Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN. BINNENLAND. 3e jaargang. DINSDAG 5 SËH.é.»&ER 1922 No. 3920 ^ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling Voor Leiden 19 cent per week, 2.60 per kwartaal. Bij ome Agenten 20 cent per week, Fronco per post 2.60 per kwartaal. J 2 96 per kwartaal. ■t Geïllustreerd Zondagsblad Is voor de Abonné'a verkrijgbaar betaling van 60 ct. per kwartaal, bij vooruitbetaling. Af- Eerlijke nummers 6 ct., met Geïllustreerd Zondagsblad 10 ct. Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen. 1 TELEFOON INTERC. 935 POSTBUS No. II. DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: op Zaterdag 35 cent per regel Overige dagen 30 cent per rege Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het dubbele van het tarief berekend. KLEINE AUTERTENTIEN, van ten hoogste 30 woordan, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en verhuur koop en verkoop f 0.75 '3 Zaterdag, overige dagen f 0.60 It nummer bestaat uit twee bladen Kiesverenigingen. Met belangstelling hebben we gevolgd feoheidene Z aterdaigavond-ajtikelen in 0 Maasbode", handelend over Kiesver- lieing, politieke actie e.d. Ia het. laatste artikel van Zaterdag pond trof one een onvolledigheid, 0 naar het ons voorkomt, niet kan arden toegeschreven aan het feit, dat nog een vervolg zal moeten komen. Daarin wordt n.l. gespoken over „De esvercenigingen en haar taiak". En. on- iwonden wordt verklaard, dat „wij de idige organisatie der benoeming van ndidaten (niet) zouden willen behou- in'.En verder: „Ook wanneer dit ter rduidelijking het karakter der kies- rtenigingen zou zijn gewijzigd, wanneer niet langen* zouden zijn electorale in- rumenten alleen, doch afdeelingen, cel- n als 't ware, der partij, organen van ilitiek leven, dan nog zouden wij van 1 huidige wijze van benoeming der can- daten niet willen weten, want zij zou et gewenscht-stelselmatige, het orgami- erende, missen." Inzake candidaatstellingen moet due de voegdheid van de Kiesvereenigingen, aar de meening van de „Msbd.", worden igekort. Hoe wordt nog niet gezegd, laar duidelijk i6 de bedoeling, om aan de ilitieke leiding in den lande méér invloed i «henken. Over deze opvatting vandaag niet. Maar ligt. hier niet een onvolledig- eid inzake de opvatting van de taak er Kiesw?rfcetnigingien? Beschouwt men m electorale taak niet uitsluitend met et oog op de Kamerverkiezing? Er gt toch ook een zeer voornaam deel ha ir taak in het candideeren van personen oor Prov. Staten en Gemeenteraad! nu moge men voor de Kamer- andideering den Kieevereenigingen ra deel van haar macht willen ontne- nen wij kunnen ons niet voorstellen, at zulks m 0 g e 1 ij k zal zijn voor de laten en minder nog voor de Raads- irkiezingen! electorale taak der Kiesvereenigin- .1, ons inziens hoe deze ook zullen eranderen bij de candideering voor de emeentoraden onverzwakt blijven, moe- ?n blijven. Alleen en dit zij ihier terloops, maar 1 reeds met vollen nadruk gezegd allen, in de toekomst meer de vaak in et verleden, de besturen der locale Kie6- ereenigiugen daarbij leiding, wel- vorwogen en krachtdadige leiding hebben BUITENLAND. Volkenbond. Do derde vergadering. De derde vergadering van den Volken- ond heeft gisteren haar eerste bijeen- omst te Genève gehouden. De gedelegeer en van 44 staten waren aanwezig. De pu- •lieke tribunes waren stampvol. Om 11 lur 15 heeft Da Gama, gezant van Brazi- ië Ie Londen, die voorzitter van den Vol- enbondsraad is, de vergadering geopend, "ij zeide onder meer, dat de Volkenbond 'groeit in het politieke leven van de we- 'eld als een noodzakelijk