je Jaargang Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN. DC! kat. £€5 SI S£t 3ER 1SS2 Wo. .it?' 4 ABONNEMENTSPRIJS bedrasgt bij vooruitbetaling Voor Leiden 1» cent per week, 2.60 per kwartaal. Bij core Agenten 20 cent per week, ...60 per kwartaal, franco per poet 3 2 85 P" kwartaal. Geïllustreerd Zondagsblad Is voor de Abonné's verkrijgbaar holaline van 60 ct. per kwartaal, by vooruitbetaling. Af- derlijte nummers 6 ct.. met Geïllustreerd Zondagsblad 10 ct. Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen. TELEFOON INTERC. 935 POSTBUS No. II. DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: op Zo terdag 35 cent per regel Overige dagen 30 cent ppr rege' Voor Ingezonden Mededeelingen wordt bet dubbele van bet tarief berekend. KLEINE ADYEETENTIEN, van ten hoogste 30 woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, buur en verhuur, koop en verkoop f 0.75 's Zaterdag, overige dagen f0.50. t nummer bestaat uit twee bladen Net het oog op te verwachten evloed van advertentiën voor de Winkelweek, verzoeken wij ji, Adverteerders hierbij beleefd, nnne advertentie-copie nog DEZE EEK aan ons bureau te doen ekomen, ten einde de noodige er aan te kunnen besteden, lii 't vertrouwen, dat aan dit srzoek zal worden voldaan. Hoogachtend, DE ADMINISTRATIE. waarde van den gulden. De waarde' van den gulden wordt over- hat en onderschat. Ze wordt overschat. 't Is een domheid, meer speciaal eigen onzen tijd, dat de waarde van het «zit allerdwaast wordt overschat; Ibezit is niet alleen hoofddoel maar 5 maatstaf voor... waar dee- ling! Katholieken, zelfs geostelijk- itwückelde, overigens brave Ka'tholie- en, blijken vaak voor de aanwezigheid in andere eigenschappen in hun evon- tosch bij afwezigheid van geldbezit aar betrekkelijk weinig waardeering te «bbenterwijl geldbezit, helaas, al te kwijls wordt geadoreerd! 'n Ergerniswekkende domheid over bading van de waarde van den gulden! üfaar de waarde van den gulden ïigszins anders bedoeld wordt ook nders chat! 3n gaarne laten wij hier nog eens de le aandacht vallen op wat de minister Financiën heeft verklaard bij de toe- iting van zijn millioenen-nota: „Bedacht behoort te worden dat het grootste cultureel©, hygiënische, sociale en defensieve belang op dit oogenblik is de veiligheidsstelling van den gulden. Wanneer deze zijn gaafheid verliest en dan om de be kende redenen in steeds sneller tem po, zullen al die belangen, en vele andere bovendien, binnen afzienbaran tijd op de meest benauwende wijze .in - gedrang komen." 't Is 6terk gezegd eigenlijk te sterk. Juister ware het geweest, wanneer er ver- Waard was, dat „de veiligheidsstelling yan den gulden" een voorwaarde is (niet eens in alle opzichten een „can- ditiosine qua non") voor „het grootste eultn oxit hygiënische, 6ociale en döfensievie jelang". Die veiligheidsetelling zelf öch omvat nog niet. die reeks van groote ilangen in zich. Maar, met deze beperking, vestigen wij - we herhalen het gaarne de gespan- attentie op die woorden. Het. is in nle oprichten van zeer groot belang, dat land blijve bewaard voor een finam- «ele catastrophe, als in Duitschland en wstenrijkEn de regeering wil blijk baar dat doel allereerst nastreven een negatief doel, zoo men wil, maar dan km van zeer groote positieve beteeke- "s. Niemand kan ontkennen, dat de re- iWtog zich een onverwoestbare eorozuil Plichten in de wereld-geschiedenis, zoo jjl dat doel zal weten te verwezenlijken, k u om ^t doel veel, wat op ichzelf goed en mooi en nuttig is m o e t 'ijken, daarvan doordring© ieder onzer ucti ten diepste! buitenland. Volkenbond, De leening aan Oostenrijk. .