en den „volksgeest vergif
tigden" door het volk t-egen do sovjet-
autoriteiten m verzet te brengen.
Opstand in Georgië.
De inlichtingendienst van het Georgisch
gezantschap heeft een telegram uit Con-
slantinopel ontvangen, meldend, dat anti-
bolsjewistische afdeelingen groote verlie
zen hebben toegebracht aan het bolsje
wistisch leger in Georgië.
Een divisie van het roode leger heeft
de provincie Daichethi bezet, geplunderd
en de bewoners gefusileerd. De bevolking
van Gherson heeft zich hardnekkig ver
dedigd. De strijd duunt voort. Het cen
trale bewind, dat het hoofd is kwijt ge
raakt, heeft in Tiflis massa-arrestaties
uitgevoerd, en brutaliseert de politieke
gevangenen.
Itaiiif
Fascisten te Bozen.
De Innsbrücker Nachrichten melden uit
Bozen: Het civiele commissariaat zond
Zondag aan de autoriteiten het bericht,
dat er den vorigen nacht met treinen,
ongeveer duizend fascisten waren aange
komen, die de Duiteche Elizabethschoo'l
bezetten. De carabinieri en militairen, die
zich in de nabijheid bevonden, moesten
wijken voor de overmacht der fascisten.
Den heelen dag lang kwamen er nog meer
afdeelingen fascisten te Bozen aan.
's Middags besloot de gemeenteraad, alle
eischen der fascisten aan te nemen, maar
verzocht, de Elizabelhschool aan de stad
terug te gever, aangezien hij zoo spoe
dig mogelijk een ander schoolgebouw ter
beschikking zou stellen. Hij betreurde de
anti-Italiaansche betoogingen te Inns-
brück.
Tot dusver hebben er geen incidenten
plaats gehad. De onderhandelingen fus-
schen beide partijen duren voort. De fas
cisten gedragen zich volgens de discipli
ne en gehoorzamen aan hun leiders.
Volgens de Epoca hebben de fascisten
ook het stadhuis veroverd, na een gevecht
met de openbare macht, waarbij 28 per
sonen zijn gewond.
Griekenland.
Do Britsche Rogccring en Venizelos.
Reuter verneemt, dat Venizelos een on
derhoud heeft gehad zoowel met Gurzon
als met den secretaris van oorlog. Dit on
derhoud had plaats op speciaal verzoek
van het kabinet, daar Venizelos naar Lon
den is gekomen om do Britsche opinie be
treffende het nieuwe regime in Grieken
land en den toestand in het nabije Oosten
te vernemen.
Er is geen reden om te veronderstellen,
dat .Venizelos eenigerlei nieuwe of be
paalde voorstellen had te doen, of eeniger
lei andere bedoeling had dan de inzichten
der Britsche regecring omtrent den. toe
stand te kennen.
Er is ook geen reden om te geloovcn,
dat er eenige wijziging wordt gebracht in
de politiek der regeering zooals die is
vastgesteld in de nola der geallieerden van
23 September.
Venizelos niet near Parijs.
Op het laatste oogenblik is Venizelos
toch niet naar Parijs vertrokken. Allerlei
geruchten van een echec van Venizelos'
bemoeiingen in Frankrijk doen de ronde
Aan een vertegenwoordiger van de North-
cliffpress heeft hij verklaard, nog voor
onbepaalden tijd te Londen te blijven.
Ex-koning Constantijn.
Ex-koning Constantijn is te Palermo
aangekom^»-
Portugal.
Een verijdelde revolutionaire beweging?
Verschillende bladen spreken van een
revolutionaire beweging, die voorbereid
wordt in Portugal ten gevolge van onte
vredenheid, onder de officieren van het
leger gewekt door de onvoldoend geachte
salaris verhooging. De regeering nam voor
zorgsmaatregelen, maar er deed zich geen
enkel incident voor.
Azië.
Ernstige verwikkelingen verwacht
Ernstige verwikkelingen worden ver
wacht als gevolg van het in bezit nemen
van twintig uit Wladiwostok afkomstige
wagonladingen wapevs door Tsjang Tso
Lin. Het wordt mogelijk geacht, dat de
ge-heele voorraad munitie te Wladiwostok
die, naar gemeld wordt, een waarde heeft
van 60 mi'llioen pond sterling, in handel
zal vallen van generaal Dieter ichs, die het
hevel voert over de Witte troepen.
Landshuldigings-Comlté 18981923.