organisme voor Om normalen ontwikkelingsgang. Hij btirdl geen staat boven de staten. [-Edwards, gedelegeerde van Chili, is tot voorzitter van de Volkenbondsvergadering jekozen. Vervolgens zijn er zes commissies sa- nengcsteld, de eerste voor juridische wcslies ea kweslies van de samenst'el- mg, de tweede voor de technische orga- jisalio, de derde voor de beperking van ;.e "Opening, de vierde voor finan- f.6'6 kwesties en kwesties van het bud- „f.e v'j^e voor sociale en algemeene westies, en de zesde voor politieke kwes- Heden zullen de ondervoorzitters wor- fle" gekozen. Serruys (Frankrijk) is gekozen* tot voor- lillcr van de economische commissie uit fee Volkenbond. heeft gesproken met verschillen- u°01den van delegaties. Hij heeft hun toestand van zijn land en het stand- n van z'jn regeering uiteengezet. I De Oostenrijkse lie kwestie. kan" !erband. me^ ^ot bericht, dat bonds- seller Seipel persoonlijk naar Genève er, ^ken om daar de zaak van Oos- fc-JJ verdedigen, verneemt het „N. LMrMJournal" da^ Genève twee 'dinV z'Jn ingekomen voor do red dol ^^^nrïjk, waarvan het een Kalis- *v'.°'ne Entente, het andere door ieidn ^d°ewerkt. Daar tusschen deze ^'aan t Politiek? tegenstellingen be- N'iliik™6 ^'pvonconine- dreigen te |Dj$ J. Ln- trachtte men een compro- r vinden, dat een gemeenschappelij ke actie d-er genoemde staten mogelijk zou kunnen maken. Daar evenwel beide problemen in beginsel van zeer groo' be lang waren, is minister Grünberger, die van alle volmachten was voorzien, terug gedeinsd voor de verantwoordelijkheid om een beslissende keuze te doen en heeft men Seipel naar Genève doen komen. Overigens nemen de besprekingen, naar uit Genève wordt gemeld, een gunstig verloop. Officieel wordt medegedeeld, dat de reis van Seipel geschiedde op dringend verzoek van buitenlandsche regeeringen, zoodat hij zijn oorspronkelijke plannen wijzigde. Hot ontwapeningsvraagstuk. De commissie voor de ontwapening is ten aanzien van de kwestie der vergiftige gassen de meening toegedaan, dat eerst wanneer zij de mededeeling heeft ontvan gen, dat de Ver. Staten de overeenkomst van Washington ter kennis hebben ge bracht van de leden van den Volkenbond, om hun adhaesiebetuiging te ontvangen, het oogenblik zal zijn gekomen om de le den van den Bond uit te noodigen het ac- coord tte ratifieeren. Wait de particuliere vervaardiging van en den handel in wapens betreft, nam de commissie een motie aan, beoogende het zoekon naar de grondslagen voor een even tueele samenwerking met de Ver. Staten. De commissie adviseert den Raad om het beginsel van de beperking der bewa pening ter zee, vervat in het accoord van Washington, uit te strekken tot de sta ten, die dit nog niet hébben geteekond en tot de -spoedige bijeenroeping van. een in ternationale conferentie der staten-leden, tér uitwerking van een overeenkomst in- zako deze beperking. Er hebben 23 regeeringen geantwoord op het verzoek om haar meening uiteen te zetten omtrent de eischen van de vei ligheid ter zee, in verband met de inter nationale toepassing en do geografische ligging dér landen. Üit deze antwoorden ontvangt men niet alleen den indruk van den oprechten wensch om dé nationale bewapeningen en de uitgaven daarvoor bot een minimum te beprken, maar ook van het belang der reeds bereikte resultaten. Duitschland. Om do autonomie van Opper-Sileztc. De in Opper-Silezië gehouden stemming over de vraag; autonome staat in het rijk of autonome provincie in Pruisen, heeft, naar men reeds thans kan zeggen, een overweldigende meerderheid voor het blijven bij Pruisen tot resultaat gehad. Do