^olkenbondscommissde heeft zioh 'Sd met het rapport der Saib-cotm- voor Oostenrijk, waarbij aiLs voor- VOOT lceniiug van 520.000 000 B on®n ^l'oCndio wordt geeascht: voo,r onafhankelijkheid en on- ^baarheid van de Oostenrijksche c*.ve,pdeeling der leening naar pro- tolcn •°vc'r deelnemende mogend- interne hervormingen en een con- nunissde van den Volkenbond'. öe-Qostersche kwestie. NIEUWE VREDESCON EER E.NTIE. b ®sprekingon te Par ij s tteï>i,0Chlen(i ^e,k5ei1 l°rd Curzon en de V rr,B»gezaa^ te Par'js eciï bespreking bfprnni- 1>0,ncaré' als inleiding van de Eschon n le gistermiddag plaats had 0»f Po,n"r6, Cu;,on en Sfofza. Ue/v'00' w 0 r d t medegc- 1<j a t men het eens is geworden over de wen- schelijkheid om zoo spoe dig mogelijk een confe rentie b ij een te roepen, waaraan Engeland, Italië, Frankrijk, Japan, Grieken land, Roemenië, Joeg o-S 1 a- vië en Turk ij e zullen deel nemen en welke zal die nen om de voorwaarden voor een toekomstigen vrede te regelen. Tegelijk met het- bericht, dat de confe rentie Poincaré-Curzon tot Vrijdag is ver daagd, komt de tijding, dat er een spoed zitting van het Britsche kabinet op gis teravond is gehouden. Er was tevoren geen kabinetszitting in in overweging genomen, doch er werden spoedtelegrammen naar de ministers ge zonden on Lloyd George keerde haastig van zijn buitenverblijf terug. Naar verluidt, is de kabinetszitting bij eengeroepen naar aanleiding van een me- dedeeling van Curzon betreffende zijn onderhoud met Poincaré. Het Turkse he standpunt Het Turksche standpunt wordt als volgt gepreciseerd: Er bestaat geen kwestie der zee-eng ten, aangezien de regeering van de groote nationale vergadering van Turkije twee jaar geleden een nationaal pact. opstelde, waarin zij het principe van de \rijhei«1 der zee-engten aanvaardde. De rogeering van de groote nationale vergadering van Turkije is bereid om de details aangaan de deee kwestie te bespreken. Wat betreft, de kwestie van Constanti- riopel en Tracië zal de regeering van de groote nationale vergadering van Turkije eischen, dat Constantinopel en Thracië aan Turkije zullen, worden teruggegeven. De toestand in het Oosten In den toestand in het Nabije Oosten schijnen weinig wijzigingen tb zijn geko men. Turksche afdeelingen, die naar het Noorden oprukken, zijn blijkbaar aange komen in dorpen, welke gelegen zijn in de neutrale zone, welke in het verdrag van Sèvres was vastgesteld, doch buiten de gewijzigde zone vallen, welke later door de geallieerden werd vastgesteld toen dat verdag werd herzien. De Turken schij nen een zekeren afstand verwijderd te zijn van alle punten, welke bezet zijn door geallieerde troepen, met welke zij niet in contact zijn gekomen. Naar aanleiding van Kernals beweerde verklaring, dat, al zou hij de neutrale zone eerbiedigen. Tsjanak en Ssmid t<ot een andere categorie zouden behooren, daar zij door de Grieken bezet zouden zijn geweest, verneemt Reuter dat er in geen van beide steden een Grieksche be zetting heeft vertoefd. De brand te Smyrna. De brand te Smyrna, welke thans ge» bluscht is. heeft ongeveer een oppervlakte van 250 HA. beslagen. De Fransche kerk is blijven staan, evenals de Italiaansche arbeiderswijk. Geen Russische hulp Ran Turk 'ij e. De sovjetregeering heeft naar uit Mos kou wordt bericht besloten, dat geen Rus sisoh leger naar Klein-Azië zal worden gezonden om de Turken te helpen. Het negende Russische leger of