BINNENLAND.
13e Jaargang.
MAANDA2 OCTOBER 1922
No. 39431
9e £eidóeoe©ou/tcmT
^ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week, i2.50 per kwartaaL
Bij ouae Agenten 20 cent per week, '2.60 per kwartaaL
Franco per post 5 2 95 per kwartaaL
pet Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's verkrijgbaar
l„eii betaling van 50 et per kwartaal, b§ vooruitbetaling. Af-
jonderlijke nummers 6 ct, met Geïllustreerd Zondagsblad 10 et*
Dit blad verschijnt elkrag uitgezonderd Zon- en Feestdagen.
Bureaux: RAPENJRG No. 10 - LEIDEN.
TELEFOON INTERC. 5 POSTBUS No. II.
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
op'Zaterdap 85 cent per regel Overige dagen 80 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het dubbele
van het tarief berekend.
KLEINE ADVERTENTIES, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, buur en verhuur
koop en verkoop f 0.75 's Zaterdags, overige dagen f 0.50.
)it nummer bestaat uit drie bladen
Morgen, de viering van Leldens
[ontzet, zal „De Leidsche Courant'
niet verschijnen.
Het liberalisme.
ie te 'e-Gravenhage een alge-
vergadering van den Vrijheide-
Wd gehouden, welke de voorzitter, mr.
C. Dresselhuye, opende mot een zeer
nge rede.
De uitslag van den verkiezingsstrijd,
irdoor liet aantal liberale Kamerle
is gedaald van 15 tot 10 weet de
fieer Dresselhuys te vergulden door op te
merken, dat „do politieke invloed van een
Kamerfractie volstrekt niet sleede ©ven-
^ëdig ia aan het. aantal harer leden"!
Wat „de algemeen© landepolitiek van
jlit rechtsche bewind" betreft., merkte de
op: „Wij blijven voorloopig in
bet duisfer tasten" wat hem blijkbaar
teen beletsel is geweest, om lang over
pie politiek te praten, noch thans zonder
^eel te zeggen.
Met belangstelling zochten we in de
glolo van den liberalen leider naar eon. pae-
*-"e over de eociale wetgeving. Wij von-
die, en lazen:
De z.g. sociale wetgeving, verzeke
ring en staatspensioen, moge intus-
sefhen ook met onze hulp worden on
derhouden en uitgebouwd, de beperkt
heid van staatsmacht en staatskas,
vooral in de tijden van thans, zul
len die nooit verder kunnen brengen
dan tot hulpmiddelen, nooit tot eind-
Ïdoel van een sociaal systeem. Hopen
wij, dat oen door teleurstelling ge
leerde wereld de illusies van thans
zal verlaten voor de erkenning van
langzamer maar deugdelijker mid
delen.
9 liberalen tt ilten <Juo tl®—social o wot-
c*vi2ig („de z.g. eociale wetgeving") „on
thouden en uitbouwen". En tochj
or „deugdelijke middelen" vervangen i
arwelke? Wij lezen daaromtrent
^rdcr mets!
Alleen wordt verder een vriendelijke
piging gemaakt naar boeren, middem-
iders en hoofdwerkers.
Hot vraagstuk der verhooging van
volksgeluk beperkt zich zeker niet
alleen tot industrieel© verhoudingen.
De eisch naar grootore ontwikkeling
geldt evenzeer voor land- en tuin
bouw, voor den middenstand en voor
de werkers met hoofd en geest die in
dezen tijd missdhien nog .erger -zijn
getroffen dan eenige andere 6tand.
Al die belangen liggen ons niet min
der na aan het hart. De ontwikkeling
der maatschappij naar ons verlangen
moet voor een zeer groot deel door
hen komen en ook hen dienen. Onze
praet.ische politiek zal dus op ver
sterking van die groepen, niet ala
tegengesteld aan de eerstgenoemde,
maar als daarmede in evenwicht en
voor het geheel onmisbaar moeten
worden beschouwd.
Vaarmee wij het volkomen eens
1 pijn!
fis ©r van het Liberalisme overge
ven?
seF
BUITENLAND.
af*
De Oostersche kwestie.