deelneming was goed; zij bedroeg volgens de tot nu toe bekend geworden resulta ten 70 A 76 van de stemgerechtigden, waarvan ongeveer 90% voor het blijven bij Pruisen stemde. Het incident te Obercassel. De Duitsche gezant te Brussel, dr. Lans berg, heeft namens zijn regeering aan den Belgischen minister van Buitenlandsche Zaken zijn leedwezen betuigd over het gebeurde te Obercassel. De districts-pre sident van Dusseldorp heeft aan de Bel gische autoriteiten de medewerking der speciale politie van Essen aangeboden voor het opsporen van de moordenaars en hij heeft een som van 100.000 M. uitge loofd voor dengene, die aanwijzingen kan verstrekken, welke tot arrestaties kunnen leiden. De burgemeester van Obercassel, die met verlof afwezig was, is onmiddellijk teruggekeerd en heeft aan de Belgische autoriteiten zijn leedwezen betuigd. Met hot oog op deze hulpvaardige houding van de Duitsche autoriteiten en op het feib, d'at het zoo goed als vaststaat, dat de schuldigen zich onder de gearresteerden bevinden, zijn de waarnemende burge meester en de commissaris van politie, die als gijzelaars waren gearresteerd, weer in vrijheid gesteld. De staat van beleg te Obercassel blijft voorloopig nog gehandhaafd. De bezoekers van het café Köningshau- sen tegenover de kazerne te Obercassel, die na den moord op de beide Belgische militairen werden aangehouden, bevinden zich nog steeds in voorarrest. Bij het on derzoek is vastgesteld, dat de kogels niet afkomlig zijn uit de revolvers der beide Duitsche politie-agenten, die zich endor de bezoekers van het café bevonden. De zoon van den café-houder, die ernstig wodt vedacht, blijft ontkennen. Ongeregeldheden te GliarloltCDburg. Zondagmiddag zijn in Charlottenburg ernstige ongeregeldheden ontstaan. De communistische partij had Zondag de communistische arbeidersjeugd opgeroe pen om togen den levensmiddelen\voek?r te demonstreeren.Na afloop van de demon stralie vormden ongeveer duizend - leden van den Communistischen Jeugdbond een opfoehb. die in Charlottenburg het ver keer van voertuigen en trams belemmer de. Beambten van de veiligheidspolitie wilde de- demonstranten naar de rechter zijde van den weg leidon, waartegen de demonstranten zich echter verzetten. Een van de jongens, die op een tramwagen ge spronge was en tot tegenstand tegen de bevelen der politie aanspoorde, werd ten slotte gearresteerd. Dat was het signaal voor zijn medestanders om zich op de po- illie te werpen en te trachten den gear resteerde te bevrijden. Het gelukte de po- liie echter hem naar het politiebureau te brengen. Nu trachtten de communis ten het politiebureau te bestormen. Om dit te verhinderen was de politie genood zaakt van de schietwapens gebruik te ma ken. Eerst werd in de luht geschoten en toen dit niet hielp volgde een salvo met scherp. Een der voornaamste schreeu wers kreeg een schot in de knie; drie an deren werden ongevaarlijke gewond. In een lijkenhuis werd een arbeider binnen gebracht; men weet echter nog niet of deze bij de opstootjes is gedood. Eerst na vele uren kan de rust worden hersteld. Oostenrijk. Eon Tsjechische eisch togen Oostenrijk afgewezen. De „Chicago Tribune" meldt, dat de rechtsgeleerde experts van de Commissie van Herstel een eisch, door Tsjecho-Slo- wakije tegen Oostenrijk ingesteld, en be treffende een kwart van de kunstschatten van Weenen, hebben afgewezen. Deze be slissing is nog niet door de Commissie zelf goedgekeurd, maar de goedkeuring is reedö verzekerd en beteekent nog alleen maar een kwestie van tijd. De Tsjechen hadden n.l. betoogd, dat koning Rudolf van Bohemen meer dan 200 