het Kaukasi- sche leger, waarvan de uitzending ver wacht werd, zullen worden vastgehouden aan de Russische grens en zullen spe ciaal dienen voor de bewaking der olie— velden in de omgeving van Bakoe. Het Russische hoofdkwartier heeft be richt ontvangen, dat de Turken een groo te troepenmacht, bijeenbrengen om tegen Constantinopel op te rukken. Generaal Daniloff acht de bescherming van de olie-velden noodi^. De berichten, dat de Russische troepen aan de Poolsche grens versterkt zouden zijn, worden tegengesproken. De nederlaag der Grieken Omtrent de Grieksche verliezen is met absolute zekerheid nog weinig bekend, daar de Grieken cr het zwijgen toe doen en men dus geheel aangewezen is op de balans, welke de Turken hebben opge maakt en die vermoedelijk wel wat ge flatteerd zal zij-n ten gunste der laatst genoemden. De Tevhid, epn Turksch blad, schatte onlangs do Grieksche verliezen op 40.000 soldaten en 3100 officieren van alle ran gen krijgsgevangen, 284 kanonnen, 1200 mitrailleurs, 1400 auto's, 28 vliegtuigen, 400 automatische geweren en 8 tanks buit gemaakt. Buitendien waren ongeveer 30.000 gesneuvelde Grieken geteld. De Turksche opmarsch is bliksemsnel geschied. Op 27 Augustus werd Karahissar met do bajonet genomen, 28 Aug.^trok de Zuidelijke vleugel der Griekschearmee terug, 30 Aug. vielen na een gevecht Oes- jah en Ivoetahia. 1 Sopt. zijn Gucdoz, Se.'d Gazi en Eskisjchir ingenomen, waarna de noordelijke vleugel terug moest. Toen werd de catastrofe steeds ernsti ger. De noordelijke legergroep werd ge heel uiteengeslagen, Broessa viel den Tur ken weer in handen en^hoe 't met Smyr na gegaan is, dat heeft men de laatste dagen ervaren. Duitschland. De Duitseh-Belgische onderhandelingen. Het einde van het geschil Jaspar, de Belgische minister van bui- tenlandsche zaken, heeft aan dr. Lands berg, den Duitschen gezant te Brussel, verklaard, dat de Belgische regeering de door de Duitsche Rijksbank getroffen re geling aanvaardt. Hierdoor is dus het mo ratorium van zes maanden voor de bodra gen die sinds 15 Augustus vervallen en voor een bedrag van 270 millioea goud mark ingewilligd. Zoodra de schatkist- wissels voor den 15den Augustus en den 15den September in haar bezit zullen zijn zal de Belgische regeeriag officieel de commissie van herstel in kennis stellen. De Berlijnsche bladen melden dat de commissie van herstel pas over eenige dagen omtrent het Duitsch-Belgiscl.e ver gelijk een beslissing zal treffen. Volgens de Vossische Ztg. acht men het te Parijs vaststaande, dat de commissie van herstel geen bezwaar zal maken. Men wacht nu fe Berlijn op het toestem mond antwoord van het Belgische kabinet Zoodra het inkomt zal het Duitsche rijks, kabinet bijeenkomen om te beslissen dat de eerste schatkistwissels tot een bedrag van 100 millioen goudmark ea voorzien van de onderteekening van den president der Rijksbank ter beschikking van de Bel gische rogeering zullen worden gestéld. De houd i i. g v a n F r a n k r ij k. Frankrijk zal het Duitsch-Belgisch accoord erkennen, maar wenscht in zoo verre reserve te maken, dat later te zij nen aanzien geen bereep kan gedaan wor den op datgene wa' particulier tusschen Duitschland en Engeland geregeld werd. De overeenkomst tusschen de Fransche en Duitsche bouwondernemingen. De Tag deelt mede dat tusschen de Ohambre syndicale dies constructeurs en ciment armé, welke 8S Eransche bouw ondernemingen omvat, en de Lehrer-von Siemens Vereaaiigte Bausiboffindustrie te Berü'ijn op 14 September te Pairijs een over eenkomst