Nationaal ter. ldebetoon
Qept/omber 19 51
Wij ontvingen de volgende circulaire
Zooals bekend is aal H. M. de Koningin,
ter gelegenheid van HoogsDorzelver ZiLve
ren R e geer inga - Jubileum in September
1923, behalve de hoofdstad des Lands, ook
de elf hoofdsteden dor provincies met een
Koninklijk bezoek vereeren.
Van meerdere zijden is het verlangen
kenbaar gemaakt zoowel bij het bezoek
aan de hoofdsteden dtvr provincies, al 3
tijdens het verblijf van H. M. te Amtster-
dlam, onze Koningin een treffend blijk te
geven van aanhankelijkheid, liefde, trouw
en erkentelijkheidWaar een centraal
comité, onder voorzitterschap van den bur
gemeester van Amsterdam, de leiding op
zich zal nemen, onze Landsvrouwe een stof
felijk bewijs van huMie, namens de geheele
natie aan te bieden, döar heeft het „L&nds-
huldigingB-Oomirté 18981923" gemeend een
goed werk te doen met h&t~or>gianiseeren
waai een groote huldebetooging, zoowel in
elk der elf hoofdsteden van de provincies,
als in de hoofdstad des Rijks.
Zij stelt zich voor
lo. Te Amsterdam, het brandpunt der
viering van het Zilveren Regeeriniga-Jubi
leum, een monsterdiuldebetooging te doen
plaats vonden, waarbij zooveel mogelijk
veroenigingen uit geheel ons land, dioor een
zoo groot mogelijke deputatie met vaandel,
en zoo mogelijk met eigen muziekkorps zul
len zijn vertegenwoordigd.
2o. In elke der hoofdsteden van de pro
vincies een der gel'jk huldebetoon te doen
plaats vinden op kleinere schaak
Het organiseeren van een dergelijk hul
debetoon, is een zeer veelomvattende, 'lang
durige arbeid, waarbij de steun der ven
eenigimigen onmisbaar is. Het Landshuldi-
gings-Gomité, waarvan het secretariaat is
gevestigd Lutherse he Burgwal 13 te 's-G-ra-
venlbagie, verzoekt bij deze nogmaals alle
vereenigingien, vakorganisaties, bonden e.
d., die met de hierboven omschreven plan
nen instemmen, alsnog hun verlangen tot
deelname aan do buldebe toogiugen, onder
duidelijke opgave van naam en adres,
schriftelijk kenbaar te maken, aan het
hierboven venmeid secretariaat van het
Landshuldigings Comité 13981923. Zij
zullen ter gelegener tijd, half November
profvinciaals-gowijze, ter vergadering wor
den uitgenoodigd voor verkiezing van pro
vinciale afdeolings-b cstureu, en andere be
sprekingen omtrent uitvoering der plan
nen. Uit elk der provinciale aidee-lings-
besturen zullen 2 leden worden verkozen
ter uitbreiding van het „Lanidsihuidigings-
Camnité 18981923." Bovendien woaxlt in
opdracht van 's Lands-Huldagings- Comité
een Gedenkboek uitgegeven,, opgedragen
aan H.M. de Koningin en waarvan H.M.
een exemplaar in bijzondere uitvoering
wordt aangebodc-n, met, achterin do namen
dor inteokeixaaren, die zoodoende blijk
geven aan deze huldiging mede te 'doen.
Reeds hebben een 200 vereenigingen zich
aangemeld.
Uit de Sigarcn-mdusiri^.
Geen overeenstemming
bereikt.
Vaz Dias seint ons uit Amsterdam:
Gisterenmiddag heeft in verband met
het arbeidsconflict in de sigaren-industrie
een conferentie plaats gehad tusschen ver
tegenwoordigers van den R.-K. Landelij-
ken Bond van Sigarenfabrikanten te Eind
hoven, Yalkenswaard en De Kempen en
van het Noordelijk Verbond van vereeni-
gingen van sigarenfabrikanten eenerzijds
en de gedelegeerden van den Tabaksbe-
werkersbond, den Nederl. Sigaren- en Ta-
baksbewerkersbond, den Christel. Bond
van sigarenbewerkers en de Federatie van
sigarenmakers anderzijds.
Naar wij omtrent het resultaat dier con
ferentie, die tot 7 uur 's avonds duurde,
vernemen, is geen overeenstemming be
reikt.
Zijn wij wel ingelicht, dan hebben' de
werkgevers de aangekondigde loonsverla
ging vair 5 c/o en de verlenging der arbeids
week van 45 tot -18 uur gehandhaafd.