ONTSPANNING.
Staking der Turksche
militaire operaties.
Hamid Bey heeft aan generaal Pelléeen
van de legeering van Angora over-
andigcl met verzoek, deze ook te doen
•ekomen aan de Italiaansche en Britsche
°oge comissarissen. In deze nota wordt
ïrklaard, dat er bevel is gegeven tot het
^middellijk staken van allo militaire
jjperalies tegen Tsjanak en Gonstantino-
jMi terwijl bet verzoek wordt gedaan,
met inbegrip van Adriaponel tot
luen Westelijker, oever van de Maritza
üddellijk te doen ontruimen.
Ontspanning te houden.
Uit Londen wordt gemold: De spanning
jmgaande de vooruitzichten in het na~
Oosten is aanmerkelijk verminderd
de toestand laat zich lieden beter aan
ton.
i geeft met voldoening te kennen,
iWlat dc Turk^ciie troepen in de neutrale
■"to geen vijandelijke bedoelingen aan
jfr,., 'aff leggen en dat Moestafan Kemal
HjJl'Jtbriar de wenschelijkhoid erkent spoe-
CGn bijeenkomst te houden m'et de
^Beallieerde generaals te Mudania.
If.. Turken hebben Errnkeny in de
ptrale zone 'ontruimd.
ea militaire conferentie
op )n o r g e n.
,?e ?GaUieerden hebben toegestemd in
- militaire conferentie ie Madania op
Dinsdag a.3. Engeland, Frankrijk en Italië
zullen daarbij reep. worden vertegen
woordigd door Haringion, Cbarpy en
Monbelli, lerwi.il er ook een Gneksche
generaal aan ral deelnemen. De
len worden v aibegenwoordigd door Irmid
Paclia.
Van officieel© Fransche zijde wordt me-
degedeeld, dal de conferentie tuwchen
Franklin Bouillon, den Franachen gedele
geerde en Kemal Pasch een succesvol ver.
loop heeft gehad.
Bouillon gaai naar Constantinopel om
zich in verbinding te stellen met gene
raal Harington.
Een raad der Fransche
regeering.
Volgens belichten uit Parijs heeft de
Fransche regeering d» Engelsche gewe
zen op de groote gevaren, verbonden aan
het behoud van troepen te Tjsanak.
Do Paus en devluchtelingen
Nadat dc Paus vernomen had, dat de
christenen van Grieksche ^Arm-ee"s^'e
nationaliteit Smyrna deni 30 stem Septem
ber moesten verlaten hebben, wendde H j
zich telegrafisch 1ot Kemal Paoha met
het verzoek, dat hun langer ™hUH r m
Smyrna alsnog mogeltjk gemaakt zou wor
den.
Het te Smyrna ver™.°°rde
Nederlaudeche echtpaar.
Zooals indertijd is vermeld zijn te
Smvma de heer en mevrouw de Jongh Dij
de^bKetling van de stad door de Turken
op straat vermoord.
Do Daily Telegraph heeft, door toeval
lige omstandigheden eenige nadere bijzon
dorheden over deze treurige Sebeprte™
vernomen en wel van een inwoner van
Smyrna, die eer der laatste Europeanen
is geweest, welke de stad op 18
hppft wcrlatcn.
personen op het toonee! van den moord
aankwam, zag Ui onmiddellijk, daMe^bei
de PerM"^nof°8?hoon"mCT wilde bewe-
neergo,choten, Orsrno door
ren. dat wTgeloopen,
cavalerie ©ndir den kogelwon-
A, „i, het te vernemen, dat een
zolrier vermoorden
kisten voor zijn oude^ hff kerkhof
dat men de Uike"^!fn^Pr,Pggen en la-
onder de boomen moest n«ir gg
nieel.
België.
De Vlaamsehe Hoogeslchool.
r>« leider van de Belgische arbeiders-
Gentache hoogeschool endat hI
vnnr de vervlaamsotnng zal fitemmen.