is gesloten betreffende het her abel van he-t Fransche verwoeste gebied. Frankrijk. De Russische petroleumindustrie. Naar de „N. R. Ort." verneemt, heeft Dinsdag te Parijs een bijeenkomst plaats gehad, ran de voornaamste belanghebben den van alle nationaliteiten, de Ru&sen inbegrepen, bij die Russische petroleum industrie. Een intetttuationaall comité ter behartiging van de gemeenschappelijke be langen is gevormd en eenige beginselen zijn aangenomen, waarvan de voornaamste is, dat op geenorlei wijze mag worden ge raakt aan de belangen en de verkregen rechten van de eigenaren wier beaat door de wetgeving der Sovjet-regeering ver vallen is verklaard. Engeland. De lersche kwestie. De Valera te Dublin? Volgens een Reutar-boriebt uit Londen, heeft de Daily Express uit Dublin verno men, dat de Valera zioh daar ophoudt en bracht onderhandelingen aan te knoopen met de voorloopige regeering van den Vrijstaat. Het zou met de muniliq en Levensmid delen voorraden der rebellen slecht gesteld zijn. zoodat men den naderenden winter- veldtochit met wees tegemoet zoet. Bulgarije. De revolutionairs beweging onderdrukt Volgens het Buig. Tel. Ag. is het de rogeering gelukt oon een oomplut van na» itionalistisahe elementen te verijdelen, die benden gevormd hadden, en met het over schot van het Wrangelleger in contact stonden, om de re-geering door een staats greep, die op' lf September te Tirnowo zou beginnen, te doen vallen De positie der regeering is hierdoor verzekerd. Amerika. De „Bonus Bill". President Harding heeft zijn veto uitge sproken over de ..Bonus Bril" voor sol daten. Het wetsontwerp is zonder te zijn goedgekeurd aan het congres terugge zonden. Do president verklaarde iai een bood sclvap, dat hij het eens is met liet doel der we.t, doch dat hij deze niet kan ondertee- kcn.cn. Het congres, zegt hij, heeft \er- zulrnd in de iukeiustea-te voorzien, waar uit de schenkingen, moeten worden be taald. -Argentinië. De hulpverleening aan Rusland. De Argent ijnsche regeering heeft aan het parlement voorgesteld om voor de hulpverleend®,g aan Rusland, een ore-diet van 5 millldoen pesa's, (dat is thans een bedrag van me_©r dan een kwart millioen pond sterling), toe te staan. Het voorstel houdt te.vens in, dat dit bedrag, zonder rente, zal worden, teruggeven, wanneer de amstanddgheden dat zullen toelaten, en dat het geld bestemd zal worden ora levensmiddelen in Argentinië te koopen. Buitenlandsche Berichten. Ernstig ongeluk cp ccn«Autobaan. Naar uit Kansas City aan L'Auto ge seind wordt, had bij de opening van een nieuwe auloiv.obielenbaan aldaar een ernstig ongeluk plaals. De wagen van Roscoe Sarles kwam in botsing met dien van Paolo, en werd builen de baan geslin gerd. Sarles was op slaanden voet dood, terwijl Paolo ernslig gewond werd. Ver der kwamen Thomas. Murphy en Hearne met elkander in botsing, waarbij Thomas en Hearne gewond werden. De mijnramp te Jacksan. Dc bedolven mijnwerkers in de Argonaut- mijn te Jackson, in den Staat Californië, zijn naar wij reeds hebben gemeld tenslotte door do reddingsploegen bereikt Zij bleken alle 47 dood te wezen. Nadat de instorting was •geschied was er 27 dagen gearbeid om tot de slachtoffers door te dringen. Het bleek dat de omgekomenen na de ontploffing op 22 Augus tus neg maar kort kunnen hebben geleefd. De ongelukkige® hadden, nog gepoogd, door bet bouwen van een schot zich de verstikkende gassen van hot lijf te houden De kieren en openingen in de afsluiting hadden-zij met hun bleeren trachten te dichten. Vele