ii
BUITENLAND.
je Jaargang.
ZATERDAG 19 AUGUSTUS 1922
No. 3906
e Eeidbohz ©ou^omt
LABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 1» cent per week, 2.50 per kwartaal.
m ome Apenten 20 cent per week. .2.60 per kwartaal
F?«ncc pcr post I 12 06 per kwartaal
I Geïllustreerd Zondagsblad is voor de A bonné|8 verkrijgbaar
£n betaling van 60 ct. per kwartaal, brj vooruitbetaling. Af-
Iderlijke nummers 0 et., met Geïllustreerd Zondagsblad 10 ct.
Dit b!ad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen. !l
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN.
TELEFOON INTERC. 935 POSTBUS No. II.
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAG
op Zaterdag 35 cent per regel Overige dagen 30 cent per regO
Voor Ingezonden MededeeliDgen wordt het dabbeie
van het tarief berekend.
KLEINE AI) VERTEN TIEN, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en verhuur
koop en verkoop f 0.75 's Zaterdag, overige dagen f 0.50
Dit nummer bestaat uit
rie bladen, waaronder het
lillustreerd Zondagsblad.
3 Versobering.
Indcr dezen titel troffen we dezer da-
een lezenswaardig artikel aan van J.
H. in »De Tijd".
Ï3do schrijver betoogt eerst, dat Bezui-
ng heel wat anders is dan Versobering
"iemand, die zuinig is, verbruikt niet
alles wat hij heeft, maar legt het er
op toe, iels over to houden; hij geeft
niet alles uit, maar spaart. Een zui
nige huisvrouw is een, die, zonder
gierig of schraperig te zijn, zoodanig
W haar middelen weet om te gaan
en door overleg zoo weet te handelen,
dat zij niet alleen rond komt, maar
een achlerpotje kan maken, dat voor
den kwaden dag of voor het een of
ander ongeval in het gezin kan wor
den aangesproken. Een zuinig mensch
behoeft geen gierigaard of vrek te
izijn; de zuinige komt door overléggen
lot óverleggen. Zelfs een rijke kan
zuinig wezen.
jsschien kan wat do schrijver hier zegt
lelijker worden gemaakt- door een
rbeeltleen heel eenvoudig voorbeeld.
die „behoefte" heeft om den
eelen dag te rooken, maar zóó rookt,
hij geen puntje sigaar en geen restje
ik ongebruikt laat, zoodat hij, even
van eenzelfde soort tabak genietend
z'n buurman, tóch daarvoor minder
>efl uit te geven zoo iemand leeft,
lat opzicht, zuinig. Maar een ander,
hoewel evenzeer „behoefte" gevoelend
don geheelen dag te rooken, maar de
ran dien tijd het tabak-genot proeft
iemand leeft, in dat opzicht, sober,
et verschil tusschen zuinig en sober
ïu zeker wel duidelijk zijn.
schrijver in „De Tijd" merkt dan
olgens op, dat cr zijn, die de versobo-
niet kunnen beoefenen.
Zij kan niet beoefend worden c'oor
hen, die zelfs met bun arbeid nog
niet in die behoeften kunnen voorzien,
lie onder de maat blijven van de
looddruft. Van den werker te vorde-
en. dat hij zijn schamele bestaan nog
al verminderen, dat hij zich op ver-
lobering zal toeleggen, ware hard
vochtig. Hij heeft zelfs aanspraak op
vergeving, als hij eens een buiten
kansje heeft en dan uit den band.
springt, zich aan overdaad 'schuldig
lakf, dus niet versobert. Wel han-
lell hij dan verkeord en onvoorzich
tig, maar hij doet mcnschelijk en al
leen wie zonder zonde is, mag den
I torsten steen op hem werpen,
loze opmerkingen zijn zeer juist.
!en minimaal bezoldigde arbeider doet
ter verkeerd en onverstandig als hij
bij een buitenkansje aan overdaad
ililig maakt. Dit op de eerste plaats.
op de tweede plaats alleen wie
[r zonder zondo is mag den eer-'ten
l op hen werpen. Met een kaarsje is
(eken de O.W.'er, die niet precies een_
[heeft gedaan I
dan constateert de schrijver verder,
in de maatschappij, zoo weinig van
|sobering is te vinden vooral
onder de jongeren.