jaar geleden een enorm aantal kunst schatten naar Weenen overbracht, en dat de Tsjecho-Slowakijscho republiek, als op volgster in rechten van het vroegere Bo hemen, thans recht heeft op teruggave dier schatten. Krachlens het verdrag van St. Germain viel deao --vordering onder de competentie van de Commissie van Her stel. Do eisch omvatte o.ra. heele reeksen schilderijen van oude meesters, voorwer pen van kunst, die than3 zelf niet bij be nadering te taxeeren zijn, en d/ie eigenlijk de voornaamste eigendommen van waar de uitmaken van het hongerend Oosten rijk. Het geval is onderzocht door de juridi sche deskundigen van Amerika, Frank rijk en Engeland, en deze hebben in hun rapport den Tsjech ischen eisch eenstem mig afgewezen. Drukkers-staking te Weenen. De zetters van alle courantendrukke rijen hebben zich aangesloten bij de sta king der boekdrukkers, welke reeds ver scheiden dagen duurt, zoodat heden te Weenen geen enkele courant meer zal verschijnen. Engeland. Rolletjes in Britseh-Indië. Ongeregeldheden in Muitan Er hebben ernstige ongeregeldheden plaats gehad tusschen Moslims en Hindoes inMultan (Punjab) Voortvloeiend uit een Moslimsch gedenkfeest, waarbij vele doo- den zijn gevallen. Bij de relletjes te Mui tan zijn vele gebouwen vernield door plun dering en brand. De troepen zijn ontbo den, maar hebben niet gevuurd. Lijdelijke ongehoorzaam heid der A k a 1 i-S i k h s. Een R. B. D.-bericht maakt melding van een stelselmatig georganiseerde po ging in Amritsar om het Britsche gezag te tarten déor lijdelijke ongehoorzaamheid van de zijde der Akali-sikhs. Deze verla ten do stad dagelijks in groepen van hon derd en betreden het verboden gebied rond het betwiste Sikh-heiligdom. De po litie gelast den Akalis uiteen te gaan, doch dezen gaan aan den weg zitten, hei lige liederen zingend en wanneer de poli tie de gummistokken trekt om hen te ver wijderen, volharden zij in hun verzet tot eenigen hunner gewond zijn. lederen avond worden er door het bestuur van het heiligdom vrachtwagens uitgezonden voor het vervoer der gewonden naar Amritsar. Tot nu toe zijn 200 Akalis ge wond. Do geestdrift dei' Akalis neemt toe. Eenige Sikh-leden van den raad van den Pundsjab zijn ter plaatse aangekomen ten einde den toestand te bestudeeren. Er zijn tot nog toe geen dooden. De politie heeft geen slachtoffers tengevolge van de lijdelijko houding der Akalis. De Burgeroorlog in Ierland. EenHamburgsch schip met wapens in beslag genomen Den Engelsehe torpedo-jager „Doon" heeft Zaterdag bij de Westkust van Ier land een schip aangehouden en opge bracht, dat uit Hamburg onderweg was naar de Iersche westkust met een lading wapenen en munitie. Het schip is naar de haven van Cork gebracht en later vandaar naar Dublin, waar het ter beschikking van de voorloopige regeering van den Ier schen Vrijstaat zal worden gesteld. Eenaanvalop H gewapende V rijstaattroepen. Volgens berichten uit Cork werd Zater dagmorgen plotseling uit machinegewe ren, die op motorrijwielen gemonteerd waren, en tegelijk vanaf de daken der huizen het vuur geopend op niet gewapen de nationale troepen die langs het ge bouw der „City Club" Irokken om aldaar hun soldij in ontvangst te nemen. Twee man werden gedood en tien ge wond. Doordien er ontplofbare kogels waren gebruikt, werden de slachtoffers vreese- lijk verminkt. Aanval op Macroom. Volgens een officieel communiqué van het hoofdkwartier der regeeringstroepen in Zuid-Ierland hebben drie honderd op standelingen met tien machinegeweren en twee pantserauto's Zaterdagmorgen om vijf uur een aanval gedaan op Macroom. De aanvallers