Hoewel het socialistisch congres beslo
ten heeft de socialistische kamerleden
laten bij de stemming, is he te
verwachten dat verscheidene tegenstan
ders van de vervlaamsching der h°°Se"
schoonhei voorbeelcdal
fct ToSel^n Cauwrtacrt
SirS- ATde Kamer aan de
orde komt, zal worden aangenomen^
Duitschland.
Dc mijnwerkcrsloonen-
De mijnwerkerabond heeft de inhe
ploeg worden verhoogd, verworpen.
Griekenland.
DE REVOLl IONAIKE BEWEGING
K O n i n g G e O r g e I I e n d e
revolutionairen.
TTrvninf? George H ontving gisteren de
vergieten dfpersoLn te —ren, d»
^"^S'oriSand beroofden van
troon te bestijgen. comité
Nadat de andere leden van net com
Zich hadden teruggetrokken verzocht ko-
louel.Gonaden koning om zijn invloed
aan te wei op de onverzoenlijke ele
menten, temde den veranderden stand
van zaken r dezen te doen aanvaarden.
„Tel."
Eecommuniqué.
Onmiddet nadat het nieuwe kabinet
den eed hafgelegd, publiceerde hei re-
volutionaiiciomité een communiqué,
waarin wo gezegd, dat het comité de
volgende tuiten heeft genomen:
le. Het lagt aan de nieuwgevormde
regeering recht over wetgevende de
creten af fcmdigen.
,2e. De Aammedaansche bevolking van
Macedoniëi Thracië zaJ- speciale kies
colleges voen, die het recht hebben om
in totaal Afgevaardigden voor het par
lement te ez'en.
3e. De psonen, die voor de vorming
van de nifVe regeering gearresteerd zijn
en die alsrerantwoordelijk worden be
schouwd vr de rampen, die de natie ge
troffen hoen, zullen voorloopig gevan
gen word' gehouden, totdat de nieuwe
nationale irgadering zich zal hebben uit
gesprokeipvor de wijze, waarop zij be
recht zulk worden.
Veniz&los bemiddelaar
b de geallieerde.n.
Naar meldt, is de nieuwe regee
ring bezijhet leger te reorganiseoren en
voornemeg Thracië te verdedigen.
Vonizeta heeft te Parijs het volgende
telegram ontvangen: Het Revolutionaire
Comité ge ft uitdrukking aan zijn alge
heel verbouwd in u, wat betreft de na
tionale zak, en verzoekt uw onmiddellij-
ken steuj.
Venizeis ia gisterochtend van Parijs te
Londen langekomp.n. In een interview,
hetwelk jij gisteravond had met verslag
gevers zede hij: Ik ben heden naar Enge
land gek (men, na vete maanden als parti
culier persoon geleefd te hehhen. terwijl
ik thans na de jongste gebeurtenissen in
GrreTcPTr:„ id een L.iegram heb ontvangen
van de nieuwe regeering te Athene, waar
vertegenwo^tfttsc^rd.^ haar in Europa ie
zoek kon antwoorden was het voor mii
noodzakelijk de meening in de Geallieer
de landen na te gaan. Daar Poincaré mij
te Parijs niet -\oor a.s. Dinsdag kon ont
vangen besloot ik van dien tusschentijd
gebruik te maken om naar Londen over
to steken, ten einde bekend te worden
met den toestand in Engeland. Ik denk
Dinsdag in Parijs terug te zijn.
Denemarken.
Dreigende Kabinetscrisis.
De Frankfurter Zcitung verneemt u-it
Stockholm: Sinds het bankroet van de
Landmansbank bevindt Denemarken zich
in een staat van latente kabinetscrisis.
Neergaard, de minister-president en
Rothe, de minister van handel, acht men
gecompromitteerd, omdat zij in het be
gin van Juli ds volkomen onvoldoende re
constructie van de bank goedgekeurd en
nameng de regeering gesteund hebben.
Daarop is in September de~ kracht geko
men welke een buitengewoon verstrek
kende hulp vau staatswege noodzakelijk
maakte om de gevolgen zooveel mogelijk
te beperken. De Deensche Rijksraad 'heeft
weliswaar al het mogelijke gedaan om in
oen buitengewone zitting de noodige mid
delen beschikbaar te stellen, maar de re
geering is daarbij niet ter verantwoording
geroepen, daar een ministcrcrisis op het
oogenblik de groote beroering in Dene
marken nog maar verhoogd zou hebben.