Over het geheel levert het aspect
ons volk nog niet den indruk, dat
zich maligt en op den kwaden
rekent.. Wij behoeven zulks niet
bijzonderheden te doen uitkomen,
'iar ieder de voorbeelden van ver-
'•isling in zijn omgeving vinden kan
zijn vooral de jongeren, die thans
allerlei loonsbcpalinge-n betrekke
lijk veel geld verdienen en aan versobe-
oen broertje dood hebben. Ze
:on alles en houden niets over
r hun huwelijksdag. Willen
|»roiiw'en, dan doen zo het toch; want
ln trekken ze ergens in en hebben
|®n of weinig huisraad noodig. Zo
'hoeven zich voor hun omgeving
l te schamen en beroepen ziöh op
n woningnood
de schrijver even vorder als volgt
l 'j hebben onze oorlogswinst al op-
P?rten en gedronken; wij hebben die
P'bouwd in grool-e massieve hankie
s' waaruit het personeel nu bij
'Pjos de ramen uitvliegt. Wij heb-
goreden en gerost en bioscoopt,
f, we ahcn meesters waren van
egondarisclio Ezeltje en wij hou-
n«g niet op.
liet hier voor 'n deel geciteerde
gemaakte opmerkingen waren o.i.
.jJ" genoeg, om er de aandacht op
i« u en trachlen ze voor onze
,c belichten.
1 g h e i d zoowol als sober-
Z'Jn noodig.
L"|S.0m^at f'° maatschappelijke
-BH ir n ®f;rino is' (Iun tlftt de mcnschpn
P los zouden kunnen leven,
Maar óók en hier bezien we dit vraag
stuk onder net licht onzer Christelijke
beginselen omdat de beperkte wereld
rijkdom nog bovendien zoo ongelijk is
■verdeeld, dat degene, die veel heeft, moet
bezuinigen en versoberen, om door het
geld, dat hij daardoor over houdt, ande
ren een beter plaatsje aan den levensdisch
te kunnen geven.
Zuinigheid en soberheid zijn maalschap-
pelijk-goe-d èn zedelijk-goed, indien
goed is het doel, hetwelk men er mede
beoogt. Wanneer het doel niet is: schra
pen en potten, maar een redelijke zorg
voor de toekomst van zichzelf en de zij
nen en een edele drang naar goed-doen
aan anderen.
Zóó en daarom leeft het Christenvolk
zuinig en sober.
V Mooie winkels.
Wij schreven deze week een stukje,
waarin we constateerden, dat de vele
bankgebouwen in de laatste jaren te schit
terend zijn opgezet.
En terloops merkten we over het
zaken-doen in het algemeen op:
„het publiek, dat bij het zaken-doen
zich niet uitsluitend moet laten lokken
door uiterlijk groot vertoon
.Deze opmerking, terloops gemaakt, was
heel kort. Maar is ook, door die kortheid
wellicht, blijkbaar door 'n enkele mis
verstaan.
Dus, zoo zeidc men, dus zijn groote,
mooie winkels eigenlijk uit den booze!...
Een vreemde consequentie!
Eerstens toch staat er, dat het publiek
zich niet uitsluitend door uiterlijk
groot vertoon moet laten lokken. Dat het
zich daardoor laat trekken is even na
tuurlijk als dat iemand luistert naar mu
ziek en kijkt naar wat mooi is. Doch niet
uitsluitend het „uiterlijk groot ver-
loon" moet den doorslag geven bij het
bepalen van: waar zal ik koopen? Daar
mede is toch iedere winkelier het eens!