lijken waren naakt. De dood moet hen echter hebben over vallen terwijl zij bezig waren met het bouwen van den afeluitingsmuur. De brand bcudt nog steeds aan Noodlijdende priesters. Men schrijft uit Aken aan „de Tijd": Van den kansel in een katholieke kerk werd Zondag jl. op den financieelen nood der kape laans gewezen. De betreffende geestelijke deel de mede,, dat hij, ora het leven te behouden, getracht had een betrekking als nachtwachter te krijgen De uit deze preek sprekende pries ternood was pijnlijk. Veel verzwegen armoe, de voordurende gast in het huishouden der jonge priesters, wordt openbaar. Het inkomen der priesters, alle verdiensten inbegrepen, be draagt 170 m?rk per dag. Met dit geld. dat nog niet goooog is om een pond margarine te koopen, moet hij alles bekostigen. Van dit geld moot hij ook nog den bedelaar, die aan de deur aanklopt, een aalmoes geven, mot die 170 mark per dag moet hij misschien nog schulden betalen uit zijn studententijd of oude gebrekki ge oudera ondersteunen. Of zulk een schrale bezoldiging de autoriteit des priesters, die ook zijn stand moet ophou den, verstrekt? Neen. zulk een jammerlijke bezoldiging is hemeltergend. Hier moet hulp geboden worden, en wel spoedig. Het katho lieke volk, dal zijn priesters eert en bemint, mag zulk een ondragclijken toestand niet dul den. Ook behoort het tot den plicht van den staat, die nog op de gelden van de seculari satie teert, het hongertractement der priesters te verhoogen Het onderwijssysteem in Rusland. Een nieuw fiasco der Sovjet Hoe meer de bolsjewisten experimenteeren, hoe meer bet hopelooze van hun stelsel aan hot licht treedt Zoo geelt de „Iswestia" van 10 September weer een artikel van S. Mitskevich,. een der sovjet-school inspecteurs, die een noodkreet slaakt over de domheid de-r onderwijzers van de nieuwe opleiding. Het prachtsysteem, waar va® de lof in de eerste drie jaar van het sovjet-regime werd bezongen, heeft zijn glans verloren. ,De echoolinspecteur laat zich over het we tenschappelijk peil der onderwijzers o. m. als volgt uit: ,,fk wist vooruit, aldus Mitskevich, dat bet peil der onderwijzers laag was en vooral van hen, die gedurende de laatste vijf jaar in hot vak ^ijn gekomen, maaj mijn ergste vrees was niet voorbereid op wat een gedetailleerd onder zoek aan het licht bracht. Dizo „onderwijzers" konden de meest een voudige vragen niet beantwoorden Sommigen zeidon, dat de zon zich om de aarde bewoog, anderen wisten niet, aan welke zee Peters burg was gelegen of welko westelijke landen het huidige Rusland begrensden. Enkelen ver klaarden Duitschland, anderen Oostenrijk en zelfs Frankrijk; er was er slechts één, die een juist- antwoord gaf We vroegen, wie de hui dige wetgevers van Rusland waroD. Het ant woord luidde: „Leni® en Trotzki", Niet echter slechts in politieke, historische en geografi sche kwesties bleek gebrek aan kennis te be staan maar ook in andere vakken constateerden wij vergaande onwetendheid. Dit alles hooft evenwel betrekking op Mos kou, \ervolgt Mitskcvicb, wat dam te vei wach ten van de provincies. De communistische par ty en do sovjet-regeering moet veel aandacht HET VOORNAAMSTE NIEUWS. Bij Kon. besluit is tot voorzitter van dc Tweede Kamer Ixniocim) Mr. Dr. D. A P. N Kooien. Gisterenavond zijn II. M. dc Koningin en Z. K. II. dc Prins op het Loo terugge keerd. Dc Kweekschool voor Zeevaart als spe ciaal opleidingsinstituut voor lccrlwig- ondei-offieier wordt opgc lieven. Een vredesconferentie ter regeling van den Ooslcrschcn vrede