De oppositie eischt het aftreden van het
kabinet en nieuwe verkiezingen. Morgen
komt de Rijksdag weer bijeen, dan zou
we eens spoedig de beslissing kunnen
vallen.
r«erika.
Senator Borat) over de oorzaken der
huidige toestanden.
Senator Borah verklaarde in een rede,
dat de oorlo^swoiken, die over Europa
hangen het gevolg zijn van do imperialis
tische politiek en intrigues. Naar zijn over
tuigmg wordt de politiek van Frankrijk
en Engeland rfcor de gelieele christelijke
wereld veroordeeld. Zij zijn de oorzaken
van hun eigan ineenstorting.
Mexico
Muiterij te Juarez.
Een gedeelte van het Mexicaansch© gar
nizoen te Juarez is gistermorgen aan het
muiten geslagen. Zij verrasten de (rouw
gebleven troepen, maar na herhaaide bot
singen, waarin enkele dooden vielen, kre
gen de rebellen gebrek aan munitie en
trokken zich terug naar de buitenwijken
der stad. Amerikaanscbe soldaten bezet
ten posten langs do internationale brug
maar nadat de rebellen zich hadden te
ruggetrokken, stonden zij den Amerikanen
die zaken te Juarez te dQen hadden toe
naar do handelswijk te gaan.
Drie Mexicaanschc rebellen zijn op last
van den commandant der trouw gebleven
troepen onmiddellijk gefusilleerd.
DE SOCIALE WEEK.
vx
(Slot.)
J»B Sociale werkzaamheid der Platte
landsgemeenten" waa het onderwerp, he.t,
welk Zaterdagmorgen word ingeleid door
dien haev J. O. van Beek.
De aftellingen luidden
1- Hat sociale vraagstuk ie evenzeer een
quaes toe van het gemoed als van den
geast. Hart en geest dienen in heerlijke
hammam» santen te werken op het funda
ment dor Christelijke liefde, waarop ook
de burgerlijke overheid als een vaste rots
moot steunen bij hare handelingen in het
behang dior unwoners.
2-.^e taa:k, oversten ten pla!Plande
is noot mee«r bloot een© jurkbisohe„ doch ten
gevolge van de geJeidelijke ontwikkeling
der toestanden gedurende de la-atste halve
eeuw hoofdzaak een sociale taaik gewor
den. \Ve moeten onderscheid maken tus-
n een plattelandsgemeente i-n haar
engste begrip en de gemeente van groote-
ren om vang, waar meerdere bevolkings
groepen samenwonen en andere levcne-
oischen hebben.
3. De landelijke gemeenten zaïllen dan
hare taak verrichten in betrekking tot
den landbouwersstand zonder evenwel de
belumgen van de beidie an,diere groote groe
pen der bevolking, die van arbeiders en
mtfktatanfa* uit hot oog te verliezen.
k Voor een rechtvaardige verdeeling vin
de gemeentelijke financieeie lasiten over de
venechülenide groepen der burgerij is noo-
dsg, diait de gemeentebesturen dc inkomsten
en de uitgaven der jaarlijksehe begrooting
sci orp ramen en dot vij bij hot overwegen
van het invoeren van nieuwe belastingen
zich nanwkeindg rekenschap geven va.n clo
directe en dc indirecte gevolgen van iedere,
g'cmeenitelijike heffing.