Maar vervolgens Is er wel bij win
kels zou gauw sprake van een afkeu
renswaardig: „uiterlijk groot ver
toon". Het hoort nu eenmaal in onzen
modernen tijd bij den stand van een win
kel schoon aangekleed te zijn. En een
winkelier moet, althans zeer vaak, feite
lijk zijn waren, willen ze gezien en
gewaardeerd worden, op royale wijze ver-
loonen! En, als oen winkelier zijn waren
aanbiedt in een royaal-ingerichlo zaak,
dan kan dit dus lang niet altijd worden
afgekeurd alg „uiterlijk groot ver
toon"; integendeel! Evenmin als... wan
neer een professor niet op klompen loopt;
of wanneer men z'n middagmaal niet op
ruw-aardewerk schalen doet opdisschcn!
Winkels zijn toch ook nog wat anders,
dan financieele instellingen als Banken.
De enkele mis^verstaander van ons
stukje heeft ons een aangename aanlei
ding gegeven, om te verklaren wat
eigenlijk reeds vanzelf spreekt dat
mooie winkels voor een stad als Leiden
een voorrecht zijn!
Duitsctiland.
Beieren en hot Rijk.
De Beiersche coalitiepartijen hebben
Donderdag een gemeenschappelijke zitting
gehouden, welke door vrijwel alle minis
ters werd bijgewoond. Op deze beraad
slagingen, die tot laat in den avond duur
den, volgde een kabinetszitting. Het kabi
net heeft besloten.aan de rijksregeerin^
mede te doelen dat het de punten waar
omtrent men het in Beieren nog niet eens
is kunnen worden nader met de rijks-
regeering wenscht te bespreken.
Het bericht, volgens hetwelk de Beier
sche minister-president, graaf Lerchen-
feld, geweigerd zou hebben aan de nu
weer noodige onderhandelingen met Ber
lijn deel le nemen, is onjuist.
De verdere besprekingen met de rijks-
rcgecring zullen eerlang door do ter zake
bevoegde departementen hervat worden.
Van een rechtstreeksch deelnemen van
den minister-president aan deze bespre
kingen is geen sprake, evenmin trouwens
van den rijks-president, die zelfs op het
oogenblik buiten Berlijn vertoeft.
Naar het Wolff-bureau uit München
vernam, zouden de ministers Schweyer en
Giirntner gisteravond naar Berlijn ver
trekken.
Dc „Rothc Fahnc".
Gelijk gisteren gemeld, is de „Holho
Fahné" voor enkele weken verboden te
verschijnen, naar verluidt ingevolge een
rechtstreeksch verzoek der Beiersc-hc aan
do Pruisisch© regeering.
Nietegenslaandc dat verbod is het blad
gisteravond toch verschenen.
Oostenrijk.
I)c broodprijs
Van Maandag 21 Aug. af bedraagt do
prijs van een brood te Weenen 4190 kro-
nen. -
Hongarije.
Mobi Lisa Ücgcni c h ten
Het „Journal des Debats" heeft het vol
gendo telegram uit Boedapest ontvangen:
Do Hongaarsche regeering heeft voor
zeg maanden de drie jongste lichtingen
gemobiliseerd onder voorwendsel haar mi
litair bnderwijs te geven ter verdediging
van de rust in het binnenland en gevallen
van moord.
Men kan geen verklaring vinden voor
dit besluit der Hongaarsche regeering,
juist in do drukke periode van de land-
bouwwerkzaamlieden.
Frankrijk.
DE KWESTIE VAN HERSTEL.
Frangche afgevaardigden
naar Berlijn.
Do Commissie van Herstel deelt mede
dat zij gisteren in voltallige zitting be
sloten heeft aan haar lid Sir John Brad
bury en aan den voorzitter der garantie-
commissie, Mauclóre, op te dragen naar
Berlijn te gaan, teneinde daar bij de Duit-
sche regeering oeriige onmisbare inlich
tingen in te winnen.
Do heeren zullen heden vertrekken en
eenige dagen te Berlijn blijven, waar zij
waarschijnlijk Hermes en Bergman zullen
ontmoeten.
Door dc-ze procedure zullen de bespre
kingen met de Duitsche regeering wor
den bespoedigd, cn zullen zij extra bij
dragen om een eenstemmige beslissing
van de Herstel-commissie in zake het ant
woord op het Duitsche verzoek om een
moratorium mogelijk te maken.
Men gelooft, dat de besprekingen te
Berlijn drie dagen zullen duren, zoodat
een beslissing eerst aan bet e nde der
volgendo week verwacht wordt.