Daarentegen hebben de moderne en fede
ratieve bondsbestuurders geweigerd deze
verslechtering der arbeidsvoorwaarden te
aanvaarden, terwijl de votegenwoordigers
der R.-K. werknemersorganisatie zich be
reid verklaarden om wel 'n verlenging van
den arbeidstijd te accepteeren, maar geen
loonsverlaging.
De partijen kwamen niet tot overeen
stemming. Dientengevolge zal de staking
in de sigaren-industrie blijven voortduren
De staking in de sigareninduslrie.
Uit Eindhoven wordt gemeld,
dab de werklieden, werkzaam bij de pa^
trcoTis, die zijn aangesloten bij de R.-K.
Patroonsorganisatie en de afd. Eindhoven
van heb Noordelijk Verbond, vanmiddag
dien arbeid hervatten, op de door den R.-
K. Bond voorgestelde voorwaarden, waar
bij de verlenging van den arbeidstijd wordt
aanvaard, de loonsverlaging echter niet.
's-H ertogenbosch: Nadat
Maandagmorgen o>p eenige sigarenfabrie
ken de leden van den Kath. Bond niet ver
schenen waren d'e leden van andere or
ganisaties gingen aan heb wenk is in den
loop van den voormiddag na gehouden
con fftl'PatiM -cItj opgc-llOTBlI. &G
patroons liebben voorloopig de voorat ellen
van de Kath. organisatie a-anvaand: een
48-urige werkweek en handhaving van het
oude loon.
Uit Kampen: De staking in de
sigaren-industrie is hier algemeen. Slechts
een kleine honderd man zijn Maandag
morgen aan het werk gegaan. Van den
Ohritselijken Bond hebben zich meer dan
400 leden in andere bonden la-ten over
schrijven en zijn ook in staking gegaan.
Bij de staking zijn thans ciroa 1500 man
betrokken.
Uit Delft: Op advies van het
hoofdbestuur van dien Ohriste-lijben Siga
renmakers/bond hebben Maandagmorgen de
•bij dien bond aangesloten sigarenmakers
heb werk hervah De stakers hebben bij de
fabrieken pesten uitgezet.
Oo(k uit andere plaatsen komen berichten
betreffende de staking.
In Leiden wordt niet gestaakt.
Ifot tekort bij de Spoorwegen.
Loonsverlaging of
Premiestorting.
In de gisteren te Utrecht plaats gehad
hebbende conferentie, tusschen do verte
genwoordigers dor vijf erkende oganisa-
ties van spoorwegpersoneel, en de direc
tie der Nederlandsche Spoorwegen, deel
de de directie o.m. mede, dat zij aan den
Loonraad zou voorstellen met 1 Januari
a.s. een loonsverlaging in te voeren van
81 met gehandhaafd premievrij-pen-
sioen.
De directie was evenwel bereid op ver
zoek van de organisaties in plaats van
deze loonsverlaging over te gaan tot in
voering van pensioenkortingen en wel: 5*
van de eerste ƒ3000 salaris vermeer
derd met 3 van het geheele salaris. Dit
zou echter op verzoek van de organisaties
moeten geschieden, opdat de directie geen
verwijt kon treffen, het premie-vrij pen
sioen te hebben aangetast.
Vaststaat, dat binnen een jaar, hoe de
bedrijfsuitkomsten ook mogen zijn, niet
over eventueele verslechtering van het
loon zal worden gesproken.
Verder deelde de directie mede, dat het
in de bedoeling ligt het dienstvorvoer (D.
O. 120) af te schaffen. Het vrij-vorvoer
blijft evenwel onaangetast.
Omtrent een en ander wordt het ant
woord der organisaties voor 1 November
a.s. ingewacht.
De Arbeidswet
De Arbeidswet voor de
S 1 a g o r ij e n.
Naar de directeur-generaal van den Ar
beid aan „De Slagerscourant" mededeelt,
ligt het in de bedoeling van den Minister
van Arbeid om de bestaande faciliteit (de
50-urige arbeidsweek) voor de slagerijen,
welke 24 October a,s. eindigt, voor den
duur van één jaar to verlengen.
Uit de Stconindustric.
Velschillende steenovens in de omstre
ken fan Zevenaar en allo steenovens nabij
HET VOORNAAMSTE NIEUWS.
Do Drie-Octobcrviering to Leiden.
Mededcclingen van dc directie do Ne
derlandsche Spoorwegen over do positie
van het spoorwegpersoneel.