Dp heer v. Rij ze wijk zeide na deze laaA-
ete imeolding in zijn slotwoord, dat er druk
bezochte vepigaidoriugen geweest zijn en
mmidier drukbezeote. Tin bet algemeen mag
zvec%t'e,r bonsbateeren, diah. do fl-ioU
on JL ^ooraa wanneer men lot
P de kwanluteat dergengn, die aanwezig
gewee®fc zijn, «h de Commit der S
nviygun, Men dar Stoten, vel® bureemecs-
toro, wethouders, raodhlieidien, bekende ft.
siffen uit de sociale bewegdug, directeuren
®'lniven' enz- A,ail deza al-
hrerÏT- °P Weede P^ts
dw IC S1J A™? f? hat PUab"*ijk com LM
df d"e «•«•■k heeft voorbe-
rond, Een bijzonder woord van dank hren.Pt
h«erardaa°l, *nwW®Pm<!®S,tar van Ei,ld
S, h™ Verdijk, die bijna onafge
broken hier aanwezig is geweest en daar
mee zipi bekngisUiJ.ling getoond lweft niet
del^ÊS ^..^Eandolde stof ma.ar ooHn
0 Week zelf, en verder allp-n rHo
MjJ^J^Sen hebbeo meegewerkt'
irnelT61™, """Spiering te sluiten'her
innert spreker nog aan de bijeenkomst van
Wen op hedenmid-
dag. Spreker nat dien wensch, dat de poging
Jt' A- om m beginsel te komen tot
bont! Tan R-'K' gemeente-
maiadsleden moge slagen.
sane K*q A® 7'^ ™oraittar düoce
sane K. S. A. brengt daarop dlaink aan do
hoeren der centrale te Leidin.
tcnwtB sloot die heer v. Biizewiik d»
Week met den OhrostdHjlken groet,
R.-K. Gemeenteraadsleden.
Dc bijee nkomstte Eindhoven.
Benoeming eener commissie.
!n de groote zaal van den B-K. Volk»
rand i E™4110™11 heeft Zondagmiddag
na. die sluiting der Negende Sociale Week
ï£T ™n het Centraal
Biireau dar K S A. ®en bijeenkomst plaats
SlaSn Gemeenlteraodsledien in
Dc vergadering word voorgezeten door
n Tepe, diirescteutr van het
hrt S 5™?' de^ K' S- A- dio h1 kort
net dool der bijeenkomst uiteenzette Dit
rMh 1? ojwiohöng van oen bond,
SL Slechto hc't initiatief
willen nemen om hier do wenschclijkheid
S Van Mn bond 'Poe K-K.
±vaacLsleden te overwegen.
kensaaWd' VOOTt hot woord de heer Haer-
kens Thgssem ujt Haarlem, die tien jaar
geleden een Bood van B-K. Raadsleden
hre^opgencfct welke daarna weer ia ver-
A' 4: Heiffman uit Gouda zeido
aanwezig te z„n ala raadslid en tevens ais
vertegenwoordiger van d.en kring van
ZtlfT Statenüeakring Gouda,
mot d 7™ S 6n h04'"'®1 "Ü11 sympathie
mot de oprichting van een bond.
Na eeoage bcsprekLngen word't een com-
S hT ,™n drie Peronen, "elke
zich kan uitbreiden. Benoemd worden de
heeren Van Bijzewijk uit Tüburg, Mr
IwraT3 Ams'erdam en Blom uit Eind-
Mr. Tepo verzoekt de commissie met. be
kwamen spoed zich eventueel uit te brei-
Wa^ïsM roedL°™ bijeenkomst te
beraadsmgen, opdat spoedig een Idein be-
beteekeiiis krijg©.
w °en1 Wl0Olid yan d'anJc de aan-
weza^ea sloot spreker daarop de bijcen-
HET VOORNAAMSTE NIEUWS.
De toestand in het Oosten minder ge
spannen. Do Tnrkcn ontruimen een deel
dor neutrale zóne. Morgen wordt cr een
militaire conferentie gehouden te Mudania
Veuizelos hoeft dc taak aanvaard als
Gricksch vertegenwoordiger bij dc Geal
lieerden.
Do Minister van Arbeid belegt conferen
ties met de voreonigingen uit de indus
trieën, die in moeilijkheden verkeeren.
Uit het verslag van dc Bezuinigingscom-
missdo.
Dc Minister van Arbeid heeft afwijzend
beschikt op het verzoek van de R.-K.
Werkgeversorganisatie in dc metaalindus
trie tot werktijdverlcnging.
Voorbereidende maatregelen tot oprich
ting van een E<ond van R.-K. Raadsleden.