Hoewel verluidt, dat Poin'caró niet van
plan is op een compromis in te gaan, maar
zijn standpunt handhaaft geven de be
richten meer reden tot optimisme dan
er sinds de mislukking der Londensche
Conferentie bestaan heeft.
De Fransche pers wordt thans ook iets
gewilliger en volgt thans met eenige be
langstelling bet oordeel der Duitsche bla
den.
Zoo schrijft o.m. de „Libre Parole":
„Frankrijk en Duitschland zijn door ge
meenschappelijke belangen verbonden.
Zij hebben kolen, wij hebben ertsen, wij
beiden hebben kali, zoo wij onzen arbeid
vereenigen, zullen wij de geheele we
reld bevrijden en het herstel der verwoes
te gebieden, zoowel als da(. der overwon
nen wereld bereiken.
Zoo deze woorden eenig uitzicht heb
ben, in daden té worden omgezet, dan kan
de wereld zich gelukkig achten.
Aan goeden wil ontbreekt het bij de
Duitsche staatslieden zeker niet".
Een nota over de
betalingen.
Do Engelsche regeering heeft Donder
dag aan't Duitsche gezantschap te Lon
den het volgende gemeenschappelijke
antwoord der geallieerden op de Duitsche
nota van 14 Juli overhandigd:
Ten aanzien van de betalingen in baar,
welke door Duitschland op grond van do
bepalingen drie en vier der economische
clausules van bet vredesverdag moeten
worden opgebracht, zijn de geallieerde
regecringcn voornemens de bolaling van
twee millioen pond sterling welke op 15
Augustus betaald moest worden binnen
vier weken op te vorderen.
Van dezen dag wenschen zij de over
eenkomst van 10 Juni 1921 op te zeggenen
stappen te doen, om afzonderlijk mot de
Duitsche regeering overeenkomsten aan te
gaan, over do regeling van allo saldi, wel
ke haar op grondslag der economische bc
palingen toekomen.
Deze overeenkomsten zullen aan de
commissie van herstel ter goedkeuring
worden voorgelegd.
Het Wolffbureau merkt hierbij op: Uit
deze nota blijkt, dat op het gebied der
vereffeningsbetalingen van de Duitsche
regeering stortingen in baar tot midden
September niet gevorderd zullen worden.
Geen besprekingen met dc Sovjets?
In tegenspraak met de berichten over
een aanslaande bespreking op 3 Septem
ber van Herriot met Tsjitsjerin en Litwi-
nof, deelt ITavas mede, dat geen enkel
Fransch staatsman opdracht heeft ge
kregen lot het vervullen van een zending
bij de sovjetregeering en dat van die zijde
ook geen verzoek daartoe is ingekomen.
Een Ixnuaanslag.
Tn liet Italiaansche consulaat ,te Mar
seille is Donderdngnamiddag een bom ont
ploft. De aangerichte schade is zeer groot.
Uit het politic-onderzoek is gebleken, dat
liet moordtuig op de tweede verdieping
geplaatst was, vermoedelijk door een in-
diyidu, dat eenige minuten voor de ont
ploffing het gebouw verlaten had. Deze,
een Italiaan, was Inlichtingen komen vra
gen omtrent de voorwaarden voor 't in
dienst treden bij de Italiaansche marine.
Hij toonde zich over de inlichtingen, wel
ke hem werden verstrekt, weinig voldaan
en was kwaad wcggeloopen. De politie
heeft den man voorloopig opgeborgen.
Engeland.
Do strijd in Ierland.
Verzwakking der rebellen-
kracht.
De campagne van de Zuid-Icrsche na
tionale strijdkrachten wordt voortgezet.
Het schijnt dat er nog rnaar een kleine
bende van hardbedreigde „ongcregelden"
in het veld is, die weinig kans heeft om
lo ontsnappen uit de heuvelen van West-
Gork, waarheen zij gevlucht is. Alle we
gen die leiden naar" hun sterkten worden
krachtig bewaakt. In groot aantal sluiten
zich de vrijwilligers aan bij het nationale
leger.