in 't zicht. Het herstel van het verwoeste gehied. wijden aan het onderwijsvraagstuk en allereerst dezo aandacht vestigen op bet comnrssariaat vsn onderwijs. want*het is geen geheim, dat dit een van de zwakste commissariaten is. Er moet daar een nieuwe staf komen en een grond:ge reorganisatie plaats hebben. Maar eerst dienen de salarissen der onderwijzers ver hoogd te worden, want zij zijn nu aanzienlijk beneden bet Les'ann-minimum! BINNENLAND.' Voorzitter Tweede Kamer. Bij Kon. besluit is tot voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal voor he^ tijdvak der tegenwoordige zitting benoemd mr. dr. D. A. P. N. Kooien, lid dier Kamer. De reis van de- Koningin naar Skandinavië. Terugkomst. De Koningin en Prine Hendrik zijn gis teren om half zeven per extratrein te 01- dcnzaal aangekomen. Na een oponthoud van zos minuten ziin zij verder -gere.sd- naar Het Loo. Aan het, station was ter begroeting aanwezig de burgemeester van Oldonzaal N. X. Th. M. Vos de Wael, wiens dochtertje do Koningin bloemen aanbood. Gisteravond om 8 uur 6 zijn do Konin gin en do Prins op Het Loo teruggekeerd. Zij werden op het perron begroet door de Prinsos, die met haar oikKts Iar.e-s oen talrijk publiek naar het palels terug wan delde. In de vestibule werden de Koningin en de Prins verwelkomd door de Konin gin-Moeder, len. .MORAAL EN WINST. Geen Kolentrust. De leden van de 's-Gravenhaagsc-he Vei; eeniging van R.-K. Handelaren in Brand stoffen St. Laurentius waren ter vergade ring bijeengeroepen 'en de secretaris deel de mede, dat hij ter bestuursvergadering van de bramL'.offenhandelarenvereeniging Gemeenschappelijk Belang was gencodigd, waar hem was verzocht, in een ledenver gadering van St. Laurentius een voorstel lot prijsverhooging in te dienen, zooals liet besluur van Gemeenschappelijk Be lang in haar le houden ledenvergadering zou doen. Het bleek evenwel, zegt de Rsb., dat vele leden van St. Laurentius ernstige be zwaren hadden op dit voorstel in ti gaan, en toen dan ook de geestelijk-adviseur naar voren bracht hoe de leden, als R.-K, verplicht waren in deze ernstige tijden met den algemeenen noodtoestand mede te werken door voor zoo billijk mogelijke prijzen te verkoopon, werd het vcorste! tot prijsverhooging met op één na alge meen© stemmen verworpen. Uit de 9igarcnnijverheid. Geen arbitrage. Woensdag heeft, naar „Het Volk" meldt, te Uitrecht een conferentie plaats gehad tusschen de arbeidersvertegonwoor- digers en de patroonsorganisaties in de sigaronnii verheid. In de eerste plaats werd besproken het door de confessioneels arbeidersorganisaties godan» voorstel het hangende geschil aan arbitrage te onder werpen. Do patroons hadden, zooals men weot, voorgesteld den arbeidstijd voor allo arbeiders van 45 op 48 uur per week te brengen, vo-or de stukwerkers een loonsverlaging van 5 pet. in te voeren en d)e desbetreffende overeenkomst op 31 December 1922 te beëindigen. Het arbitrageroors!cl werd door beidfl patroonsbonden afgewezen. Hierna stelden de patroons voor, de overeenkomst "te doen afloopen op een minder ongunstig tijdstip en dit te be palen op 31 Maart 1923. Do arbeidersorganisaties 'zullen hier over voor 1 October beslissen. ,St. Lucas". In dc gi-'cr i. te Utrecht voortgezette algemerne vergadering van den NederL R.-K. bond van schilderspatroons St. Lu cas zijn dc lieeren Picric, J. Bökkcrink enj J. Borgman als bestuursleden herkozen; in dc plaats van den heer L. Th. Verkuy-

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1922 | | pagina 1