werden in wanorde terug gedreven en over eenigen afstand achter volgd. Gedurende het geheele gevecht, dat acht en een half uur duurde, verloren de regeeringstroepen twee dooden en twee gewonden. De vijand leed zware verliezen. Zij vervoerden hun dooden met behulp van paarden. In deze streek is het thans rustig. Rusland. Een nieuwe hongerwinter. Volgens een telegram uit Charkof heerscht er in de Oekraine een verschrik kelijke droogte. De oogst verdort op het veld. Er is nog maar graan voor enkele weken. Een nog vreeselijker hongersnood dan in het afgeloopen jaar staat voor de deur. Griekenland. De strijd in Klein-Azië. Niet alleen gaat er een Engelsch oor logsschip naar Smyrna, doch ook Fran- sche, Italiaansche en Amerikaansche, ter bescherming der christelijke minderheden aldaar. Van Engelscho zijde worden po gingen in het werk gesteld om ten spoe digste een wapenstilstand te doen sluiten ten einde te verhoeden, dat de Grieken in zee geworpen worden, waardoor de chris telijke minderheden geheel aan de genade der overwinnende Kemalisten zouden zijn overgeleverd. Bovendien acht men het wenschelijk, dat er een wapenstilstand is voor voor conferentie van Venetië bijeen komt. Volgens berichten uit Athene en Kon- stantinopel, die evenwel niet volledig zijn en niet met elkander overeenstemmen in bijzonderheden, staat het er voor de Grie ken in het geheel niet goed voor. Broessa, de basis van het Grieksche Noorderleger wordt met afsnijding bedreigd, terwijl het front op verschillende plaatsen is doorge broken. Uit Koustantinopel wordt gemeld, dat deGrieken alle bruggen laten springen om den voortgang van het Kemalistische le ger te belemmeren. Het tweede Grieksche leger is nauwelijks aan een algeheele om singeling ontkomen. Men verwacht dat de Geallieerden assis tentie zullen verleenen aan de vluchtelin gen uit Klin-Azië, die in Smyrna opge hoopt zijn. De correspondent van de Daily Tele graph te Athene seint dat in verband met de laatste gebeurtenissen, een minister- crisis waarschijnlijk ie. Amerika. De slakiug der mijnwerkers bijgelegd. Uit Philadelphia wordt d.d. Zondag ge meld, dat de slaking in de anthracietmij- nen nu toch eindelijk is bijgelegd. De mijndirecties vereenigden zich Zaterdag avond met de bemiddelings-voorstellen van de Senatoren Pepper en Reed, die de strekking hebben dat de steenkoolproduc tie onverwijld zal worden hervat. De di recties hebben er in toegestemd, dat de loonschaal, die in Maart 1922 van kracht was, tot Augustus i 1923 in werking zal blijven. De leiders der mijnwerkers hadden reeds van te voren de voorstellen van Reed en Pepper in beginsel aanvaard. Buitenlandsche Berichten. Brand in een munitie-opslagplaats. Te Portiers (Frankrijk) is brand uitgebro ken in een opslagplaats voor munitie, waar zich granaten voor kanonnen van 75 m.M. en 150 m.M. bevonden Er had een ontploffing plaats. Er zijn geen personen-ongelukken ge beurd, maar de materieele schade is belangrijk. Een aardbeving op Formosa. Zaterdagmorgen heeft te Toiboko op het Ja- "janscbp eiland Formosa een, hevige aardbeving HET VOORNAAMSTE NIEUWS. Er is tusschen de rechtsclie Kamer fracties overeenstemming verkregen op het regeeriugsprogram van den Kabinets formateur. Er is een nieuwe regeling in behande ling van de lichamelijke oefening der rij pere jeugd. Het Duitsch gebleven gedeelte van Op per-Silezië heeft zich met negen-tiende der stemmen voor Pruisen en tegen auto nomie binnen het rijk uitgesproken. plaa'-s gehad, waardoor groole schade werd aangericht, terwijl men vreest, dat er ook men- •sclicnlevens bij zijn verloren