Er is een conferentie van werkgevers-
cn werknemersorganisaties in de sigaren-
uijverheid gehouden, waarin alle partijen
haar bekende standpunt hebben nchand-
haard.
Omtrent het al of niet doen van een
nooduitkcering aan dc gemeenten is nog
niets beslist.
Stilzwijgen over de Conferentie te Mu-
dania.
Men spreekt van een echec van Veni
zelos in Parijs.
Watervloed en cholera in Noord Benga
len.
Elten en Emmerik zijn of worden dezer
dagen stopgezet. Aan een groot aantal
arbeiders uit het grensgebied, waar toch
reeds de werkloosheid door de malaise
toeneemt, is ontslag aangezegd.
V De melkprijs.
fn het Verkooplokaal te Rotterdam
heeft de Bond van Melkveehouders in
Zuid-IIolland gisterenmorgen een open
bare vergadering gehouden ter bespreking
van den winterinelkprijs.
De voorzitter de heer A. N. Vaandrager,
deelde mede, dat het hoofdbestuur aan
den melkhandel heeft voorgesteld den
prijs per 1 October te brongen op 11 cent
cn per 15 October op 12 cent per Liter.
Do melkhandel heeft zich daarmee ver
een igd. Gehandhaafd blijven de opzeg
gingstermijn van 14 dagen en de fraefio-
nncir» prijerverireogffllgen. iva eenige riis-
cussie ging de vergadering met deze prij
zen accoord.
De straatprijs zal nu met ingang van be
den met 1 cent, en met ingang van 15 Oc
tober wederom met 1 cent worden ver
hoogd.
Nooduitkeering.
Hot Hoa.g5e.ke Correspcmdentdc'oureatt
meldt
In strijd mot wat dezer dagen uit niet-
vcront.woordolijfce bron wcjxl gepubliceerd,
zijn wij van bevoegde zijde gemachtigd hot
voilgemdie mede te doelen.
Omtrent de vraag, of de noodtu Li Leering
aan de gemeenten over 1923 zal worden
verlengd en, zoo ja, in welken vorm, is nog
geen beslissing genomen, daar hierover het
a dl vies wordt ingewacht van de Staat»
commissie voor do regeling der fiinamcieele
verhouding tusschen Rijk en gemeenten.
Deze commissie heeft op 23 Mei van dit
jaar aan den Minister van Financiën be
richt, ndet tijdig to zullen gereed komen
met een voorstel tot definitieve herziening
der financieels verhouding en daarbij aan
geboden omtrent eene herziening der nood
uitkcering van advies te dienen. Bij brief
vam 17 Juni nader aangevuld bij dien van
13 Juli, hoeft de Minister aan de cm mis
sie medegedeeld, dit advies gaarne te zul
len tegemoet zien.
Do spoorweg GoudaAl,.•licit.
Stcrt. 192 bevat lijsten van de percee-
len in de gemeenten Wadding\veen.
Moordrecht, Boskoop en Alphen a.d. Rijn,
welke ten behoeve van den spoorweg van
Gouda over Waddingxveen en Br-okoop
naar Alphen zullen onteigend word. n.
De opheffing van het Ministerie van
Landbouw, Nijverheid en Handel.
In hare jongste algemeene vergadering
heeft de Vereeniging voor Zuivolindustrie
en Melkhygiëne met algemeene stemmen
een motie aangenomen, waarin de veree
niging haar verwondering en ernstig leed
wezen uitspreekt over het voornemen
om dit departement op te heffen.
In een gehouden landelijke conferen
tie van de Ned. Federatio van HandeLa-,
Kantoor- en Winkelpersoueed (aangesloten
bij het N. A. S.) is een motie aangenomen,
waarin geprotesteerd wordt tegen het aart
een gedeelte van heit personeel dor Rot-,
terdamscho Bankvereeniging alhier ver
leend ontslag, alsmede tegen de voorgeno
men loonsverlaging voor het overige pe«v
soneel. Verder spoort de motie het kan
toorpersoneel aan zich tegen het verrich
ten wan overwerk te verzetten en aan e>lk«i
poging tab loonsverlaging weerstand tö
bieden.
Te Hengelo staken do wevers van de
Eerste Nederlandsche kantfabriesk. De
briok is gesloten, daar die wevere do vooiv-
gestolde loonsverlaging weigerden to aan
vaarden.
De faillissementsaanvrage van de
Oranjclvuii? ingetrokken.
Gisteren is te Borgen op-Zoom hen.
dacht het ontzet van di« &tad in 1622. i