Het is thans het algerneene gevoelen
in den lande, dat het platteland vrijwel
bevrijd is van de bedreiging door de op
standelingen; en dientengevolge spreken
de menschcn zich steeds krachtiger uit
voor de voorloopige regeering.
De Valera is gevlucht naar een verwij
derd dorp in Cork, waar hij ziek ligt. Lie
den die hem kortgeleden hebben gezien,
zeggen dat hij van uiterlijk sterk veran
derd is. Uij is een gebroken man, ver
moeid en terneergeslagen; hij heeft geen
zin meer in een voorlzelting van den
strijd.
Een paniek te Dublin.
Van vier uur 's nachts lot het aanbre
ken van den morgen werden dc bewoners
van Dublin gisteren ontsteld door een
zwaar geweervuur en het gewold van een
Lewisgcweer. Ongeregelde troepen deden
een aanval op de door de Yrijstalcrs be
zette kazerne van Beggarsbush. De bevol
king in deze wijk vluchtte verschrikt uit
haar bedden om een schuilplaats le zoe-
'ken. Kogels drongen in de slaapkamers
door, doch de bewoners bleven op wonder
baarlijke wijze vrij van kwetsuren cn den
dood. De Vrijstaters beantwoordden het
vuur krachtig en sloegen dc aanvallers
af. De Vrijstaters leden enkele verliezen.
Het testament van
Griffith.
Bij het testament van Griffith heeft
men een afscheidsbrief gevonden, door
hem gericht aan het Iersche volk. Deze
brief was geschreven op een tijdstip, dat
zijn leven door de opstandelingen werd
bedreigd.
Het schrijven luidt:
„Zegt aan het Iersche volk, dat het
krachtig vasthoudo aan het verdrag. Dat
is voor hen een nationale noodzakelijkheid
en een oplossing van de economische
kwestie. Groet van mij het Iersche volk
en mijn vrienden en collega's".
Rusland.
Enver-pasja gesneuveld
Een Wolfl'bericht meldt, dat do Muskou
sche regeering de onafhankelijkheid van
Boeehara erkende en dat er een regeering
van het onafhankelijke Boeehara is ge
vormd. Verder is or via de „Lokalanzei-
ger" te Berlijn een Londcnsch bericht,
dat Enver pasja op 4 Aug. in oen gevecht
met de roode troepen zou zijn gesneuveld
Van Engelsche zijde ontvangen we hier
omtrent geen bericht. Het is natuurlijk
mogelijk dat Enver gevallen is, maar met
doodsberichten uit het Oosten moet men,
tegenwoordig vooral, zeer voorzicht ig zijn
En Enver kan dus wel eens weer herle
ven.
Bulgarije.
Een bedreiging niet handelsblok kade.
Volgens do „Prawda" hebben de regeo-
ringen van Servië, Roemenië en Grieken
land aan die van Bulgarije een collectie
ve nota doen overhandigen, waarin zij
zeggen, dat wanneer do regeering te Sofia
niet ophoudt met de geheime komiladji
organisaties op liaar gebied te dulden en
te ondersleunen, de drie nabuurstaten
zicli gedwongen zullen zien, om een han
delsblokkade tegen Bulgarije te beginnen
Spanje.
Dc nieuwe poststaking.
De postbedienden hebben niet besloten
het werk neer te leggen, maar een hou
ding van lijdelijk verzet aan le nemen.
De post voor het platteland ging Donder
dag op dc gestelde uren weg, maar er zijn
1 alrijke vergissingen begaan in de bestem
ming der brieven.
Ten gevolge van de nieuwe staking der
poslbeamblen is het corps dezer ambte
naren hij dekreet ontbonden. Regels voor
de reorganisatie zijn vastgesteld,
HET VOORNAAMSTE NIEUWS. 1
De Kabinetscrisis. "3 J
Tot verbruik bereide tabak mag nog tot
1 November onder zegels worden verkocht
Samenwerking tusschen spoorwegperso
neel.
Afgevaardigden der Commissie van
Herstel naar Berlijn tot het voeren van
besprekingen over de herstelkwestie.