Voor de eerste maal is gisteren de IL
Mis opgedragen in het Aead. Ziekenhuis to
Leiden.
komisit, die aanvankelijk dicvor 25, lalor- ckiot
oiroa 40 pe,rsioaien, werd bijgewoond.
De commissie, welke het leggen van ver
band tufisohen de R.-K Raadsleden in
kring en in niationaöl verbond, in sjtudio
zal nemen, hecf-fc na afloop der vergade
ring ovieirleg geplee'gd en Re functies veir-
deelid. Tot voorzitter koos zij Mr. Romme,
tot secretaris den heer Van Rijzewijk. Zij
besloot vóór 1 Januairi te Haarlem bijeci
te komen, terwijl Mr. Rorame een ontwerp -
rapport zcni samenstellen.
Dc Ministerie van Arbeid en ds moeilijk
heden in de industrie
Samensprekingen.
De Minister van Arbeid heef! de ere e in
gingen van indnstrieelen en arbeiders in do
SpKnoncnn- #>n pdifflriridU'Stric uiLgenoodh-'d
tot. een bespreking op 4 October, ben einde
zich op de hoogte te stollen van de moei
lijkheden, waarin de sohc: n- en leder-
indnustrie zich bevindt en eventueel e maat
regelen te bespreken, die zouden genomen
kunnen werden.
Het ligt in do bedoeling van s-
ter, acht-ereenvolgem dergelijke bespre kin
gen t-e houdon omtren t, verschillend e an
dere takken van industrie, die in nioeiliik-
heden verkoeren, o.rn. de metaal-, de che
mische, de glas- en aardewerk- en dc
papier» industrie.
Ongeveer gelijktijdig met dit I cm i IJ
lazen we in de mededeelingen van de Ver
v. Nederl. Werkgevers een bericht, waar
uit blijkt, dat men er in de Verocniging
weinig mee is ingenomen, dat er belangen
der nijverheid aan Ministre Aalborse wor
den toevertrouwd--
„"Wel was de industrie er aan gewend,
geraakt, diat men haar belangen in Re-
geeringskringen sleclits eene secundaire
of tertiaire pkats toekende, dat het ech
ter eenmaal zoover zou komen, dat aan
den heer Aalberse de leiding van bet
Departement van Nijverheid zou wor
den opgedragen, daaraan had niemand
geloofd. Want de. heer Aalberse ui yc
uitnomonde kwaliteiten hebbenhij mist
één ding: hot vertrouwen der nijver
heid, het vertrouwen dus juist van die
genen, wier belangen hij in deze zoo
moeilijke tijden moot voorstaan. Ons
beklemt dan ook de vrees, dat deze
persoon niet de krachtige verdediger
der nijvotheidsinteressen aal blijken 'e
zijn, die thans zeker noo-dig is dat
onder dezen l>c win dv oord cr de waar
heid zal worden tentoongesteld van do
vroegere bepaling onzer Statuten, dat
te ver doorgedreven sociale wetgeving
onvermijdelijk moet leiden tot onge-
wenseht© bescherming".
Is zulk een oordeel niet erg voorbarig èn
erg oppervlakkig?
Salarissen van gemeentepersoneel.
Burgemeesters, Secrcarisson,
Ontvangers.
De Minister van Binnenlandsohe Zakeö
heeft aan de Ged. Staten der provinciën:
heb volgende geschreven
Meermalen komen te mijner kennis go-
vallen van onthouding van goedkeuring
door college© van Ged. Staten aan ge-
mee ntebegroo tingen op grond van naar heè
oordeel van die colleges te laag uitgetrok
ken salaris van personeel in gemeentelijken
dienst.
Nu algemeen gestreefd wordt naar be
perking van kosten van den openbaren
dienst wil het mij voorkomen, gewenscM
te zijn, dat de colleges van Ged. Staten bf
de beslissingen omtrent bedoelde begrocx
tingen er van indachtig zijn, dat. pressie
van hooger liand tot opvoering van saiarw
ware te vermijden of althans tot uiterst©
gevallen te beperken.
Daartoe veroorloof ik mij, voor zooveeJ
noodig, de medewerking van uw college h<
to roepen.