gegaan. Bijzonder heden over deze ramp ontbreken nog. Een tramwagen omgevallen. Naar uit Stettin wordt gemeld, is aldaar op de Marktplalz een tramwagen omgevallen. Een zestienjarige loopjongen werd gedood. Van do passagiers moesten er achttien zwaar gewond in het stedelijk ziekenhuis worden opgenomen. Een politieambtenaar vermoord. Volgens de bladen is gisterenavond te Berlijn een opperwachtmeester der politie door een onbekende, dien hij wilde bekeuren wegens het dragen van een revolver, hetgeen hij bemerkte, doordat hot wapen den man uit den zak viel, in de borst geschoten. De ongelukkige was on middellijk dood. Do dader werd later gearres teerd en was door de menigte bijna gelyncht. Op de stoep van het politiebureau zakte hij bewusteloos ineen Volgens een ander bericht zou hij vergif hebben ingenomen Men vond eenig Russisch 'v. DE KABINETSCRISIS. In een Maandag 4 September aan het Departement van Binnenlandsche Zaken gehouden bijeenkomst, is tusschen den Kabinels-formateur, Jhr. Mr. Ruys de Beerenbrouck en de vertegenwoordigers der Anti-Revolutionaire, Chrislelijk-His- lorischo en Roomsch-Kalholicke Twéede- Kamerfracties, de heeren Coüjn, Schok- king en Nolens, Voorzitters dier fraclies, overeenstemming verkregen op het regee- ringsprogram van den Kabinels-forma teur. Dc reis van dc- Koningin naar Scandinavië Het aanstaande koninklijk bezoek aan Kopenhagen geeft den Deense hen bladen aanleiding lot beschouwingen, die zeer waardeerend zijn voor ons land. Köbenhavn zegt, dat de toestanden en de volksaard in Nederland veel overeen komen met die in Denemarken, dat dank baar is voor de oprechte vriendschap, die Nederland het. biedt. Berlingske Tidende herinnnert aan het Deensche koninklijk bezoek aan Den Haag in 1Ê14 en schrijft het meegaan van minister Van Karneboek toe aan den wensch om de betrekkingen tusschen de twee landen te verinnigen, zulks in ver band met de particuliere pogingen om recht streeksche handelsbetrekkingen tus- echen de Nederlandeche koloniën en Ko penhagen te vestigen. De voorbereiding van de ontvangst zegt de draadlooze dienst <0 Kopenhagen is in vollen gang, niet het minBt op het eiland Amager, waar de boeren trotsch zijn op hun Nederlandsché af komst en nog steeds hun oude tradities handhaven, ofschoon het reeds meer dan 400' jaar geleden is, sinds de Deensche koning Kr.istiaan II oen 20 Nederlandsche gezinnen wist' to bewegen zich op Amager te vestigen om de Denen den tuinbouw to leeren. De fc-eslen op Amager zullen stellig tot de belangwekkendste gebeurtenissen tij dens 'het bezoek behooron. Hr.Ms. Zeeland, waarop de Koningin ge durende haar verblijf in de Noorsche landen de daar wonende Nederlanders zal ontvangen, is gisteren te Kopenhagen aan gekomen. Vandaag zou het gezelschap te Kopenhagen aankomen, ten stadhuize wor den ontvangen en daarna een bezoek bren gen aan het RosenborgsloL 's Avonds is er een galamaaltijd ten hove. Donderdag wordt in hoofdzaak gewijd aan do Neder landers en hun afstammelingen op Araa- gar. Koninklijke bezoeken. Naar het „Huisgezin" verneemt, moei het in hot voornemen liggen van H M. A Koningin om het volgend jaar na de offi- cieele herdenking van haar zilveren regeë rir.gsjubileum een officieel bezoek te brei gen aan allo hoofdsleden der elf provin ciën van ons land. De zevende Ncderlaiulseho Jaar-beurs» De Jaarbeurs is op den eersten dag, b« halve door houders van driedaagsche kaar1 ten, bezocht door 1073 betalende b^ztw?- kers. Op den eersion dag van de vo.ori jaarsbeurs waren en 609 bezoekers.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1922 | | pagina 1