Een nota der geallieerden aan Duitsch
land omtrent de betaling der 2 millioen
binnen 4 weken.
Nieuwe onderhandelingen tusschen
Beieren en het rijk.
President Harding bepleit instelling
van een regeeringscommissie voor billijke
loonen en arbeidsvoor/vaarden.
Palestina.
Gevochten tusschen Engelse-hen cm
Arabieren.
Volgens telegrammen aan de Engelsch®
bladen hebben ongeveer duizend Waliabi's,
onderdanen van Ibn Saud, sultan van Nejd
een inval gedaan over den Jordaan in de
districten Beersheba en Gaza. Zij hebben
12 mijlen ten Zuiden van Amman twee
dorpen aangevallen in het gebied van
Emir Abduila, broeder van koning Faisal
De aanvallen werden afgeslagen, maar
niet voordat een 40-tal mannen, vrouwen
en kinderen door do Wababi's waren ge
dood. De nicuw-gevormde Engelsche
gendarmerie achtervolgt nu de Wahabi's,
wien door Engelsche vliegtuigen zwaro
verliezen zijn toegebracht.
Amerika.
Harding over do arlxxidsloestandcn.
Harding heeft in een redevoering tot
het congres, over den toestand'in do in
dustrie, verklaard, dat het recht, zoowel
van den patroon als van den arbeider, om
hun aangelegenheden te behartigen, moet
worden erkend. Hij betreurde den „oorlog
tegen de vakvereenigingen", en verklaar
de, dat een nationaal onderzoek naar het
beheer van do mijnindustrie, met het oog
op het doen van contractueele voorstellen
geboden was. Hij beval de instelling van
een regeeringscommissie, om te advisee-
ren nopens billijke loonen en arbeidsvoor.,
waarden, aan.
BINNENLAND.
De Kabinetscrisis.
Nog niet in het tweede
s t a d i u m,
Bij dc in ons vorig nummer overgeno
men mode-deeding van de Residentiebode
teekent de N. Haagsohe Courant (aaiti-
rev.) het volgende aan
„Wij twijfelen geehi oo-genblik aan do be
trouwbaarheid van do bron, waaruit onzo
Haagsohe collega haar mededeelingen ont
ving.
„Als zij echter spreekt van een „ve.reeni-
gen" met het regeeringsprogram. door do
drie partijen van rechts, dat reeds nu zoo
goed als zeker zou zijn, dan meenen wij
toch dat dit wa-t al te sterk is uitgedrukt.
Is het zelfs wel mogelijk te. achten, dat
!het ocflicept-regeeringsprogra-m een zooda
nige volmaaktheid zou bezitten, dat geen
-der betrokken groepen er meer iets over
zou hebben op te merken?
„We zijn niet bekend met- hetgeen als
res-umptie van het oordeel der drie fractie
vergaderingen aan den forma-teur is
overgebracht, maar rekening houdend met
den inhoud der verschillende partijpro
grams, schijnt het ons toch niet onwaar
schijnlijk, dat het woord „vereenigen^
hie,r ten onrechte den indruk zou wekken,
alsof nader overleg niet meer noodig zou
zijn. Wij voo-r ons neigen tot de meening,
dat dit nader overleg de meest natuurlij
ke ter wereld is.4
„De Kabinetsformatie achten we dart
ook nog niet in het tweede stadium te zijn
gekomen."
Spoorwegpersoneel.
Dc samenwerking tot j
stand gekomen.
Op uitnoodiging van de B. A. N. S. kwa
men gistermiddag te Utrecht bijeen do
vertegenwoordigers van den R.-K. Bond!
van Spoorwegpersoneel St. Raphael, den
Neutralen Bond van Spoorwegpersoneel!
den Trot Chr. Bond van Spoorwegperso
neel en den Bond van Ambtenaren in
dienst der Nedorlandsche Spoorwegen, ter
bespreking van dc maatregelen, welke even
tueel gemeenschappelijk zullen kunnen
worden genomen tegen dc voor het perso
neel dreigende verslechtering in loon- en
arbeidsvoorwaarden.
De sa-menwerking kwam tot stand op,
den, volgenden, grondslag
